Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

a.b. Dnia 19 lipca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy

w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Katarzyna Żymełka

Protokolant Karolina Dudziak

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2019 r. w Gliwicach

  na rozprawie

sprawy z powództwa Syndyka masy upadłości Grupa (...) Spółki Akcyjnej w upadłości likwidacyjnej w P.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w J.

o zapłatę

1)  oddala powództwo;

2)  zasądza od powoda na rzecz pozwanej 5.417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) z tytułu kosztów procesu.

SSO Katarzyna Żymełka

X GC 532/18

UZASADNIENIE

Powód Syndyk masy upadłości Grupy (...) Spółki Akcyjnej w upadłości likwidacyjnej w P. (dalej: Syndyk) wniósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i orzeczenie nim, że (...) Spółka Akcyjna w J. (dalej: (...)) ma zapłacić Syndykowi 125.821,87 zł z ustawowymi odsetkami od kwot: 99.956,93 zł od 3 sierpnia 2015 r. i 25.864,94 zł od 1 września 2015 r. z tytułu wynagrodzenia za wykonane przez Grupę (...) Spółkę Akcyjną (dalej: (...)) roboty budowlane na podstawie umowy z 5 stycznia 2012 r. oraz kosztów procesu.

Na uzasadnieniu żądania Syndyk wskazał, że dochodzone należności powstały przed ogłoszeniem upadłości (...). Po ogłoszeniu upadłości (...) złożyła szereg oświadczeń o potrąceniu (pomimo, że nie złożyła oświadczenia o potrąceniu przy zgłoszeniu wierzytelności art. 96 Prawa upadłościowego). (...) zgłosiła wierzytelność i poinformowała, że dokonała potrącenia, jednakże zabrakło w treści zgłoszenia oświadczenia o potrąceniu. Dlatego, zdaniem Syndyka, nie doszło do wzajemnego umorzenia wierzytelności. Ponadto wskazał, że do potrącenia (...) przedstawiła wierzytelności (...), które nie istniały w dniu ogłoszenia upadłości (...).

Wobec braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym Przewodniczący w Sądzie Okręgowym w Gliwicach zarządził rozpoznanie sprawy w postępowaniu upominawczym. Sąd Okręgowy w Gliwicach 25 września 2018 r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, od którego w terminie (...) złożyła sprzeciw, wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu. (...) zakwestionował roszczenie co do zasady i wysokości. Podała, że złożyła Syndykowi oświadczenie o potrąceniu przed zgłoszeniem wierzytelności, tj. 12 października 2015 r. i powołała art. 96 Prawa upadłościowego, który nie wskazuje terminu początkowego na złożenie oświadczenia o potrąceniu. Wskazała, że oświadczenie o potrąceniu kwoty 87.240,76 zł złożyła wobec (...) Serwis Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: (...) S.), która po odstąpieniu od umowy przez (...) po ogłoszeniu jej upadłości złożyła oświadczenie o woli kontynuowania robót. Wskazała, że (...) Serwis i (...) były członkami konsorcjum. (...) i (...) S. zawarły aneks nr (...) do umowy a (...) spełniła świadczenie (poprzez potrącenie) na rzecz dłużnika solidarnego - członka konsorcjum.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

(...) zawarła z konsorcjum (...) (dalej: konsorcjum) 5 stycznia 2012 r. umowę nr (...), na podstawie której konsorcjum zobowiązało się do wykonania budowy klimatyzacji centralnej dla schładzania wyrobisk dołowych w (...) wraz z sześciomiesięczną obsługą. W § 3 umowy ustalono wynagrodzenie za wykonanie całego przedmiotu umowy. Ustalono, że rozliczenia będą się odbywać na podstawie faktur częściowych wystawianych za wykonany i zakończony zakres robót lub dostaw zgodnie ze złożonym na podstawie § 1 ust. III punkt 1 umowy harmonogramem rzeczowo-finansowym. Ustalono, że regulowanie częściowych należności za wykonane roboty nastąpi na podstawie faktur VAT wystawionych przez (...) jako lidera konsorcjum przelewem w terminie 60 dni od dostarczenia faktury VAT do (...). (dowód: umowa oraz zestawienie rzeczowo- finansowe k. 18-35)

