Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

UZASADNIENIE

Decyzją z 17 czerwca 2024r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. stwierdził, że ubezpieczony T. B. jako pracownik zainteresowanej (...). (...) S.A. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu w okresie od 1 lutego 2020r. do 14 stycznia 2021r. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie przedstawił żadnych dokumentów potwierdzających wykonywanie obowiązków pracowniczych w spornym okresie, pracodawca za ten okres złożył deklaracje rozliczeniowe z zerowymi podstawami wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, co dodatkowo wskazuje, że umowa o pracę nie spełnia jednej z podstawowych cech stosunku pracy czyli odpłatności za wykonywaną pracę.

Ubezpieczony wniósł o uchylenie powyższej decyzji, podnosząc że w okresie spornym faktycznie świadczył pracę lecz z uwagi na brak dostępu do dokumentacji zainteresowanej spółki nie jest w stanie tego wykazać. Nie zgodził się ze stanowiskiem organu rentowego, że kwestionowany jest jego wkład pracy w powstanie i rozwój spółki (...), która przejęła produkt wypracowany siłami zainteresowanej. Nadto podał, że w okresie świadczenia pracy dla zainteresowanej realizował pracy dla E. Polska i (...) w W..

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko zawarte
w skarżonej decyzji, nadto wskazał, że w okresie spornym ubezpieczony realizował umowę zlecenia z (...) sp. z o.o. i z tego tytułu otrzymywał wynagrodzenie, wobec czego wątpliwym jest by w tym samym czasie nadał świadczył pracę dla zainteresowanej. Dalej organ rentowy wskazał na brak podstaw do uznania, że wynagrodzenie za pracę dla zainteresowanej za sporny okres, zostało wypłacone ubezpieczonemu w postaci przeniesienia udziałów w (...) spółce z o.o. ponieważ nie wynika to z umowy zbycia udziałów i nie potwierdzają tego deklaracje rozliczeniowe jak i podatkowe.

Zainteresowana (...). (...) S.A. nie zajęła stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Zainteresowana, wg treści wpisów w KRS, od stycznia 2017r. prowadzi działalność gospodarczą m.in. związaną z oprogramowaniem, sprzedażą hurtową komputerów, urządzeń peryferyjnych i oprogramowania oraz wsparcia w tej dziedzinie.

Uchwałą Rady Nadzorczej zainteresowanej (...) ubezpieczony został powołany na stanowisko wiceprezesa zarządu. Z dniem (...)ubezpieczony zrezygnował z tej funkcji.

Zainteresowana zawarła z ubezpieczonym umowę o pracę na czas nieokreślony, poczynając od (...)w wymiarze ½ etatu na stanowisku wiceprezesa, zgłosiła go do ubezpieczeń społecznych z podstawami wymiaru składek;

- w listopadzie 2018r. – 7350. 85zł,

- od grudnia 2018r. do grudnia 2019r. – 400 zł miesięcznie,

- w styczniu 2020r. - 7520 zł, wynagrodzenie wypłacone przelewem z 17.01.2020r.,

- od lutego 2020r do grudnia 2020r. – zerowe składki.

Za styczeń 2021r. zainteresowana nie złożyła raportu imiennego za odwołującego
i wyrejestrowała go z ubezpieczeń społecznych z dniem (...) Ubezpieczony był jedynym pracownikiem zainteresowanej.

Zainteresowana sporządziła deklarację PIT-11 za 2020r., w którym wykazała przychód ubezpieczonego w wysokości 7520zł. Za 2021r. zainteresowana nie złożyła deklaracji PIT-11 za ubezpieczonego.

W deklaracji PIT 37 za 2020r. ubezpieczony wykazał przychody z tytułu umowy
o pracę, z działalności wykonywanej osobiście, z umowy zlecenia, z praw autorskich i innych w łącznej wysokości 42 484zł, w tym z umowy o pracę w wysokości 7520zł.

