V Ka 155/16 - uzasadnienie Sąd Okręgowy w Gliwicach z 2016-07-19
Sygn. akt V.2 Ka 155/16
UZASADNIENIE
Sąd Rejonowy w Jastrzębiu - Zdroju wyrokiem z dnia 8 października 2015r., sygn. akt II K 753/11:
1. uznał oskarżonego R. Ś. i D. R. (1) za winnych tego, że w dniu 16 sierpnia 2010 roku w J. w KWK (...) jako operator ciągnika kolejki spągowej BW-32 nie przestrzegając warunków bezpieczeństwa pracy mając świadomość usterek wykonywał transport niesprawną kolejką, zaś D. R. (1) będąc odpowiedzialnym za bezpieczeństwo i higienę pracy jako sztygar zmianowy oddziału MD-1 mając świadomość usterek dopuścił do ruchu niesprawną kolejkę i nadzorował jej transport, czym naraził na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu przebywających w rejonie pracy kolejki pracowników kopalni, w skutek czego doszło do wykolejenia się kolejki, czym nieumyślnie spowodowali śmierć A. F. i A. L. przebywających w rejonie pracy kolejki, przy czym R. Ś. wyczerpał znamiona z art. 160 §1 kk i art. 155 kk w zw. z art. 11 §2 kk, zaś D. R. (1) z art. 220 §1 kk i art. 155 kk w zw. z art. 11 §2 kk i za to na mocy art. 155 kk w zw. z art. 11 §3 kk skazał każdego z oskarżonych na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Na podstawie art. 69 §1 kk w brzmieniu nadanym Dz.U. z 1997r. Nr 88, poz. 553 i art. 69 §2 kk w zw. z art. 70 §1 pkt 1 kk w brzmieniu nadanym Dz.U. z 1997r. Nr 88, poz. 553 w zw. z art. 4 §1 kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonych R. Ś. i D. R. (1) kary pozbawienia wolności warunkowo Sąd zawiesił na okres próby wynoszący 4 lata.
Na podstawie art. 71 §1 kk w brzmieniu nadanym Dz.U. z 1997r. Nr 88, poz. 553 w zw. z art. 4 §1 kk Sąd orzekł wobec oskarżonych R. Ś. i D. R. (1) karę grzywny w wysokości:
- 100 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 30 złotych wobec R. Ś.,
- 100 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 50 złotych wobec D. R. (1).
2. uznał oskarżonych Ł. J. (1) i J. S. (1) za winnych tego, że w dniu 16 sierpnia 2010 roku w J. w KWK (...) będąc odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo i higienę pracy, tj. J. S. (1) jako nadsztygar maszynowy, zaś Ł. J. (2) jako dozorca oddziału MD-1 czuwający nad przebiegiem naprawy kolejki spągowej BW-32 działając wspólnie i w porozumieniu nie dopełnił wynikającego stąd obowiązku poprzez dopuszczenie do ruchu niesprawnej kolejki BW-32 wiedząc o istniejących usterkach, czym narazili pracowników kopalni znajdujących się w rejonie pracy kolejki na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, czym wyczerpali znamiona występku z art. 220 §1 kk i za to na mocy tego przepisu skazał każdego z oskarżonych na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności.
Na podstawie art. 69 §1 i 2 kk w zw. z art. 70 §1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonych Ł. J. (2) i J. S. (1) kary pozbawienia wolności warunkowo Sąd zawiesił na okres próby wynoszący 2 lata.
Na podstawie art. 71 §1 kk Sąd orzekł wobec oskarżonych Ł. J. (2) i J. S. (1) karę grzywny w wysokości:
- 150 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 30 złotych wobec Ł. J. (2),
- 150 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 30 złotych wobec J. S. (1).
Na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 616 §1 pkt 2 kpk Sąd zasądził od każdego z oskarżonych na rzecz oskarżycielek posiłkowych, tj. M. L. i M. F. kwoty po 588,00 złotych dla każdej z nich tytułem zwrotu kosztów związanych z ustanowieniem pełnomocnika w sprawie.
Na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 2 ust. 1 i art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23.06.1973r. o opłatach w sprawach karnych Sąd zasądził od oskarżonych koszty postępowania w tym:
- od oskarżonego R. Ś. kwotę 600 złotych tytułem opłaty,
- od oskarżonego D. R. (1) kwotę 800 złotych tytułem opłaty,
- od oskarżonego J. S. (1) i Ł. J. (2) kwoty po 630 złotych od każdego z nich tytułem opłaty,
oraz tytułem wydatków kwotę po 680,11 złotych od oskarżonych J. S. (1) i Ł. J. (2), zaś po 940,11 złotych od oskarżonych R. Ś. I D. R. (1).
Apelacje od powyższego wyroku wnieśli oskarżyciel publiczny oraz obrońcy oskarżonych.
