Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 02 czerwca 2016 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach Wydział II Cywilny Ośrodek (...) w R.

w składzie:

Przewodniczący : Sędzia Sądu Okręgowego Elżbieta Kaziród

Protokolant: Iwona Mucha

po rozpoznaniu w dniu 02 czerwca 2016 r. w Rybniku

sprawy z powództwa W. K. (1)

przeciwko (...) SA w W.

o zapłatę

1)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 77 000 zł ( siedemdziesiąt siedem tysięcy zł) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w stosunku rocznym od dnia 02 czerwca 2016 roku;

2)  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3)  odstępuje od obciążania powódki kosztami sądowymi;

4)  nakazuje pobrać od pozwanego rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodka (...) w R. kwotę 3 793 zł ( trzy tysiące siedemset dziewięćdziesiąt trzy zł) tytułem kosztów sądowych;

5)  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 2350 zł ( dwa tysiące trzysta pięćdziesiąt zł) tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Elżbieta Kaziród

Sygn. akt II C 129/15

UZASADNIENIE

Powódka W. K. (1) w pozwie skierowanym przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie kwoty 137 000 zł tytułem należnego zadośćuczynienia za krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie kwoty 68 000 zł tytułem odszkodowania za pogorszenie się sytuacji życiowej powódki wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej kosztów procesu. W uzasadnieniu swojego pozwu powódka wskazała, że w dniu 30.05.2014 r. w B. w wyniku zderzenia samochodu marki V. (...) z pociągiem osobowym śmierć poniosła matka powódki W. K. (2). Pojazd , którym poruszała się matka powódki był objęty ochroną ubezpieczeniową udzielaną przez pozwane (...) w ramach ubezpieczenia obowiązkowego OC pojazdów mechanicznych. Powódka zgłosiła pozwanej szkodę i w toku postępowania likwidacyjnego pozwana uznała swą odpowiedzialność co do zasady wypłacając powódce kwotę 23 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 12 000 zł tytułem odszkodowania. Zdaniem powódka wypłacone kwoty nie są adekwatne do doznanej przez powódkę krzywdy oraz szkody. W zakresie żądania zadośćuczynienia powódka podkreśliła, że jej relacje ze zmarłą matką były bardzo dobre, była ona dla córki jak przyjaciółka, razem spędzały święta. Powódka nie była w stanie pojąć dlaczego miejsce ta tragedia. Przez długi czas nie mogła dojść do siebie. Nadto powódka podkreśliła, że zmarła W. K. (2) była osobą aktywną zawodowo, przed wypadkiem jej średni miesięczny dochód wynosił 2345 zł co pozwala przyjąć, że jej dochody roczne osiągały kwotę 25 000 zł. Powódka ze spokojem patrzyła w przyszłość wiedząc, że matka jest blisko i może na nią liczyć także finansowo. Widoki na przyszłość powódki pogorszyły się gdyż biorąc pod uwagę wiek i brak pomocy rodzica, którego dochody były głównym środkiem utrzymania gospodarstwa domowego. Powódka z powodu utraty matki musiała zrezygnować z pracy, obniżenie aktywności życiowej wpłynęło znacznie na obniżenie aktywności zawodowej w konsekwencji na jej sytuację materialną . Stan psychofizyczny powódki nie pozwalał jej na kontynuowanie zatrudnienia , a jednocześnie powódka nie chciała by jej zaniedbania w pracy spowodowały zwolnienie dyscyplinarne, którego następstwa mogłaby odczuwać jeszcze w dalekiej przyszłości. Dlatego wiedząc, iż nie jest w stanie podołać dalszemu zatrudnieniu zdecydowała się sama rozwiązać umowę o pracę.

