Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział V Karny Sekcja Odwoławcza

w składzie:

Przewodniczący: SSO Lucyna Pradelska-Staniczek

Protokolant: Beata Pinior

w obecności Krystiana Nogłego Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Jastrzębiu-Zdroju delegowanego do Prokuratury Rejonowej w Rybniku

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2019 r.

sprawy: S. D. /D./

s. K. i G.

ur. (...) w R.

oskarżonego o przestępstwo z art. 209 § 1 kk (w brz. obowiązującym sprzed 1.06.2017r.)

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 16 października 2018r. sygn. akt III K 557/18

I.utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów za postępowanie odwoławcze obciążając nimi Skarb Państwa.

SSO Lucyna Pradelska-Staniczek

Sygn. akt V.2 Ka 758/18

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Rybniku wyrokiem dnia 16 października 2018 r. sygn. akt III K 557/18 uznał oskarżonego S. D. za winnego tego, że w okresie od 18 listopada 2015 roku do 9 marca 2016 roku w R. uporczywie uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku o sygn. akt IV RC 535/13 z dnia 18 grudnia 2013 roku, poprzez niełożenie na utrzymanie swojej córki J. K. i przez co naraził ją na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, tj. czynu z art. 209 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed 31 maja 2017 roku w zw. z art. 4 § 1 k.k. i za to na mocy art. 209 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed 31 maja 2017 roku w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, obciążając nimi Skarb Państwa.

Apelacje od powyższego orzeczenia wniósł oskarżony. Podniósł, że: „ nie dostał możliwości obrony przed sądem z powodu niedowiezienia na rozprawę główną, jak również do dnia dzisiejszego nie otrzymał akt sprawy celem zapoznania się z nimi”, a o co wnioskował.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Jakkolwiek skarżący w apelacji odniósł się jedynie do faktu, iż nie został doprowadzony na rozprawę główną oraz, że nie przesłano mu akt do wglądu, to na wstępie wskazać należy, że sąd rejonowy w sposób prawidłowy ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy, dokonał rzeczowej analizy dostrzeżonych w nim sprzeczności, a jej wyniki w sposób wyczerpujący zaprezentował w uzasadnieniu wyroku, czyniąc przedmiotem rozważań wszystkie okoliczności ujawnione w toku rozprawy głównej zarówno przemawiające na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Przedstawiona ocena dowodów jest zgodna ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, uwzględnia zasady prawidłowego rozumowania pozostaje więc pod ochroną art. 7 k.p.k

Sąd I instancji w sposób precyzyjny przedstawił argumentację opartą o zasady logicznego rozumowania, wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego. Zaprezentowana w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie wymyka się poza granice wytyczone dyspozycją art. 7 k.p.k. Sąd wyrok wydał w oparciu o cały materiał dowodowy ujawniony na rozprawie, który prawidłowo ocenił, nie pomijając żadnego z dowodów. W konsekwencji sąd I instancji nie dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku. Z przeprowadzonej oceny dowodów sąd rejonowy wywiódł słuszny wniosek o winie i sprawstwie oskarżonego S. D.. Sąd rejonowy dokonał wnikliwej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zarówno źródeł osobowych, jak i dostępnej dokumentacji. Wskazał jakim dowodom dał wiarę i w jakim zakresie, i jakim dowodom waloru wiarygodności odmówił. Analiza zeznań K. K. (2), w oparciu o które sąd rejonowy czynił ustalenia faktyczne, nie wskazuje, by nacechowane były one wrogością, zeznania świadka są rzeczowe, konkretne i znajdują pokrycie w zgromadzonej w sprawie dokumentacji.

Sąd Rejonowy wykazał oskarżonemu uporczywość w jego działaniu. Niezbędnym warunkiem przypisania sprawcy przestępstwa z art. 209 § 1 k.k. jest przyjęcie, że zachowanie jest powtarzalne, nacechowane złą wolą i nieustępliwe. Musi być ono też umyślne. Sąd rejonowy w pisemnych motywach wyroku wskazał dlaczego w przypisanym oskarżonemu okresie zachowanie polegające na niepłaceniu alimentów było uporczywe, nacechowane złą wolą. Oskarżony we wskazanym okresie czasu nie miał stałej pracy i - co istotne - nie był zarejestrowany w PUP jako bezrobotny. Jak to ustala sąd rejonowy kontakty oskarżonego z synem były jedynie sporadyczne. Z zeznań K. K. (2) wynika, iż oskarżony nie wykazywał zainteresowania córką, kontakty małoletniej z ojcem w 2015 roku do listopada 2016 roku odbywały się zaledwie dwa razy.

Oskarżony nie partycypował w utrzymaniu dziecka, nie troszczył się o rozwój i potrzeby córki. Matka dziecka zmuszona była korzystać z pomocy swojej matki. Istota przestępstwa uporczywego uchylania się od obowiązku alimentacji polega na narażeniu (bezpośrednim, konkretnym) osoby uprawnionej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, zatem nie usuwa skutku przestępstwa fakt, iż potrzeby te są zaspokajane przez inną osobę np. drugiego z rodziców, który czyni to kosztem znacznych poświęceń albo wyniku świadczeń dokonywanych z funduszy publicznych. Na marginesie jedynie podnieść należy, iż nawet jeżeli osoby niezobowiązane do alimentacji małoletniego pokrzywdzonego pomagają materialnie matce dziecka, to ojciec z tego obowiązku nie jest zwolniony.

