Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

UZASADNIENIE

Decyzją z 07 listopada 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. zobowiązał A. G. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia postojowego w kwocie 4.160,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że odwołująca nie spełniła warunków, aby otrzymać wypłacone w dniach 04 czerwca 2020 r. oraz 03 lipca 2020 r. świadczenie postojowe ponieważ dnia 31 marca 2020 r. została zakończona współpraca wykonywana przez odwołującą na rzecz płatnika na podstawie umowy zlecenia.

W odwołaniu A. G. wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie, że ubezpieczona nie jest zobowiązana do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia postojowego zgodnie z treścią decyzji, o przesłuchanie ubezpieczonej w charakterze strony oraz o dopuszczenie dowodu z akt osobowych ZUS i znajdujących tam się wszystkich dokumentów. W uzasadnieniu odwołująca podniosła, iż spełniła ustawowe wymagania celem uzyskania świadczenia postojowego, jednocześnie podkreśliła, iż umowa zlecenie zawarta pomiędzy nią a (...) sp. z o.o. zostałaby przedłużona gdyby nie sytuacja związana z panującą pandemią COVID-19. Dodatkowo wskazała, iż zgodnie z przepisem art. 410 §2 k.c. działała w dobrej wierze, wobec czego przedmiotowe świadczenie jest jej należne. Nadto odwołująca podniosła, iż w związku z przytoczonym w odwołaniu stanem faktycznym odwołanie zasługuje na uwzględnienie zgodnie z art. 5 k.c.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji oraz o zasądzenie od odwołującej na rzecz organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, przy uwzględnieniu stawki minimalnej wynikającej z rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27 kwietnia 2020 r. płatnik składek (...) sp. z o.o. złożyła w imieniu odwołującej wniosek (...) – C o wypłatę świadczenia postojowego z tytułu umowy zlecenia. Z wniosku tego wynika, że: odwołująca zawarła umowę cywilnoprawną 1 stycznia 2020 r. na okres do 31 marca 2020 r., wynagrodzenie wynikające z umowy wynosiło 17,00 zł brutto za godzinę rzeczywistego wykonywania przez odwołującą usług na rzecz płatnika. Następnie od 14 marca 2020 r. nastąpiło ograniczenie/przestój wykonywania umowy w następstwie COVID – 19, zaś przychód osiągnięty w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku wyniósł 901,00 zł. W konsekwencji organ rentowy wypłacił odwołującej świadczenie postojowe w wysokości 2.080 zł.

W dniach 02 czerwca 2020 r. oraz 01 lipca 2020 r. odwołująca w organie rentowym złożyła wnioski (...) o kontynuację wypłaty świadczenia postojowego z tytułu zatrudnienia odwołującej na umowę zlecenia u płatnika składek (...) sp. z o.o. We wnioskach tych podała, że jej sytuacja materialna, wykazana we wniosku o świadczenie postojowe nie uległa poprawie.

Wypłaty świadczenia postojowego organ rentowy dokonał 04 czerwca 2020 r.
oraz 03 lipca 2020 r., w kwotach po 2.080 zł.

Organ rentowy wszczął z urzędu postępowanie wyjaśniające, wskutek którego ustalił, że odwołująca nie spełnia warunków, aby otrzymać świadczenia postojowe, które zostały jej wypłacone na podstawie wniosków (...) z (...)., z uwagi na zakończenie wykonywania przez odwołującą umowy zlecenia zawartej z płatnikiem (...) sp. z o.o. dnia 31 marca 2020 r.

Stąd organ rentowy uznał, że z uwagi na zakończenie wykonywania ww. umowy zlecenia zawartej pomiędzy odwołującą a płatnikiem składek (...) sp. z o.o., świadczenie zostało wypłacone w sposób bezpodstawny.

Odwołująca od 2017 roku stale współpracowała w ramach umów zlecenia z (...) sp. z o.o. Umowy zlecenia zawierała na okres 3 miesięcy. Po zakończeniu obowiązywania umowy zawierana była kolejna. Ostatnia umowa zlecenia zawarta została dnia 01 stycznia 2020 r. na okres do 31 marca 2020 roku. W ramach tej umowy odwołująca świadczyła usługi w salonie sprzedaży w Z..

Odwołująca była zapewniana przez zleceniobiorcę, iż kolejna umowa będzie zwarta od 1 kwietnia 2020 roku. Do zawarcia tej umowy jednak nie doszło z uwagi na brak możliwości świadczenia przez odwołującą usług z powodu przestoju spowodowanego pandemią COVID-19. W tym okresie salony sprzedaży należące do spółki (...) SA były zamknięte, co spowodowało, że umowy cywilnoprawne zostały ograniczone lub nie zawierano kolejnych na dalsze okresy.

