Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

UZASADNIENIE

Decyzją z 13 sierpnia 2024r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu S. G. prawa do emerytury górniczej na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdyż decyzją z 30.06.2016r. została już ubezpieczonemu przyznana emerytura górnicza, brak zatem możliwości ponownego ustalenia prawa do emerytury górniczej na podstawie tej samej ustawy.

Od powyższej decyzji odwołał się ubezpieczony.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Nadmienił, że ubezpieczony udowodnił 25 lat pracy górniczej.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił następujący stan faktyczny.

Ubezpieczony S. G. ukończył (...) wiek 55 lat.

Decyzją z 30 czerwca 2016r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej ze względu na wiek na podstawie art. 50a ust.2 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, od 9.06.2016r., czyli od dnia w którym odwołujący ukończył 50 lat. Zgodnie z treścią decyzji z 30.06.2016r., odwołujący miał wówczas przepracowane 175 miesięcy pracy górniczej( liczonej na potrzeby prawa do emerytury z art. 50a ust.2 w wymiarze półtorakrotnym) i 97 miesięcy pracy górniczej. Łącznie zatem miał wówczas, bez dokonywania przeliczenia, 272 miesiące pracy górniczej, czyli 22 lata i 8 miesięcy pracy górniczej (z zestawienia okresów składkowych dokładnie: 22 lata 8 miesięcy i 12 dni- k. 31 akt ZUS).

Do czasu przyznania emerytury ww. decyzją odwołujący nie miał okresów nieskładkowych związanych z wypadkami przy pracy- dowód k. 16 akt rentowych.

W dniu (...) ubezpieczony w związku z przepracowaniem co najmniej 30 miesięcy po nabyciu uprawnień do świadczenia złożył wniosek o emeryturę.
W rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję omówioną na wstępie.

Ubezpieczony nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Odwołujący na dzień złożenia wniosku spełnia warunki stażowe do nabycia emerytury górniczej zgodnie z art. 50e ust.1 ustawy emerytalnej, wykazał bowiem 25 lat 6 miesięcy 21 dni pracy górniczej wobec wymaganego 25 letniego stażu pracy górniczej.

/dowód z: akt ZUS k. 207 ). – okoliczności bezsporne

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie, spór sprowadzał się do ustalenia, czy ubezpieczonemu przysługuje prawo do kolejnej emerytury górniczej, a to na podstawie art. 50e ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U. z 2023r., poz. 1251, ze zm.) gdy wcześniej zostało mu ustalone prawo do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ust.2 ustawy – emerytura górnicza po ukończeniu 50 lat. Z ustalonego stanu faktycznego wynika przy tym, że w czasie wydawania decyzji z 30.06.2016r. nie posiadał on stażu pracy górniczej wymaganego w art. 50e, a po przyznaniu tej emerytury górniczej ubezpieczony kontynuował pracę górniczą.

Ubezpieczony domagał się bowiem przyznania kolejnej emerytury górniczej, gdyż pozwalałoby mu to - przy legitymowaniu się co najmniej 30 - miesięcznym okresem ubezpieczenia po przyznaniu pierwszej emerytury - na przeliczenie świadczenia od nowej kwoty bazowej w zakresie części socjalnej (24%), zgodnie z art. 53 ust. 4 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 50 e, prawo do górniczej emerytury, bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, przysługuje pracownikom, którzy pracę górniczą wykonywali pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej 25 lat, z uwzględnieniem ust. 2.

Zgodnie zaś z ust.2 tego przepisu, do okresów pracy górniczej, o której mowa w ust. 1, zalicza się także okresy:

1) niezdolności do pracy z tytułu wypadku przy pracy albo z tytułu choroby zawodowej, za które wypłacone zostało wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne,

2) czasowego oddelegowania pracowników, o których mowa w art. 50c ust. 1 pkt 6, do zawodowego pogotowia ratowniczego w (...) S.A. w B., w (...) S.A. Oddział (...) w L. lub w okręgowych stacjach ratownictwa górniczego

- bezpośrednio poprzedzone pracą górniczą wykonywaną pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przypadające w czasie trwania stosunku pracy.

3. Prawo do emerytury, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem, że pracownik nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie natomiast z art. 50a ust. 1 ustawy prawo do emerytury górniczej, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  ukończył 55 lat życia;

2)  ma okres pracy górniczej, wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust.1

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z ust. 2 tegoż przepisu, wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej
i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

W uzasadnieniu do wyroku z 5 marca 2013r. sygn. akt III AUa 1117/12 Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał, że przewidziana w art. 50a ustawy emerytalnej górnicza emerytura, której nabycie ustawodawca wiąże z osiągnięciem stosownego wieku, uzależnionego od określonego okresu pracy górniczej przewidzianej w art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej – pomimo, iż warunki do jej uzyskania określono w dwóch odrębnych ustępach tego przepisu, faktycznie stanowi rodzajowo tożsame świadczenie.

