Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

UZASADNIENIE

Decyzją z 29 października 2024r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. zobowiązał odwołującą S. S. do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia postojowego w kwocie 7800,00 zł wraz z odsetkami za opóźnienie, które na dzień wydania decyzji wyniosły 3005,21zł.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że zebrana w sprawie dokumentacja potwierdza, że odwołująca nienależnie pobrała świadczenie postojowe z wniosków (...)
z 10 kwietnia 2020r., (...) z 21 maja 2020r. oraz 5 czerwca 2020r., (...) z 1 lutego 2021r., 3 marca 2021r. oraz 7 maja 2021r., ponieważ forma opodatkowania wskazana we wnioskach była niezgodna z informacją przekazaną przez Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w G..

W odwołaniu od decyzji S. S. domagała się jej zmiany przez stwierdzenie, że nie jest zobowiązana do zwrotu świadczeń postojowych wraz z odsetkami
za zwłokę, pobranych na podstawie wniosków z dnia: 8 kwietnia 2020r., 15 maja 2020r., 2 czerwca 2020r., 1 lutego 2021r., 3 marca 2021r. i 7 maja 2021r.

W uzasadnieniu odwołująca podniosła, że składając 8 kwietnia 2020r. wniosek o wypłatę świadczenia postojowego, nie rozumiejąc w pełni przedstawionych do wyboru pozycji dopisała, iż prowadzi książkę przychodów i rozchodów + zwolnienie z VAT. Następnie 12 maja 2020r. odwołująca złożyła korektę wniosku przez zaznaczenie w bloku – karta podatkowa
i zwolnienie z opłacania VAT oraz wyzerowanie bloku 3 i 4. Dokonując tej korekty odwołująca
nie działała w sposób umyślny. Co więcej z uwagi na lakoniczność formularza (...),
w odręcznym zapisku wskazała prawidłową formę opodatkowania. Organ rentowy nie podjął natomiast jakichkolwiek działań w celu rozwiania wątpliwości, ale wręcz przeciwnie wypłacił świadczenie, uznając za zasadne jego przyznanie w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w 2020r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zajęte w skarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Odwołująca S. S. przekazała w dniu 8 kwietnia 2020r. wniosek (...) o wypłatę świadczenia postojowego w związku z przeciwdziałaniem skutkom wywołanym COVID – 19 dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. We wniosku w bloku II wskazała jako formę opodatkowania za 2020r. kartę podatkową i zwolnienie z opłacania podatku VAT, dokonując w tym zakresie dopisku ręcznego. Druk tego wniosku zawierał w bloku II zatytułowanym Forma opodatkowania w roku 2020 tylko dwie rubryki zatytułowane: Karta podatkowa i zwolnienie z opłacania podatku VAT oraz Pozostałe formy opodatkowania, w tym karta podatkowa i brak zwolnienia z opłacania podatku VAT.

Na podstawie tego wniosku świadczenie postojowe zostało wypłacone 15 maja 2020r.
w kwocie 1300 zł.

Następnie w dniach 15 maja 2020r. oraz 2 czerwca 2020r. odwołująca złożyła wnioski
o świadczenia postojowe (...) za kolejne okresy, na podstawie których wypłacone zostały świadczenia postojowe w dniach 2 czerwca 2020r. oraz 2 lipca 2020r. w kwocie 1300,00 zł.

W dniu 1 lutego 2021r. odwołująca złożyła wniosek o ponowne świadczenie postojowe
w związku z przeciwdziałaniem skutkom wywołanym COVID – 19 dla osób prowadzących
30 listopada 2020r. pozarolniczą działalność gospodarczą w branżach określonych
w rozporządzeniu ( (...)). (...) tego wniosku nie zawierał rubryki do wypełnienia dotyczącej formy opodatkowania.

Na podstawie tego wniosku świadczenie zostało odwołującej wypłacone w dniu 11 lutego 2021r. w kwocie 1300,00 zł.

