Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	sędzia Grzegorz Tyrka
Protokolant	Paweł Drozd

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2020 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy J. K. (K.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o emeryturę pomostową

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 27 sierpnia 2020 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. K. prawo do emerytury pomostowej, poczynając od dnia 10 grudnia 2020 roku.

(-) sędzia Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 1243/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 27 sierpnia 2020r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu J. K. ( K. ) prawa do emerytury pomostowej na podstawie art.4 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych, ponieważ ubezpieczony nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat oraz nie udowodnił rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą. Organ rentowy wskazał, że do pracy w szczególnych warunkach zostały uwzględnione ( po odjęciu okresów niezdolności do pracy z powodu choroby ) okresy zatrudnienia: od 1 września 1989r. do 23 września 1993r., od 11 października 1993r. do 29 listopada 1996r., od 1 stycznia 2009r. do 30 czerwca 2010r.

Organ rentowy podał, że do pracy w szczególnych warunkach nie zaliczono okresu
od 1 września 1979r. do 31 sierpnia 1989r. z tytułu pracy w Państwowej Operetce (...), ponieważ ubezpieczony nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Ponadto brakuje informacji czy Teatr Miejski
w G. jest następcą prawnym Państwowej Operetki (...) w G. czy jedynie przechowawcą dokumentów.

Ubezpieczony w odwołaniu od decyzji domagał się jej zmiany przez przyznanie prawa do emerytury pomostowej po uprzednim zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych wymienionego powyżej okresu zatrudnienia.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w decyzji zaskarżonej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

ubezpieczony J. K. urodził się (...) Legitymuje
się co najmniej 25 - letnim okresem składkowym i nieskładkowym. W dniu 28 lipca 2020r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury pomostowej, w rozpoznaniu którego organ rentowy wydał decyzję zaskarżoną.

Organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu okres pracy w szczególnych w warunkach w wymiarze 8 lat, 7 miesięcy i 10 dni, to jest następujące okresy zatrudnienia:

- od 1 września 1989r. do 23 września 1993r. oraz od 11 października 1993r.
do 29 listopada 1996r. w Państwowej Operze (...) w B. na stanowisku muzyka orkiestrowego waltornisty,

- od 1 stycznia 2009r. do 30 czerwca 2010r. – zatrudnienie w (...) S.A. Oddział KWK (...) w R. – praca bezpośrednio na przeróbce mechanicznej węgla
na powierzchni ( wykaz B dział IV poz.9 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów
z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm., jednocześnie praca wymieniona w Załączniku Nr 1 pkt 1 do ustawy o emeryturach pomostowych ).

Ubezpieczony od 1 września 1979r. do 30 września 1989r. był zatrudniony
w Państwowej Operetce (...) w G. ( później (...) Teatr Muzyczny, obecnie Teatr Miejski ) na stanowisku muzyka orkiestrowego waltornisty ( świadectwo pracy
z 30 marca 1990r. ), w tym:

- od 1 września 1979r. do 30 września 1989r. w pełnym wymiarze czasu pracy ( w tym
od 27 października 1980r. do 13 października 1982r. służba wojskowa ),

- od 1 października 1989r. do 31 marca 1990r. stale i w niepełnym wymiarze czasu pracy
½ etatu ( zaświadczenie z 23 sierpnia 2017r., k.8 akt ZUS ).

Ubezpieczony pracował w tym czasie jako waltornista i grał na waltorni, rogu ( franc. corno ). Waltornia to instrument dęty – blaszany. Podczas takiej pracy ubezpieczony
był narażony na możliwość uszkodzenia płuc z uwagi na dmuchanie powietrza w instrument, stres, sztuczne światło, hałas. Po powrocie z wojska ubezpieczony powrócił do pracy w operetce już 15 października 1982r. Służbę wojskową pełnił w Centralnym Zespole (...), gdzie również był waltornistą.

Razem z ubezpieczonym pracowali J. P. oraz H. P..