Prokurator zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej oskarżonych R. Ś. i D. R. (1) w całości na niekorzyść tych oskarżonych, w części dotyczącej oskarżonych J. S. (1) i Ł. J. (3) w zakresie orzeczenia o karze na niekorzyść tych oskarżonych. Skarżonemu wyrokowi zarzucił:
1. błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia w zakresie czynu przypisanego oskarżonym R. Ś. i D. R. (1), poprzez nieuzasadnione przyjęcie, że brak jest dowodów, iż pokrzywdzeni A. L. i A. F. byli w momencie wypadku przewożeni kolejką i wyeliminowanie z opisu czynu, iż wykonywano niezgodnie z przepisami transport ludzi, podczas gdy z materiału dowodowego wynika, że przewóz ludzi miał miejsce, a okoliczności zdarzenia i zeznania świadków wskazują, że pokrzywdzeni A. L. i A. F. w momencie wypadku znajdowali się na platformie kolejki spągowej kierowanej przez R. Ś.,
2. rażącą niewspółmierność kar orzeczonych względem oskarżonych R. Ś. i D. R. (1) poprzez niezasadne zastosowanie dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności – wobec wysokiego stopnia społecznej szkodliwości czynu zarzucanego oskarżonym, w szczególności w sytuacji dopuszczenia przez nich z naruszeniem podstawowych zasad bezpieczeństwa pracy do ruchu będącej w katastrofalnym stanie technicznym kolejki, a ponadto przewożenie niesprawną i nieprzystosowaną do przewozu ludzi kolejką pokrzywdzonych,
3. błąd w ustaleniach faktycznych poprzez oparcie się na błędnie ustalonej przesłance pozytywnej prognozy kryminalistycznej wobec D. R. (1) w zakresie zastosowania dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, poprzez uznanie, że jego postawa wobec porządku prawnego po popełnieniu czynu była prawidłowa podczas, gdy był skazany za przestępstwo z art. 178a §1 kk popełnione 3 września 2011r. czyli w okresie po wypadku,
4. obrazę przepisu prawa materialnego tj. art. 72 §1 kk poprzez nie orzeczenie wobec Ł. J. (2) i J. S. (1) obowiązku probacyjnego lub środka karnego podczas, gdy orzeczenie takiego obowiązku lub środka karnego w brzmieniu przepisu obowiązującego od 1 lipca 2015 roku jest obligatoryjne w wypadku zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.
Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia w następujący sposób:
- zmianę 1 punktu wyroku poprzez zmianę opisu czynu i dodatkowe określenie w opisie, że oskarżony R. Ś. wykonywał niezgodnie z przepisami transport ludzi kolejką, a D. R. (1) dopuścił się niezgodnego z przepisami transportu ludzi kolejką oraz nieumyślne spowodowali śmierć przewożonych kolejką A. F. i A. L. i wymierzenie im kar po 2 lata pozbawienia wolności,
- uchylenie punktu 2 wyroku odnoszącego się do zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonych wobec R. Ś. i D. R. (1),
- orzeczenie wobec J. S. (1) i Ł. J. (2) środka karnego w postaci zakazu zajmowania stanowisk pracownika dozoru na okres 5 lat,
- orzeczenie wobec D. R. (1) środka karnego w postaci zakazu zajmowania stanowisk pracownika dozoru przez okres 6 lat,
- orzeczenie wobec R. Ś. środka karnego w postaci zakazu wykonywania zawodu maszynisty na okres 6 lat.
Obrońca oskarżonych D. R. (1), J. S. (1) i Ł. J. (2) zaskarżył powyższy wyrok w całości na korzyść w/w oskarżonych i zarzucił:
1. obrazę przepisów postępowania, mającą mieć wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:
- art. 7 kpk poprzez błędną ocenę zebranych w sprawie dowodów, a w szczególności wyjaśnień oskarżonych D. R. (1), J. S. (1), Ł. J. (2) oraz współoskarżonego R. Ś., opinii biegłych sądowych J. C., A. D. (1), M. M. (1) oraz J. S. (2), opinii (...) i (...), a także zeznań świadków: J. P., K. K., G. Z., M. O., J. U., R. K., B. K. i G. S. (1);
- art. 193 §1 kpk i art. 170 §1 pkt 4 kpk poprzez bezzasadne oddalenie jego wniosku dowodowego o przeprowadzenie dowodu z opinii nowych biegłych lub (...) dla wyjaśnienia przyczyn wypadku, ewentualnego zawinienia oskarżonych za ten wypadek oraz związku przyczynowego między działaniem oskarżonych a zaistniałym wypadkiem, a także odpowiedzialności innych osób za wypadek w dniu 16 sierpnia 2010r.,
- art. 5 §2 kpk poprzez nierozstrzygnięcie na korzyść oskarżonych wątpliwości nieusuniętych w postępowaniu dowodowym,
- art. 420 i art. 424 §1 i §2 kpk poprzez globalne powołanie się przez Sąd Rejonowy na przeprowadzone w sprawie dowody, bez ustalenia zależności każdego z nich w całości lub w konkretnym fragmencie od poszczególnych okoliczności faktycznych, które w sprawie wymagały udowodnienia i uzasadnienia oraz wyjaśnienia sprzeczności między dowodami, co spowodowało przekroczenie przez Sąd granic swobodnej oceny dowodów wymienionych taksatywnie w uzasadnieniu wyroku;
2. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, poprzez ustalenie i przyjęcie, że:
- oskarżony D. R. (1) działaniem swoim wyczerpał znamiona podmiotowe i przedmiotowe czynu z art. 220 §1 kk i art. 155 kk w zw. z art. 11 §2 kk opisanego w pkt 1 wyroku,
- oskarżeni J. S. (1) i Ł. J. (2) działaniem swoim wyczerpali znamiona podmiotowe i przedmiotowe czynu z art. 220 §1 kk opisane w pkt 4 wyroku,
pomimo, że materiał dowodowy na to nie pozwalał, gdyż zawiera on istotne braki w kwestii wyjaśnienia rozbiegnięcia się kolejki spągowej, a zwłaszcza przyczyn nie zadziałania automatycznego mechanizmu wyłączania się w/w kolejki, a także braku rozstrzygnięcia, czy warunki w jakich przeprowadzano badania kolejki po zdarzeniu miały wpływ na ocenę jej stanu technicznego,
Wskazując na powyższe podstawy apelacji na zasadzie art. 427 §1 kpk i art. 437 §1 kpk skarżący wniósł o:
1. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy oskarżonych Sądowi Rejonowemu w Jastrzębiu – Zdroju do ponownego rozpoznania,
ewentualnie
2. zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonych D. R. (1), J. S. (1) i R. J. od popełnienia czynów zarzucanych im aktem oskarżenia.
