Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

POSTANOWIENIE

Dnia 8 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Grzegorz Tyrka

Sędziowie: SSO Teresa Kalinka

SSR (del.) Anna Capik-Pater

po rozpoznaniu sprawy w dniu 8 marca 2018 r. w G.

na posiedzeniu niejawnym

w sprawie T. R.

przeciwko (...) Spółki Akcyjnej w (...) Spółki Akcyjnej (...) Chodnikowe (...) Oddział w K.

o odprawę pieniężną i posiłki regeneracyjne

na skutek zażalenia (...) Spółki Akcyjnej w (...) Spółki Akcyjnej (...) Chodnikowe (...) Oddział w K.

od postanowienia zawartego w punkcie 2 wyroku Sądu Rejonowego w T. G.

z dnia 16 października 2017 r. sygn. akt IV P 247/16

p o s t a n a w i a:

1.  oddalić zażalenia;

2.  zasądzić od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w K. na rzecz powoda kwotę 168,75 zł (sto sześćdziesiąt osiem złotych i siedemdziesiąt pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym;

3.  zasądzić od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej (...) Chodnikowe (...) Oddział w K. na rzecz powoda kwotę 168,75 zł (sto sześćdziesiąt osiem złotych i siedemdziesiąt pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

(-) SSO Teresa Kalinka (-) SSO Grzegorz Tyrka (-) SSR (del.) Anna Capik-Pater

Sędzia Przewodniczący Sędzia

VIII Pz 49/17

UZASADNIENIE

Powód T. R. domagał się zasądzenia solidarnie od pozwanych (...) Spółki Akcyjnej w K. (następcy prawnego (...) + (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.) i (...) Spółki Akcyjnej (...) Chodnikowe (...) Oddział w K. na swoją rzecz kwoty 8 530 zł tytułem odprawy pieniężnej i kwoty 2 100 zł tytułem posiłków regeneracyjnych wraz z ustawowymi odsetkami oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k.135).

Na rozprawie dnia 16 marca 2017 roku pełnomocnik powoda bezskutecznie rozszerzył powództwo w zakresie odprawy pieniężnej do kwoty 11 003 zł.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Bezsporna między stronami jest okoliczność, że powód przeszedł z (...) + (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. do nowego pracodawcy (...) Spółki Akcyjnej (...) Chodnikowe (...) Oddział w K. na podstawie art. 23 ¹ k.p. z dniem 14 marca 2016 roku. Powód rozwiązał stosunek pracy za 7-dniowym uprzedzeniem na podstawie art. 23 ¹ § 4 k.p. Potencjalne prawo do odprawy emerytalnej powoda powstała z chwilą rozwiązania stosunku pracy, tj. z dniem 31 marca 2016 roku.

Wyrokiem z dnia 16 października 2017 roku Sąd Rejonowy w punkcie pierwszym oddalił powództwo, w punkcie drugim odstąpił od obciążenia powoda kosztami zastępstwa procesowego.

W pisemnym uzasadnieniu Sąd Rejonowy podał, że skorzystał z dobrodziejstwa art. 102 k.p.c., z uwagi na charakter sprawy oraz sytuację rodzinną powoda, który jest kawalerem mieszka ze schorowaną matką.

Pozwane (...) Spółka Akcyjna w (...) Spółka Akcyjna (...) Chodnikowe (...) Oddział w K. wniosły zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego w T. G. zawarte w punkcie 2 wyroku z dnia 16 października 2017 roku, domagając się jego zmiany poprzez zasądzenie od powoda na rzecz każdej pozwanej po 3 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego; nadto zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

Pozwane zarzuciły zaskarżonemu postanowieniu obrazę art. 102 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, iż w sprawie wystąpiły wypadki, które uzasadniały odstąpienie od obciążania powoda kosztami procesu.

