Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	sędzia Jolanta Łanowy - Klimek
Protokolant	Małgorzata Skirło

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2020 r. w Gliwicach

sprawy J. H. (H.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do rekompensaty

na skutek odwołania J. H.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 26 sierpnia 2019 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu prawo do rekompensaty do emerytury.

(-) Sędzia Jolanta Łanowy – Klimek

Sygn. akt VIII U 1843/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 26 sierpnia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu J. H. przyznania prawa do rekompensaty argumentując, że ubezpieczony nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony wskazywał, że wykonywał pracę w warunkach szczególnych w pełnym wymiarze czasu pracy od 1975 r. do 2019 r. podczas zatrudnienia w (...) w G..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony J. H., urodzony (...)

W dniu 5 lipca 2019 r. ubezpieczony złożył wniosek o prawo do emerytury oraz prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Decyzją (...) Oddział w Z. z 23 lipca 2019 r. przyznano ubezpieczonemu emeryturę w kwocie zaliczkowej od 1 lipca 2019 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku.

Zaskarżoną decyzją z 26 sierpnia 2019 r. (...) Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu prawa do rekompensaty, argumentując iż nie udowodnił na dzień 1 stycznia 2009 r. wymaganego 15-letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

(...) Oddział w Z. zaliczył ubezpieczonemu do pracy w szczególnych warunkach 8 lat i 1 miesiąc, tj. okresy zatrudnienia od 16 sierpnia 1974 r. do 31 grudnia 1976 r. oraz od 1 czerwca 2003 r. do 31 grudnia 2008 r.

Organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w (...) w G. od 1 stycznia 1977 r. do 31 maja 2003 r. ponieważ ze świadectwa pracy w szczególnych warunkach z 3 lipca 2019 r. wynika, że był zatrudniony na stanowiskach: elektromechanik automatyki przemysłowej – brygadzista nadzoru generatora gazu ochronnego, elektromechanik automatyki przemysłowej z obowiązkiem piecowego – brygadzisty, automatyka – brygadzisty, operatora generatora atmosfery ochronnej – brygadzisty, operatora urządzeń stacji gazowych – brygadzisty, natomiast do okresów pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy można zaliczyć okresy pracy odbywającej się równolegle na kilku stanowiskach pracy jedynie pod warunkiem, że praca na każdym z tych stanowisk odpowiada ściśle jednemu z rodzajów pracy wymienionej odrębnie w wykazie resortowym – w tym samym dziale, lecz pod inną pozycją. W świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach pracodawca ubezpieczonego nie odniósł się do stanowiska „brygadzisty” poprzez wskazanie odpowiedniego wykazu, działu i pozycji w zarządzeniu resortowym, pod którym stanowisko to figuruje.

Ubezpieczony w okresie od 16 sierpnia 1974 r. do 21 sierpnia 2019 r. był zatrudniony w (...) w G.. Przedsiębiorstwo to zajmowało się produkcją wyrobów płaskich z metali.

W świadectwie pracy z 21 sierpnia 2019 r. wskazano, że ubezpieczony podczas zatrudnienia w (...) zajmował następujące stanowiska:

-

walcownika – od 16 sierpnia 1974 r. do 31 grudnia 1974 r.;

-

piecowego pieców z atmosferą ochronną – od 1 stycznia 1975 r. do 31 marca 1976 r.;

-

aparatowego gazu ochronnego – od 1 kwietnia 1976 r. do 31 grudnia 1976 r.;

-

elektromechanika automatyki przemysłowej – brygadzisty nadzoru generatora gazu ochronnego – od 1 stycznia 1977 r. do 30 czerwca 1979 r.;

-

elektromechanika automatyki przemysłowej z obowiązkiem piecowego – brygadzisty – od 1 lipca 1979 r. do 31 stycznia 1981 r.;

-

automatyka – brygadzisty – od 1 lutego 1981 r. do 31 grudnia 1992 r.;

-

operatora generatorów atmosfery ochronnej – brygadzisty – od 1 stycznia 1993 r. do 30 listopada 1996 r.;

-

operatora atmosfery ochronnej – od 1 grudnia 1996 r. do 28 lutego 1998 r.;

-

operatora generatora atmosfery ochronnej – brygadzisty – od 1 marca 1998 r. do 29 lutego 2000 r.;

-

operatora urządzeń stacji gazowych – brygadzisty – od 1 marca 2000 r. do 31 maja 2003 r.;

-

operatora urządzeń stacji gazowych – od 1 czerwca 2003 r. do 31 marca 2006 r.;

-

wyżarzacza – piecowego – od 1 kwietnia 2006 r. do 21 sierpnia 2019 r.

