Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 kwietnia 2022 roku powódka Przedsiębiorstwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. domagała się zasądzenia od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. kwoty 83.000,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami licząc od dnia 7 grudnia 2021 roku do dnia zapłaty oraz o zwolnienie powódki od kosztów postępowania i kosztów procesu.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w wyniku prowadzonej przez pozwaną intensywnej eksploatacji górniczej uszkodzeniu uległy studzienki kanalizacyjne o nr 338, 339 położone w R. przy ul. (...). Podała, że skutki tej eksploatacji spowodowały osiadanie terenu, podniesienie się poziomu wód gruntowych, powodując podtapianie studzienek, które tym samym utraciły walory funkcjonalności. Dalszym skutkiem szkody jest infiltracja wód gruntowych od studzienek wskutek rozszczelnienia połączeń i spękania na kręgach betonowych. Wnioskiem z dnia 28 lipca 2021 roku powódka zwróciła się do pozwanej z roszczeniem o naprawienie szkody wskazując sposób jej wykonania. W odpowiedzi na pismo odbyła się wizja lokalna, podczas której ustalono, że powódka przedstawi kosztorys, a pozwana do dnia 30 września 2021 roku sporządzi koreferat do jego treści, co będzie stanowiło podstawę do ugodowego sposobu naprawienia szkody. Powódka sporządziła kosztorys na kwotę 83.000,40 zł. Wobec braku odpowiedzi ze strony pozwanej i braku sporządzenia koreferatu, powódka zleciła wykonanie naprawy szkody firmie specjalistycznej A. P., która za wykonanie usługi wystawiła fakturę VAT na kwotę 83.000,40 zł. Powódka zwróciła się do wykonawcy oraz pozwanej z prośbą o przybycie w dniu 21 października 2021 roku celem dokonania odbioru technicznego wykonanej naprawy. Na spotkaniu został komisyjnie sporządzony protokół odbioru technicznego, na który to odbiór nie przybył przedstawiciel pozwanej, pomimo prawidłowego zawiadomienia o terminie. Pismem z dnia 30 listopada 2021 roku powódka przesłała pozwanej fakturę VAT za wykonane roboty, zakreślając 7 dniowy termin zapłaty. W odpowiedzi na powyższe pozwana pismem z dnia 7 grudnia 2021 roku zwróciła otrzymaną fakturę, uzasadniając jej wysłanie brakiem podstawy prawnej do jej wystawienia. Nadto pozwana przedłożyła koreferat na kwotę 9.456,05 zł wraz z projektem ugody. Pismem z dnia 29 grudnia 2021 roku pozwana odmówiła zapłaty wystawionej faktury.

W odpowiedzi na pozew pozwana (...) S.A. w K. wniosła o zawieszenie postępowania, zgłaszając jednocześnie brak legitymacji biernej po stronie (...) S.A. Pozwana wniosła o ustalenie przez Sąd, iż z mocy prawa z dniem 3 marca 2022 roku stroną pozwaną stała się Spółka (...) S.A. z siedzibą w B.. W uzasadnieniu podała, że następstwo (...) S.A. ma charakter sukcesji generalnej – ogólnej sukcesji procesowej, co skutkuje tym, iż zmiana strony procesowej w sprawie cywilnej następuje z mocy samego prawa. Jednocześnie z ostrożności procesowej pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami.

W odpowiedzi na pozew pozwana Spółka (...) S.A. z siedzibą w B. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana podała, że co do zasady nie kwestionuje swojej odpowiedzialności za szkody pochodzenia górniczego powstałe na nieruchomości powódki. Pozwana zakwestionowała jednakże wysokość kwoty dochodzonej przez powódkę, mając na uwadze fakt, że poprzedniczka prawna pozwanej, zweryfikowała kosztorys remontowy przedstawiony przez powódkę, obniżając jego wartość do kwoty 9.456,05 zł.