Analizowane przez Sąd Apelacyjny przesłanki nabycia emerytury górniczej odnosiły się do dwóch ustępów tego samego przepisu tj. art. 50a ust. 1 i 2 ustawy emerytalno – rentowej. Tym samym Sąd Apelacyjny w Katowicach wskazał, iż emerytura górnicza przewidziana na podstawie art. 50a ust. 1 jest świadczeniem tożsamym rodzajowo z emeryturą górniczą przewidzianą w art. 50a ust. 2, oba te przepisy regulują bowiem nabycie prawa do emerytury górniczej po ukończeniu wymaganego wieku, tj. 55 i 50 lat życia.

W tym samym uzasadnieniu Sąd Apelacyjny w Katowicach zaznaczył, że ustawa
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – wśród rodzajów emerytur górniczych rozróżnia emeryturę górniczą bez względu na wiek i zajmowane stanowisko,
w przypadku wykonywania pracy górniczej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej 25 lat przyznawaną na podstawie jej art. 50e ust. 1 ustawy oraz przewidzianą w art. 50a ustawy emeryturę górniczą w obniżonym wieku 55 lub 50 lat, przy 10 lub 15-letnim okresie pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 w ogólnym okresie ubezpieczenia górnika (20/25 lat).

Zatem są to dwa różne świadczenia.

Sąd podziela również stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego
z 17 grudnia 2014r. sygn. I UK 169/14 (LEX nr 1642866), że obecny art. 50e ustawy emerytalnej, statuuje własny, odrębny od art. 50a ustawy układ warunkujący nabycie uprawnień do emerytury górniczej, rezygnując z przesłanki wieku emerytalnego na rzecz dłuższego, bo 25 - letniego stażu kwalifikowanej pracy górniczej. Takie stanowisko zajął również Sąd Najwyższy w wyroku z 1 kwietnia 2014r., w sprawie I UK 366/13 (LEX nr 1455428).

Przepisy te różnią się zatem w zakresie koniecznych przesłanek zarówno okresami wymaganej pracy górniczej: art. 50a ust. 1 i 2 ustawy wymaga legitymowania się okresem pracy górniczej i równorzędnej w wysokości 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym okresem odpowiednio 10 lat (art.50a ust.1) i 15 lat (art.50a ust.2) pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1. Z kolei art. 50e ust. 1, wymaga wykazania 25 lat pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (z uwzględnieniem ust. 2.), jak też różnią się co do przesłanki osiągnięcia wymaganego wieku w art. 50a ust. 1 i 2 i jej braku w art. 50e ust. 1.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego sprawy wynika, że na dzień złożenia wniosku w niniejszej sprawie ubezpieczony posiada wymagany w art. 50e ust.1 ustawy 25 – letni okres pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze, a nadto nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, a więc spełnił wszystkie konieczne przesłanki z art. 50e ust. 1 ustawy emerytalnej uzasadniające przyznanie mu prawa do emerytury górniczej z tej nowej podstawy prawnej.

Podkreślenia wymaga, że mimo iż odwołujący ukończył wiek 50 lat, w porównaniu do daty wydania poprzedniej decyzji jego sytuacja o tyle uległa zmianie, że po uzyskaniu prawa do emerytury górniczej uzupełnił staż pracy górniczej. Tym samym po dacie uzyskania emerytury zaistniała przesłanka z art. 50e ust.1 uzasadniająca przyznanie mu nowej emerytury na podstawie tego przepisu.

W ocenie sądu – w sytuacji gdy art. 50a ust.1 i 2 oraz 50e ust.1 określają dwa różne świadczenia, to fakt spełnienia przesłanek z art. 50e ust.1 po uzyskaniu uprzednio prawa do emerytury górniczej( z art. 50 a ust.2 ustawy) powoduje, że odwołującemu należy przyznać prawo do emerytury na innej podstawie prawnej niż dotychczas pobierana. Za taką wykładnią przepisów przemawia to, że art. 50e ust.1 zawiera określenie „bez względu na wiek”, co nie jest równoważne z określeniem „przed osiągnięciem wieku 50 lat”. Tym samym uznać należało, że jest możliwe przyznanie emerytury górniczej na podstawie art. 50e ust.1 osobie, która wcześniej uzyskała decyzję o przyznaniu jej prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ust.1 lub 2 ustawy.

W konsekwencji powyższego Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej od
1 sierpnia 2024r., czyli od miesiąca zgłoszenia wniosku.

(-) SSO Gabriela Sobczyk