Obrońca oskarżonego R. Ś. zaskarżył wyrok w pkt 1, 2, 3, 7 i 8 (w całości w zakresie oskarżonego R. Ś.) na korzyść tego oskarżonego i zarzucił:
1. obrazę przepisów postępowania, mogącą mieć wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:
- art. 7 kpk poprzez dokonanie oceny dowodów zebranych w sprawie, a w szczególności wyjaśnień oskarżonego R. Ś., opinii biegłego J. C., opinii (...) i (...), z przekroczeniem zasady określonej tymi przepisami,
- art. 193 §1 kpk i art. 170 §1 pkt 4 kpk poprzez bezzasadne oddalenie wniosku dowodowego obrońcy oskarżonego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych, pomimo że w materiale dowodowym zebranym w sprawie, brak jest opinii, a co za tym idzie istotnego dowodu w przedmiocie, co było przyczyną samo rozbiegnięcia się kolejki sągowej zębatej spalinowej typu (...) 650/900/68, co powoduje, że kwestia ewentualnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem oskarżonego R. Ś. a zaistniałym zdarzeniem pozostaje nierozstrzygnięcia,
- art. 5 §2 kpk poprzez nierozstrzygnięcie na korzyść oskarżonych wątpliwości nieusuniętych w postępowaniu dowodowym,
2. błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mogący mieć wpływ na jego treść, poprzez przyjęcie, że oskarżony R. Ś. swoim działaniem wypełnił znamiona czynu określonego w art. 160 §1 kk i art. 155 kk w zw. z art. 11 §2 kk pomimo, iż:
- materiał dowodowy zebrany w sprawie zawiera istotne braki, w szczególności w postaci braku rozstrzygnięcia co było przyczyną samorozbiegnięcia się kolejki sągowej, co było przyczyną niezadziałania automatycznego mechanizmu wyłączania się w/w kolejki, a także braku rozstrzygnięcia, czy warunki w jakich przeprowadzono badania kolejki po zdarzeniu miały wpływ na ocenę jej stanu technicznego,
- dowody zebrane w sprawie zostały ocenione w przekroczeniem zasad określonych przepisami.
Wskazując na powyższe podstawy apelacji na zasadzie art. 427 §1 kpk i art. 437 §1 kpk skarżący wniósł o:
1. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy oskarżonych Sądowi Rejonowemu w Jastrzębiu – Zdroju do ponownego rozpoznania,
ewentualnie o:
2. zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego R. Ś. od popełnienia przypisanych oskarżonemu czynów również w formie zarzucanej aktem oskarżenia.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
apelacje nie zasługiwały na uwzględnienie, albowiem argumenty w niej podniesione w żaden sposób nie podważają trafności rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego i nie dają one podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku we wskazanym w nich zakresie lub też jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Sąd natomiast dostrzegł konieczność zmiany zaskarżonego wyroku poprzez zobowiązanie oskarżonych Ł. J. (2) i J. S. (1) na podstawie art. 72 §1 pkt 1 kk do informowania Sądu o przebiegu okresu próby.
Jeżeli chodzi o dokonaną zmianę wskazać należy, iż zgodnie z art. 72 §1 pkt 1 kk w aktualnym brzmieniu, zawieszając wykonanie kary, sąd zobowiązuje, a jeżeli orzeka środek karny, może zobowiązać skazanego do informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy uznał oskarżonych Ł. J. (2) i J. S. (1) winnych zarzucanego mu czynu z art. 220 §1 kk i na podstawie tego przepisu orzekł wobec nich karę 10 miesięcy pozbawienia wolności. Jednocześnie na podstawie art. 69 §1 i 2 kk w zw. z art. 70 §1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 2 lat, pomijając jednak wynikający z przepisu art. 72 §1 pkt 1 obowiązek. Należy mieć na względzie, iż warunkowe zawieszenie wykonania kary musi się wiązać z nałożeniem na skazanego pewnych obowiązków. Jest ono obligatoryjne, chyba że sąd orzeka jednocześnie środek karny (wówczas jest fakultatywne) co nie miało miejsca w niniejszej sprawie. Dlatego konieczne stało się dokonanie zmiany zaskarżonego wyroku w tym zakresie.
Sąd dokonał tej zmiany jedynie w odniesieniu do oskarżonych Ł. J. (2) i J. S. (1), albowiem w stosunku do pozostałych dwóch oskarżonych tj. R. Ś. i D. R. (1) Sąd zawieszając wykonanie orzeczonej wobec nich kary pozbawienia wolności zastosował przepisy w brzmieniu sprzed nowelizacją z dnia 1 lipca 2015r., gdzie art. 72 §1 pkt 1 kw poprzednim brzmieniu obowiązku takiego nie przewidywał, a nałożenie dodatkowych obowiązków było fakultatywne.