Postanowieniem z 27 września 2023 r. Sąd zwolnił od udziału w sprawie (...) S.A. w K..

Sąd ustalił, co następuje:

W sprawie niesporne było, że w związku z prowadzoną intensywną eksploatacją górniczą prowadzoną przez pozwaną (...) Sp. z o.o. w R., uszkodzeniu uległy studzienki kanalizacyjne o nr 338, 339 położone w R. przy ul. (...). Skutki tejże eksploatacji spowodowały osiadanie terenu, podniesienie się poziomu wód gruntowych, które spowodowały podtapianie studzienek, które tym samym utraciły walory funkcjonalności. Dalszym skutkiem szkody, który wskazała powódka, jest infiltracja wód gruntowych do studzienek wskutek rozszczelnienia połączeń i spękania na kręgach betonowych.

(dowód: mapa sytuacyjna z zaznaczonymi studzienkami 338, 339, k. 8; płyta DVD z przeglądem uszkodzonych studni nr 338, 339, k. 9 )

Pismem z dnia 28 lipca 2021 roku powódka zwróciła się do (...) S.A. z roszczeniem o naprawienie szkody wskazując jednocześnie sposób jej wykonania. W odpowiedzi wyznaczony został termin wizji lokalnej. W czasie spotkania ustalono, że powódka przedstawi kosztorys, a (...) S.A. w terminie do dnia 30 września 2021 roku sporządzi koreferat do jego treści, co będzie stanowiło podstawę do ugodowego załatwienia sporu pomiędzy stronami. Powódka wskazała, że z uwagi na pilny charakter sprawy, szkoda zostanie usunięta we wrześniu. W dniu 31 sierpnia 2021 roku powódka przesłała pozwanej sporządzony przez siebie kosztorys, w którym został uwzględniony zakres rzeczowo-finansowy na kwotę 83.000,40 zł. W związku z upływem terminu sporządzenia koreferatu, zadeklarowanego przez pozwaną, powódka zleciła wykonanie naprawienia szkody firmie specjalistycznej A. P., która za wykonaną usługę wystawiła w dniu 9 listopada 2021 roku fakturę VAT nr (...) na kwotę 83.000,40 zł, z miesięcznym terminem płatności.

(dowód: wniosek o zawarcie ugody z dnia 28.07.2021 r., k. 7; pismo (...) S.A. z dnia 12.08.2021 r., k. 10; protokół ze spotkania z dnia 18.08.2021 r. k. 11; korespondencja e-mail z dnia 31.08.2021 r. wraz z kosztorysem, k. 12-14; faktura VAT nr (...) z dnia 9.11.2021 r., k. 15 )

W dniu 12 października 2021 roku powódka zwróciła się pisemnie do wykonawcy i zakładu górniczego z prośbą o przybycie w dniu 21 października 2021 roku przedstawicieli, celem dokonania odbioru technicznego wykonanej naprawy. Dnia 21 października 2021 roku został sporządzony komisyjnie protokół odbioru technicznego, potwierdzający wykonanie naprawy szkody. Pomimo prawidłowego zawiadomienia przedstawiciel zakładu górniczego nie wziął udziału w czynnościach odbiorowych.

(dowód: pismo z dnia 12.10.2021 r., k. 16; protokół odbioru technicznego z dnia 21.10.2021 r. wraz z dokumentacją zdjęciową i przeglądem naprawionych studzienek na płycie CD-R z dnia 14.03.2022 r., k. 17-20)

Powódka pismem z dnia 30 listopada 2021 roku przesłała fakturę za wykonane roboty, zakreślając 7 dniowy termin na dokonanie zapłaty. W odpowiedzi na powyższe (...) S.A. pismem z dnia 7 grudnia 2021 roku zwróciła otrzymaną fakturę, uzasadniając jej wysłanie brakiem podstawy prawnej do wystawienia faktury. Przedstawiła również koreferat do kosztorysu z października 2021 roku na kwotę 9.456,05 zł wraz z projektem ugody.

