Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lipca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek
Protokolant	Iwona Sławińska

po rozpoznaniu w dniu 23 lipca 2019 r. w Gliwicach

sprawy M. F. (1), J. P., S. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do niezrealizowanego świadczenia

na skutek odwołania L. P. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 27 lipca 2016r. i 28 września 2016 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżone decyzje częściowo w ten sposób, że przyznaje: M. F. (1), S. P., J. P. prawo do niezrealizowanego świadczenia w postaci prawa do niewypłaconej części emerytury L. P. (1), po jej przeliczeniu, za okres od 1 lipca 2016 roku do 31 maja 2018 roku – w wysokości po 1/3 (jednej trzeciej) części na rzecz każdego z nich - z uwzględnieniem, że wysokość emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na dzień 1 lipca 2014 roku wynosi 3.308,60 zł (trzy tysiące trzysta osiem złotych 60/100), a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 158,41 % (sto pięćdziesiąt osiem i 41/100 procenta);

2.  w pozostałej części odwołania oddala.

(-) sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 2934/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 27 lipca 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu L. P. (1) przeliczenia emerytury, wskazując, że okres zatrudnienia od 10 kwietnia 1968 r. do 26 czerwca 1976 r. został już uwzględniony do ustalenia wartości kapitału początkowego na podstawie duplikatu świadectwa pracy z 8 października 2004 r. wystawionego przez (...) S.A. KWK (...).

Ubezpieczony wniósł odwołanie, domagając się zmiany zaskarżonej decyzji i orzeczenia co do istoty sprawy. Podnosił, iż w okresie zatrudnienia w KWK (...), tj. w latach 1968-1976, osiągał wyższe wynagrodzenie niż przyjęte przez organ rentowy, co mogą potwierdzić powołani przez niego świadkowie. Wskazywał również, że organ rentowy powinien mu zaliczyć do okresów składkowych okres nauki zawodu w latach 1976-1981 oraz prowadzenia działalności gospodarczej w latach 1982-1989. Ponadto twierdził, że w okresie od 1 września 1966 r. do 30 marca 1968 r. pracował jako elektromonter w Warsztacie N. (...) w G..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu ZUS Oddział w Z. podał, że zeznania świadków nie mogą być dowodem potwierdzającym wysokość wynagrodzenia uzyskiwanego przez odwołującego, natomiast okres od 15 września 1976 r. do 31 grudnia 1981 r. został uwzględniony jako okres składkowy.

Decyzją z 28 września 2016 r. ZUS Oddział w Z. zmienił zaskarżoną decyzję 27 lipca 2016 r. w zakresie pkt II – uzasadnienia, dodając w nim, iż z uwagi na nieudokumentowanie wynagrodzeń z okresu zatrudnienia w KWK (...) brak jest możliwości przeliczenia podstawy wymiaru, a do ustalenia kapitału początkowego i emerytury przyjęte zostało minimalne wynagrodzenie za powyższy okres.

Ubezpieczony zmarł (...)

Postanowieniem z 24 lipca 2018 r. (VIII U 1712/16) Sąd zawiesił postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c. w związku ze śmiercią odwołującego.

Pismem z 19 września 2018 r. M. F. (2), S. P. i J. P. – dzieci zmarłego L. P. (1) – złożyli wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania wskazując, iż zamierzają wstąpić do sprawy jako następcy prawni L. P. (1).

Postanowieniem z 10 grudnia 2018 r. Sąd podjął zawieszone postępowanie z udziałem M. F., S. P. i J. P. – następców prawnych ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony L. P. (2) urodził się (...)

Decyzją z 2 lipca 2014 r. przyznano ubezpieczonemu prawo do emerytury, poczynając od (...), tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, przy czym zawieszono wypłatę świadczenia z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia.

Decyzją z 6 sierpnia 2014 r. ustalono wysokość emerytury i podjęto jej wypłatę w kwocie zaliczkowej od 1 lipca 2014 r. Wysokość świadczenia ustalono na podstawie art. 183 i art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, tj. 20% emerytury ustalono w oparciu o art. 53 ww. ustawy, a 80% w oparciu o art. 26 ustawy. Do obliczenia podstawy wymiaru części emerytury ustalonej w oparciu o art. 53 ustawy przyjęto wynagrodzenie z 20 lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 66,85%. Do ustalenia wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wynagrodzenie z 20 lat wybranych z okresu 1968-1998, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 69,77%. Emerytura obliczona na podstawie art. 26 okazała się korzystniejsza od emerytury obliczonej w oparciu o art. 183, wobec czego wypłacano ubezpieczonemu emeryturę obliczoną zgodnie z art. 26.