Pozwany (...) SA z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany oświadczył, że nie kwestionuje swojej odpowiedzialności za skutki wypadku z dnia 30.05.2014 r. w wyniku którego zmarła matka powódki z tytułu zawartej umowy OC z posiadaczem sprawczego pojazdu o nr rej (...) J. K.. Zdaniem pozwanego uznana i wypłacona kwota zadośćuczynienia spełnia określone w orzecznictwie i praktyce sądowej kryteria miarkowania za doznaną krzywdę, a więc relację, stopień zażyłości bliskości i wspólności zachodzący pomiędzy zmarłą i najbliższymi członkami rodziny. Rozmiar i rodzaj krzywd, cierpienie, ból, poczucie samotności po stracie matki oraz nasilenie bólu psychicznego. W ocenie pozwanego kwota 12 000 zł tytułem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej po śmierci matki w pełni rekompensuje żądanie powódki w tym zakresie. Widząc możliwość ugodowego zakończenia sporu pozwana zaproponowała zawarcie ugody sądowej mocą której na rzecz powódki zostanie wypłacona dalsza kwota 25 000 zł tytułem zadość uczynienia wraz z kosztami procesu. W zakresie zadośćuczynienia pozwana zarzuciła, że powódka odczuwając samotność, ból i osamotnienie po śmierci matki nie wykazała faktu leczenia i konsultacji specjalistycznej. Powódka w dacie śmierci matki była bezspornie osobą dojrzałą, ukształtowaną i samodzielną z pewnym bagażem doświadczeń życiowych. Dlatego też strata matki choć bolesna była jednak odmienna od tej w której małoletnie dziecko traci rodzica. Zadość uczynnienie które ma charakter kompensacyjny i jego wysokość musi przedstawiać pewną odczuwalną wartość ekonomiczną nie może być wygórowana w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych w społeczeństwie, a wiec winna być utrzymana w rozsądnych granicach. Świadczenia z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej jest świadczeniem fakultatywnym, które obejmuje szeroko rozumianą szkodę majątkową, a więc różne straty materialne trudne do uchwycenia. Jest to też uszczerbek, który nie jest uwzględniany przy ustalaniu innych świadczeń. Przywoływanym często jest przykład rodziców, którzy ze względu na swój wiek, jak i wiek dziecka nie posiadając innych dzieci mogli liczyć realnie bądź już korzystali z pomocy tego dziecka. W niniejszej sprawie takie przesłanki nie zachodzą albowiem powódki w dacie śmierci matki była osobą dorosłą i pracującą zawodowo. Nadto jest to trudna do wyliczenia szkoda majątkowa powstała wskutek wstrząsu gospodarczego wywołanego śmiercią osoby najbliższej co z kolei wpływa na sytuację życiową, stwarza konieczność podejmowania wzmożonych wysiłków . Odszkodowania z art. 446 § 3 kc ma na celu wyrównanie szkody polegającym na znacznym pogorszeniu sytuacji życiowej, a nie przewiduje możliwości złagodzenia czy zmniejszenia bólu po stracie najbliższego członka rodziny.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30.05.2014 r. w wyniku zderzenia samochodu osobowego z pociągiem śmierć poniosła pasażerka pojazdu W. K. (2). Posiadacz pojazdu był objęty ochroną ubezpieczeniową w ramach obowiązkowego ubezpieczenia OC pojazdów mechanicznych. Ubezpieczyciel pojazdu (...) SA w W. uznał zasadę swojej odpowiedzialności za zdarzenie i w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił powódce kwotę 23 000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 12 000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej.

W momencie wypadku zmarła W. K. (2) miała 40 lat. Powódka miała lat 21. Przed wypadkiem powódka W. K. (1) zamieszkiwała z matką W. K. (2) i bratem S. K.. W. K. (2) była zatrudniona na podstawie umowy na czas określony na stanowisku operator maszyn w firmie (...) z oo w C. i otrzymywała wynagrodzenie w kwocie 2345 zł netto średnio miesięcznie . Powódka W. K. (1) w okresie od 21.01.2014 do 30.08.2014 r. była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy jako monter wiązek elektrycznych w firmie (...) z oo w M.. W dniu 14.08.2014 r. powódka W. K. wypowiedziała umowę o pracę z zachowaniem 2 tygodniowego okresu wypowiedzenia, który upłynął 30.08.2014 r.