(...) i (...) S. zawarły umowę konsorcjum w celu wspólnej realizacji zadania Budowa klimatyzacji centralnej dla schładzania wyrobisk dołowych w (...) wraz z sześciomiesięczną obsługą. (...) uzyskała kredyt na wykonanie tego zadania. Wszystkie roboty związane z realizacją zadania wykonywała (...) S. własnymi pracownikami oraz podwykonawcy. Montaż klimatyzacji centralnej pod ziemią wykonywali pracownicy (...) S.. Agregaty chłodnicze na przekopie wentylacyjnym były montowane pod ziemią. (...) nie realizowała żadnych robót. (...) kupowała materiały i urządzenia i przekazywała je do zabudowania. (...) była liderem konsorcjum. Na jej konto, jako lidera konsorcjum, (...) uiszczała wynagrodzenie za realizację umowy nr (...). (...) S. za wykonane roboty wystawiał, na podstawie miesięcznych rozliczeń, (...) faktury VAT i na ich podstawie (...) rozdzielała wynagrodzenie uiszczone przez (...) pomiędzy (...) S. i podwykonawców. Części podwykonawców wynagrodzenie uiszczał (...) S., (dowód: zeznania świadka D. G. złożone na rozprawie w dniu 8 lipca 2019 r. czas nagrania 00:35:02-00:58:44)

30 kwietnia 2015 r. zostało zawarte porozumienie. Stornami porozumienia były (...), (...), (...) S. i Bank (...) Spółka Akcyjna w W. oraz podwykonawcy. Na zawarcie porozumienia udzielił zgody Tymczasowy Nadzorca Sądowy (...). (...) cofnęła oświadczenie o odstąpieniu od umowy nr (...), a wykonawca udzielił na to zgody. W porozumieniu zostały wskazane wysokości należności podwykonawców, ustalono sposób dokonywania zapłaty podwykonawcom, którzy zobowiązali się do kontynuowania robót. Przyczyną zawarcia porozumienia było dokończenia realizacji umowy nr (...) stycznia 2012 r. (dowód: porozumienie k. 156-158, 405-410)

(...) wystawiła (...) faktury VAT:

a)  nr FV/12/06/2015 na 270.600 zł z terminem zapłaty do 2 sierpnia 2015 r. za dostawę i zabudowę mierników przepływu i ciśnienia, zespołu transformatorowego oraz zasilaczy układu wizualizacji i sterowania i za dostawę i montaż urządzenia sterującego. Faktura wpłynęła do (...) 3 czerwca 2015 r. (w dniu wystawienia). Podstawą wystawienia faktur był protokół częściowego odbioru z 2 czerwca 2015 r., w którym określono wartość dostaw i zabudowy oraz dostawy i montażu urządzeń, bez rozdzielania wynagrodzenia na należne z tytułu dostaw i należne za montaż i zabudowy (dowód: faktura VAT k. 36, protokół k. 37-38);

b)  nr FV/18/06/2015 na 246.000 zł z terminem zapłaty do 31 sierpnia 2015 r. za dostawę i zabudowę armatury. Faktura wpłynęła do (...) 2 lipca 2015 r. Podstawą wystawienia faktur był protokół częściowego odbioru z 30 czerwca 2015 r., w którym określono wartość dostawy i zabudowy, bez rozdzielania wynagrodzenia na należne z tytułu dostaw i należne za zabudowę (dowód: faktura VAT k. 39, protokół k. 40-41)

Obie faktury zostały wystawione za przebudowę instalacji i zabudowę urządzeń w komorze agregatów chłodniczych na przekopie wentylacyjnym. Agregaty te były montowane pod ziemią (dowód: protokoły k. 37-38 i k. 40-41, zeznania świadka D. G. złożone na rozprawie w dniu 8 lipca 2019 r. czas nagrania 00:35:02-00:58:44).

