Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

na posiedzeniu niejawnym w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia (del) Magdalena Kimel

po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2019 r. w Gliwicach

sprawy K. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o uchylenie decyzji

na skutek odwołania K. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 17 września 2019 r. nr (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  wniosek ubezpieczonej z dnia 23 kwietnia 2019 r. o przeliczenie emerytury przyznanej decyzją z dnia 30 kwietnia 2013 roku z pominięciem przepisu art. 25 ustęp 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przekazuje do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z..

(-) Sędzia (del) Magdalena Kimel

sygn. akt VIII U 2029/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 września 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonej K. Ż. prawa do ponownego obliczenia wysokości powszechnej emerytury na podstawie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, albowiem ubezpieczona po uprawomocnieniu ostatnio wydanej decyzji nie przedłożyła żadnych nowych dowodów oraz nie zostały ujawnione okoliczności, które mają wpływ na wysokość świadczenia.

W odwołaniu ubezpieczona domagała się zmiany zaskarżonej decyzji przez przyznanie jej prawa do przeliczenia emerytury bez odliczania wcześniej pobranych wypłat powołując się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 roku.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. Ż. urodziła się w dniu (...).

Decyzją z dnia 5 lutego 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury od dnia 25 lutego 2008 roku na podstawie art. 46 w zw. z art. 29 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Decyzją z dnia 30 kwietnia 2013 roku organ rentowy przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego od 25 marca 2013 r. Wysokość świadczenia ustalono z zastosowaniem przepisu art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych tj. z pomniejszeniem wysokości świadczenia obliczonego na zasadach art. 25 i 26 ustawy emerytalno-rentowej o kwotę będącą sumą kwot już wypłaconych emerytur.

W dniu 23 kwietnia 2019 roku ubezpieczona wniosła na podstawie art. 145a k.p.a. skargę o wznowienie postępowania i uchylenie decyzji o przyznaniu emerytury i jej obliczeniu z zastosowaniem art. 25 ust. 1b ustawy emerytalno-rentowej oraz o obliczenie emerytury bez zastosowania tego przepisu.

Organ rentowy postanowieniem z dnia 29 kwietnia 2019 roku wznowił postępowanie w sprawie emerytury przyznanej decyzją z dnia 30 kwietnia 2013 roku. Następnie decyzją z dnia 29 kwietnia 2019 roku odmówił ubezpieczonej uchylenia decyzji z dnia 30 kwietnia 2013 roku i stwierdził jej wydanie z naruszeniem prawa. W uzasadnieniu podał, że zgodnie z art. 146 § 1 k.p.a. uchylenie decyzji z powodu orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, na podstawie, którego została wydana decyzja, nie może nastąpić jeżeli od dnia, w którym została doręczona decyzja upłynęło 5 lat. Od doręczenia decyzji z dnia 30 kwietnia 2013 roku upłynęło 5 lat i nie ma możliwości jej uchylenia.

Od decyzji odwołująca nie wniosła odwołania.

W dniu 10 września 2019 roku odwołująca złożyła ponownie skargę o wznowienie postępowania i uchylenie decyzji o przyznaniu emerytury. Wniosła o wydanie nowej decyzji, w której emerytura zostanie obliczona bez zastosowania art. 25 ust 1 b ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

W dniu 17 września 2019 r. organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję, która zainicjowała niniejsze psotowanie.

Powyższy stan faktyczny był między stronami bezsporny i został ustalony w oparciu o akta emerytalne odwołującej.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest nieuzasadnione.

Na wstępie rozważań należy zauważyć, że postępowanie przed Sądem w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem kontrolnym mającym na celu sprawdzenie prawidłowości decyzji organu rentowego. Zakres rozpoznania sprawy jest wyznaczony zakresem przedmiotowym i podmiotowym zaskarżonej decyzji. Jak słusznie wskazuje Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z 13 maja 1999r., w sprawie o sygn. akt II UZ 52/99 ( OSNP 2000/15/601) „zakres i przedmiot rozpoznania sądowego wyznacza treść decyzji organu rentowego. Decyzja zapada po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, którego przedmiotem i celem jest ustalenie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub ich wysokości. Ubezpieczony przedstawia w nim wszelkie okoliczności wiążące się z warunkami stawianymi przez ustawę dla przyznania lub ustalania wysokości świadczeń. W późniejszym postępowaniu, wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, zgodnie z systemem orzekania w sprawach z tego zakresu, sąd nie rozstrzyga o zasadności wniosku, lecz o prawidłowości zaskarżonej decyzji. Sąd nie działa w zastępstwie organu rentowego, w związku z czym nie ustala prawa do świadczeń, i choć samodzielnie oraz we własnym zakresie rozstrzyga wszelkie kwestie związane z prawem lub wysokością świadczenia objętego decyzją, to jego rozstrzygnięcie odnosi się do zaskarżonej decyzji (art. 477 § 2, art. 477 ¹⁴ § 2 i art. 477 ^14a k.p.c.)”.

Przechodząc do rozważań prawnych należy wskazać, że zaskarżona decyzja organu rentowego została wydana na podstawie art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z tym przepisem sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania zostało prawomocnie zakończone decyzją z dnia 29 kwietnia 2019 roku, na mocy której organ rentowy odmówił uchylenia decyzji o przyznaniu emerytury z powszechnego wieku z dnia 30 kwietnia 2013 roku i stwierdził jej wydanie z naruszeniem prawa.

