Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

UZASADNIENIE

Decyzją z 11 września 2024r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu E. G. prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż decyzją z 25.09.2012r. została już ubezpieczonemu przyznana emerytura górnicza ze względu na wiek. Brak zatem możliwości ponownego ustalenia prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50e lub 50 a ustawy emerytalnej.

Od decyzji odwołał się ubezpieczony, zaskarżając ją w całości.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Podniósł ponadto, że art. 53 ust.4 nie stanowi samoistnej podstawy do przeliczania wysokości emerytury, ale jest związany z nabyciem kolejnego uprawnienia do świadczenia.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony E. G. urodzony (...), ukończył (...) r. wiek 55 lat.

Decyzją z 28 maja 2004r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej bez względu na wiek na podstawie art.48 w zw. z art. 49 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, od 1.07.2004r. wskazane przepisy zostały uchylone z dniem 1.01.2007r., a obecnie kwestię uzyskania emerytury górniczej bez względu na wiek normuje w analogiczny sposób art. 50e ww. ustawy.

Następnie decyzją (...).09.2012r. przyznano ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej od(...). W tym czasie ubezpieczony miał ukończone 50 lat, spełniał przesłanki do uzyskania emerytury górniczej z uwagi na ukończenie wymaganego wieku i pozostałe przesłanki z art. 50a ust.2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS(w tym okres pracy górniczej: 114 miesięcy( 9 lat 6 miesięcy) liczone w wymiarze 1,5 oraz 223 miesiące ( 19 lat 10 miesięcy) pracy górniczej, czyli po przeliczeniu 539,7 miesięcy pracy górniczej(ponad 44 lata).

Po nabyciu powyższego prawa do emerytury ubezpieczony kontynuował zatrudnienie, po 25 września 2012r. przepracował ponad 30 miesięcy.

W dniu 4 września 2024r. ubezpieczony w związku z przepracowaniem co najmniej 30 miesięcy po nabyciu uprawnień do świadczenia złożył wniosek o emeryturę.
W rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję omówioną na wstępie.

Ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

/dowód z: akt ZUS – okoliczności bezsporne /

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie, spór sprowadzał się do ustalenia, czy ubezpieczonemu przysługuje prawo do kolejnej emerytury górniczej, a to na podstawie art. 50a ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U. z 2023r., poz. 1251, ze zm.) w związku z ukończeniem 55 roku życia w sytuacji, gdy wcześniej zostało mu ustalone prawo do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ust.2 ustawy ze względu na osiągnięcie wieku 50 lat a jeszcze wcześniej - na podstawie art. 48 w zw. z art. 49 ustawy(obecnie 50e ustawy) – ustalono jego prawo do emerytury górniczej bez względu na wiek. Ubezpieczony domagał się bowiem przyznania kolejnej emerytury górniczej, gdyż pozwalałoby mu to - przy legitymowaniu się co najmniej 30 - miesięcznym okresem ubezpieczenia po przyznaniu pierwszej emerytury - na przeliczenie świadczenia od nowej kwoty bazowej w zakresie części socjalnej (24%), zgodnie z art. 53 ust. 4 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 50a ust. 1 ustawy prawo do emerytury górniczej, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  ukończył 55 lat życia;

2)  ma okres pracy górniczej, wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust.1

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z ust. 2 tegoż przepisu, wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej
i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

W uzasadnieniu do wyroku z 5 marca 2013r. sygn. akt III AUa 1117/12 Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał, że przewidziana w art. 50a ustawy emerytalnej górnicza emerytura, której nabycie ustawodawca wiąże z osiągnięciem stosownego wieku, uzależnionego od określonego okresu pracy górniczej przewidzianej w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej – pomimo, iż warunki do jej uzyskania określono w dwóch odrębnych ustępach tego przepisu,

faktycznie stanowi rodzajowo tożsame świadczenie.

Analizowane przez Sąd Apelacyjny przesłanki nabycia emerytury górniczej odnosiły się do dwóch ustępów tego samego przepisu tj. art. 50a ust. 1 i 2 ustawy emerytalno – rentowej. Tym samym Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał, iż emerytura górnicza przewidziana na podstawie art. 50a ust. 1 jest świadczeniem tożsamym rodzajowo z emeryturą górniczą przewidzianą w art. 50a ust. 2, oba te przepisy regulują bowiem nabycie prawa do emerytury górniczej po ukończeniu wymaganego wieku, tj. 55 i 50 lat życia.