Jeżeli chodzi o zarzuty podnoszone w apelacjach to wskazać należy, iż wbrew twierdzeniom skarżących, przeprowadzona przez Sąd odwoławczy kontrola instancyjna zaskarżonego wyroku nie dała żadnych podstaw do uznania, że w niniejszej sprawie Sąd I instancji mógł dopuścić się błędnych ustaleń faktycznych mających wpływ na treść orzeczenia. O błędach w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku można mówić tylko wówczas, gdy Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie na faktach, które nie znajdują potwierdzenia w wynikach postępowania dowodowego, bądź gdy z prawidłowo ustalonego stanu faktycznego wysnuł wnioski niezgodne z zasadami logicznego rozumowania lub doświadczeniem życiowym, co nie miało miejsca w niniejszej sprawie. Należy wskazać, że zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się wyłącznie do zakwestionowania stanowiska Sądu I instancji, lecz powinien wskazywać nieprawidłowości w rozumowaniu Sądu co do oceny okoliczności sprawy. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom Sądu odmiennego poglądu nie uzasadnia wniosku o popełnieniu przez Sąd I instancji błędu w ustaleniach faktycznych. Podobnie stwierdza Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 marca 2007 r. sygn. akt WA 8/07. Aby więc zarzut błędu w ustaleniach faktycznych był skuteczny, niezbędne jest nie tylko wskazanie na wadliwość ocen i wniosków wyprowadzonych przez Sąd, ale także wykazanie konkretnych uchybień w ocenie materiału dowodowego, jakich Sąd I instancji miał się dopuścić, czego skarżący nie uczynił. Sąd Rejonowy w sposób staranny zgromadził i przeprowadził wszelkie dowody, które pozwoliły na wyjaśnienie okoliczności sprawy. Sąd I instancji w sposób prawidłowy, wnikliwy i rzetelny dokonał oceny zgromadzonego materiału dowodowego i słusznie rozstrzygnął co do winy oskarżonych, a także stopnia społecznej szkodliwości popełnionych czynów. Sąd Odwoławczy w pełni podziela dokonane przez Sąd I instancji ustalenia, i to zarówno w kwestii sprawstwa przypisanych oskarżonym czynów, stopnia ich winy, jak i oceny społecznej szkodliwości.
Ustalając stan faktyczny co do czynów przypisanych poszczególnym oskarżonym zasadnie Sąd Rejonowy dał wiarę zgromadzonym w sprawie dowodom, przede wszystkim w postaci zeznań świadków, a także zgromadzonej w sprawie dokumentacji w postaci protokołów przeprowadzonych czynności, regulaminów funkcjonujących na kopalni (...), zakresów czynności oskarżonych, dokumentacji kolejki, opinii sporządzonych przez instytut (...), opinii z zakresu BHP sporządzonej przez J. C. i opinii ustnych uzupełniających złożonych na rozprawie.
Zasadnie Sąd dał wiarę zeznaniom świadków (uznał je za w pełni wiarygodne): J. U., R. K., M. Ć., K. O., D. O., W. S., M. S., S. A., M. P. (1), Z. R., D. G., S. N. (1), G. S. (1), J. W., A. P., S. M., K. K., M. O., A. K., Z. Z., B. K. (serwisanta wezwanego do kolejki), K. J., W. B., P. W., A. O., M. M. (2), M. P. (2), S. N. (2), T. S., S. O., G. Z., J. C., częściowo: M. B., T. G., M. G., D. K., R. M., A. S., M. T., S. L., A. W. i G. S. (2). Zeznania w/w świadków należy uznać za wiarygodne, logiczne i spójne, a pewne nieścisłości i niepamięć, na które powołują się niektórzy, wynikają przede wszystkim z upływu czasu od zdarzenia i w żaden sposób nie mogą rzutować na ich wiarygodność.
Świadkowie J. U., R. K., M. Ć., K. O. posiadali wiedzę na temat tego w jakim stanie znajdowała się kolejka, która uległa wypadkowi, bezpośrednio przed tym wypadkiem.
Z kolei świadkowie D. O., W. S., M. S., S. A. i M. P. (1), którzy pracowali na zmianie, na której doszło do wypadku i posiadali oni wiedzę z okresu kiedy doszło do wypadku oraz okresu go poprzedzającego. Słusznie zwraca uwagę Sąd Rejonowy, iż zeznania świadka S. A. złożone w dniu 24 maja 2012r. potwierdzały w części wersję oskarżonego R. Ś. – świadek ten wskazał, iż jeszcze przed rozpoczęciem transportu rozmawiał z serwisantem i uzyskał informację, że należy dokonać jeszcze wymiany jakiegoś elementu, ale transport będzie możliwy. Zaprzeczył jednakże przedstawionej przez oskarżonego R. Ś. wersji, aby serwisant powiedział, iż kolejka jest sprawna i można nią prowadzić transport. Nadto D. O. zeznał, sprzecznie z wersją oskarżonego R. Ś. i D. R. (1), że jeszcze przed samym odjazdem kolejki ludzie z oddziału GZ oraz zastęp ratowników powsiadali na dwie pierwsze platformy w zestawie, i zdaniem świadka fakt ten musiał być widoczny dla operatora kolejki i sztygara R.. Świadek ten również potwierdził, iż D. R. (1) na trasie jazdy kolejki przesiadał się do kabiny kolejki i prowadził transport.
Jeżeli z kolei chodzi o świadków: M. B., T. G., M. G., D. K., R. M., są to osoby, które w dniu zdarzenia pracowały na zmianie z poszkodowanym A. L.. Osoby te konsekwentnie twierdziły, iż załadowali na przedmiotową kolejkę drobne elementy do montażu przenośnika taśmowego, które zabrali z powierzchni, a następnie nie czekając na to, aż kolejka ruszy poszli wzdłuż trasy kolejki w kierunku chodnika nadścianowego 24a-W3, zatrzymali się w rejonie skrzyżowania chodnika nadścianowego 24a-W3 z chodnikiem wentylacyjnym W3 i czekali na kolejkę, a w momencie, gdy zobaczyli światła kolejki A. L. jako przodowy nakazał pozostałej piątce udać się dalej, aby rozeznać zakres prac.