Od decyzji odwołująca nie wniosła odwołania.

Organ rentowy prawidłowo zastosował art. 114 ustawy emerytalnej w zakresie w jakim odwołująca ponownie domagała się uchylenia decyzji o przyznaniu emerytury z powszechnego wieku, albowiem po uprawomocnieniu się decyzji z dnia 17 września 2019 r. nie zostały przedłożone nowe dowody, nie ujawniono nowych okoliczności istniejących przed wydaniem tej decyzji, które mogłyby doprowadzić do uchylenia decyzji z dnia 30 kwietnia 2013 roku.

Na marginesie wskazać należy, że organ rentowy decyzją z dnia 17 września 2019 r. prawidłowo odmówił uchylenia decyzji z dnia 30 kwietnia 2013 r. albowiem przepisy art. 151 § 2 k.p.a. w zw. z 146 § 1 k.p.a. nakazują wydanie decyzji odmawiającej uchylenia decyzji, która została wydana na podstawie przepisu co do, którego Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją, ale od jej doręczenia upłynęło 5 lat. W takim wypadku stwierdza się jedynie wydanie decyzji objętej skargą o wznowienie postępowania z naruszeniem prawa. Z akt organu rentowego wynika, że ubezpieczona otrzymała w maju 2013 roku decyzję o przyznaniu prawa do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego wydaną w dniu 30 kwietnia 2013 r. Natomiast skargę o wznowienie ubezpieczona wniosła po upływie 5 lat od dnia doręczenia decyzji.

Mając na uwadze powyższe, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c oddalił odwołanie jako bezzasadne.

Natomiast organ rentowy nadal nie rozpoznał wniosku ubezpieczonej o przeliczenie emerytury bez zastosowania niekonstytucyjnego art. 25 ust. 1 b ustawy emerytalnej. Zaskarżona decyzja nie odnosi się do wniosku ubezpieczonej złożonego już w dniu 23 kwietnia 2019 r., w którym domagała się przeliczenia emerytury bez zastosowania tego przepisu na przyszłość. Zaskarżona decyzja odnosi się wyłącznie do ostatnio wydanej decyzji tj decyzji z dnia 29 kwietnia 2019 roku.

Publikacja wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 roku w sprawie P 20/16, która mała miejsce w dniu 21 marca 2019 roku jest ujawnieniem nowej okoliczności polegającej na niezgodności z Konstytucją RP przepisu art. 25 ust. 1b ustawy emerytalno-rentowej w odniesieniu do kobiet urodzonych w 1953 roku, które przed 1 stycznia 2013 roku nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy. Odwołująca zatem oprócz skargi o wznowienie postępowania mogła domagać się przeliczenia emerytury bez zastosowania niekonstytucyjnego przepisu. Wniosku o przeliczenie emerytury bez zastosowania tego przepisu organ rentowy jednak nie rozpoznał.

W dniu 6 marca 2019 roku Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie P 20/16. Został on opublikowany w dzienniku ustaw z dnia 21 marca 2019 roku – Dz.U. z 2019r., poz. 539. W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018r., poz. 1270 oraz z 2019r., poz. 39), w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 roku kobiet, które przed 1 stycznia 2013 roku nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Przepis art. 25 ust.1b ustawy emerytalnej został dodany przez art. 1 pkt 6b ustawy z 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i niektórych innych ustaw ( Dz.U. z 2012r., poz.637 ) z dniem 1 stycznia 2013 roku.

Stanowi on, że jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę częściową lub emeryturę na podstawie przepisów art. 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku – Karta Nauczyciela ( Dz.U. z 2018r., poz. 967 ), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie z art. 190 ust. 1 i ust. 3 zdanie pierwsze Konstytucji RP orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Wchodzą w życie, co do zasady z dniem ogłoszenia. W judykaturze podkreśla się, że ogłoszenie wyroku Trybunału Konstytucyjnego we właściwym organie publikacyjnym jest równoznaczne z utratą mocy obowiązującej zakwestionowanego aktu normatywnego lub jego przepisu wyłącznie w zakresie określonym w sentencji wyroku. Wejście orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w życie powoduje co do zasady utratę mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu ze skutkiem ex tunc ( wstecz ) czyli tak, jak gdyby dany przepis nigdy nie obowiązywał. Skutki prawne w stosunku do wydanych decyzji lub orzeczeń, w następstwie stwierdzenia niekonstytucyjności ustawy powstają ex tunc. Od tej zasady istnieją wyjątki między innymi określone w art. 190 ust. 3 Konstytucji RP, z którego wynika, że wejście w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego może być odroczone na okres do osiemnastu miesięcy jeśli chodzi o ustawę, czy też dwunastu miesięcy w przypadku innego aktu normatywnego. Innym wyjątkiem od zasady wstecznej mocy obowiązującej orzeczeń Trybunału jest sytuacja, w której skuteczność wyroku Trybunału Konstytucyjnego ex tunc naruszałaby zasadę ochrony praw słusznie nabytych ( wyrok Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2011 roku., II CSK 335/10, Lex nr 787045 ).

Ponieważ organ rentowy nie rozpoznał wniosku ubezpieczonej o przeliczenie świadczenia bez zastosowania niekonstytucyjnego przepisu, który został złożony w dniu 23 kwietnia 2019 r. na mocy art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c, Sąd Okręgowy przekazał wniosek do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z..

(-) Sędzia (del) Magdalena Kimel