Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

UZASADNIENIE

Decyzją z 31 października 2024r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu M. W. prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż decyzją z 5.09.2013r. została już ubezpieczonemu przyznana emerytura górnicza z uwzględnieniem aktualnej kwoty bazowej po przepracowaniu 30 miesięcy, brak zatem możliwości ponownego ustalenia prawa do emerytury górniczej na podstawie tej samej ustawy.

Od decyzji odwołał się ubezpieczony, zaskarżając ją w całości.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Wniósł też o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego od odwołującego.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony M. W. urodził się (...), zatem (...). ukończył wiek 55 lat.

Decyzją z 30 stycznia 2009r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej bez względu na wiek na podstawie art.48 i 49 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, od 11.02.2016r.
(odpowiadających obecnemu art. 50e tej ustawy) w zw. z art. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2007 o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy-Karta Nauczyciela (Dz. U.z 2005r. nr 167 poz.1397). Emeryturę tę przyznano od dnia 8.12.2008r.

W dniu 19 sierpnia 2013r. ubezpieczony (mając wówczas ukończone 50 lat) złożył kolejny wniosek o emeryturę powołując się na przepracowanie 30 miesięcy po przejściu na emeryturę. W rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy wydał decyzję z dnia 5 września 2013r., którą przyznano odwołującemu emeryturę górniczą od 1.08.2013r., tj od osiągnięcia wieku emerytalnego.

W dniu 24 października 2024r. ubezpieczony (mając już wówczas ukończone 55 lat) złożył kolejny wniosek o emeryturę, powołując się na przepracowanie 30 miesięcy po przejściu na emeryturę. Rozpoznając ten wniosek organ rentowy wydał decyzję omówioną na wstępie.

Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Odwołujący wykazał 3 lata 7 miesięcy pracy górniczej liczonej w wymiarze półtorakrotnym oraz 21 lat 6 miesięcy pracy górniczej, co po przeliczeniu daje ponad 25 lat pracy górniczej.

/dowód z: akt ZUS – okoliczności bezsporne /

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie, spór sprowadzał się do ustalenia, czy ubezpieczonemu przysługuje prawo do kolejnej emerytury górniczej, a to na podstawie art. 50a ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U. z 2023r., poz. 1251, ze zm.) w związku z ukończeniem 55 roku życia w sytuacji, gdy wcześniej zostało mu ustalone prawo do emerytury górniczej na podstawie art. 50e ustawy – emerytura górnicza bez względu na wiek oraz następnie- emerytury ze względu na wiek – na podstawie art. 50a ust.2 ustawy. Ubezpieczony domagał się przyznania kolejnej emerytury górniczej, gdyż pozwalałoby mu to - przy legitymowaniu się co najmniej 30 - miesięcznym okresem ubezpieczenia po przyznaniu pierwszej emerytury - na przeliczenie świadczenia od nowej kwoty bazowej w zakresie części socjalnej (24%), zgodnie z art. 53 ust. 4 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 50a ust. 1 ustawy prawo do emerytury górniczej, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  ukończył 55 lat życia;

2)  ma okres pracy górniczej, wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust.1

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z ust. 2 tegoż przepisu, wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej
i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

W uzasadnieniu do wyroku z 5 marca 2013r. sygn. akt III AUa 1117/12 Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał, że przewidziana w art. 50a ustawy emerytalnej górnicza emerytura, której nabycie ustawodawca wiąże z osiągnięciem stosownego wieku, uzależnionego od określonego okresu pracy górniczej przewidzianej w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej – pomimo, iż warunki do jej uzyskania określono w dwóch odrębnych ustępach tego przepisu, faktycznie stanowi rodzajowo tożsame świadczenie.

Analizowane przez Sąd Apelacyjny przesłanki nabycia emerytury górniczej odnosiły się do dwóch ustępów tego samego przepisu tj. art. 50a ust. 1 i 2 ustawy emerytalno – rentowej. Tym samym Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał, iż emerytura górnicza przewidziana na podstawie art. 50a ust. 1 jest świadczeniem tożsamym rodzajowo z emeryturą górniczą przewidzianą w art. 50a ust. 2, oba te przepisy regulują bowiem nabycie prawa do emerytury górniczej po ukończeniu wymaganego wieku, tj. 55 i 50 lat życia.