Ubezpieczony przedłożył w organie rentowym świadectwo pracy z 9 grudnia 2020r. wystawione przez (...) S.A. Oddział KWK (...), z którego wynika, że z dniem 9 grudnia 2020r. został rozwiązany z nim stosunek pracy.

/ dowód z: akt ZUS, akt osobowych ubezpieczonego, zeznań świadków J. P., H. P., zeznań ubezpieczonego /

Sąd zważył, co następuje:

odwołanie J. K. zasługuje na uwzględnienie.

Ubezpieczony domagał się przyznania prawa do świadczenia na podstawie ustawy
z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (tj. Dz.U. z 2018r., poz. 1924 ). Ustawa
ta ma charakter przejściowy w tym znaczeniu, że ogranicza prawo do uzyskania emerytury pomostowej do osób urodzonych po 31 grudnia 1948r., które pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) rozpoczęły przed 1 stycznia 1999r. Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 16 marca 2010r. K 17/2009 (OTK ZU 2010/3A poz. 21), emerytura pomostowa ma być "pomostem między dotychczasowym systemem z licznymi możliwościami przechodzenia na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym i nowym systemem, w którym tego typu rozwiązania będą wyjątkiem".

Zgodnie z art. 4 tejże ustawy, prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  urodził się po dniu 31 grudnia 1948r.;

2)  ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3)  osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4)  ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5)  przed dniem 1 stycznia 1999r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6)  po dniu 31 grudnia 2008r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7)  nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Z art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych wynika, że jednym z koniecznych warunków do przyznania emerytury pomostowej jest wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 1999r. jak i po dniu
31 grudnia 2008r. Przed dniem 1 stycznia 1999r. może to być zarówno praca wymieniona
w nowych wykazach prac (prace w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych), jak i prace wymienione w załącznikach A lub B do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.). Natomiast po dniu 31 grudnia 2008r. muszą to być prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymienione wyłącznie w nowych wykazach ( praca w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych).

W rozpoznawanej sprawie kwestią sporną ostatecznie było czy ubezpieczony legitymuje się wymaganym 15 - letnim okresem pracy w warunkach szczególnych warunkach, a konkretnie czy istnieją podstawy do zaliczenia do takiej pracy okresu zatrudnienia od 1 września 1979r. do 31 sierpnia 1989r. Bezspornym było bowiem, że ubezpieczony urodził się po dniu 31 grudnia 1948r., udowodnił 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, przed dniem 1 stycznia 1999r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych, pod dniu 31 grudnia 2008r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art.3 ust.1 i 3. W toku postępowania ubezpieczony wykazał, że rozwiązał stosunek pracy z dniem 9 grudnia 2020r.

Wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego pozwalają na przyjęcie,
że ubezpieczony w okresie spornym od 1 września 1979r. do 31 sierpnia 1989r. podczas pracy w Państwowej Operetce (...) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w warunkach szczególnych jako waltornista, o jakiej mowa w §12 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. Wynika to jednoznacznie ze zgromadzonej w sprawie dokumentacji oraz z wiarygodnych, bo rzeczowych, logicznych, zgodnych ze sobą
i korespondujących z powołaną w sprawie dokumentacją zeznań świadków J. P. oraz H. P., a także zeznań ubezpieczonego.

Zdaniem Sądu zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych podlega także okres odbywania przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej od 27 października 1980r.
do 13 października 1982r.

Należy zwrócić uwagę, iż odbywanie zasadniczej służby wojskowej regulowane było przez ustawę z dnia 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 827).