Sąd Rejonowy Katowice-Wschód w Katowicach postanowieniem z 3 sierpnia 2015 r. ogłosił upadłość (...) obejmującą likwidację (dowód: postanowienie k. 17)

Syndyk, w trybie art. 98 i 99 Prawa upadłościowego, złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy

z 9 maja 2014 r. nr (...) zawartej przez konsorcjum z (...) w części niewykonanej oraz wskazał, że przed złożeniem oświadczenia odstąpił od umowy konsorcjum zawartej przez (...) i (...) S. w celu realizacji umowy nr (...). Oświadczenie o odstąpieniu (...) S. otrzymała 3 września 2015 r. Oświadczenie o odstąpieniu (...) otrzymała 15 września 2015 r. (dowód: oświadczenie k. 150 i 210, 211, potwierdzenie odbioru k. 151-152)

Syndyk, w trybie art. 98 i 99 Prawa upadłościowego, złożył oświadczenie o odstąpieniu od porozumienia z 30 kwietnia 2015 r. zawartego pomiędzy (...), (...), (...) S. i Bank (...) Spółka Akcyjna w W. oraz podwykonawcami, w części niewykonanej. Oświadczenie o odstąpieniu (...) otrzymała 15 września 2015 r. (dowód: oświadczenie k. 411)

W piśmie z 12 października 2015 r. (...) złożyła (...) oświadczenia o potrąceniu należności w wysokości 160,96 zł i 25.279,87 zł. W oświadczeniach (...) wskazała swoje zobowiązania oraz należną jej wierzytelność z faktury VAT nr (...) w kwotach 160,96 zł i 25.279,87 zł. (dowód: oświadczenia o potrąceniu k. 48, 49-50)

Oświadczenia (...) o potrąceniu kwot: 25.279,87 zł i 160,96 zł zostały wysłane do Syndyka, który otrzymał je 16 października 2015 r. (...) zwróciła się do Syndyka o anulowanie odsetek noty NON/5/15/00049 w wysokości 160,96 zł. (dowód: pismo do Syndyka k. 179-180, oświadczenia k. 181- 185, nota k. 186-187 i 166, potwierdzenie odbioru k. 188)

W piśmie z 23 października 2015 r. (...) złożyła Syndykowi oświadczenie o potrąceniu należności w wysokości 424,11 zł. W oświadczeniu (...) wskazała swoje zobowiązanie oraz należną jej wierzytelność z faktury VAT nr (...) w kwocie 424,11 zł . (dowód: oświadczenie k. 47)

30 listopada 2015 r. do Sądu Rejonowego Katowice-Wschód w Katowicach wpłynęło zgłoszenie wierzytelności (...) w postępowaniu upadłościowym (...). (...) zgłosiła wierzytelności w wysokości 13.283,91 zł (należności główne) i 163,35 zł (odsetki). W zgłoszeniu (...) wskazała, że złożyła Syndykowi oświadczenie o potrąceniu zawarte w piśmie 12 października 2015 r. w wysokości 25.279,87 zł i wskazała swoje wierzytelności wzajemne wobec (...). (dowód: zgłoszenie wierzytelności k. 51-54, faktury VAT k. 54 do 65)

Na liście wierzytelności sporządzonej w postępowaniu upadłościowym (...) została uznana wierzytelność w zgłoszonej przez (...) wysokości, tj. 13.447,26 zł. (dowód: wyciąg z listy k. 192, 212)

Syndyk oświadczył, iż oświadczenie o potrąceniu należności 25.279,87 zł otrzymał wraz ze zgłoszeniem wierzytelności (...). (dowód: oświadczenie k. 191)

30 listopada 2015 r. (...) i (...) S. zawarły aneks nr (...) do umowy nr (...), w którym określiły jako strony umowy (...) i (...) S. (wykonawcę) oraz ustaliły, że regulowanie należności nastąpi na podstawie częściowych faktur wystawionych przez (...) S. przelewem w terminie 60 dni od wystawienia przez od dostarczenia faktury VAT do (...). (dowód: aneks k. 159- 161)

W piśmie z 3 grudnia 2015 r. (...) złożyła Syndykowi oświadczenie o potrąceniu należności w wysokości 12.614,20 zł. W oświadczeniu (...) wskazała swoje zobowiązania oraz należną jej wierzytelność z faktury VAT nr (...) w kwocie 12.614,20 zł. (dowód: oświadczenie o potrąceniu k. 42-43, k. 162-164)