W związku z powyższym płatnik składek złożył dla odwołującej wniosek (...)
o wypłatę świadczenia postojowego. Jednocześnie we wniosku wskazał okres na jaki została zawarta umowa zlecenie pomiędzy odwołującą a płatnikiem. Świadczenie to zostało wypłacone 29 maja 2020 r. w kwocie 2.080,00 zł.

Następnie odwołująca z uwagi na wcześniejszą ciągłość w zawieraniu umów pomiędzy nią a płatnikiem oraz dynamicznie zmieniającymi się w tym czasie przepisami prewencyjnymi, tzw. ustawy o COVID, jak również sprzecznymi doniesieniami medialnymi, złożyła we własnym imieniu wniosek o przyznanie świadczenia postojowe za kolejny okres 02 czerwca 2020 r. ZUS dnia 04 czerwca 2020 r. dokonał jego wypłaty. Tożsamo odwołująca wystąpiła z wnioskiem o przyznanie świadczenia postojowego 01 lipca 2020 r., które wypłacone zostało dnia 03 lipca 2020 r.

Po otwarciu galeriih. odwołująca powróciła do świadczenia pracy na rzecz płatnika na podstawie zawartej umowy o pracę od 02 lipca 2020 r. do 31 marca 2023 r.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, przesłuchania odwołującej (k.28-29), pisma spółki (...) zo.o. – k 36.

Zgromadzony materiał dowodowy, Sąd uznał za kompletny, wiarygodny i mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. G. zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia czy istnieją podstawy do żądania przez organ rentowy zwrotu wypłaconego odwołującej świadczenia postojowego w czerwcu i lipcu 2020 r. Organ rentowy zobowiązując odwołującą do zwrotu świadczenia podnosił, że nie spełniała ona warunków pozwalających na przyznanie jej prawa do tego świadczenia, ponieważ zakończyła wykonywanie umowy zlecenia w dniu 31 marca 2020 roku.

Zgodnie z art. 15zq ust. 1 pkt 2 i ust. 3 ustawy z 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID -19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374 ze zm.) świadczenie postojowe przysługuje osobie wykonującej umowę agencyjną, umowę zlecenia, inną umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z 23 kwietnia 1964r. - Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowę o dzieło, zwane dalej "umową cywilnoprawną". Świadczenie postojowe przysługuje, gdy w następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności, odpowiednio przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą albo przez zleceniodawcę lub zamawiającego, z którymi została zawarta umowa cywilnoprawna.

Stosownie do art.15 zq ust. 5 ustawy osobie wykonującej umowę cywilnoprawną świadczenie postojowe przysługuje jeżeli:

1) umowa cywilnoprawna została zawarta przed dniem 1 kwietnia 2020r.;

2) przychód z umowy cywilnoprawnej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku;

3) nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu.

Zgodnie z art. 15zua ustawy świadczenie postojowe może zostać przyznane ponownie, na podstawie oświadczenia osoby uprawnionej, której wypłacono świadczenie postojowe,
o którym mowa w art.15zu ust.1.

Wypłata po raz kolejny świadczenia postojowego może zostać dokonana nie wcześniej niż w miesiącu następującym po miesiącu wypłaty świadczenia postojowego, o którym mowa w art.15 zu ust.1.

Warunkiem przyznania kolejnego świadczenia postojowego jest wykazanie
w oświadczeniu, że sytuacja materialna wykazana we wniosku, o którym mowa w art.15 zs albo 15 zsa, nie uległa poprawie.

Kwestie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń postojowych reguluje natomiast
art. 15zx powołanej ustawy, który w ustępie 1 stanowi, że osoba, która pobrała nienależnie świadczenie postojowe, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego.

Za nienależnie pobrane świadczenie postojowe uważa się, zgodnie z ust. 2 tegoż uregulowania, świadczenie:

1) przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów albo
w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenie lub odpowiednio zleceniodawcę lub zamawiającego;

2) wypłacone osobie innej niż osoba uprawniona,;

3) wypłacone w kwocie wyższej niż należna.