Powódka była blisko związana ze swoją matką, zwierzała się jej ze swoich problemów. Nie miała dobrego kontaktu z ojcem z którym relacje zawsze miała konfliktowe. Rodzice rozwiedli się w 2012 r. Po rozwodzie mama powódki dużo pracowała także w weekendy, brała nadgodziny, bo ojciec zalegał z opłatami. W wolnym czasie powódka z matką lubiły spędzać czas w ogródku. Wspólnie chodziły na zakupy, do kina, na wyjazdy poza miejsce zamieszkania nie było je stać. Planowały wspólne wakacje nad morzem u cioci, która je zaprosiła . Spędzały razem święta. Z bratem miała zawsze gorszy kontakt, bo po rozwodzie brat zamieszkał z ojcem. Od grudnia 2013 roku mniej spędzały czasu razem ponieważ powódka pracowała, uczyła się i spędzała czas u swojego chłopaka. Powódka bardzo źle zniosła śmierć matki. Często płakała, bała się być sama w domu, przyjmowała posiłki, ale nie mogła spać. Przez około 2 miesiące brała leki nasenne. Korzystała z urlopu i zwolnienia lekarskiego, a następnie po około miesiącu wróciła do pracy. Zrezygnowała z pracy zawodowej 3 miesiące po śmierci mamy ponieważ nie mogła się skupić na pracy, była wolniejsza , nie wyrabiała normy. Dużo czasu poświęcał jej, jej chłopak, zabierał na spacery do kina. Po roku od śmierci mamy poczuła się lepiej, wcześniej stale o niej myślała, bardzo tęskniła. Brakuje jej mamy. Obecnie planuje zawrzeć związek małżeński, wynająć mieszkanie, skończyć studia. Jest w dobrym nastroju.

Od października 2014 r. powódka studiuje zaocznie i jest na II roku finansów i rachunkowości. Uczy się dobrze. Od 1.09.2015 r. pracuje w firmie (...) w systemie zmianowym , sama opłaca szkołę.

Ojciec powódki pracował za granicą i rzadko kontaktował się z córką. Powódka zerwała kontakty z ojcem po tym jak kazał jej oddawać pieniądze z renty bratu na co ona się nie zgodziła. W rezultacie podczas pobytu ojca w Polsce pomieszkuje u swojego chłopaka , a jak taty nie ma mieszka w dotychczasowym mieszkaniu. Z bratem rozmawia bardzo rzadko gdyż to brat był kierowcą samochodu podczas wypadku w którym zginęła mama, a nadto brat spędza cały czas przed komputerem. Obecnie ojciec powódki zajmuje mieszkanie położone nad mieszkaniem powódki. Z obecnego związku urodziło mu się dziecko.

Powódka uzyskuje rentę w kwocie 438 zł. Ponosi opłatę za studia w kwocie 423 zł.

- dowód: - odpis skrócony aktu zgonu, odpis skrócony aktu małżeństwa, odpis skrócony aktu