W pisemnym uzasadnieniu pozwana (...) Spółka Akcyjna w K. już w odpowiedzi na pozew wykazywała niezasadność roszczenia, z uwagi na brak legitymacji biernej. Powód był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika i nie cofnął pozwu wobec pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w K.. Trudno zatem przyjąć, że powód był subiektywnie przekonany o zasadności swojego żądania. Pozwane podały, że sytuacja rodzinna i osobista powoda nie uzasadniała zwolnienia go z kosztów procesu. Powód jest kawalerem i nie posiada na utrzymaniu innych osób. Wytaczając powództwo i będąc reprezentowanym przez profesjonalnego pełnomocnika, powód powinien był liczyć z możliwością przegrania sprawy. Matka powoda mimo, że jest schorowana, to posiada swój dochód.

Powód wniósł o oddalenie obu zażaleń i zasądzenie od każdej pozwanej na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

Na uzasadnienie podano, że w chwili wytoczenia powództwa pozwana (...) Spółka Akcyjna w K. była biernie legitymowana w postępowaniu. Powód podał, że zastosowanie art. 102 k.p.c. jest pozostawiona sądowi z odwołaniem się do jego kompetencji, bezstronności, doświadczenia i poczucia sprawiedliwości. Ocena w tym zakresie ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem oraz oceną okoliczności i może być podważona przez sąd wyższej instancji tylko wtedy, gdy jest rażąco niesprawiedliwa. Powód dodał, że jego subiektywne przeświadczenie o zasadności roszczenia powoduje, że ewentualne obciążenie go kosztami procesu kłóciłoby się z poczuciem sprawiedliwości.

Na zarządzenie sędziego Sądu Okręgowego powód złożył oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, z którego wynika, że jego miesięczny dochód wynosi 3 188,74 zł. Powód prowadzi wspólne gospodarstwo domowe ze swoją matką, której miesięczny dochód wynosi 1 090 zł. Powód dodał, że sprawuje stałą opiekę na swoją matką, która cierpi na schorzenie kardiologiczne, osteoporozę ze złamaniem kręgosłupa oraz chorobę Alzheimera. W związku z tym matka nie opuszcza mieszkania. Powód wyliczył, że stałe miesięczne wydatki obejmują: koszty dojazdu do pracy 500 zł, czynsz 1 200 zł, prąd 250 zł, gaz 70 zł, leki 400 zł (w tym powód 100 zł a jego matka 300 zł), wyżywienie 1 400 zł, 460 zł (ubiór, kosmetyki, wizyty lekarskie, telefon, internet, ubezpieczenie, eksploatacja samochodu). Powód do oświadczenia załączył dokumentację medyczną oraz rachunki i dowody przelewów związanych z kosztami prowadzenia gospodarstwa domowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

zażalenia pozwanych nie zasługują na uwzględnienie.

Sąd I instancji w pkt. 2 wyroku odstąpił od obciążenia powoda kosztami procesu na mocy art. 102 k.p.c. Pozwane uznały, że nie zachodzą okoliczności przewidziane w art. 102 k.p.c. i zastosowanie winien znaleźć przepis art. 98 k.p.c.

Sąd I instancji nie przeprowadził wystarczającego postępowania dowodowego na okoliczność sytuacji rodzinnej i majątkowej powoda. Sąd Okręgowy uzupełnił postępowanie w tym zakresie, zobowiązując powoda do złożenia oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.

Należy podnieść za Sądem Najwyższym, iż wyjątek od zasady ponoszenia kosztów za wynik sprawy przewiduje art. 102 k.p.c., który pozwala w szczególnie uzasadnionych wypadkach na zasądzenie od strony przegrywającej tylko części kosztów lub nieobciążenie jej w ogóle kosztami; nadto przepis art. 102 k.p.c. nie może być rozszerzająco wykładany
i wyklucza uogólnienie, a może być stosowany w zależności od konkretnego przypadku (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1981 roku sygn. akt IV PZ 11/81,
LEX nr 8307). Do kręgu „wypadków szczególnie uzasadnionych” w rozumieniu art. 102 k.p.c. należą okoliczności zarówno związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Do pierwszych zalicza się np. charakter żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie, do drugich - sytuację majątkową i życiową strony, z zastrzeżeniem, że nie jest wystarczające powołanie się jedynie na trudną sytuację majątkową, nawet jeśli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Całokształt okoliczności, które mogłyby uzasadniać zastosowanie tego wyjątku powinny być ocenione z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego. Uznanie czy w sprawie zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony w rozumieniu tego przepisu, jest przejawem dyskrecjonalnej władzy sądu, przy czym ocena wystąpienia takiego przypadku, powinna być należycie umotywowana. Z uwagi na charakter tego przepisu, może on być stosowany tylko wtedy, gdy okoliczności danej sprawy wskazują, że obciążenie strony przegrywającej kosztami byłoby oczywiście niesłuszne, niesprawiedliwe, nie zgodne z zasadami współżycia społecznego (wyrok Sądu Apelacyjnego w K. z dnia 30 marca 2017 roku, w sprawie I ACa 1330/15, LEX nr 2372254).