W piśmie z 7 grudnia 2015 r. (...) złożyła Syndykowi oświadczenie o potrąceniu należności w wysokości 101,96 zł oraz złożyła (...) oświadczenie o potrąceniu należności w wysokości 87.240,76 zł. W oświadczeniach (...) wskazała swoje zobowiązania oraz należną jej wierzytelność z faktury VAT nr (...) w kwotach 101,96 zł i 87.240,76 zł. (dowód: oświadczenia o potrąceniu k. 44, 45-46, 165, 167-168)

(...) w piśmie skierowanym do (...) S. przedstawiła rozliczenie umowy nr (...), (dowód: pismo k. 171-172, potwierdzenie odbioru k. 174-175)

Pozwana była wzywana do dobrowolnej zapłaty dochodzonej należności, (dowód: wezwania wraz potwierdzeniami ich nadania oraz śledzeniem przesyłek k. 93 do 99)

W odpowiedzi na wezwanie (...) przedstawiła rozliczenie należności z faktur VAT oraz wskazała, że nie ma zobowiązań wobec (...). (dowód: pisma k. 66-67 i k. 82, zestawienie operacji k. 68, notatka k. 69, wyciąg i potwierdzenia przelewów k. 70 do 74)

Syndyk zawezwał (...) do próby ugodowej. Wnioskiem o zawezwanie były objęte dochodzone w niniejszej sprawie należności, (dowód: wniosek k. 100-102)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dokumentów i zeznań świadka, które w całości uznał za wiarygodne.

Sąd zważył:

Powództwo jest niezasadne.

Dochodzona należność stanowiła wynagrodzenie za wykonane przez konsorcjum roboty. Z treści pozwu oraz oświadczenia złożonego na rozprawie w dniu 27 lutego 2019 r. wyraźnie wynika, iż Syndyk należności dochodzi wyłącznie na swoją rzecz. Natomiast z treści faktur VAT i protokołów częściowych będących podstawą wystawienia faktur VAT wynika, że dochodzone należności obejmują wynagrodzenie za roboty wykonane do dnia ogłoszenia upadłości (...).

Powód dochodząc należności za wykonane roboty nie wykazał ani wartości ani zakresu robót wykonanych przez poszczególnych konsorcjantów ( (...) i (...) S.) oraz przez podwykonawców, a także tego czy podwykonawcy zawarli umowę z konsorcjum czy też z (...) S.. W szczególności powód nie wykazał, aby dochodzona należność dotyczyła wyłącznie prac wykonanych przez (...). Powyższe prowadzi do wniosku, że powód nie udowodnił zasadności dochodzonego roszczenia.