W konsekwencji (...) S.A. pismem z dnia 29 grudnia 2021 roku odmówiła zapłaty dochodzonej przez powódkę.

(dowód: pismo z dnia 30.11.2021 r., k. 21; pismo pozwanej z 7.12.2021 r. wraz z koreferatem kosztorysu z października 2021 roku oraz projektem ugody i protokołem z dnia 30.08.2021 r., k. 22-31)

W toku postępowania Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego J. S., który w opinii głównej sporządzonej w lipcu 2023 roku wskazał, że uszkodzenia infrastruktury podziemnej mogą być spowodowane zarówno pojawianiem się wstrząsów, jak i być konsekwencją deformacji terenu. W miejscach aktywnych górniczo występują uszkodzenia sieci i obiektów infrastruktury podziemnej powodowane zarówno oddziaływaniem eksploatacji górniczej, jak i czynnikami niezależnymi od górnictwa. Czynniki niezależne od górnictwa to: osiadanie gruntu niezwiązane z działalnością górniczą, oddziaływanie wód podziemnych i jej korozyjność, wady materiałowe, konstrukcyjne, wykonania złączy, nadmierne obciążenie dynamiczne, nieodpowiednia lub brak konserwacji, korozyjność ścieków płynących. Biegły podał, że powódka zastosowała możliwie najlepszą technologię dostępną na rynku, która zapewni dłuższą wytrzymałość i żywotność, jednakże jest ona znacznie droższa niż zaproponowana przez pozwaną. Na podstawie całości niniejszej opinii i treści w niej zawartej, biegły stwierdził, że zarówno technologia jak i koszty poniesione przez powódkę są adekwatne do zaistniałych szkód. Natomiast w ocenie biegłego, pozwana nie odpowiada za naturalny sposób zużycia technicznego obiektu oraz za część kosztów związanych z podjęciem prac modernizacyjnych przez powódkę w zakresie zwiększenia odporności na wewnętrzną korozję, jednak odpowiada za konieczność wzmocnienia konstrukcyjnego studni. W obliczeniach przedstawionych przez biegłego wartość prac wykonanych przez powódkę określono na 67.480,00 zł netto. Biegły jako prace konieczne wskazał: iniekcję wzmacniającą i uszczelniającą wraz z pozycjami, tj. zabezpieczenie terenu, czyszczenie strumieniowo ścierne, wypełnienie ubytków i zabezpieczenie stropu oraz kinkiet żywicą epoksydową. Za prace uznane jednocześnie jako prace będące częściowo konieczne i częściowo będące pracami modernizacyjnymi, biegły wskazał: zabezpieczenie ścian studni panelami (...) oraz wypełnienie przestrzeni pomiędzy ścianami studni a panelami iniektem. Powyższe prace biegły uznał za konieczne ze względu na konieczność wzmocnienia konstrukcyjnego studni, natomiast biegły uznaje je również jako ulepszenie ze względu na zastosowanie innego materiału niż pierwotnie oraz ulepszenie ze względu na znaczne zwiększenie stopnia antykorozyjności obiektu. W ocenie biegłego za ten zakres prac powódka wraz z pozwaną odpowiadać winny solidarnie. W świetle powyższego biegły wskazał, że w jego ocenie stopień odpowiedzialności pozwanej kształtuje się na poziomie 18.712,80 zł netto. Na takim samym poziomie biegły ocenił również stopień odpowiedzialności powódki. Za stopień zużycia technicznego, który w ocenie biegłego wynosi 29,5%, powódka odpowiada samodzielnie. Zatem należy go odliczyć od kosztów poniesionych na renowację studni. W konsekwencji powyższych analiz oraz obliczeń biegły stwierdził, że odpowiedzialność pozwanej jest na poziomie 34.380,80 zł netto.