W dniu 22 lipca 2016 r. ubezpieczony wniósł o ponowne ustalenie wysokości emerytury.

Zaskarżoną decyzją z 27 lipca 2016 r. ZUS Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu L. P. (1) przeliczenia emerytury.

Decyzją z 28 września 2016 r. ZUS Oddział w Z. zmienił zaskarżoną decyzję 27 lipca 2016 r. w zakresie pkt II – uzasadnienia, jednocześnie ponownie odmawiając przeliczenia ubezpieczonemu emerytury.

Sąd ustalił, iż w okresie od 10 kwietnia 1968 r. do 26 czerwca 1976 r. ubezpieczony był zatrudniony w KWK (...) w K. na stanowisku elektromontera pod ziemią. Ubezpieczony pracował pod ziemią od poniedziałku do soboty oraz 2 niedziele w miesiącu, w systemie 3-zmianywm.

W okresie od 1 września 1976 r. do 30 grudnia 1981 r. ubezpieczony pracował w przedsiębiorstwie (...), gdzie najpierw pobierał naukę zawodu w zakresie blacharstwa pojazdowego.

W okresie od 31 grudnia 1981 r. do 31 grudnia 2003 r. ubezpieczony prowadził własną działalność gospodarczą w zakresie blacharstwa pojazdowego, przy czym w okresach od 1 sierpnia 1991 r. do 31 sierpnia 1991 r., od 1 kwietnia 1996 r. do 30 września 1996 r. i od 1 grudnia 1999 r. do 31 grudnia 2003 r. nie opłacał składek na ubezpieczenia społeczne z tego tytułu.

W okresie od 15 października 2005 r. do 31 marca 2009 r. ubezpieczony pracował w wymiarze ¼ etatu jako blacharz samochodowy w PPHU (...) T. B. w P..

W okresie od 1 kwietnia 2009 r. do 30 listopada 2010 r. ubezpieczony pracował w wymiarze ½ etatu w PPHU (...) w G. (do 31 października 2009 r. jako konserwator, a od 1 listopada 2009 r. jako nauczyciel zawodu blacharz-mechanik).

W okresie od 15 grudnia 2010 r. do 31 stycznia 2012 r. ubezpieczony pracował w wymiarze ½ etatu jako blacharz samochodowy w firmie Usługi (...) w K..

W okresie od 2 listopada 2012 r. do 31 marca 2014 r. ubezpieczony ponownie pracował w wymiarze ½ etatu w PPHU (...) w G. – jako blacharz samochodowy.

Ubezpieczony ożenił się 25 kwietnia 1970 r.

Ubezpieczony zmarł 15 maja 2018 r.

Na podstawie opinii biegłego z zakresu rent i emerytur K. S. z 3 lipca 2018 r. (k.59-66) oraz opinii uzupełniającej z 9 marca 2019 r. (k.98-99) Sąd ustalił, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia ubezpieczonego obliczony zgodnie z art. 53 ustawy emerytalno-rentowej, tzn. obliczony na podstawie zarobków z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu zatrudnienia, tj. 1968-1976, 1980-1981, 1984-1987, 1993-1995, 1997-1998, wynosi 108,68%, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego 158,41%, zaś kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosi 211 936,45 zł (po waloryzacji na dzień 1 lipca 2014 r. – 675 257,29 zł). Natomiast wysokość emerytury na dzień jej przyznania, tj. 1 lipca 2014 r., obliczona zgodnie z art. 183 ustawy emerytalno-rentowej, wynosi 3113,12 zł.

Jednocześnie w oparciu o powyższe opinie Sąd ustalił, że emerytura ustalona według art. 26 ustawy emerytalno-rentowej wynosi na dzień jej przyznania, tj. 1 lipca 2014 r., 3308,60 zł, a więc jest wyższa od emerytury ustalonej na podstawie art. 183 ustawy emerytalno-rentowej.