Zasadnie zwraca uwagę Sąd Rejonowy, iż w odniesieniu do zeznań świadków, w tej części, w której zaprzeczali oni, aby wyjeżdżając ze stacji, gdzie załadowana została większość materiału nie siedzieli oni na platformach kolejki, należy podejść z dużą ostrożnością, albowiem jest to sprzeczne z przywołanymi wyżej zeznaniami świadka D. O.. Słusznie jednak wskazuje Sąd I instancji, iż ustalenie tego faktu nie przesądza w żadnej mierze tego, że w chwili wypadku poszkodowani siedzieli na platformach kolejki. Brak bowiem dowodów, iż również w momencie wypadku poszkodowani siedzieli na platformach kolejki.
Z kolei z zeznań G. S. (2) wynika, iż w dniu zdarzenia pracował na zmianie A, w trakcie której został poinformowany przez R. K., ze pojawiły się problemy ze sterowaniem kolejką i stąd został wezwany serwis firmy (...). Świadek ten w sposób stanowczy wskazał, iż według niego brak sterowania uniemożliwiał dalszą pracę kolejki, zaś sztygar podpisujący protokół serwisowy powinien ustalić czy kolejka jest sprawna czy nie, jeżeli nie wynikało to wprost z protokołu wykonania usługi serwisowej.
G. S. (1) w swoich zeznaniach wskazywał, iż w dniu zdarzenia pracował na III zmianie (od 18:00 do 2:00) i po przyjściu do pracy rozmawiał z J. S. (1), którego zmieniał i dowiedział się, „że był lub dalej jest serwisant kolejki B.”, z rozmowy wynikało, że kolejka będzie sprawna i ma być przeprowadzony transport rur do chodnika nadścianowego 24.
Świadkowie P. W., A. O., M. M. (2), M. P. (2), S. N. (2), T. S., S. O., wprawdzie co do zasady ich zeznania nie poszerzały one znacząco stanu faktycznego, jednakże w sposób wiarygodny wskazywali, iż mieli do czynienia z kolejką, która uległa wypadkowi, postrzegali kolejki tego typu jako bardzo awaryjne, wskazywali, iż zdarzało się, że samoczynnie się rozbiegały, szczególnie na terenie, gdzie było nachylenie, jednakże kolejka zatrzymywała się. Wskazywali również, iż słyszeli lub też byli świadkami, że górnicy pomimo zakazu jeździli kolejkami, jednak żaden z nich nie miał wiedzy jak było w dniu zdarzenia. Na awaryjność tego typu kolejek wskazywał również świadek J. W.. Również świadek A. P., który brał udział w odprawie przed rozpoczęciem zmiany o godzinie 6:00 i nikt wówczas nie zgłaszał problemów z ta kolejką. Z kolei świadek S. M. biorący udział w odprawie na zmianę o godzinie 18:00, przyznał, iż sztygar oddziału mechanicznego na pytanie czy kolejka będzie mogła jechać do chodnika nadścianowego 24b stwierdził, iż na II zmianie był serwis i na jego zmianie będzie ona sprawna. Potwierdził również, iż zdarzało się, że na kolejce jechali górnicy mimo, iż nie była ona przystosowana do przewozu ludzi, jednocześnie stanowczo stwierdził, że nie widział by w dniu zdarzenia kolejką jechali jacyś ludzie. Również świadek Z. Z. wskazał, iż wiedział o przypadkach, kiedy górnicy wsiadali na kolejki, która nie była przystosowana do przewozu ludzi.
Świadek M. O. w swoich zeznaniach wskazał, iż w dniu zdarzenia pracował na międzyzmianie od godz. 14:00 do 20:00 i po zjeździe na dół zastał serwisanta wymieniającego kabel magistralny oraz Ł. J. (2), którzy następnie ok godz. 17:40 udali się na wyjazd, on zaś kolejką nie jeździł w związku z tym, iż była niesprawna i do końca pracy wykonywał czynności związane z regeneracją rolek platformy nośnej 220 kN. Świadek ten wskazał, iż przed godziną 19:00 na miejsce przyszedł oskarżony R. Ś. i D. R. (1). Podkreślił, iż R. Ś. nie pytał się o stan kolejki, interesował go tylko paliwa. M. O. wskazał, iż poinformował R. Ś., że nie jeździł nigdzie kolejką i tyle paliwa ile jest mu wystarczy, bo kolejka jest niesprawna.
Z kolei świadek A. K. wprawdzie nie miał bezpośredniej wiedzy na temat stanu technicznego kolejki, jednakże wskazał co jest wpisywane w książce zatrzymań i z czyjego zawiadomienia takie wpisy są dokonywane.
Zasadnie również Sąd dał wiarę zeznaniom świadka B. K., serwisanta kolejki spągowej, która następnie uległa wypadkowi. Z zeznań tego świadka wynika, iż przed odejściem od kolejki poinformował Ł. J. (2) i operatora, że w takim stanie technicznym kolejka jest niesprawna, z uwagi na występujący w kabinie głównej komunikat „brak łączności”. Wskazał na sporządzony po naprawie protokół usługi serwisowej, z którym obaj poszli do J. S. (1), który protokół ten przeczytał i podpisał. Z zeznań tego świadka w sposób jednoznaczny wynika, iż już na powierzchni o niesprawności kolejki mówił zarówno oskarżonemu Ł. J. (2) jak i J. S. (1).