Odnosząc się do powyższego należy wskazać, iż ustawa Prawo zamówień publicznych (dalej: PZP) w art. 23 dopuszcza możliwość wspólnego ubiegania się przez wykonawców o udzielenie zamówienia, nie definiuje jednak odrębnie wykonawcy wielopodmiotowego, lecz wykonawcę, i to w taki sposób, że może nim być osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego i złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego (art. 2 punkt 11 tej ustawy). Oznacza to, że co do zasady, stronami w znaczeniu procesowym w sprawie o zapłatę za prace wykonane przez członków konsorcjum, są wszystkie podmioty wchodzące w skład konsorcjum, chyba że z umowy konsorcjum wynika co innego. Umowa konsorcjum nie jest bowiem uregulowana w kodeksie cywilnym, jest zatem traktowana jako umowa nienazwana, kreowana treścią umowy w ramach swobody kształtowania stosunku zobowiązaniowego, przewidzianego w art. 353 ¹ k.c. W jej ramach strony umowy mogą przyznać liderowi konsorcjum określone uprawnienia. Powód, mimo zobowiązania, nie złożył umowy konsorcjum. Mając jednakże na uwadze treść zeznań świadka (byłego prezesa zarządu (...)) i wskazane przez niego postanowienia umowy konsorcjum zawartej pomiędzy (...) i (...) S. oraz ogłoszenia upadłości (...), nie sposób przyjąć, by powód uprawniony był do dochodzenia w niniejszym procesie należności za roboty wykonane przez (...) S. jako konsorcjanta, a także za roboty wykonane przez podwykonawców. W sprawie nie było sporne, że Syndyk nie działa w ramach umowy konsorcjum. Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności treści umowy z 5 stycznia 2012 r. nr (...) oraz zeznań świadka - (...) jako lider konsorcjum został upoważniony do wystawiania faktur VAT za wykonane na podstawie tej umowy roboty i przyjmowania zapłaty wynagrodzenia od (...) (zamawiającego). (...) uzyskała kredyt na realizację zadania, ze środków którego (przynajmniej do pewnego etapu robót, tj. do I kwartału 2015 r.) dokonywała zakupu urządzeń zabudowywanych w ramach realizacji prac oraz niezbędnych do wykonania tych prac materiałów. Całkowite wynagrodzenie przysługujące konsorcjum na podstawie umowy zawartej z (...) wpływało na konto (...), na podstawie faktur VAT wystawionych przez (...) i następnie było dzielone przez (...) jako lidera konsorcjum pomiędzy strony umowy konsorcjum zgodnie z ustalonym zakresem robót. (...) jako lider upoważniona był więc jedynie do wystawiania faktur i przyjmowania zapłaty, a następnie - w ramach umowy o szczegółowym podziale prac w zakresie rzeczowym i finansowym (której zresztą nie przedstawiono) - rozliczania otrzymanych środków na rzecz drugiego konsorcjanta tj. (...) S. i podwykonawców. Powyższe prowadzi do wniosku, że stroną w postępowaniu sądowym o zapłatę należności za roboty wykonane w ramach umowy konsorcjum, o ile nic innego nie wynika z umowy konsorcjum, co do zasady nie może być ani konsorcjum ani lider konsorcjum, lecz podmioty wchodzące w skład konsorcjum, gdyż wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego są łącznie legitymowani w postępowaniu sądowym o zapłatę, nie ma natomiast takiego uprawnienia jedynie jeden z wykonawców, w tym lider konsorcjum (por. wyrok SN z 13.10.2011, V CSK 475/10).

Okoliczności te są jednak o tyle bez znaczenia w niniejszej sprawie, że Syndyk w pozwie oraz złożonym na rozprawie oświadczeniu wyraźnie stwierdził, iż należności dochodzi wyłącznie na swoją rzecz. Nie podał natomiast czy dochodzona należność dotyczy zapłaty za prace wykonane wyłącznie przez (...) czy również przez drugiego konsorcjanta i przez podwykonawców.

Syndyk nie złożył umowy konsorcjum. Niemniej przy przyjęciu, iż umowa konsorcjum miała cechy spółki cywilnej, która uległa rozwiązaniu wskutek ogłoszenia upadłości jednego z jej wspólników, każdy z byłych wspólników mógłby dochodzić jedynie przypadającej mu części wierzytelności - w części odpowiadającej jego udziałowi w spółce, przy czym musiałby wykazać, że nastąpiło rozwiązanie i rozliczenie umowy konsorcjum (por. np. wyroki SN: z 11 lutego 2009, V CSK 325/08, z 6.11.2002, I CKN 1118/00). W takim jednak wypadku powód powinien w pierwszej kolejności udowodnić, że kwota dochodzona pozwem obejmuje należność za roboty wykonane wyłącznie przez (...), a nie również przez innych członków konsorcjum. Powód winien więc wykazać, jakie prace objęte fakturami VAT wykonała (...) i jaka jest wartość tych prac. Tego zaś nie uczynił.