Biegły odtworzył wynagrodzenie ubezpieczonego w okresie zatrudnienia w KWK (...) – od 1 kwietnia 1968 r. do 26 czerwca 1976 r. – na podstawie akt sądowych, akt emerytalnych oraz akt osobowych ubezpieczonego, przyjmując, że ubezpieczony pracował pod ziemią od poniedziałku do soboty oraz 2 niedziele w miesiącu, praca była wykonywana na 3 zmiany oraz, że wynagrodzenie za pracę w niedziele było liczone na podstawie stawki zaszeregowania, zaś w pozostałe dni z tytułu pracy w akordzie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, akt osobowych ubezpieczonego z KWK (...), zeznań świadków M. A. (nagranie z rozprawy z 13 grudnia 2017 r. min. 6.19 i n. k. 49), W. B. (nagranie z rozprawy z 13 grudnia 2017 r. min. 14.36 i n. k. 49), przesłuchania odwołującego (nagranie z rozprawy z 13 grudnia 2017 r. min. 29.46 i n. k. 49), opinii biegłego z zakresu rent i emerytur K. S. z 3 lipca 2018 r. (k.59-66) oraz opinii uzupełniającej z 9 marca 2019 r. (k.98-99).

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych. W zakresie dokonanych obliczeń Sąd dał wiarę opinii biegłego, który odtworzył wynagrodzenie ubezpieczonego w spornym okresie zgodnie z zaleceniem Sądu oraz w sposób czytelny i precyzyjny dokonał obliczeń, wskazując przy tym dokładnie na jakiej podstawie dokonał poszczególnych założeń.

Pismem procesowym z 20 grudnia 2018 r. ZUS Oddział w Z. wniósł zastrzeżenia do opinii biegłego K. S., podnosząc, iż wysokość zarobków stanowiących podstawę do wyliczenia składki na ubezpieczenie społeczne nie może być ustalona w sposób hipotetyczny. Nadto wskazał na błędy rachunkowe w wyliczeniach.

W opiniach uzupełniającej biegły dokonał korekty obliczeń i wyeliminował błędy rachunkowe.

W piśmie z 15 kwietnia 2019 r. organ rentowy wskazał, że nie wnosi zastrzeżeń do opinii uzupełniającej pod kątem matematycznym, natomiast w dalszym ciągu kwestionuje ją jako opartą na hipotetycznych założeniach.

Sąd nie uwzględnił zastrzeżeń w zakresie przyjętych przez biegłego dodatków, albowiem powszechnie wiadomym jest, że górnicy w latach 60-tych i 70-tych pracowali w systemie 3‑zmianowym oraz w niedziele, a biegły sporządził opinie zgodnie z zaleceniem Sądu.

Strona odwołująca nie kwestionowała opinii biegłego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania zasługują na częściowe uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie, ubezpieczonemu bezspornie przyznano prawo do emerytury z dniem 1 lipca 2014 r.

Przedmiotem sporu natomiast była wysokość emerytury, bowiem organ rentowy zaskarżonymi decyzjami z 27 lipca 2016 r. i 28 września 2016 r. odmówił ubezpieczonemu przeliczenia świadczenia.

Emerytura dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. obliczana jest na nowych zasadach, tj. zasadach wynikających z przepisów art. 25-26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2018, poz. 1270 ze zm.)

Podstawę jej obliczenia stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego.

Ostatecznie – zgodnie z art. 26 ust. 1 – emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Z kolei z powołanego wyżej art. 183 ust. 4 wynika, że emerytura przyznana na wniosek ubezpieczonego urodzonego po dniu 31 grudnia 1948r., z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50 o ile ubezpieczony nie był członkiem OFE albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2014 wynosi: 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 (tzw. emerytura mieszana).

Organ rentowy obliczył świadczenie ubezpieczonego w obu wariantach i ustalił, że świadczenie obliczone wg nowych zasad tj. art. 26 jest wyższe niż tzw. emerytura mieszana obliczona na podstawie art. 183.

W zaskarżonych decyzjach organ rentowy odmawiał ponownego przeliczenia świadczenia, wskazując, że udowodnione okresy składkowe zostały uwzględnione w dotychczasowych wyliczeniach.

Ubezpieczony domagał się natomiast przeliczenia emerytury, podnosząc, iż w okresie zatrudnienia w KWK (...), tj. w latach 1968-1976, osiągał wyższe wynagrodzenie niż przyjęte przez organ rentowy oraz, że powinno się mu zaliczyć do okresów składkowych okres nauki zawodu w latach 1976-1981 i prowadzenia działalności gospodarczej w latach 1982-1989, a także okres zatrudnienia w Warsztacie N. (...) w G. od 1 września 1966 r. do 30 marca 1968 r.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że roszczenia ubezpieczonego były częściowo zasadne.