Oskarżony będąc słuchany w toku postępowania przygotowawczego dnia 1 marca 2018 roku nie podał wiarygodnych faktów, które wskazywałyby na to, że w okresie przypisanego mu czynu nie miał realnych możliwości zarobkowania. Wręcz przeciwnie, przyznając się do czynu, podał, że okresie objętym zarzutem nie był zarejestrowany w PUP, nie korzystał z pomocy opieki społecznej, a podejmował prace dorywcze. Dodał, co prawda, że nie miał na tyle dużego dochodu, by płacić systematycznie alimenty, jednakże wskazać należy, że oskarżony ma realne możliwości podjęcia takiej pracy (jako osoba młoda i zdrowa), która umożliwia wywiązywanie się z obowiązku łożenia na utrzymanie dziecka. Rodzic nie może uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej tylko podstawie, że wykonywanie obowiązku stanowiłoby dla niego nadmierny ciężar. Rodzice obowiązani są dzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami.

Odnosząc się wprost do zarzutu apelacji, jakoby oskarżony nie został zapoznany z aktami sprawy, to zauważyć należy, że z pisma Zastępcy Dyrektora Zakładu Karnego w J. z dnia 23 maja 2018 roku (k-184) wynika, że S. D. zapoznał się z aktami sprawy w obecności funkcjonariusza Służby Więziennej. Dodatkowo wskazać należy, że na k-185 znajduje się własnoręczne oświadczenie oskarżonego o następującej treści „ oświadczam, iż w dniu dzisiejszym 23.05.2018 zapoznałem się z całością akt o sygn. III K 557/18 w obecności funkcjonariusza służby więziennej”.

Jeśli chodzi o drugi z zarzutów a dotyczący tego, że oskarżony nie został doprowadzony na rozprawę do sądu I instancji, to wskazać należy, iż dnia 26 kwietnia 2018 roku oskarżony odebrał akt oskarżenia wraz z pouczeniem (k-175) . Druk pouczenia zawiera informację, że oskarżony ma prawo do złożenia wniosku o doprowadzenie na rozprawę, jeżeli jest pozbawiony wolności, przy czym wniosek taki powinien by złożony w terminie 7 dni od daty doręczenia zawiadomienia (art. 353 §3 i § 5 k.p.k. ). O terminie rozprawy wyznaczonym na dzień 16 października 2018 roku oskarżony został zawiadomiony, a zatem sąd rejonowy nie uznał jego obecności za obowiązkową. Zawiadomienie o terminie rozprawy, które oskarżony odebrał 23 sierpnia 2018 roku (k-200) także zawiera informację o treści art. 353 § 3 i § 5 k.p.k. Skoro pomimo, dwukrotnego, prawidłowego pouczenia oskarżony nie złożył wniosku o doprowadzenie na termin rozprawy sąd rejonowy słusznie takiego doprowadzenia nie zlecał.

Nie ma zatem racji skarżący, iż sąd I instancji naruszył w jakikolwiek sposób jego prawo do obrony.

Nadmienić także należy, iż oskarżony został pouczony o treści art. 451 § 3 k.p.k., a więc o tym, że jako pozbawiony wolności może złożyć w terminie 7 dni od daty doręczenia mu zawiadomienia o przyjęciu apelacji wniosek o sprowadzenie go na rozprawę odwoławczą. Pouczenie w tym zakresie oskarżony odebrał 12 grudnia 2018 roku (k-235). Oskarżony takiego wniosku nie złożył.

Odnosząc się z kolei do wymierzonej kary pozbawienia wolności - zważywszy na kwestionowanie w apelacji winy oskarżonego i brzmienia art. 447 § 1 k.p.k. - należy przyjąć, że kara została wymierzona po rozważeniu przez sąd I instancji szeregu okoliczności mających wpływ na jej rodzaj i nie można uznać jej za rażąco surową. Biorąc pod uwagę wcześniejszą, wielokrotną karalność oskarżonego, w tym za przestępstwo podobne, nie sposób uznać, by kara w wymiarze 6 miesięcy pozbawienia wolności była rażąco niewspółmiernie surowa, a tylko wymierzenie takiej kary uzasadniałoby ingerencję sądu odwoławczego. Dlatego i w tej części brak jest podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku. Słusznie Sąd Rejonowy wskazał, iż jedynie kara pozbawienia wolności bezwzględnie wykonywana spełni swoje cele zarówno w zakresie prewencji generalnej, jak i indywidualnej. Jest to kara odpowiednia i sprawiedliwa. Dotychczasowa postawa oskarżonego, w tym także jego sposób życia wskazują, iż jest on sprawcą o lekceważącym stosunku do obowiązującego porządku prawnego. Słusznie sąd rejonowy uznał, iż jedynie kara pozbawienia wolności w wymiarze bezwzględnym spełni swe cele i będzie realnie dolegliwa dla oskarżonego.

Mając na względzie wszystkie przedstawione okoliczności sąd okręgowy orzekł jak w wyroku, zwalniając oskarżonego na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. od obowiązku ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego ze względu na jego obecną sytuację materialną i osobistą.

SSO Lucyna Pradelska-Staniczek