Następnie 3 marca 2021r. odwołująca złożyła wniosek o kontynuację wypłaty świadczenia postojowego (...), nie wypełniając rubryk dotyczących formy opodatkowania w roku 2021. Na tej podstawie świadczenie zostało wypłacone w dniu 9 marca 2021r.

W dniu 4 marca 2021r. odwołująca złożyła korektę pierwszorazowego wniosku z 3 marca 2021r. wskazując formę opodatkowania w 2021r. jako pozostałe formy opodatkowania, w tym karta podatkowa i brak zwolnienia z opłacania podatku VAT.

Ponownie dnia 7 maja 2021r. odwołująca złożyła wniosek o kontynuację wypłaty świadczenia postojowego ( (...)), na podstawie którego w dniu 11 maja 2021r. odwołującej zostało wypłacone świadczenie w kwocie 1300,00 zł.

W piśmie z 28 marca 2024r. Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w G. wskazał, że w latach 2020 – 2021 odwołująca figurowała w rejestrze podatników jako osoba prowadząca działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

W związku z tą informacją organ rentowy wydał decyzję skarżoną.

Odwołująca w pierwszym wniosku złożyła deklarację i zaznaczyła opodatkowanie,
nie zrozumiała opisu i dopisała ręcznie formę opodatkowania, gdyż żadna z rubryk wniosku
nie odpowiadała prowadzonej przez nią działalności. W tym okresie nie można było kontaktować się osobiście z pracownikami ZUS. Ręcznie wówczas ubezpieczona zaznaczyła swoją formę opodatkowania. Następnie w dniu 12 maja 2020r. dokonała korekty wniosku z kwietnia 2020r. – oświadczyła, że „ Wniosek (...) o zaznaczenie w bloku – karta podatkowa i zwolnienie z opłacania podatku VAT oraz wyzerowania bloku 3 i 4 ”.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego oraz zeznań odwołującej
( protokół elektroniczny z rozprawy z 12 marca 2025r. czas 00:02:25 – 00:10:12 ).

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie S. S. zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia czy istnieją podstawy do żądania przez organ rentowy zwrotu świadczenia postojowego wypłaconego odwołującej w wysokości 7800,00 zł. Organ rentowy zobowiązał odwołującą do zwrotu tego świadczenia wraz z odsetkami zarzucając, że forma opodatkowania wskazana we wnioskach była niezgodna z informacją przekazaną przez Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w G..

Zgodnie z art.15zq ust.1 pkt 3 i ust.3 ustawy covidowej świadczenie postojowe przysługuje osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018r. – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. Świadczenie postojowe przysługuje, gdy w następstwie wystąpienia COVID – 19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności.

Zgodnie z art.15 zq ustawy covidowej świadczenie postojowe przysługuje osobom zamieszkującym na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, jeżeli są:

1. obywatelami Rzeczpospolitej Polskiej lub

2. posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu ( EFTA ) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub

3. cudzoziemcami legalnie przebywającymi na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Zgodnie z art.15 zua ustawy covidowej świadczenie postojowe za kolejne okresy może
być przyznane osobie, której wypłacono świadczenie postojowe.

Zgodnie z art.15 zr ust.1 i ust.3 ustawy covidowej wysokość wypłacanego świadczenia wynosi 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie przepisów
o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, obowiązującego w 2020r., tj.2080 zł, natomiast dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, dla których mają zastosowanie przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i która korzysta ze zwolnienia z VAT w wysokości 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego z 2020r., tj.1 300 zł.

Kwestię zwrotu nienależnie pobranych świadczeń postojowych reguluje natomiast art. 15zx powołanej ustawy, który w ustępie 1 stanowi, że osoba, która pobrała nienależnie świadczenie postojowe, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego.

Za nienależnie pobrane świadczenie postojowe uważa się, zgodnie z ust. 2 tegoż uregulowania, świadczenie:

1) przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów albo
w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenie
lub odpowiednio zleceniodawcę lub zamawiającego;

2) wypłacone osobie innej niż osoba uprawniona,;

3) wypłacone w kwocie wyższej niż należne.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, to dla jej rozpoznania zasadnicze znaczenie miało ustalenie czy świadczenie, które zostało odwołującej wypłacone może być w ogóle przedmiotem zwrotu. Przepisy ustawy covidowej w art.15 zx ust.2 przewidują bowiem trzy takie wypadki, w zaistnieniu których organ rentowy może domagać się zwrotu świadczenia postojowego.