W tym samym uzasadnieniu Sąd Apelacyjny w Katowicach zaznaczył, że ustawa
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – wśród rodzajów emerytur górniczych rozróżnia emeryturę górniczą bez względu na wiek i zajmowane stanowisko,
w przypadku wykonywania pracy górniczej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej 25 lat przyznawaną na podstawie jej art. 50e ust. 1 ustawy oraz przewidzianą w art. 50a ustawy emeryturę górniczą w obniżonym wieku 55 lub 50 lat, przy 10 lub 15-letnim okresie pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 w ogólnym okresie ubezpieczenia górnika (20/25 lat).

Zatem są to dwa różne świadczenia.

Sąd podziela również stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego
z 17 grudnia 2014r. sygn. I UK 169/14 (LEX nr 1642866), że obecny art. 50e ustawy emerytalnej, statuuje własny, odrębny od art. 50a ustawy układ warunkujący nabycie uprawnień do emerytury górniczej, rezygnując z przesłanki wieku emerytalnego na rzecz dłuższego, bo 25 - letniego stażu kwalifikowanej pracy górniczej. Takie stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z 1 kwietnia 2014r., w sprawie I UK 366/13 (LEX nr 1455428).

Przepisy te różnią się zatem w zakresie koniecznych przesłanek zarówno okresami wymaganej pracy górniczej: art. 50a ust. 1 i 2 ustawy wymaga legitymowania się okresem pracy górniczej i równorzędnej w wysokości 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym okresem odpowiednio 10 lat (art.50a ust.1) i 15 lat (art.50a ust.2) pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1. Z kolei art. 50e ust. 1, wymaga wykazania 25 lat pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (z uwzględnieniem ust. 2.), jak też różnią się co do przesłanki osiągnięcia wymaganego wieku w art. 50a ust. 1 i 2 i jej braku w art. 50e ust. 1.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego sprawy wynika, że ubezpieczonemu przyznano już prawo do emerytury górniczej bez względu na wiek (na podstawie art. 48 w w. z art. 49 ustawy- odpowiadających obecnemu art. 50e) oraz ze względu na wiek – a to na podstawie art. 50a ust.2 ustawy.

Jak wynika z odwołania ubezpieczony w niniejszej sprawie domaga się przeliczenia części socjalnej emerytury na podstawie art. 53 ust.4 ustawy. Jednak, jak zasadnie wskazano w odpowiedzi na odwołanie, przeliczenie to jest możliwe w przypadku uzyskania prawa do kolejnej emerytury. Zastosowanie bowiem art. 53 ust.4 ma miejsce, gdy ubezpieczony nabył prawo do kolejnego świadczenia, obliczenia takiego nowego świadczenia dotyczy ten przepis. Sąd okręgowy podziela pogląd wyrażony w judykaturze, że prawidłowa wykładnia art. 53 ust.4 ustawy prowadzi do takiego wniosku.

Jak wskazano m. in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 października 2019 r. sygn. I UK 208/18, adresatem normy art. 53 ust. 3 i 4 u.e.r.f.u.s. jest tylko ten ubezpieczony, który w dacie złożenia kolejnego wniosku o emeryturę (rentę) miał ustalone wcześniej prawo do świadczenia emerytalnego lub rentowego, a następnie podlegał co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym. W wyroku z dnia 29 marca 2017r., sygn.III AUa 1991/16 Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wskazał, że przepis art. 53 ust. 4 w zw. z ust. 3 u.e.r.f.u.s. przewiduje możliwość wyliczenia emerytury, gdy ubezpieczony spełni przesłanki warunkujące nabycie prawa do emerytury na podstawach przewidzianych w przepisach art. 27 do art. 50e u.e.r.f.u.s. W sytuacji braku spełnienia przez ubezpieczonego warunków do nabycia innego, odmiennego rodzajowo od uprzednio nabytego świadczenia emerytalnego, brak jest podstaw do stosowania przepisu art. 53 ust. 4 u.e.r.f.u.s.

Jak wskazano w ustaleniach faktycznych, ubezpieczony w chwili złożenia wniosku miał już ustalone prawo do emerytury górniczej ze względu na wiek, wcześniej przysługiwało mu prawo do emerytury górniczej bez względu na wiek. Samo osiągnięcie po wydaniu poprzedniej decyzji wieku 55 lat nie spowodowało nabycia przez ubezpieczonego prawa do kolejnej emerytury, skoro wcześniej uzyskał on już prawo do emerytury po uzyskaniu wieku 50 lat, art. 50a ust.1 i 2 ustawy dotyczą bowiem rodzajowo tego samego świadczenia emerytalnego.

Stąd przepracowanie przez odwołującego 30 miesięcy po dacie uzyskania dotychczas pobieranego świadczenia samo w sobie nie prowadzi do zastosowania art. 53 ust.4 ustawy.

W konsekwencji powyższego Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie uznając zaskarżoną decyzję za trafną.

(-) SSO Gabriela Sobczyk