Stanowisko to sąd orzekający podziela.

W tym samym uzasadnieniu Sąd Apelacyjny w Katowicach zaznaczył, że ustawa
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – wśród rodzajów emerytur górniczych rozróżnia emeryturę górniczą bez względu na wiek i zajmowane stanowisko,
w przypadku wykonywania pracy górniczej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej 25 lat przyznawaną na podstawie jej art. 50e ust. 1 ustawy oraz przewidzianą w art. 50a ustawy emeryturę górniczą w obniżonym wieku 55 lub 50 lat, przy 10 lub 15-letnim okresie pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 w ogólnym okresie ubezpieczenia górnika (20/25 lat).

Zatem emerytura na podstawie art. 50e oraz 50a (ust.1 lub 2) są to dwa różne świadczenia.

Sąd podziela również stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego
z 17 grudnia 2014r. sygn. I UK 169/14 (LEX nr 1642866), że obecny art. 50e ustawy emerytalnej, statuuje własny, odrębny od art. 50a ustawy układ warunkujący nabycie uprawnień do emerytury górniczej, rezygnując z przesłanki wieku emerytalnego na rzecz dłuższego, bo 25 - letniego stażu kwalifikowanej pracy górniczej. Takie stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z 1 kwietnia 2014r., w sprawie I UK 366/13 (LEX nr 1455428).

Przepisy te różnią się zatem w zakresie koniecznych przesłanek zarówno okresami wymaganej pracy górniczej: art. 50a ust. 1 i 2 ustawy wymaga legitymowania się okresem pracy górniczej i równorzędnej w wysokości 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym okresem odpowiednio 10 lat (art.50a ust.1) i 15 lat (art.50a ust.2) pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1. Z kolei art. 50e ust. 1, wymaga wykazania 25 lat pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (z uwzględnieniem ust. 2.), jak też różnią się co do przesłanki osiągnięcia wymaganego wieku w art. 50a ust. 1 i 2 i jej braku w art. 50e ust. 1.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego sprawy wynika, że ubezpieczony posiada wymagany w art. 50a ust. 1 ustawy 25 – letni okres pracy górniczej, w tym konieczny okres pracy górniczej z art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej, ukończył wiek emerytalny 55 lat, nie jest członkiem OFE, a więc spełnił wszystkie konieczne przesłanki z art. 50a ust. 1 ustawy emerytalnej uzasadniające przyznanie mu prawa do emerytury górniczej z tej nowej podstawy prawnej. Jednak decyzją z dnia 5 września 2013r. przyznano mu już emeryturę ze względu na osiągnięcie wieku emerytalnego na podstawie art. 50a ust.2 , a to wieku 50 lat.

Stąd skoro ubezpieczony posiada już przyznane świadczenie emerytalne na podstawie art. 50a ustawy, to nie było podstaw do ponownego przyznawania mu tego świadczenia. Nadmienić należy przy tym, że jedynie w przypadku przyznania uprawnienia do innej emerytury górniczej możliwe jest dokonanie przeliczenia części socjalnej emerytury w oparciu o art. 53 ust.4.

Skoro zaś art. 50 a w ustępach 1 i 2 określa to samo świadczenie emerytalne, to ukończenie przez ubezpieczonego 55 lat po dacie wydania opisanej decyzji z 5.09.2013r. nie daje podstaw do uznania jego prawa do kolejnej emerytury górniczej.

W konsekwencji brak było podstaw do uwzględnienia odwołania. Z powyższych przyczyn odwołanie oddalono na mocy art. 477(14) § 1 k.p.c.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu oparto na art. 98§§1,1(1) i 3 kpc i art. 99kpc odwołujący jako strona przegrywająca zobowiązany był do zwrotu kosztów poniesionych przez organ rentowy. Na koszty te składa się wynagrodzenie pełnomocnika organu rentowego w wysokości 360zł- ustalone na podstawie §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2023 poz.1935 ze zm. Dz. U. 2024 poz.1947).

(-) SSO Gabriela Sobczyk