W opinii uzupełniającej, odnosząc się do zarzutów strony powodowej, biegły dokonał korekty określenia stopnia zużycia technicznego studzienki kanalizacyjnej. Zmianie uległ przewidywany okres trwałości obiektu w latach. W poprzedniej opinii określony on został na 50 lat, w opinii uzupełniającej biegły podał, iż na podstawie przeprowadzonych analiz do obliczeń przyjął wartość 60 lat. Ponowne obliczenia przeprowadzone przez biegłego spowodowały zmniejszenie średnio ważonego stopnia zużycia technicznego studzienek kanalizacyjnych z wartości 29,5% na 25,6%. Po przeprowadzeniu przez biegłego obliczeń końcowych biegły wkazał, że odpowiedzialność pozwanej w przedmiotowej sprawie kształtuje się na poziomie 36.282,80 zł netto. W pozostałym zakresie biegły podtrzymał pierwotnie sporządzoną opinię.

(dowód: opinia biegłego J. S. z dnia 31.07.2023 r., k. 145-157, opinia uzupełniająca biegłego, k. 258-262)

Strony nie wniosły uwag do opinii uzupełniającej. Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o złożone i wskazane powyżej dokumenty, a także opinie biegłego sądowego, uznając zgromadzony w ten sposób materiał dowodowy za wystarczający, a przeprowadzone postępowanie dowodowe za pozwalające na wyjaśnienie i rozstrzygnięcie sprawy i nie wymagające uzupełnienia.

Oceniając zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd za w pełni wiarygodne uznał dokumenty złożone przez strony. Żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów ani nie zaprzeczyła, że osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Sąd uznał wydane w sprawie opinie biegłego za rzetelne, pełne i w sposób jasny i wyczerpujący wyjaśniające kwestie podlegające rozpoznaniu, dlatego też Sąd przyjął wynikające z nich wnioski za własne. Opinia biegłego podlega, jak inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c., lecz co odróżnia ją pod tym względem, to szczególne dla tego dowodu kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej. Strony uznały opinię biegłego za rzetelną, nie wnosząc do niej uwag.

Postanowieniem z dnia 27 września 2023 roku Sąd zwolnił od udziału w sprawie (...) Spółkę Akcyjną w K..

Na mocy art. 243 (2) k.p.c. Sąd uznał dokumenty znajdujące się w aktach sprawy za dowody w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powódki należało częściowo uwzględnić.

Niesporną okolicznością w sprawie jest fakt, że pozwana co do zasady nie zakwestionowała swojej odpowiedzialności za szkody górnicze powstałe na nieruchomości powódki. Natomiast pozwana nie zgodziła się z wysokością kwoty, wskazaną przez powódkę w wysokości 83.000,40 zł. Uznała, że kwota żądana przez powódkę przekracza wielokrotnie sumę adekwatną do zakresu koniecznych prac remontowych, mając jednocześnie na względzie, iż poprzedniczka prawna pozwanej zweryfikowała kosztorys remontowy przedstawiony przez powódkę, obniżając jego wartość do kwoty 9.456,05 zł.

W rozpoznawanej sprawie zastosowanie znajdą przepisy ustawy prawo geologiczne i górnicze z dnia 9 czerwca 2011 roku (dalej jako p.g.g.) oraz kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 144 ust. 1 i 2 p.g.g. właściciel nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Może on jednak żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody, na zasadach określonych ustawą. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do innych podmiotów, których prawa majątkowe są zagrożone ruchem zakładu górniczego. Art. 148 p.g.g. stanowi, że jeżeli poszkodowany poniósł nakłady na naprawienie szkody, odszkodowanie ustala się z uwzględnieniem wartości uzasadnionych nakładów. Powódka poniosła koszty związane z remontem studni kanalizacyjnej, który w ocenie powódki musiał zapewnić jej szczelność, wzmocnić wytrzymałość spękanych kręgów betonowych oraz zabezpieczyć przed infiltracją przez wody gruntowe, a zastosowanie wybranej technologii ciśnieniowej iniekcji żywicy poliuretanowej w kwocie 83.000,40 zł netto ograniczył minimum 5 krotnie koszt wykonanych robót przy uzyskaniu efektu uszczelnienia studni kanalizacyjnych ze wzmocnieniem ich wytrzymałości.