Sąd ustalił, że ubezpieczony przez cały okres zatrudnienia w (...) pracował na oddziale walcowni taśm i – począwszy od 1 stycznia 1975 r. do końca zatrudnienia – w rzeczywistości pracował na dwóch stanowiskach – piecowego przy piecach kołpakowych bądź generatorowego przy generatorze z atmosferą ochronną.

W piecach kołpakowych piecowi – pracownicy obsługujący piece, tzw. piecowi – dokonywali wyżarzania metali nieżelaznych. Piece kołpakowe z atmosferą ochronną były połączone technologicznie z generatorami gazów w atmosferze ochronnej, w których mieszano m.in. amoniak i inne gazy w celu utworzenia mieszaniny gazów stanowiącej atmosferę ochronną wykorzystywaną przy pracy pieca kołpakowego. Produkcja gazów w generatorze gazów w atmosferze ochronnej wymagała stosowania odzieży ochronnej, a przy przetłaczaniu gazu także masek ochronnych.

Odwołujący 1 stycznia 1975 r. do końca zatrudnienia w W. wykonywał prace piecowego bądź generatorowego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Ubezpieczony w okresach wskazanych w świadectwie pracy z 21 sierpnia 2019 r. i w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 3 lipca 2019 r. miał wskazane dodatkowo stanowisko brygadzisty, jednak nigdy nie wykonywał zadań nadzorczych w stosunku do innych pracowników ani czynności pionu kierowniczego. Na oddziale walcowni taśm pracownicy generatorów gazów i piecowi nie byli nadzorowani przez brygadzistów – nadzorem zajmował się mistrz, zaś brygadzista był w istocie w pełnym zakresie pracownikiem fizycznym – piecowym, bądź generatorowym – który jedynie mógł przekazywać ustne polecenia mistrza swoim współpracownikom i zgłaszać mistrzowi zapotrzebowanie na materiały. Ubezpieczony cały czas był pracownikiem fizycznym – piecowym bądź generatorowym – natomiast dodane stanowisko brygadzisty wiązało się z umożliwieniem mu osiągnięcia dodatkowego wynagrodzenia.

Obecnie ubezpieczony ponownie podjął zatrudnienie w (...) i nadal zajmuje się obsługą generatora gazów w atmosferze ochronnej.

Razem z ubezpieczonym w (...) pracowali: M. F. (zatrudniony od 1976 r.), E. W. (zatrudniony od 1975 r.) i P. K. (przełożony ubezpieczonego w latach 1980 – 2019).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, akt osobowych ubezpieczonego z (...) w G., zeznań świadków M. F. (nagranie z rozprawy z 15 listopada 2019 r. m. 17.59 i n. k.22), E. K. (nagranie z rozprawy z 15 listopada 2019 r. m. 32.54 i n. k.22), P. K. (nagranie z rozprawy z 21 stycznia 2020 r. m. 15.25 i n. k.34) oraz przesłuchania ubezpieczonego (nagranie z rozprawy z 21 stycznia 2020 r. m. 30.11 i n. k.34).

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i spójny, a tym samym za wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Kwestia sporna w przedmiotowej sprawie dotyczy uprawnień ubezpieczonego do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1924) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Zgodnie z ust. 2 rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych określa ogólne warunki nabycia prawa do rekompensaty, czyli – zgodnie z definicją legalną zamieszczoną w art. 2 pkt 5 ustawy – do odszkodowania za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze przez osoby, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Prawo do rekompensaty przysługuje ubezpieczonemu, który legitymuje się co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Chodzi w tym przypadku o pracę, o której mowa w art. 32, 33, 39, 40 i 50c ustawy (art. 21 ust. 1).