W sytuacji odwołującej żaden z tych przypadków nie miał miejsca. Niewątpliwie
w sprawie nie mamy do czynienia z przypadkiem wypłacenia świadczenia w kwocie wyższej
niż należne ( pkt 3 ), czy też wypłaconego innej osobie niż osoba uprawniona ( pkt 2 ). Wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego w sposób nie budzący wątpliwości wykazały także, że świadczenie nie zostało przyznane lub wypłacone w warunkach wskazanych w art.15zx ust.2 pkt 1 ustawy covidowej.

W ocenie Sądu nie sposób jest przypisać odwołującej świadomego i celowego działania
w niewłaściwym wypełnieniu wniosków o świadczenia postojowe. Jeśli chodzi bowiem o wniosek z 8 kwietnia 2020r., to druk tego wniosku zawierał dwie rubryki dotyczące formy opodatkowania, z których żadna nie wymieniała wprost formy opodatkowania przyjętej przez odwołującą. Odwołująca zatem mogła mieć uzasadnione wątpliwości co do sposobu wypełnienia tych rubryk, gdy nadto brak było instrukcji wypełnienia wniosku, przepisy w tym zakresie były niejasne i istniały trudności ze skontaktowaniem się na bieżąco w pracownikiem organu rentowego. O istnieniu tych wątpliwości świadczy fakt, że odwołująca oprócz zaznaczenia jednej z rubryk zdecydowała się jeszcze na zrobienie odręcznego dopisku i następnie także dokonała korekty wniosku. Z tych też względów brak jest także uznać za nienależne, świadczenia postojowe wypłacone za kolejne okresy, biorąc pod uwagę, że wnioski składane przez odwołującą nie zawierały rubryk dotyczących formy opodatkowania, a w tym zakresie dane przyjmowane były z wniosku pierwszorazowego z 8 kwietnia 2020r. Również jeśli chodzi o wnioski z 3 marca 2021r. i z 7 maja 2021r. o świadczenia postojowe, to odwołująca w ogóle nie wypełniła w nich rubryki dotyczącej formy opodatkowania w 2021r. i organ rentowy mimo to świadczenia wypłacił. Jeśli organ rentowy miał jakiekolwiek wątpliwości czy odwołującej świadczenie się przysługuje, to wobec tak wypełnionych wniosków, jeszcze przed wypłatą świadczenia postojowego, powinien zwrócić się do odwołującej o wyjaśnienie wątpliwych kwestii, lecz tego nie uczynił.

Konsekwencją tego jest przyjęcie, że pobrane przez odwołującą świadczenia postojowe
nie były świadczeniami nienależnymi w rozumieniu art. 15zx ust.2 ustawy covidowej, bowiem brak jest jakichkolwiek podstaw do przypisania odwołującej jakiegokolwiek zamierzonego działania w zakresie wypełniania wniosku o te świadczenia co do formy opodatkowania, tym bardziej, że jak słusznie zauważyła odwołująca, organ rentowy przyznał jej świadczenia postojowe w wysokości określonej art.15zr ust.3 ustawy covidowej, a więc w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia, gdy tymczasem ze względu na opodatkowanie działalności odwołującej na zasadach ogólnych, przysługiwało jej świadczenie postojowe w wyższej wysokości wynikającej z art.15 zt ust.1 ustawy covidowej, czyli odpowiadające 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Zajmując takie stanowisko Sąd z mocy art.477(14) §2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję
w ten sposób, że zwolnił odwołującą z obowiązku zwrotu świadczenia postojowego w kwocie
7800 zł wraz z odsetkami.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł, kierując się zasadą odpowiedzialności
za wynik procesu, na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych
( tj. Dz.U. z 2023r., poz.1935 ).

(-) Sędzia Grażyna Łazowska