Zasadnie również ocenił zeznania świadków A. S., M. T. i S. L., którzy w dniu zdarzenia pracowali w zastępie z poszkodowanym A. F.. Zważywszy, iż ich zeznania były rozbieżne z zeznaniami D. O., W. S., czy S. N. (3), słusznie Sąd dał wiarę im zeznaniom jedynie w części w jakiej korelowany one z zeznaniami w/w świadków. Istotnie na wiarę nie zasługiwały zeznania tych świadków, w których twierdzili, że po załadowaniu kolejki spągowej sprzętem nie wsiadali na kolejkę a szli za kolejką znaczny czas po jej odjeździe.
Jeżeli chodzi o sporządzone opinie, wskazać należy, iż w niniejszej sprawie sporządzone były dwie opinie tj. przez Instytut (...) w G. o numerze (...) i (...) oraz przez Centrum (...) ( (...)) numer 136/T/ (...)/2010. Sporządzone one zostały na zlecenie (...) S.A. Opinie te zostały następnie na rozprawie uzupełnione, przez osoby biorące udział w ich sporządzaniu, tj. dr inż. A. D. (2), mgr. inż. M. M. (1) oraz dr inż. J. S. (2). Sporządzone opinie dotyczyły ustalenia stanu technicznego wózka hamulcowego kolejki spągowej zębatej o numerze fabrycznym P-69 oraz skuteczności rozwiązań techniki kolejki spągowe zębatej spalinowej typu (...) o nr BW-32. Wskazać należy, iż opinie zostały sporządzone na podstawie dokumentacji technicznej urządzeń, aktów prawnych dopuszczających ją do użytkowania i bezpośredniego badania samych urządzeń. Po badaniu wózka hamulcowego kolejki biegli wskazali, iż powodem tego, że nie można było zahamować go ciągnąc za linkę do ręcznego wyzwolenia układu hamulcowego, było to, że zawór wyzwalający układ hamulcowy nie był wpięty w układ hydrauliczny wózka hamulcowego i wózek nie miał wymaganej siły hamowania. Z opinii wynika, iż wózek hamulcowy nie posiadał jednego pakietu sprężyn z tyłu wózka i dwóch pakietów sprężyn z przodu wózka, brakowało szczęk hamulcowych (przy prawym tylnym kole górnej, przy lewym tylnym kole dolnej, przy prawym przednim kole górnej), zaś te, które były zabudowane, były „gładkie” bez odłamków twardego metalu na okładzinach hamulcowych, skorodowane były łożyska kulkowe przy kole napędzającym ogranicznik prędkości albo się nie obracały, albo obracały z dużym oporem, zawory układu hydraulicznego ogranicznika prędkości były zablokowane (skorodowane), zawór ręcznego wyzwalania układu hamulcowego wózka wraz z manometrem był wypięty z układu hydraulicznego ogranicznika prędkości, zaś ogranicznik ten był odłączony od układu hydraulicznego wózka hamulcowego. Zdaniem biegłych stan techniczny wózka nie pozwalał na dopuszczenie go do eksploatacji, wskazywał na to całkowity brak konserwacji. W opinii uzupełniającej wskazano, iż wypięcie układu hydraulicznego nie nastąpiło w wyniku wypadku, lecz było celowe. Biegli wskazywali również na nieprawidłowości przy czujnikach prędkości, które mogły mieć wpływ na prawidłowe hamowanie.
Należy mieć na względzie, iż nie ma możliwości przeprowadzenia kolejnego badania kolejki, albowiem jak wynika z informacji (...) S.A. z dnia 21 maja 2015r. (k. 1116 akt) po zakończonych oględzinach kolejki i zwrocie kolejki został ona przekazana w dniu 26 stycznia 2011r. firmie (...) Sp. z o.o. będącej producentem tej kolejki w celu przeprowadzenia jej modernizacji. W wyniku przeprowadzonej modernizacji Kopalni KWK (...) w dniu 28 czerwca 2011r. został przekazana kolejka nowego typu (...)650/900/148 o nadanym nowym numerze fabrycznym BW-68, użytkowana obecnie w wyrobiskach dołowych kopalni.
Zasadnie również Sąd Rejonowy ocenił zeznania świadków G. Z. (przedstawiciel Okręgowego Urzędu Górniczego, który brał udział trzy dni po wypadku w wizji lokalnej) oraz biegłego J. C., albowiem istotnie w pełni korelowany one ze wskazanymi wyżej opiniami (...) i (...).
Jeżeli chodzi o wyjaśnienia oskarżonych R. Ś. D. R. (1), J. S. (1) i Ł. J. (2), zgodzić się trzeba z ich oceną dokonaną przez Sąd Rejonowy. Jak słusznie Sąd wskazał wyjaśnienia oskarżonych R. Ś. i D. R. (1) zasługują na wiarę jedynie w zakresie w jakim znajdują potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym materiałem dowodowym. Bez wątpienia nie zasługują na wiarę, wyjaśnienia, w których twierdzą, iż w momencie, gdy po załadowaniu kolejka spągowa ruszała ze stacji górnicy nie siedzieli na jej przednich platformach, jak również wyjaśnienia R. Ś. dotyczące stanu wózka hamulcowego. Z kolei zasadnie ocenił jako wiarygodne wyjaśnienia oskarżonych J. S. (1) i Ł. J. (2) jako zgodne z pozostałym wiarygodnym materiałem dowodowym, a jedynie w sposób odmienny oceniali swoją odpowiedzialność za zaistniałe zdarzenie.