Zgodnie z uchwałą 7 sędziów Sądu Najwyższego z 16 października 2013r.
II UZP 6/13, czas zasadniczej służby wojskowej odbytej w okresie obowiązywania art.108 ust. 1 ustawy z 21 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ( Dz. U. Nr 44, poz. 220, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1974r.) zalicza się - na warunkach wynikających z tego przepisu - do okresu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku. W uchwale wskazano na możliwość uwzględnienia okresu służby wojskowej odbywanej pod rządami art. 108 ust. 1 w/w ustawy z 21 listopada 1967r. do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby pracownik podjął zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Przepis art. 106 ust. 1 tej ustawy wskazywał przy tym na obowiązek pracodawcy, który zatrudniał pracownika w dniu powołania do zasadniczej służby wojskowej, do zatrudnienia go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku równorzędnym pod względem rodzaju pracy oraz zaszeregowania osobistego jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił swój powrót do zakładu pracy w celu podjęcia zatrudnienia.

Jednocześnie w uchwale z 14 lipca 2016r. w sprawie III UZP 9/16 Sąd Najwyższy stwierdził, iż czas odbywania zasadniczej służby wojskowej w okresie obowiązywania art.125 ust.1 ustawy z 26 listopada 1967r. o powszechnym obowiązku obrony PRL w brzmieniu ustalonym w jednolitym tekście do zmiany tego przepisu z 9 grudnia 1991r. zalicza się - na warunkach określonych w tym przepisie - do okresu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy. W uzasadnieniu uchwały pokreślono, że w ustalonym w tamt. sprawie stanie faktycznym (okres zasadniczej służby wojskowej - od 30 października 1987r. do dnia 15 czerwca 1989r.) zastosowanie ma art. 125 ust. 1 ustawy o powszechnym obowiązku obrony w brzmieniu ustalonym od 11 lutego 1984r., który z kolei odpowiada treści art. 120 ust.1 w brzmieniu obowiązującym od 1 września 1979 r. (Dz. U. z 1979 r. Nr 15, poz. 97). Właśnie ten ostatni przepis będzie miał zastosowanie w stanie faktycznym niniejszej sprawy, bowiem ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową w latach 1980 – 1982. W myśl tego przepisu, pracownikowi, który w ciągu trzydziestu dni od zwolnienia z zasadniczej lub okresowej służby wojskowej podjął pracę, czas odbywania służby wojskowej wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął pracę, w zakresie wszelkich uprawnień prawno-pracowniczych wynikających z Kodeksu pracy oraz z przepisów szczególnych. Zdaniem Sądu Najwyższego z art. 125 ust. 1 (do 11 lutego 1984 r. - art. 120 ust. 1) wynika czytelna i jednoznaczna językowo reguła statuująca tzw. fikcję prawną, zgodnie z którą okres niewykonywania zatrudnienia w ramach stosunku pracy w czasie odbywania zasadniczej służby wojskowej (po spełnieniu dodatkowych warunków określonych w tym przepisie) jest traktowany jako równorzędny z okresem rzeczywistego wykonywania zatrudnienia i w całości wliczany do niego z uwzględnieniem uprawnień wynikających nie tylko z przepisów Kodeksu pracy, ale również z wszystkich przepisów szczególnych ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 30 marca 2017r. III AUa 432/16 ).

Ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie zatrudnienia
w Państwowej Operetce (...), gdzie wykonywał pracę w warunkach szczególnych bezpośrednio przed pójściem do wojska i po powrocie z wojska, przy czym po zwolnieniu
ze służby wojskowej pracę podjął w ciągu 30 dni, bo już 15 października 1982r. W takiej sytuacji okres tej służby podlega zaliczeniu do pracy w warunkach szczególnych.

Po zaliczeniu okresu spornego zatrudnienia do pracy w warunkach szczególnych uznanej przez organ rentowy, ubezpieczony legitymuje się co najmniej 15 – letnim okresem takiej pracy. Zatem spełnia przesłanki do przyznania mu prawa do emerytury pomostowej.

W rezultacie Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję z ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury pomostowej poczynając
od 10 grudnia 2020r., czyli od dnia rozwiązania stosunku pracy, zgodnie z art.15 ust.12 ustawy o emeryturach pomostowych.

(-) sędzia Grzegorz Tyrka