Na podstawie zebranych dowodów Sąd ustalił, że w okresie zatrudnienia w KWK (...) ubezpieczony osiągał wyższe wynagrodzenie niż przyjęte przez organ rentowy, tj. wynagrodzenie minimalne. W celu odtworzenia wynagrodzeń ubezpieczonego z tego okresu Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rent i emerytur K. S., który – zgodnie z zaleceniem Sądu – odtworzył zarobki ubezpieczonego, przyjmując, że ubezpieczony pracował pod ziemią od poniedziałku do soboty oraz 2 niedziele w miesiącu, w systemie 3-zmianym. W ocenie Sądu należało przeliczyć wysokość emerytury ubezpieczonego z uwzględnieniem tak odtworzonych zarobków z okresu od 10 kwietnia 1968 r. do 26 czerwca 1976 r.

Ponadto Sąd uznał, że ubezpieczonemu należy zaliczyć do okresów składkowych okres, w którym prowadził działalność gospodarczą, tj. od 31 grudnia 1981 r. do 31 grudnia 2003 r., z wyłączeniem okresów, w których nie opłacał składek na ubezpieczenia społeczne, tj. od 1 sierpnia 1991 r. do 31 sierpnia 1991 r., od 1 kwietnia 1996 r. do 30 września 1996 r. i od 1 grudnia 1999 r. do 31 grudnia 2003 r. Okresy te zostały już uwzględnione przez organ rentowy.

W ocenie Sądu nie można było zaliczyć ubezpieczonemu do okresów składkowych okresu od 1 września 1966 r. do 30 marca 1968 r., podawanego przez ubezpieczonego jako czas zatrudnienia w Warsztacie N. (...) w G.. Brak było bowiem jakichkolwiek dowodów – dokumentów, akt osobowych itd. – wskazujących na czas, miejsce, czy charakter tej pracy.

Do stażu pracy ubezpieczonego należało zaliczyć również udokumentowane okresy zatrudnienia w PPHU (...) T. B. w P. (od 15 października 2005 r. do 31 marca 2009 r.), w PPHU (...) w G. (od 1 kwietnia 2009 r. do 30 listopada 2010 r. i od 2 listopada 2012 r. do 31 marca 2014 r.) oraz w firmie Usługi (...) w K. (od 15 grudnia 2010 r. do 31 stycznia 2012 r.). Okresy te były już uwzględnione przez ZUS.

Organ rentowy uwzględnił także okres nauki zawodu od 15 września 1976 roku do 31 grudnia 1981 roku.

W zakresie wyliczenia wysokości emerytury Sąd w całości podzielił wnioski biegłego K. S. – wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego obliczony zgodnie z art. 53 ustawy emerytalno-rentowej, tzn. obliczony na podstawie zarobków z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu zatrudnienia, tj. 1968-1976, 1980-1981, 1984-1987, 1993-1995, 1997-1998, wyniósł 108,68%, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego 158,41%, zaś kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. 211 936,45 zł (po waloryzacji na dzień 1 lipca 2014 r. – 675 257,29 zł). Końcowo wysokość emerytury na dzień jej przyznania, tj. 1 lipca 2014 r., obliczona według art. 26 ustawy emerytalno-rentowej, wyniosła 3308,60 zł.

Wobec powyższego zaskarżone decyzje należało częściowo zmienić.

Sąd wskazuje, że ubezpieczony zmarł w toku postępowania sądowego.

Zgodnie z art. 136 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku – małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.

Osoby wymienione w ust. 1 mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania o świadczenia, nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o te świadczenia wystąpiła (ust. 2).

W toku przedmiotowego postępowania sądowego w miejsce zmarłego ubezpieczonego wstąpili jego następcy prawni (dzieci ubezpieczonego): M. F. (2), S. P. i J. P..

Skoro zostały spełnione przesłanki do przeliczenia emerytury ubezpieczonego na podstawie art. 26 ustawy emerytalno-rentowej, to w zw. z art. 136 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. należało uwzględnić częściowo odwołanie M. F. (2), S. P. i J. P., którzy wstąpili do postępowania jako następcy prawni odwołującego, i przyznać im prawo do niezrealizowanego świadczenia w postaci prawa do niewypłaconej części emerytury L. P. (1), po jej przeliczeniu, za okres od 1 lipca 2016 r. do 31 maja 2018 r. – w wysokości po 1/3 części na rzecz każdego z nich - z uwzględnieniem, że wysokość emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalno-rentowej na dzień 1 lipca 2014 r. wynosi 3.308,60 zł, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 158,41 %.

W pozostałej części Sąd – na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. – oddalił odwołania.

(-) sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek