Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2021 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	sędzia Anna Capik-Pater
Protokolant	Agata Kędzierawska

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2021 r. w Gliwicach

sprawy J. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania J. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 23 października 2020 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) sędzia Anna Capik-Pater

Sygn. akt VIII U 1428/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 23 października 2020r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C., powołując się na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2020r. poz. 53, ze zm.) odmówił J. F. prawa do ponownego ustalenia emerytury w związku z jego wnioskiem z 23 września 2020r. W uzasadnieniu ZUS podkreślił, że na wniosek złożony po 31 grudnia 2013r., ubezpieczonemu zostało w roku 2014 przyznane prawo do emerytury górniczej o symbolu (...), wobec czego przyznając ubezpieczonemu prawo do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, organ rentowy dokonał pomniejszenia jej podstawy obliczenia o kwoty emerytury, pobrane od 1 stycznia 2014r.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony zakwestionowały prawidłowość wyliczenia nowego świadczenia i wniósł o ustalenie emerytury bez odliczenia kwot dotychczas pobieranej emerytury. W uzasadnieniu podkreślił, że w roku 1996 nabył prawo do emerytury górniczej, zaś w roku 2014 nastąpiło jedynie przeliczenie tego świadczenia. Zatem obecne wobec niego, nie powinien znaleźć zastosowania art. 25 ust. 1b i 1c ustawy emerytalnej bowiem wobec niego, jako osoby urodzonej w roku 1953, zastosowanie znajdzie art. 194i ustawy emerytalnej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko. Nadto podkreślił, że przedstawiony przez odwołującego sposób wyliczenia nie znajduje podstaw w przepisach obowiązującej ustawy, bowiem w roku 2014, faktycznie doszło do przyznania kolejnej emerytury górniczej, którą odwołujący pobiera do chwili obecnej.

Sąd ustalił, co następuje :

Ubezpieczony J. F., urodzony (...) od roku 1996 uprawniony był do emerytury górniczej, na podstawie art. 48 ustawy emerytalnej. Emerytura ta została obliczona zgodnie z regułami określonymi w art. 51 ustawy o FUS. Do obliczenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 25 lat okresów składkowych. Do ustalenie podstawy wymiaru renty ZUS przyjął zarobki z 7 kolejnych lat z okresu od stycznia 1984r. do grudnia 1990r. i wyliczył WWPW na 318,41% i został ograniczony do 250%. ZUS uwzględnił w swoich wyliczeniach kwotę bazową obowiązującą w dacie złożenia wniosku o emeryturę, tj. 666,96 zł.

Następnie 9 stycznia 2014r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury (strona 3/8 wnioski, pkt 1) i obliczenia jej wysokości w najkorzystniejszym wariancie.

Organ rentowy decyzją z 4 lutego 2014r., na podstawie przepisu art. 50a ustawy emerytalnej, przyznał ubezpieczonemu od 1 stycznia 2014r., tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku, prawo do kolejnej emerytury górniczej i równocześnie ustalił jej wysokość
w sposób określony w art. 50 w zw. z art. 53, ust. 4 ustawy emerytalnej. W szczególności ZUS przyjął 33 lata i 3 miesiące okresów składkowych. Do ustalenie składnika emerytury, przysługującego za okresy składkowe i nieskładkowe, ZUS przyjął podstawę wymiaru świadczenia, dotychczas pobieranej emerytury górniczej. Z kolei do części socjalnej świadczenia (24% kwoty bazowej), ZUS przyjął kwotę bazową obowiązująca w dniu nabycia prawa do kolejnej emerytury, tj. 1 stycznia 2014r.

Następnie 4 września 2020r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury w związku z osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.

Organ rentowy decyzją z 15 września 2020r., na podstawie przepisu art. 24 ustawy emerytalnej, przyznał ubezpieczonemu od 1 września 2020r. prawo do wnioskowanej emerytury i równocześnie ustalił jej wysokość w sposób określony w art. 25 i 26 ustawy emerytalnej. W szczególności ZUS przyjął zaewidencjonowane na koncie emerytalnym odwołującego składki z uwzględnieniem waloryzacji w kwocie 48.727,85 zł oraz sumy zwaloryzowanego kapitału początkowego w kwocie 1.207.242,17 zł, które pomniejszono o sumę pobranych emerytur w łącznej kwocie 335.444,66 zł nadto przyjęto odpowiednie dla ubezpieczonej średnie dalsze trwanie życia, w wymiarze 198,40 miesięcy.

Z takim sposobem wyliczenia emerytury nie zgodził się ubezpieczony domagając się, we wniosku z 25 września 2020r. wyliczenia jej wysokości bez przeprowadzonego przez ZUS, pomniejszenia jego składek i kapitału początkowego o sumę kwot wypłaconych mu dotychczas emerytur.

W konsekwencji, organ rentowy 23 października 2020r., wydał zaskarżoną decyzję odmowną.

Powyższy stan faktyczny zasadniczo jest bezsporny i wynika wprost z akt organu rentowego.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż odwołujący jako osoba urodzona po dniu 31 grudnia 1948r., składając w roku 2020 wniosek o emeryturę, mógł uzyskać prawo do tego świadczenia jedynie na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej, który stanowi, iż ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego określonego w ust. 1a i 1b, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a, 50e i 184.

Szczegółowe zasady wyliczania wysokości emerytur przyznanych na podstawie
art. 24 powołanej ustawy uregulowane zostały w art. 25 i 26 tej ustawy.

W myśl art. 25, ust. 1 podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Z kolei jak stanowi ust. 1b tego artykułu, jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę na podstawie przepisów art. 26b, 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014r. poz. 191 i 1198 oraz z 2015r. poz. 357), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie natomiast z art. 26 emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 (ust. 1).

Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach (ust. 2).

Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach (ust. 3).

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2 (ust. 4).

Tablice, o których mowa w ust. 4, są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego (ust. 5).

Ubezpieczony z kolei powołuje się na treść art. 194i ustawy emerytalnej, zgodnie z którym do ustalenia podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ubezpieczonego urodzonego w 1953r., nie stosuje się przepisu art. 25 ust. 1b, jeżeli wniosek o przyznanie tej emerytury zgłosi w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy z 19 czerwca 2020r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. poz. 1222), pod warunkiem że prawo do emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego ma ustalone na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013r.

Ustawa z 19 czerwca 2020r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, weszła w życie z dniem 10 lipca 2020r.

Odwołujący z kolei, wniosek o przyznania prawa do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, złożył 4 września 2020r., tj. w okresie wskazanych wyżej 6 miesięcy.

Kwestia sporna w przedmiotowej sprawie sprowadza się zatem ostatecznie do oceny, czy emerytura górnicza, którą przed zgłoszeniem wniosku z 4 września 2020r., pobierał odwołujący, była świadczeniem przyznanym na wniosek złożony przed 1 stycznia 2014r., a tym samym, czy do wyliczenia wysokości emerytury z powszechnego wieku emerytalnego należy zastosować reguły określone w art. 25 i 26 ustawy emerytalnej, z pominięciem art. 25, ust. 1b i 1c, tak jak tego domaga się odwołujący. Czy też odwołujący miał przyznane kolejno 2 emerytury górnicze i w takim wypadku znajdą zastosowanie przepisy pominięciem art. 25, ust. 1b i 1c,tak jak to uczynił ZUS.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie, w całej rozciągłości zgadza się z argumentacją przedstawioną przez organ rentowy, gdyż znajduje ona oparcie w obowiązujących przepisach.

Zgodnie z przytoczonymi wyżej przepisami podstawę obliczenia emerytury przyznanej na podstawie art. 24 stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne,
z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego, po pomniejszeniu ich o sumę kwot pobranych wcześniej emerytur. Ostatecznie emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego.

W przedmiotowym przypadku ubezpieczony, jako osoba urodzona po 31 grudnia 1948r., od roku 1996 pobierał emeryturę górniczą przyznaną bez względu na wiek na podstawie art. 48 ustawy emerytalnej.

Kolejno 9 stycznia 2014r. wystąpił z wnioskiem, w rozpoznaniu którego organ rentowy, decyzją z 4 lutego 2014r. dokonał ponownego ustalenia jego świadczenia.

Przedmiotem rozpoznania Sądu pozostanie zatem charakter prawny wniosku
z 9 stycznia 2014r. i wydanej w jego następstwie decyzji z 4 lutego 2014r.

Z materiału zgromadzonego w niniejszej sprawie wynika jednoznacznie, że wniosek z 9 stycznia 2014r. w rzeczywistości był wnioskiem o rozpoznanie uprawnień odwołującego do kolejnego świadczenia emerytalnego. W konsekwencji zaś decyzja z 4 lutego 2014r., była w istocie decyzją przyznającą prawo do emerytury górniczej ze względu na wiek, na podstawie art. 50a ustawy emerytalnej.

Nie ulega wątpliwości, że odwołujący 9 stycznia 2014r. wystąpił z wnioskiem
o przyznanie prawa do emerytury górniczej, bowiem takie żądanie zawarł w treści tego wniosku vide strona 3/8, pkt 1.

Odnosząc się natomiast do argumentacji odwołującego, że ZUS decyzją z 4 lutego 2014r. dokonał jedynie przeliczenia emerytury, należy podkreślić, że takie rozumowanie nie znajduje potwierdzenia w obowiązujących przepisach. Mianowicie w decyzji tej ZUS ustalił wysokość emerytury odwołującego, w sposób określony w art. 50 w zw. z art. 53, ust. 4 ustawy emerytalnej. W szczególności ZUS do ustalenie składnika emerytury, przysługującego za okresy składkowe i nieskładkowe, przyjął podstawę wymiaru świadczenia, dotychczas pobieranej emerytury górniczej. Z kolei do części socjalnej świadczenia (24% kwoty bazowej), ZUS przyjął kwotę bazową obowiązująca w dniu nabycia prawa do kolejnej emerytury, tj. 1 stycznia 2014r.

Zgodnie z art. 53, ust. 3 i 4 ustawy emerytalnej emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury (ust. 3). Przepisu ust. 3 nie stosuje się, jeżeli zainteresowany po nabyciu uprawnień do świadczenia, którego podstawę wymiaru wskazał za podstawę wymiaru emerytury, podlegał co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (ust. 4).

W art. 53 ust. 3 i 4 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 z późn. zm.) chodzi o obliczenie wysokości kolejnej emerytury, do której prawo powstaje po spełnieniu przesłanek wynikających z art. 27-50e ustawy, a nie o przeliczanie w trybie art. 53 ust. 1 dotychczas pobieranego świadczenia, nawet jeśli prawo do niego powstało z mocy któregoś z wymienionych wyżej przepisów i było ono obliczone zgodnie z art. 53. Po prawomocnym zakończeniu postępowania w sprawie ustalenia prawa do emerytury, zmiany w prawie do tych świadczeń i ich wysokości są możliwe na podstawie przepisów rozdziału 3 działuVIII ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Emeryci, których wysokość świadczenia została obliczona na podstawie art. 53 ustawy, zgodnie z art. 109 ust. 1 ustawy, mogą złożyć wniosek o ponowne ustalenie emerytury na zasadach określonych w art. 110-113 ustawy. Przepisy art. 53 ust. 3 i 4 oraz art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy odnoszą się do momentu ustalenia prawa do emerytury, zaś art. 110-113 ustawy nie wskazują na odpowiednie stosowanie wymienionych przepisów przy zmianie wysokości świadczenia na wniosek emeryta złożony w trybie art. 109 – tak Sąd Najwyższy w wyroku z 8 sierpnia 2018r., w sprawie I BU 2/17 (LEX nr 2533796).

Wykładnia art. 53 ust. 4 u.e.r.f.u.s., skorelowana z wykładnią systemową
i semantyczną art. 53 ust. 3 u.e.r.f.u.s., implikuje konkluzję, że podstawa wymiaru obecnie wnioskowanej emerytury może być ustalona na nowo tylko wówczas, gdy zainteresowany podlegał co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po nabyciu uprawnień do renty, gdy renta bezpośrednio poprzedzała nabycie prawa do emerytury lub po nabyciu wcześniej emerytury, gdy taka emerytura bezpośrednio poprzedzała emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym. Użyte w ust. 4 art. 53 u.e.r.f.u.s. sformułowanie "nabycie uprawnień do świadczenia" nie oznacza nabycia prawa in abstracto, ale jego potwierdzenie deklaratoryjną decyzją organu rentowego ustalającą prawo do emerytury i jej wysokość. Chodzi bowiem o świadczenie, "którego podstawę wymiaru wskazał za podstawę wymiaru emerytury", co wprost wskazuje na odniesienie do wcześniejszej decyzji organu rentowego określającej wysokość emerytury,
w tym jej podstawę wymiaru (którą oblicza się zgodnie z wyborem ubezpieczonego). Ważniejsze jest jednak to, że omawiany przepis dotyczy części emerytury sprzężonej
z kwotą bazową, którą stanowi 100% przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego
o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, w poprzednim roku kalendarzowym (art. 19 cytowanej ustawy). Jest ona ustalana na datę wniosku o emeryturę, a nie na datę nabycia prawa in abstracto (chyba że wniosek na tyle poprzedza nabycie prawa, że aktualna staje się wyższa kwota bazowa). Skoro w art. 53 ust. 4 u.e.r.f.u.s. chodzi o zaktualizowanie kwoty bazowej, to pod uwagę może być brany okres przypadający nie przed, ale po ustaleniu kwoty bazowej adekwatnej do obliczenia uprzedniej emerytury. Jeśli po niej ubezpieczony, który rozpoczyna korzystanie z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, bierze nadal udziałw jego tworzeniu, ma prawo do obliczenia następnej emerytury w części socjalnej od aktualnej kwoty bazowej. W omawianym przepisie nie chodzi więc o okres ("podlegania przez co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym") między spełnieniem ustawowych warunków uprzedniego prawa do emerytury a jego potwierdzeniem w decyzji organu rentowego, ale o okres po jej przyznaniu na podstawie decyzji, vide wyrok Sądu Najwyższego z 12 grudnia 2018r. w sprawie III UK 203/17 (LEX nr 2604037).

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że wbrew temu co podnosi odwołujący, w roku 2014, na wniosek przyznany po 31 grudnia 2013r., nabył on prawo do kolejnej emerytury górniczej.

W konsekwencji w jego wypadku nie znajdzie zastosowania art. 194i ustawy emerytalnej. Ostatecznie zaś przyznana obecnie emerytura na podstawie art., winna zostać obliczona zgodnie z regułami określonymi w art. 25 i 26 ustawy o FUS, w tym również opisanego w art. 25, ust. 1b pomniejszenia podstawy obliczenia emerytury o sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Organ rentowy, ustalając wysokość świadczenia odwołującego przyjął do wyliczenia jej wysokości zaewidencjonowane na koncie emerytalnym odwołującego składki z uwzględnieniem waloryzacji w kwocie 48.727,85 zł oraz sumy zwaloryzowanego kapitału początkowego w kwocie 1.207.242,17 zł, które pomniejszono o sumę kwot pobranych emerytur w łącznej kwocie 335.444,66 zł, nadto przyjęto odpowiednie dla ubezpieczonej średnie dalsze trwanie życia wymienione w tablicy stanowiącej załącznik do Komunikatu Prezesa GUS, w wymiarze 198,40 miesięcy.

W ocenie Sądu wyliczenia organu rentowego są prawidłowe i odpowiadają prawu.
Z kolei zaproponowany przez odwołującego sposób wyliczenia jego emerytury nie znajduje uzasadnienia w obowiązujących przepisach, bowiem organ rentowy w roku 2014 przyznał ubezpieczonemu prawo do kolejnej emerytury górniczej, którą pobierał on do momentu złożenia wniosku o emeryturę na podstawie art. 24. Natomiast przyznanie prawa do emerytury na tej podstawie automatycznie powoduje wyliczenie jej wysokości w sposób określony w art. 25 i 26. Z kolei złożenie wniosku o kolejną emeryturę górniczą po dniu31 grudnia 2013r. nie pozwala zatem, tak jak tego domaga się odwołująca, obliczyć jej nowej emerytury w sposób określony w art. 194i.

Reasumując: skoro organ rentowy w sposób zgodny z prawem obliczył wysokość emerytury skarżącego, zatem jego odwołanie jako nieuzasadnione należało oddalić.

Biorąc wszystkie powyższe względy pod uwagę, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

(-) sędzia Anna Capik – Pater