Powód, wytaczając powództwo był reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, korzystał z fachowej pomocy prawnej i mógł ocenić szanse wygrania procesu.

Pozwana (...) Spółka Akcyjna w K. (następca prawny (...) + (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.) nie była biernie legitymowana w niniejszym procesie od początku. Należy przypomnieć, że powód przeszedł do nowego pracodawcy (...) Spółki Akcyjnej (...) Chodnikowe (...) Oddział w K. na podstawie art. 23 ¹ k.p. z dniem 14 marca 2016 roku, a jego stosunek pracy ustał z dniem 31 marca 2016 roku. Prawo do potencjalnej odprawy pieniężnej powstało z dniem 1 kwietnia 2016 roku. Na podstawie art. 23 ¹ § 2 k.p. pozwana (...) Spółka Akcyjna w K. nie ponosi odpowiedzialności za potencjalną odprawę pieniężną, bowiem to świadczenie nie powstało przed przejściem zakładu pracy na nowego pracodawcę.

Powód rozwiązał umowę o pracę za 7 dniowym uprzedzeniem na podstawie art. 23 ¹ § 4 k.p. i domagał się zasądzenia odprawy pieniężnej. Na powodzie ciążył obowiązek wykazania zasadności roszczenia (art. 6 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

Należy przypomnieć, że rozwiązanie stosunku pracy w trybie art. 23 ¹ § 4 k.p. nie uprawnia do nabycia odprawy pieniężnej, o której mowa w art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, chyba że przyczyną rozwiązania stosunku pracy była poważna zmiana warunków pracy na niekorzyść pracownika (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 czerwca 2009 roku, w sprawie III PZP 1/09, OSNP z 2011 roku, Nr 3-4, poz. 32)

Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, że sam fakt, iż sprawa jest z zakresu prawa pracy nie uzasadnia zwolnienia powoda od kosztów zastępstwa procesowego, które poniosła strona pozwana. Zwolnienie z tego tytułu powoda od kosztów procesu naruszałoby zasadę równości stron w postępowaniu sądowym i oznaczałoby, że w każdym postępowaniu ze stosunku pracy, pracownik byłby w uprzywilejowanej pozycji na wypadek przegrania postępowania.

Powód wykazał jednak, że znajduje się w trudnej sytuacji życiowej. Poniesienie przez powoda kosztów pozostaje w sprzeczności z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Powód ma faktycznie na utrzymaniu matkę, która uzyskuje niskie świadczenie emerytalne. Powód sprawuje stałą opiekę nad przewlekle chorą matką. Schorzenie A. ma charakter postępujący i wymaga od powoda sprawowania stałej opieki i co raz większych kosztów finansowych.

Mając na uwadze powyższe, na mocy art. 397 k.p.c. w związku z art. 385 k.p.c. zażalenie należało oddalić.

Koszty powoda w postępowaniu zażaleniowym wyniosły 337,50 zł (2 x 168,75 zł) i dotyczą wynagrodzenie pełnomocnika (§ 2 pkt. 3, § 9 ust. 1 pkt. 2, § 10 ust. 2 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych Dz.U. z 2015 roku, poz. 1804 ze zm.).

Na podstawie w/w rozporządzenia oraz art. 98 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. w związku z art. 397 k.p.c. należało zasądzić od każdej pozwanej na rzecz powoda po 168,75 zł.

(-) SSO Teresa Kalinka (-) SSO Grzegorz Tyrka (-) SSR (del.) Anna Capik-Pater

Sędzia Przewodniczący Sędzia