W tym miejscu odnosząc się do treści złożonych faktur VAT, protokołów częściowych stanowiących podstawę ich wystawienia oraz zeznań świadka należy zauważyć, iż wszystkie roboty wykonywała (...) S. poprzez swoich pracowników oraz podwykonawcy, przy czym zakres robót w ramach realizacji zadania dotyczył prac pod ziemią i na powierzchni. Jak zeznał świadek wszystkie prace pod ziemią realizowała (...) S.. Z treści faktur VAT, których należności powód dochodzi w niniejszym procesie, wynika, że kwoty na nich wskazane obejmują zarówno dostawę oraz montaż urządzeń. Natomiast z treści zeznań świadka wynika, że urządzenia kupowała (...), a montowała je (...) S. bądź podwykonawcy. Dalej należy wskazać, iż w protokołach częściowych będących podstawą wystawienia każdej z faktur VAT został wskazany zakres rzeczowy odbioru, a to przebudowa instalacji i zabudowa urządzeń w komorze agregatów chłodniczych na przekopie wentylacyjnym, które to prace - jak zeznał świadek - były prowadzone pod ziemią. Tym samym - zgodnie z zeznaniami świadka - skoro wszystkie prace pod ziemią wykonywał (...) S., to wynagrodzenie za zrealizowane roboty objęte fakturami VAT powinna otrzymać (...) S.. Istotnie dochodzona należność obejmuje i dostawę i montaż, jednakże powód nie podał i nie wykazał jaka jest wysokość należności z tytułu dostawy (przypadająca (...)), a jaka z tytułu montażu (przypadająca (...) S.). Powód również nie twierdził, ani nie wykazał, że konsorcjanci rozliczyli się pomiędzy sobą oraz, że (...) uregulowała na rzecz (...) S. należne jej wynagrodzenie za wykonane prace. Nie przedstawił także dokumentów, w tym miesięcznych rozliczeń pomiędzy członkami konsorcjum, protokołów odbioru i protokołów stanu zaawansowania robót, z których wynikałyby wzajemne rozliczenia. Konieczności wykazania opisanego wyżej rozliczenia pomiędzy konsorcjantami nie zmienia zawarte porozumienie z 30 kwietnia 2015 r., które wprowadziło zmianę polegającą na tym, że (...) była obowiązana uiszczać wynagrodzenie za roboty nie na rachunek (...) tylko na rachunek banku, a bank rozdzielał tę kwotę pomiędzy konsorcjum (wykonawców) i podwykonawców w proporcji wskazanej w treści tego porozumienia. Powyższe wskazuje na to, że Syndyk powództwem objął wszystkie wykonane, w ramach umowy zawartej z (...) roboty, w tym wykonane przez drugiego konsorcjanta. Powód nie wykazał jaka część z dochodzonej kwoty stanowi wynagrodzenie należność (...) i już z tej przyczyny żądanie pozwu nie zasługiwało na uwzględnienie.

Nawet zaś przy przyjęciu, że w związku z ogłoszeniem (...), w sprawie do umowy konsorcjum zastosowanie miałyby przepisy o spółce cywilnej, to Syndyk zapłaty mógłby się domagać wyłącznie w granicach przypadającej mu części wierzytelności, tj. w części odpowiadającej jego udziałowi w spółce, przy czym musiałby wykazać, że nastąpiło rozwiązanie i rozliczenie umowy konsorcjum (czyli zapłaty mógłby się domagać za prace wykonane wyłącznie przez upadłą, przy przyjęciu, że na podstawie zawartej umowy konsorcjum, taki był jej udział w spółce (por. wyroki SN z 6 listopada 2002, I CKN 1118/00, z 10 lutego 2004, IV CK 12/03 oraz z 11 lutego 2009, V CSK 325/08). Zgodnie bowiem z art. 874 § 2 k.c. spółka ulega rozwiązaniu z dniem ogłoszenia upadłości wspólnika. Od chwili jej rozwiązania, likwidacja majątku spółki następuje zaś według reguł określonych przepisem art. 875 k.c.