Sąd w tym miejscu wskazuje, że podstawę odpowiedzialności przedsiębiorcy górniczego za szkody spowodowane ruchem zakładu górniczego stanowi przepis art. 435 § 1 k.c., który przewiduje odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Zatem przedsiębiorca górniczy odpowiada za szkody spowodowane ruchem zakładu w każdym przypadku, w którym nie zachodzi jedna z powyższych przesłanek wyłączających jego odpowiedzialność.

Zaznaczyć jednak należy, że aby uznać odpowiedzialność pozwanej na podstawie Prawa geologicznego i górniczego za szkody górnicze, należy wykazać istnienie związku przyczynowego pomiędzy działaniem zakładu górniczego i szkodą.

W rozpatrywanej sprawie nie było kwestią sporną istnienie związku przyczynowego pomiędzy działalnością zakładu górniczego pozwanej a szkodą, która wystąpiła u powódki. W odpowiedzi na pozew pozwana wprost uznała roszczenia powódki co do zasady.

Kwestią sporną pomiędzy stronami była natomiast wysokość szkody pozostającej w związku z działaniem zakładu górniczego. W tym zakresie Sąd podzielił stanowisko wyrażone przez biegłego, że remont przeprowadzony przez powódkę stanowił nie tylko reakcję na powstałą szkodę (czynności konieczne dla przywrócenia stanu poprzedniego), ale także prowadził do ulepszenia, za co pozwana nie ponosi odpowiedzialności.

Należy jedynie przypomnieć, że specyfika dowodu z opinii biegłego wyraża się w tym, iż sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Kryteria oceny tego rodzaju dowodu stanowią również poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych tez. Opinia biegłego podlega ocenie zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów, jednak z uwagi na specyficzny charakter dowodu z opinii biegłego ocena ta jest o tyle ograniczona, że nie może wkraczać w zakres wymagający wiedzy specjalnej (por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 28 listopada 2017 r., III AUa 613/16).

W ocenie Sądu kluczowe jest stwierdzenie biegłego, że zarówno koszty jak i technologia zastosowana przez powódkę są adekwatne do zaistniałych szkód. Natomiast pozwany nie odpowiada za naturalny stopień zużycia technicznego obiektu oraz za część kosztów związanych z podjęciem prac modernizacyjnych przez powódkę w zakresie zwiększenia odporności na wewnętrzną korozję, jednak odpowiada za konieczność wzmocnienia konstrukcyjnego studni.

W następstwie Sąd uwzględnił powództwo, jednakże nie co do całości żądanej kwoty poniesionych kosztów, a kwoty wskazanej w opinii biegłego powiększonej o wartość podatku VAT. Zwrócić bowiem należy, ze powódka faktycznie poniosła określone koszty, wynikające z faktury w wysokości brutto. Z tego też względu Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 44.627,84 zł, a w pozostałej części powództwo oddalił.

O odsetkach Sąd orzekł na zasadzie art. 481 k.c. zasądzając odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 7 grudnia 2021 r.

O kosztach orzeczono na mocy art.100 k.p.c. wzajemnie je znosząc, ponieważ roszczenie powódki okazało się uzasadnione w 54%.

Na podstawie art. 83 ust. 2 w związku z art. 113 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 100 k.p.c. Sąd proporcjonalnie nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Gliwicach od pozwanej kwotę 1.400,10 zł, a od powódki kwotę 1.192,66 zł tytułem wydatków na poczet opinii biegłego pokrytych przez Skarb Państwa.

Sędzia Grażyna Urban