Ubezpieczony nie przedstawił żadnych dowodów świadczenia pracy dla zainteresowanej w okresie objętym skarżoną decyzją tj od (...) 2020r. do (...) 2021r. Zainteresowana nie prowadziła ewidencji czasu pracy ubezpieczonego. W ocenie ubezpieczonego, był dla siebie pracodawcą z uwagi na posiadanie 40% akcji, ówczesna prezes E. Z. nie wydawała mu żadnych poleceń i nie była jego przełożoną, rezultaty swojej pracy przedstawiał Radzie Nadzorczej.

W dniu (...) ubezpieczony zawarł umowę zlecenia z (...) sp. z o.o.
w K. na czas nieokreślony, której przedmiotem był opracowywanie wniosków
o wsparcie projektów realizowanych przez zleceniodawcę. W okresie objętym skarżoną decyzją umowa ta była realizowana przez ubezpieczonego we wspólnej siedzibie obydwu spółek, zdalnie lub w terenie.

Spółka (...) została zawiązana w dniu (...) 2019r, jej współudziałowcami były: zainteresowana – 76 udziałów, (...) sp. z o.o. – 24 udziały, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ASI sp.k. – 49 udziałów.

W dniu (...) 2021r zainteresowana sprzedała ubezpieczonemu 76 udziałów spółki (...) o wartości nominalnej 3 800 zł za kwotę 38 000 zł. W umowie wskazano, że cena ta została zapłacona zbywcy. Ubezpieczony sprzedał te udziały prezesowi spółki Q. Z. T. za 500 euro. W KRS tej spółki zmiana właściciela udziałów nie została ujawniona.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, zeznań ubezpieczonego, KRS spółki (...).

W rozpoznawanej sprawie na odwołującym spoczywał ciężar wykazania faktów
z których wywodzi skutki prawne – art. 6 kc – czyli wykazania, że w spornym okresie realizował umowę o pracę. Odwołujący na tę okoliczność zaoferował jedynie dowody w postaci umowy o pracę, uchwał rady nadzorczej, rezygnację z pełnienia funkcji wiceprezesa, umowę sprzedaży udziałów oraz potwierdzenie wypłaty wynagrodzenia za styczeń 2020r. Sąd z urzędu dopuścił dowód z przesłuchania ubezpieczonego, jednakże należy mieć na uwadze, że zeznania stron zawsze należy oceniać ostrożnie, gdyż są one zainteresowane w ostatecznym wyniku sprawy. Zgodnie z art. 299 kpc jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód
z przesłuchania stron. Jak wynika z powyższego, dowód z przesłuchania stron jest dowodem posiłkowym. Materiał uzyskany z dowodu z przesłuchania stron należy oceniać ostrożnie
i weryfikować w świetle dowodów o charakterze obiektywnym, jako że strony są podmiotami bezpośrednio zainteresowanymi korzystnym dla siebie rozstrzygnięciem.

Sąd nie dał wiary zeznaniom ubezpieczonego, że w spornym okresie wykonywał pracę dla zainteresowanej, bowiem brak jest jakichkolwiek dowodów o charakterze obiektywnym, które pozwoliłyby pozytywnie zweryfikować jego zeznania. Przedstawione dokumenty nie potwierdzają tej okoliczności. Bezspornym jest, że ubezpieczony za okres objęty skarżoną decyzją nie otrzymał wynagrodzenia. Za niewiarygodne Sąd uznał zeznania, że zapłata za pracę nastąpiła w postaci przekazania udziałów spółki (...), bowiem przed notariuszem ubezpieczony podpisał umowę zakupu udziałów, w której oświadczył, że dokonał zapłaty.

Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt. 1 i art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2025.350 ze zm.), zwanej dalej ustawą systemową, pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu
i wypadkowemu. Obowiązkowym ubezpieczeniom pracownicy podlegają od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania (art. 13). Natomiast po myśli art. 18 ust. 1 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, ubezpieczenie chorobowe oraz wypadkowe z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy stanowi przychód w rozumieniu przepisów
o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 8 pkt. 1 ustawy systemowej za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy.