Skoro zaś z zebranego materiału dowodowego wynika, że dochodzona przez Syndyka należność obejmuje wynagrodzenie nie tylko za roboty wykonane przez (...) do dnia ogłoszenia jej upadłości, lecz także za prace wykonane przez drugiego członka konsorcjum, samodzielne dochodzenie takiego roszczenia wyłącznie przez Syndyka, z przyczyn wskazanych powyżej, uznać należy za niedopuszczalne, co skutkowało oddaleniem powództwa. Brak jest bowiem legitymacji czynnej Syndyka do dochodzenia na rzecz masy upadłości należności przypadających pozostałym konsorcjantom za wykonane przez nich prace. Powyższe stanowisko uzasadnia również art. 62 ustawy Prawo upadłościowe (dalej: ustawa) w brzmieniu obowiązującym w dacie ogłoszenia upadłości (...), gdyż zgodnie z jego treścią w skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego, z zastrzeżeniem art. 63-67, i taki tylko majątek syndyk może objąć i zarządzać nim (art. 173 ustawy). Z materiału dowodowego nie wynika ani też powód nie wskazywał, aby po dniu ogłoszenia upadłości (...) wykonywała prace w ramach umowy z 5 stycznia 2012 r. nr (...). Oznacza to, że Syndyk nie był uprawniony do dochodzenia do masy upadłości takich należności, które na dzień ogłoszenia upadłości nie wchodziły w skład majątku upadłego, co najwyżej mógł dochodzić tylko tej części wierzytelności, która przypadała (...) (upadłemu) w związku z pracami przez niego wykonanymi. W tym zakresie nie sprostał jednak ciężarowi wykazania, jakie były to prace i jaka była ich wartość (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.), a konkretnie jaka wartość faktur VAT obejmuje należność za dostawę a jak za montaż.

Wobec powyższego, niezależnie od oceny podniesionych przez pozwaną zarzutów, w szczególności odnoszących się do złożonych oświadczeń o potrąceniu, powództwo podlegało oddaleniu.

Niemniej ustosunkowując się do twierdzeń pozwanej należy wskazać, iż nie zasługiwały one na uwzględnienie. Istotnie powód nie wykazał wysokości należnego mu roszczenia, tj. wysokości należności przypadającej (...). Pozwana jednakże nie miała racji wskazując, iż spełniła świadczenie (poprzez potrącenie) na rzecz dłużnika solidarnego - członka konsorcjum tj. (...) S..