Przesłankami uprawniającymi do rekompensaty są:

- utrata przez ubezpieczonego możliwości przejścia na emeryturę w związku z wygaśnięciem po dniu 31 grudnia 2008r. – w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., a przed dniem 1 stycznia 1969r. – podstawy normatywnej przewidującej takie uprawnienie;

- niespełnienie przez ubezpieczonego warunków uprawniających go do emerytury pomostowej;

- legitymowanie się przez ubezpieczonego co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

- nieuzyskanie przez ubezpieczonego prawa do wcześniejszej emerytury według zasad przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.

Bezspornie ubezpieczony jest uprawniony do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 ze zm.). Jednak nabycie prawa do emerytury na zasadach ogólnych nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia do rekompensaty.

Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 17 grudnia 2015r. sygn. akt III AUa 717/15 (LEX nr 1964970), celem rekompensaty jest złagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Nie polega ona jednak na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, ale na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Zauważyć także trzeba, iż skoro zgodnie z art. 23 ustawy z 2008 r. o emeryturach pomostowych rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 u.e.r.f.u.s. kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS obliczonej według formuły zdefiniowanego świadczenia. Jedynie więc nabycie prawa do wcześniejszej emerytury stanowi przesłankę negatywną przyznania prawa do rekompensaty, natomiast nabycie prawa do emerytury na zasadach ogólnych nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia do rekompensaty.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła zatem ostatecznie posiadania przez ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 2009 r. wymaganego 15 – letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, bowiem (...) Oddział w Z. w zaskarżonej decyzji z 26 sierpnia 2019 r. zaliczył ubezpieczonemu jedynie 8 lat i 1 miesiąc takiej pracy. Organ rentowy nie uwzględnił mu okresu zatrudnienia w (...) w G. od 1 stycznia 1977 r. do 31 maja 2003 r., ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach pracodawca ubezpieczonego nie odniósł się do stanowiska „brygadzisty” poprzez wskazanie odpowiedniego wykazu, działu i pozycji w zarządzeniu resortowym, pod którym stanowisko to figuruje.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, że ubezpieczony posiada wymagany 15 – letni okres pracy wykonywanej w warunkach szczególnych. Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że ubezpieczony pracując w okresie od 1 stycznia 1977 r. do 31 maja 2003 r. w (...) w G. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał w rzeczywistości prace piecowego i generatorowego, tj. prace uznawane za pracę w szczególnych warunkach.

Sąd wskazuje, że wprawdzie pracodawca wskazywał w angażach oraz świadectwie pracy i świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, że ubezpieczony w spornym okresie zajmował stanowiska łączone, np. operatora generatora atmosfery ochronnej – brygadzisty, jedna przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazał jednoznacznie, że w całym tym okresie, tj. od 1 stycznia 1977 r. do 31 maja 2003 r., ubezpieczony nie wykonywał czynności brygadzisty.

Sąd w pełni dał wiarę zeznaniom świadków i ubezpieczonego odnośnie charakteru wykonywanej pracy, którzy precyzyjnie i przekonująco opisali przebieg wykonywanych przez odwołującego czynności. Wszyscy świadkowie jednoznacznie wskazali, że ubezpieczony w spornym okresie pracował bądź to jako piecowy przy obsłudze pieca kołpakowego w atmosferze ochronnej, gdzie wyżarzano metale nieżelazne, bądź jako generatorowy przy obsłudze generatora gazów w atmosferze ochronnej, w którym produkowano gaz stanowiący atmosferę ochronną dla pieca kołpakowego. Dopisanie przez pracodawcę stanowiska brygadzisty wiązało się jedynie z umożliwieniem mu osiągnięcia dodatkowego wynagrodzenia. Ubezpieczony w dalszym ciągu pracował jako piecowy bądź generatorowy, nie nadzorował innych pracowników, nie wydawał im poleceń.

W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, nie zachodzą wątpliwości, iż odwołujący pracując w (...) w G. od 1 stycznia 1977 r. do 31 maja 2003 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach wymienioną w Wykazie A, Dziale III, poz. 44 (obsługa pieców do podgrzewania i obróbki cieplnej) oraz poz. 85 (obsługa gazogeneratorów) stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.), zawierającego wykaz prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.

Wobec faktu, że ubezpieczony spełnił także pozostałe przesłanki uprawniające go do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych, Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznał ubezpieczonemu prawo do rekompensaty.

(-)sędzia Jolanta Łanowy - Klimek