W orzecznictwie przyjmuje się, że pojęcia pracownik i zatrudnienie nie mogą być interpretowane na użytek ubezpieczeń społecznych inaczej niż interpretuje je akt prawny określający prawa i obowiązki pracowników i pracodawców – Kodeks pracy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego
w Warszawie z 30 maja 2005r., sygn. akt III AUa 283/2005).

O uznaniu stosunku łączącego dwie osoby za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy. Jak stanowi art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Konstytutywne cechy stosunku pracy to: dobrowolność, osobiste świadczenie pracy
w sposób ciągły, podporządkowanie, wykonywanie pracy na rzecz pracodawcy ponoszącego ryzyko związane z zatrudnieniem i odpłatny charakter zatrudnienia. Podleganie ubezpieczeniu społecznemu na podstawie przywołanych przepisów wynika z realizacji stosunku pracy.

W rozpoznawanej sprawie, jak to już wskazano, ubezpieczony nie przedstawił żadnych dowodów wykonywania umowy o pracę zawartej z zainteresowaną w okresie objętym skarżoną decyzji. Bezspornym jest, że za ten okres zainteresowana nie wypłaciła mu żadnego wynagrodzenia,
a ubezpieczony nie domagał się jego wypłaty. Wskazana przez ubezpieczonego forma zapłaty za pracę w postaci przekazania udziałów w spółce (...) została uznana za niewiarygodną. Nadto taki sposób zapłaty wynagrodzenia należałoby uznać za niedopuszczalny w świetle przepisu art. 86 § 2 kp, zgodnie z którym „wypłaty wynagrodzenia dokonuje się w formie pieniężnej; częściowe spełnienie wynagrodzenia w innej formie niż pieniężna jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy przewidują to ustawowe przepisy prawa pracy lub układ zbiorowy pracy”.

Nieodpłatne wykonywanie pracy nie kreuje stosunku pracy, o którym mowa w art. 22 kpc, a co za tym idzie nie stanowi tytułu ubezpieczenia w rozumieniu przywołanych wyżej przepisów ustawy systemowej.

W rozpoznawanej sprawie, ubezpieczony najpierw został powołany do pełnienia funkcji wiceprezesa, a umowa o pracę została z nim zawarta po ponad 3 miesiącach. Pełnienie funkcji członka zarządu może być oparte wyłącznie na stosunku organizacyjnym powstałym w wyniku powołania danej osoby do zarządu. Powołanie w skład zarządu nie implikuje automatycznego zawarcia przez powołanego umowy o pracę, kontraktu menedżerskiego lub umowy zlecenie bądź o dzieło. A zatem nawet gdyby ubezpieczony wykazał – czego nie uczynił – że wykonywał jakieś czynności w ramach pełnienia funkcji członka zarządu zainteresowanej, to nie skutkowałoby automatycznym uznaniem, że realizował je w reżimie pracowniczym. Szczególnie, że jak zeznał, sam siebie uważał za pracodawcę z uwagi na posiadanie 40% akcji zainteresowanej, rezultaty pracy raportował Radzie Nadzorczej, a prezes zarządu nie była jego przełożoną. Oznacza to, że ubezpieczony nie świadczył pracy pod kierownictwem. Podporządkowanie pracownika, o którym mowa w art. 22 kp, jest cechą wyróżniającą stosunek pracy spośród innych kategorii stosunków prawnych. Podporządkowanie ma charakter konstrukcyjny dla istnienia stosunku pracy, a stwierdzenie jego braku jest wystarczające do uznania, że wykonywana praca nie jest świadczona w ramach stosunku pracy.

Odnosząc powyższe do okoliczności sprawy, w ocenie Sądu nie można uznać, że odwołujący w okresie spornym posiadał status pracownika, gdyż jego zatrudnienie nie odpowiadało warunkom określonym w art. 22 k.p. Ubezpieczony nie sprostał ciążącemu na nim obowiązku (art. 6 k.c.) wykazania spełnienia przez niego tych przesłanek.

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe rozważania Sąd – na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. odwołanie oddalił. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U z 2018r., poz. 265.

(-) Sędzia Grażyna Łazowska