urodzenia powódki, świadectwo pracy powódki, zaświadczenie o dochodach

W. K. (2), akta postępowania likwidacyjnego (...) , zeznanie świadków

I. K., K. K., przesłuchanie powódki

Relacje powódki z matką przed jej śmiercią należy określić jako silną, głęboką, bliską, wspierającą i trwale ukształtowaną, kompensacyjną w związku z zaburzoną i słabą relacją z ojcem. Po śmierci matki powódka przeżyła przedłużającą się żałobę. U powódki przebieg żałoby był utrudniony z uwagi na nagły charakter utraty matki, powikłany nietypowymi okolicznościami ( udziałem brata w wypadku) introwertywnym charakterem powódki, konfliktową relacją z ojcem i związanym z tym ograniczonym wsparciem. W ocenie klinicznej nasilenie objawów było adekwatne , ale przedłużała się faza rozpaczy i dezorganizacji, która uniemożliwiała pracę. Po upływie 4 miesięcy od utraty powódka stopniowo zaczęła podejmować aktywność społeczną i podjęła studia, a po roku podjęła pracę. Mimo trudnej sytuacji rodzinnej, mieszkaniowej, obciążenia obowiązkami realizuje swoje zamierzenia i plany życiowe. Powódka prawidło funkcjonuje w rolach społecznych. Więzi rodzinne powódki z bliskimi są słabe, zakłócone. Więź z ojcem jest konfliktowa, zaburzona i nie satysfakcjonująca. Więź powódki z bratem jest pozytywna aczkolwiek słaba.

- dowód: opinia psychiatryczno-psychologiczna

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przeprowadzonych dowodów uwzględniając wnioski dowodowe stron.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom powódki i świadków gdyż są logiczne i spójne, korespondują ze sobą i innymi dowodami w sprawie. Sąd w całości podziela ustalenia i wnioski opinii sądowo psychiatrycznej. Opinia ta zawiera wnikliwą analizę sytuacji powódki, a wnioski opinii są logiczną konsekwencją tych ustaleń. Podkreślić należy, że strony nie kwestionowały dowodów przeprowadzonych w sprawie.

Sąd zważył co następuje:

Roszczenie powódki jest uzasadnione co do zasady, ale nie w pełnej wysokości.

Pozwane (...) nie kwestionowało podstawy swojej odpowiedzialności w toku postępowania, a jedynie twierdziło, iż wypłacone przez niego w toku postępowania likwidacyjnego kwoty wyczerpują w całości uzasadnione roszczenie powódki. Odpowiedzialność ubezpieczyciela stanowi pochodną odpowiedzialności cywilnej sprawcy szkody ( art. 822§ 4 kc).

Zgodnie z art. 446§ 4 kc Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Ustawodawca poza wskazaniem, że kwota zadośćuczynienia winna być wymierna do powstałej szkody nie wskazuje innych zasad ustalenia jej wysokości. Obszerne orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym zakresie wskazuje, że należy mieć na uwadze całokształt okoliczności sprawy nie wyłączając takich czynników jak wiek poszkodowanego, rozmiar doznanej krzywdy, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, długotrwałość. Kompensacji podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie , ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. Rolą zadośćuczynienia jest bowiem złagodzenie doznanej niewymiernej krzywdy poprzez wypłacenie nie nadmiernej lecz odpowiedniej sumy. Jak wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy ustalona suma winna być w rozsądnych granicach odpowiadających aktualnym warunkom i sytuacji majątkowej społeczeństwa przy uwzględnieniu, iż wysokość zadośćuczynienia musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość.

Uwzględniając więc stopień cierpień powódki, dłuższy niż zwykle okres żałoby, bliski związek powódki z matką, brak wsparcia ze strony innych członków rodziny, nadal odczuwane poczucie straty i tęsknoty za matką, brak jej wsparcia w ważnych sytuacjach życiowych. Z drugiej strony biorąc pod uwagę, że już za życia matki powódka miała chłopaka i w sposób naturalny odsuwała się od matki budując swoje życie osobiste, po kilku miesiącach podjęła studia, a po roku pracę zawodową zadośćuczynienie w kwocie łącznej 100 000 zł ( pomniejszone o wypłacone przez (...) 23 000 zł ) jest adekwatne do krzywdy doznanej przez powódkę.

Zgodnie z art. 446 § 3 kc Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie jeżeli w skutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Celem odszkodowania przyznanego w oparciu o wyżej wymieniony przepis jest zrekompensowanie rzeczywistego, znacznego pogorszenia sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego. Bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego w tym zakresie wskazuje, iż podstawą żądania odszkodowania za śmierć osoby bliskiej jest nie sam ból, poczucie osamotnienia i krzywdy, ale przełożenie się negatywnych emocji na dalszą aktywność zawodową i życiową członka rodziny występującego z takim żądaniem.

Niewątpliwie na skutek traumy jaką przeżyła powódka w związku ze śmiercią matki nie była w stanie podołać obowiązkom zawodowym i złożyła wypowiedzenie umowy o pracę. Niewątpliwie było to działanie usprawiedliwione okolicznościami życiowymi powódki. Przez rok powódka nie posiadała zatrudnienia i jej jedynym dochodem była renta po zmarłej matce w kwocie 435 zł. Z tych względów wypłacona kwota 12 000 zł tytułem znacznego pogorszenia sytuacji życiowej powódki spełniła swą rolę. Podkreślić należy, że ustawodawca zastosował kryterium nie zwykłego ale znacznego pogorszenia sytuacji życiowej, a takie pogorszenie w przypadku powódki trwało kilka miesięcy po śmierci matki. Dysponując kwotą średnio miesięcznie 1000 zł ( 12 000 zł /12 miesięcy) wraz z rentą powódka mogła się samodzielnie utrzymywać nie oczekując od innych osób wsparcia. Powódka nie wykazała, aby zmarła matka poza utrzymaniem mieszkania w innym aspekcie finansowała córkę. Wszak i powódka i jej matka pracowały zawodowo i w zasadzie powódka nie wymagała ze strony matki finansowego wsparcia. Z tych względów żądanie zasądzenia dalszej kwoty z tego tytułu Sąd uznał za nieuzasadnione .

W zakresie żądania odsetek w ocenie Sądu winny one zostać zasądzone od dnia wyrokowania to jest 02.06.2016 r. bowiem na dzień wyrokowania Sąd dokonywał oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i ustalał kwotę należnego zadośćuczynienia ( art. 481§ 1 kc). W pozostałym zakresie żądanie odsetek musiało zostać oddalone.

Podstawę prawną odpowiedzialności sprawcy wypadku jest art. 436 kc w związku z art. 446§ 3 i 4 kc. Podstawę prawną odpowiedzialności ubezpieczyciela sprawcy wypadku jest art. 34 i 35 ustawy z 22.05.2003 r. o ubezpieczenia obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ( Dz U z 2003 r. Nr 123 poz. 1152 ze zmianami) w związku z art. 822 kc.

O kosztach procesu i kosztach sądowych Sąd orzekł po myśli art. 100 kpc.

Powódka domagając się łącznie kwoty 205 000 zł przy zasądzeniu na jej rzecz 77 000 zł utrzymała się ze swoim żądaniem w 37 % , a więc powinna ponieść 63 % kosztów. Koszty procesu poniesione przez strony to kwota 15 158, 34 zł ( koszty zastępstwa procesowego 2 x 7200 zł i wydatek (...) – 758,34 zł). Powódka stosownie do zakresu z jakim się utrzymała winna ponieść koszty w kwocie 9 549,75 zł, a że jej wydatki wyniosły 7200 zł to różnica w kwocie 2 350 zł podlega zasądzeniu na rzecz pozwanego.

Koszty sądowe , które wiążą się z tym procesem to kwota 10 250 zł tytułem opłaty od pozwu. Powódka była od kosztów sądowych zwolniona w całości. Stosownie do wyniku procesu powódka winna ponieść 63% tej kwoty czyli kwotę 6 457,50 zł ( ewentualnie z zasądzonego roszczenia) a pozwany 37 % tej kwoty czyli 3 792,50 zł. Jednak z uwagi na szczególny charakter sprawy, poziom dochodów powódki Sąd uznał za zasadne odstąpienie od obciążania powódki tą częścią kosztów sądowych po myśli art. 100 kpc w związku z art. 113 ustęp 4 u.k.s.c. Obciążając pozwanego kosztami sądowymi w zakresie w jakim proces przegrał.

SSO Elżbieta Kaziród