Z cytowanego powyżej przepisu art.15zx ustawy covidowej wynika wprost, że dla uznania świadczenia za nienależnie pobrane, co z kolei skutkuje koniecznością zwrotu takiego świadczenia, koniecznym jest, aby zaszła którakolwiek z okoliczności wskazanych powyżej w ustępie 2 pkt 1 – 3, przy czym przepis ten zawiera wyczerpujący katalog takich przyczyn. W rozpoznawanej sprawie niewątpliwie żadna z takich okoliczności nie miała miejsca, bowiem świadczenie postojowe nie zostało przyznane lub wypłacone odwołującej na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenie lub odpowiednio zleceniodawcę lub zamawiającego, nie zostało wypłacone osobie innej niż osoba uprawniona, czy też wypłacone w kwocie wyższej niż należna.

Wnioski o wypłatę świadczeń postojowych zostały złożone w sytuacji uzasadniającej powstanie prawa do tych świadczeń bowiem faktycznie odwołująca spełniała warunki ustawowe do ich przyznania i stąd niewątpliwie była osobą uprawnioną. Przypomnieć należy, że w przypadku zleceniobiorców prawo do świadczenia postojowego warunkuje jedynie: niepodleganie ubezpieczeniu społecznemu z innego tytułu, zawarcie umowy przed 1 kwietnia 2020r., przestój w prowadzeniu działalności i nieprzekroczenie granicznej kwoty przychodu z umowy, o której mowa w art.15zq ust.5 pkt 2 cytowanej ustawy.

U zleceniobiorcy odwołującej doszło do przestoju w prowadzeniu działalności. Umowa zlecenia została zawarta przed dniem 1 kwietnia 2020 roku, przychód z umowy cywilnoprawnej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego \na dzień złożenia wniosku, odwołująca nie podlegała ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu.

Podkreślić w tym miejscu należy, że celem świadczenia postojowego było wsparcie dla osób, które z uwagi na pandemię utraciły przychody lub ich przychody uległy ograniczeniu. Nie ulega wątpliwości, że odwołująca całkowicie utraciła źródło utrzymania w związku z tym, że zleceniobiorca od 1 kwietnia 2020 roku nie zawarł z nią kolejnej umowy zlecenia. Umowa zlecania nie została zwarta z uwagi na przestój u zleceniobiorcy spowodowany pandemią COVID- 19. Świadczenia postojowe zakwestionowane przez ZUS, wypłacone odwołującej, służyły zgodnie z ich celem zabezpieczeniu socjalnemu w związku z całkowitą utrata dochodów przez odwołującą spowodowanych sytuacją pandemiczną. Gdy tylko działalność. Okoliczność, iż w dacie w której odwołująca składała wnioski – formalnie nie wiązała jej umowa zlecenia, nie może obciążać odwołującej. Decydujące znaczenie ma bowiem przyczyna niezawarcia z odwołującą kolejnej umowy oraz fakt, że zleceniodawca, po poprawie sytuacji pandemicznej zawarł z odwołującą umowę o pracę.

W żadnym wypadku świadczenia postojowe nie zostały wypłacone odwołującej na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów lub w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenie (art. 15zx ust. 2 pkt 1 ww. ustawy).

Z materiału dowodowego wynika, że płatnik składek (...) sp. z o .o. w dniu 27 kwietnia 2020 r. przekazał do organu rentowego wniosek o przyznanie świadczenia postojowego, co było związane z zamknięciem od połowy marca 2020 r. galerii handlowych, Do wniosku tego dołączona była umowa zlecenia zawarta pomiędzy płatnikiem składek a odwołującą. Dysponując tak złożonym wnioskiem, organ rentowy dokonał przyznania świadczenia postojowego, którego nie zakwestionował. Następnie odwołująca złożyła dwa wnioski o przyznanie kolejnych świadczeń postojowych, w których oświadczyła, że jej sytuacja materialna wykazana we wniosku o świadczenie postojowe nie uległa poprawie, co było zgodne z rzeczywistością. Sytuacja materialna odwołującej uległa przecież pogorszeniu, albowiem została całkowicie pozbawiona środków do życia w związku z pandemią COVID- 19. Odwołująca nie złożyła fałszywego oświadczenia, nie złożyła fałszywego dokumentu, nie wprowadziła świadomie w błąd organu rentowego. Świadczenie również nie zostało wypłacone osobie innej niż osoba uprawniona, czy wypłacone w kwocie wyższej niż należna.

Reasumując, Sąd stwierdził, że brak jest podstaw prawnych do przyjęcia, że odwołująca pobrała nienależne świadczenie postojowe jak w zaskarżonej decyzji i że jest zobowiązana do jego zwrotu.

W konsekwencji Sąd na podstawie 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję uznając odwołanie za zasadne.

(-) Sędzia del. Magdalena Kimel