W sprawie niniejszej nie było sporne (pomimo nie złożenia przez żadną ze stron umowy konsorcjum), iż konsorcjum (...) zostało zawiązane na potrzeby ubiegania się o udzielenie zamówienia publicznego, zatem w przepisach tej ustawy należy szukać wyjaśnienia, kto może występować z powództwem o zapłatę za roboty wykonane w ramach realizacji takiego zamówienia. Przepis art. 141 PZP przesądza wyłącznie o solidarności biernej konsorcjantów i nie rodzi skutku w postaci solidarności czynnej po ich stronie, czyli możliwości solidarnego domagania się zapłaty wynagrodzenia od zamawiającego. Wszystkie orzeczenia Sądu Najwyższego odnoszące się wprost do łącznej legitymacji czynnej konsorcjantów wynikającej z art. 23 PZP dotyczą wyłącznie tego etapu postępowania, tj. udzielenia zamówienia publicznego (które według Sądu Najwyższego obejmuje także etap żądania zwrotu wadium) bądź skorzystania ze środków ochrony prawnej w rozumieniu tej ustawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 2011 r., V CSK 475/10, LEX nr 1108492, postanowienie Sądu Najwyższego z 27 maja 2010 r., III CZP 25/10, LEX nr 602808), nie zaś etapu dochodzenia roszczeń wynikających z zawartej umowy o zamówienie publiczne. Art. 141 PZP przewiduje, iż wykonawcy, o których mowa w art. 23 ust. 1, ponoszą solidarną odpowiedzialność za wykonanie umowy i wniesienie zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Jednakże, co jest stanowiskiem jednomyślnie prezentowanym w orzecznictwie tak Sądu Najwyższego, jak i sądów powszechnych (por. wyroki Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 29 kwietnia 2013 r., VI ACa 1183/12, LEX nr 1339412, z 18 lutego 2009 r., VI ACa 1152/08 LEX nr 1344288, z 17 października 2013 r„ I ACa 636/13 niepubl., wyrok Sądu Najwyższego z 17 września 2008 r., III CSK 119/08, OSNC 2009/9/130), przepis ten przesądza wyłącznie o solidarności biernej wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia, nie rodzi jednak skutku w postaci solidarności czynnej po ich stronie, czyli możliwości solidarnego domagania się zapłaty wynagrodzenia od zamawiającego. Do powstania tego typu solidarności potrzebny byłby wyraźny zapis ustawy, zaś ustawie Prawo o zamówieniach publicznych takiego przepisu brak, bowiem art. 141 PZP odnosi się wyłącznie do solidarnej odpowiedzialności za wykonanie umowy i wniesienie zabezpieczenia. Wobec powyższego pozwana nie mogła skutecznie zwolnić się od zapłaty należnego (...) (upadłemu) części wynagrodzenia regulując ją na rzecz drugiego z konsorcjantów, bowiem nie byli oni uprawnieni do solidarnego otrzymania tego wynagrodzenia.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez pozwaną oświadczeń o potrąceniu złożonych Syndykowi należy wskazać, iż pomimo, że korespondencja zawierająca oświadczenia o potrąceniu została skierowana na adres upadłego a nie biura Syndyka, to Syndyk oświadczył, iż najpóźniej otrzymał oświadczenia o potrąceniu wraz ze zgłoszeniem wierzytelności. Samo jednakże złożenie syndykowi oświadczenia w przedmiocie potrącenia wierzytelności nie jest wystarczające do umorzenia zobowiązania. Konieczne jest również zgłoszenie sędziemu-komisarzowi w toku postępowania upadłościowego wierzytelności podlegającej potrąceniu. Zgodnie bowiem z art. 245 ust. 1 punkt 5 ustawy Prawo upadłościowe na liście wierzytelności umieszcza się dane, czy wierzycielowi przysługuje prawo potrącenia. W toku postępowania w przedmiocie ustalenia listy wierzytelności badana jest więc zasadność dokonanego przez wierzyciela potrącenia. Samo zgłoszenie potrącenia w tym trybie nie wywołuje skutku umorzenia wierzytelności niższej, gdyż warunkiem uznania skuteczności potrącenia jest uznanie tego faktu na liście wierzytelności (tak też P. Janda, Potrącenie jako sposób zaspokojenia roszczenia po ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku, Monitor Prawniczy 2007/4). Z chwilą uprawomocnienia się listy wierzytelności, na której uznano wierzytelność przedstawioną do potrącenia, dochodzi do ich wzajemnego umorzenia na podstawie art. 498 § 1 i art. 499 k.c. O ile nie cała wierzytelność wierzyciela ulegała potrąceniu, to na liście wierzytelności znajdzie się jedynie jej wartość nieumorzona, która jest zaspokajana w postępowaniu upadłościowym z funduszy masy upadłości. Odmowa uznania zasadności potrącenia nie tamuje możliwości dochodzenia wierzytelności objętej tym oświadczeniem przeciwko upadłemu po umorzeniu lub zakończeniu postępowania upadłościowego (art. 263). Bez formalnego zgłoszenia swej wierzytelności w postępowaniu upadłościowym wierzyciel nie może zatem doznać zaspokojenia z masy upadłości, do której należy dochodzona przez syndyka wierzytelność, nawet w drodze potrącenia (orzeczenie SN z 26 sierpnia 1952 r., C 1597/51, OSN 1954, nr 3, poz. 83; tak też A. Torbus, glosa do orzeczenia SN z 20 lutego 1997 r., I CKN 3/97, Przegląd Sądowy 1998, nr 3, s. 90). Zasadnie zatem podnosił powód, iż pozwana w zgłoszeniu wierzytelności nie zgłosiła potrąconej wierzytelności a zatem nie mogła zostać ona potrącona. Skorzystanie z prawa potrącenia przez wierzyciela upadłego, należy bowiem odnosić do konkretnej wierzytelności zgłaszanej do masy upadłości, a nie do prawa skorzystania z potrącenia w stosunku do każdej, nawet jeszcze niezgłoszonej wierzytelności do masy upadłości. Pozwana w postępowaniu upadłościowym (...) zgłosiła wierzytelność w wysokości 13.2283,91 zł, natomiast do potrącenia przedstawiła kwoty 25.279,87 zł, 160,96 zł i 424,11 zł.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. obciążając nimi w całości powoda, który przegrał proces. Poniesione przez pozwaną koszty procesu stanowi wynagrodzenie jej pełnomocnika 5.400 zł ustalone na podstawie § 2 punktu 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł. Łącznie 5.417 zł.

SSO Katarzyna Żymełka