Dokonując oceny zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, Sąd Rejonowy dokonał tego w sposób wnikliwy i rzetelny, wskazując szczegółowo, które dowody uznał za wiarygodne i z jakich powodów, a którym waloru wiarygodności odmówił. Ocena materiału dowodowego zaprezentowana w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku dokonana została przez Sąd I instancji z uwzględnieniem reguł określonych w treści art. 4 kpk, art. 5 kpk i art. 7 kpk, zgodna jest z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, nie zawiera również błędów. Nie sposób zarzucić braku wnikliwości czy też rzetelności rozważaniom Sądu Rejonowego nad zebranymi w sprawie dowodami. Nie przekroczył Sąd granic swobodnej oceny dowodów. Następnie swój pogląd na ostateczne wyniki przewodu sądowego Sąd Rejonowy w przekonujący sposób uzasadnił w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku.
Z tych też względów nie można zgodzić się z zarzutami podnoszonymi w apelacjach obrońców oskarżonych, iż Sąd dopuścił się obrazy przepisów postępowania tj. art. 5 §2 kpk, art. 7 kpk, czy też art. 420 kpk i art. 424 kpk.
Nie sposób bowiem zarzucić Sądowi Rejonowemu braku wnikliwości czy też rzetelności jego rozważaniom nad zebranymi w sprawie dowodami. Sąd Rejonowy dokonał oceny całokształtu materiału dowodowego w sposób bezstronny, nie przekroczył przy tym granic swobodnej oceny dowodów, i jednocześnie uwzględnił zasady wiedzy i doświadczenia życiowego. Rozważania Sądu I instancji dotyczące oceny zebranych w sprawie dowodów Sąd Okręgowy w pełni podziela, i uznaje, iż ich ponowna analiza jest bezcelowa.
Dlatego też rozważania Sądu Rejonowego co do oceny zebranych w niniejszej sprawie dowodów tutejszy Sąd Okręgowy w pełni podziela, i należy uznać, iż ich powtórna analiza jest zbędna. Pisemne motywy zaskarżonego wyroku w pełni odpowiadają dyrektywom określonym treścią art. 424 §1 kpk.
Jeżeli chodzi o wyrażoną w art. 5 §2 kpk zasadę In dubio pro reo, to wskazać należy przede wszystkim, iż zasada ta ma zastosowanie dopiero w sytuacji, gdy powzięte przez organ procesowy wątpliwości, co do sposobu rozstrzygnięcia określonej kwestii faktycznej lub prawnej nie dadzą się usunąć, pomimo powzięcia wszelkich dostępnych działań zmierzających do dokonania jednoznacznych ustaleń faktycznych, względnie jedynie trafnej wykładni prawa. Oceniając czy został naruszony zakaz wynikający z przepisu art. 5 §2 kpk nie są istotne wątpliwości tego rodzaju zgłaszane w apelacji, ale ważne jest wyłącznie to, czy sąd meriti rzeczywiście powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa i w sytuacji braku możliwości usunięcia tej wątpliwości rozstrzygnął ją na niekorzyść oskarżonego, albo czy też w świetle materiału dowodowego danej sprawy wątpliwość taką powinien powziąć. O tym, iż zaistniała okoliczność opisana w art. 5 § 2 kpk można więc mówić jedynie w wtedy, gdy pomimo podjęcia starań nie zgromadzono dowodów, które pozwoliłyby na usunięcie istniejących wątpliwości w sprawie. Podgląd taki wyraził m.in. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 6 lutego 2013 r. II AKa 13/13, zgodne, z którym dla oceny, czy został naruszony zakaz in dubio pro reo, nie są miarodajne wątpliwości strony procesowej, ale jedynie to, czy sąd orzekający wątpliwości takie powziął i rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonego albo to, czy w świetle realiów konkretnej sprawy wątpliwości takie powinien był powziąć. W wypadku bowiem, gdy ustalenia faktyczne zależne są od dania wiary tej lub innej grupie dowodów, nie można mówić o naruszeniu reguły in dubio pro reo, albowiem jedną z podstawowych prerogatyw sądu orzekającego jest swobodna ocena dowodów.
Przepis art. 7 kpk stanowi z kolei, iż organy postępowania kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Sąd I instancji nie dopuścił się jak sugerują skarżący w swoich apelacjach obrazy przepisów postępowania art. 7 kpk, ponieważ dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonych w sprawie dowodów była bezstronna, rzetelna i kompleksowa. Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie w sposób szczegółowy wskazał dowody, na których oparł swoje ustalenia wskazując jednocześnie przesłanki, którymi kierował się odmawiając wiary dowodom przeciwnym. Jednocześnie dokonanych ustaleń dokonał zgodnie z zasadami swobodnej oceny dowodów.
Jeżeli z kolei chodzi o podnoszony w apelacji zarzut naruszenia art. 193 §1 kpk i art. 170 §1 pkt 4 kpk poprzez zdaniem skarżących, bezzasadne oddalenie wniosku dowodowego o przeprowadzenie opinii nowych biegłych dla wyjaśnienia przyczyn wypadku. Wskazać należy, iż w aktach sprawy (k. 1114 akt) znajduje się notatka urzędowa z dnia 28 maja 2015r., z której wynika, iż w telefonicznej rozmowie z pracownikami naukowymi Akademii (...) w K., Katedra (...), Przeróbczych i Transportowych, po przedstawieniu rysu historyczne sprawy, uzyskano informację, iż celem wydania opinii (bez prowadzenia jakichkolwiek samodzielnych badań kolejki, która uległa wypadkowi) koniecznym byłoby powołanie zespołu ekspertów tamtejszej akademii i opinia ta mogłaby zostać sporządzona najwcześniej końcem września 2015r., a jej przewidywany koszt to minimum 25.000 złotych. Dlatego też sugerując się kosztami zasadnie Sąd Rejonowy odstąpił od sporządzenia dodatkowej opinii i oparto się na dotychczas uzyskanych opiniach, które w wyczerpujący sposób wyjaśniły przyczyny wypadku, tym bardziej, iż opinie te opierały się m.in. na bezpośrednim badaniu kolejki, a aktualnie z uwagi na modernizację kolejki, która uległa wypadkowi, nie ma możliwości przeprowadzenia jej kolejnego badania.
Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy nie pozostawia wątpliwości, co do winy oskarżonych. Jednocześnie należy zgodzić się z Sądem Rejonowym, co do zmiany opisu czynów zarzuconych oskarżonych R. Ś. i D. R. (1) i w sposób wyczerpujący wskazał tego powody. Z argumentacją tą w pełni należy się zgodzić. Zasadnie Sąd wyeliminował z opisu czynu, iż wykonywano niezgodnie z przepisami transport ludzi, albowiem ze zgromadzone w sprawie materiału dowodowego w żaden sposób nie wynika, iż w chwili wypadku poszkodowania A. L. i A. F. byli przewożeni kolejką. Ustalono jedynie, iż transport ludzi przedmiotowa koleją odbywał się jedynie w początkowej fazie prowadzonego transportu.
Wina oskarżonych nie budzi zatem wątpliwości. R. Ś. i D. R. (1) mając bowiem wiedzę o niesprawności kolejki spągowej i jej usterkach nie dążyli do uzyskania bezspornej wiedzy czy jazda przedmiotową kolejką jest bezpieczna zarówno dla jej użytkowników jak i osób, które kolejką ta transportowały sprzęt. Mimo, iż występowały problemy z prowadzeniem tej kolejki (wykańczała się po drodze, szwankował, wyświetlacz (...) sygnalizował stan awaryjny), obaj oskarżeni decydowali na kontynuowanie jazdy, prowadząc ją z obu kabin naprzemiennie. Z kolei oskarżeni J. S. (1) i Ł. J. (2), będąc odpowiedzialni za bezpieczeństwo i higienę pracy, wiedząc o zagrożeniu jakie występowało na ścianie 24, i wiedząc o konieczności przeprowadzenia transportu, posiadali wiedzę, iż kolejka nie jest w pełni sprawna. Oskarżeni ci w sytuacji, gdy nie posiadali dostatecznej wiedzy co to tego czy kolejka ta jest w pełni sprawna winni ustalić to u serwisanta, czego nie uczynili.
Zgodzić się należy również z Sądem Rejonowym, co do kwestii oceny stopnia społecznej szkodliwości czynów przypisanych oskarżonemu jako znaczny. Jeżeli chodzi o orzeczone wobec oskarżonych kary po 1 roku i 6 miesiąca pozbawienia wolności wobec R. Ś. i D. R. (2) oraz 10 miesięcy pozbawienia wolności wobec Ł. J. (2) i J. S. (1), to przy ich wymierzaniu Sąd Rejonowy zasadnie miał na względzie stopień winy każdego z oskarżonych, stopień ich zawinienia, specyficzną sytuacja motywacyjna, w której każdy z oskarżonych podejmował decyzje i skutki działań oskarżonych. Sąd zasadnie miał również na względzie by orzeczone kary spełniały swoje cele wychowawcze i prewencyjne.
Jednocześnie zgodzić się należy z Sądem Rejonowym, iż zachodzą okoliczności do zawieszenia wykonania orzeczonych wobec oskarżonych kary pozbawienia wolności. W stosunku do wszystkich oskarżonych istotnie, wbrew twierdzeniom oskarżyciela publicznego pozytywna prognoza kryminologiczna, wyrażająca się w przekonaniu, iż nie popełnią oni ponownie przestępstw i będą przestrzegać porządku prawnego. Wprawdzie D. R. (1) był uprzednio karany, jednakże mimo to, mając na uwadze aktualne zachowanie oskarżonego i życie zgodnie z obowiązującymi normami, pozwalało to na zastosowanie dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.
Dlatego też zasadnie Sąd Rejonowy warunkowo zawiesił wobec oskarżonych wykonanie orzeczonych wobec nich kar pozbawienia wolności na okres próby, odpowiednio w stosunku do R. Ś. i D. R. (1) - 4 lat oraz w stosunku do Ł. J. (2) i J. S. (1) – 2 lat. Bez wątpienia orzeczone kary o charakterze wolnościowym będą wystarczająca dla osiągnięcia ich celów, a okres próby w orzeczonym wymiarze pozwoli na zweryfikowanie udzielonej pozytywnej prognozy.
W przypadku wszystkich oskarżonych orzeczona kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania została zasadnie wzmocniona karą grzywny, której wymiar w stosunku do poszczególnych oskarżonych został ustalony z uwzględnieniem ich sytuacji materialnej.
Mając na uwadze powyższe wskazać należy, iż brak jest podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie wskazywanym w apelacjach czy też do jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania w tym zakresie. Konieczne jedynie stało się dokonanie zmiany wyroku, jak już wskazano na wstępie, poprzez zobowiązanie oskarżonych Ł. J. (2) i J. S. (1) do informowania sądu przebiegu okresu próby, zgodnie z wynikającym z art. 72 §1 pkt 1 kk obowiązkiem. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się potrzeby orzekania wobec oskarżonych zakazu zajmowania określonych stanowisk i w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok należało utrzymać w mocy.
O kosztach sądowych orzeczono po myśli art. 636 § 1 kk.
SSO Jacek Myśliwiec
SSO Sławomir Klekocki (spr.) SSO Lucyna Pradelska - Staniczek
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Gliwicach
Data wytworzenia informacji: