Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

UZASADNIENIE

Decyzją z 29 maja 2024r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na podstawie art.138 ust.3 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że M. G. pobrała nienależnie świadczenia za okres od 1 kwietnia 2024r. do 30 kwietnia 2024r. w łącznej kwocie 3467,03 zł z tytułu: emerytury, dodatkowego rocznego świadczenia i dodatku pielęgnacyjnego. Jednocześnie organ rentowy zobowiązał M. G. do zwrotu ww. świadczeń i wskazał, że obowiązek zwrotu należności obciąża ww., gdyż nie była
ona wskazana w decyzji organu rentowego jako osoba uprawniona do pobierania świadczeń.

W odwołaniu od decyzji M. G. wniosła o jej uchylenie w całości, a także zasądzenie od organu rentowego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia
się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu odwołująca wskazała, że z zaskarżoną decyzją nie sposób
się zgodzić, gdyż odwołująca jest osobą umocowaną na podstawie pełnomocnictwa zdeponowanego w urzędzie pocztowym do odbioru korespondencji i świadczeń dla M. C., który z kolei był adresatem przedmiotowego świadczenia jako syn – opiekun prawny S. C., upoważniony m.in. do odbioru świadczeń.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko. Na rozprawie w dniu 28 listopada 2024r. pełnomocnik organu rentowego wniósł o zasądzenie od odwołującej kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

S. C. ( ur. (...) ) była uprawniona do emerytury. Termin płatności tego świadczenia był ustalony na 25 dzień każdego miesiąca.

Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Starachowicach z 23 marca 2023r.
( III RNs 152/22 ) opiekunem prawnym S. C., która była osobą całkowicie ubezwłasnowolnioną, został jej syn M. C..

Jako opiekun prawny S. C., M. C. był osobą uprawnioną
do odbioru świadczeń z ubezpieczeń społecznych i stąd wszystkie świadczenia jakie przychodziły dla S. C., po jej ubezwłasnowolnieniu, były kierowane na adres M. C.. Z emerytury matki M. C. opłacał ośrodek, w którym matka przebywała oraz lekarstwa. Kilka miesięcy przed śmiercią matki, M. C. udzielił pełnomocnictwa pocztowego swojej pasierbicy - odwołującej M. G..

S. C. zmarła w dniu 23 kwietnia 2024r. i informacja o zgonie wpłynęła
do organu rentowego w dniu 25 kwietnia 2024r.

Świadczenie emerytalne za kwiecień 2024r., do którego była uprawniona S. C., wraz z dodatkowym rocznym świadczeniem i dodatkiem pielęgnacyjnym w łącznej
w kwocie (...),03 zostało przekazane przez organ rentowy przekazem pocztowym, który odebrała M. G., pełnomocnik pocztowy adresata M. C.. Następnie odwołująca przekazała pieniądze M. C. i ten w części przekazał je ośrodkowi
w G., w którym przebywała wcześniej matka, a częściowo świadczenie zużyte zostało także na pogrzeb dla matki.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zawartej w aktach organu rentowego, zeznań świadka M. C. i przesłuchania odwołującej ( protokół elektroniczny z rozprawy z 28 listopada 2024r. czas 00:09:13 – 00:32:45 ).

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka i odwołującej, gdyż były one rzeczowe, spójne, logiczne i przekonujące.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. G. zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia,
czy organ rentowy słusznie zobowiązał odwołującą do zwrotu kwoty 3467,03 zł tytułem emerytury, dodatkowego rocznego świadczenia i dodatku pielęgnacyjnego jako nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 kwietnia 2024r. do 30 kwietnia 2024r. Organ rentowy jako podstawę żądania zwrotu tych świadczeń wskazał art.138 ust.3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity Dz.U. z 2024r., poz.1631 ).

Zgodnie z art.138 powołanej ustawy, który dotyczy kwestii zwrotu nienależne pobranych świadczeń osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana
do ich zwrotu ( ust.1 ).

Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust.1 uważa się:

1)  świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie
lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa
do ich pobierania;

2)  świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań
lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia ( ust.2 ).

Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust.1 uważa się również świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej
niż wskazana w decyzji tego organu ( ust.3 ).

Okolicznością niekwestionowaną w sprawie było, że M. G. faktycznie odebrała sporne świadczenia dla S. C. oraz, że nie była osobą wskazaną
w decyzji organu rentowego, gdy decyzje dotyczące świadczeń należnych dla S. C. były kierowane na adres jej syna M. C. jako opiekuna prawnego całkowicie ubezwłasnowolnionej. Zdaniem Sądu wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego nie pozostawiają wątpliwości, że w niniejszej sprawie nie doszło
do nienależnie pobranego świadczenia przez odwołującą w rozumieniu art.138 ust.3 ustawy emerytalnej. Podkreślić bowiem należy, że odwołująca M. G. przyjmując przekaz pieniężny zawierający świadczenia S. C. za kwiecień 2024r. nie działała imieniem własnym i na własny rachunek, lecz odebrała świadczenie jako pełnomocnik pocztowy M. C. ( ojczyma ), na którego to świadczenie
zostało skierowane. Odebraną kwotę pieniężną w całości odwołująca przekazała następnie M. C., co świadek ten potwierdził w zeznaniach składanych w niniejsze sprawie. W takiej sytuacji, w ocenie Sądu, nie ma żadnych podstaw prawnych
do obciążenia odwołującej obowiązkiem zwrotu spornych świadczeń.

W tym miejscu przypomnieć wypada, że instytucja pełnomocnictwa pocztowego została uregulowana w art.38 ustawy z dnia 23 listopada 2012r. Prawo pocztowe ( tj. Dz.U. z 2023r., poz.1640 ) i pełnomocnictwo to obejmuje wyłącznie odbiór przesyłek
i przekazów pocztowych, czyli stanowi w istocie upoważnienie do czynności technicznej, gdyż sam odbiór przesyłki należący do treści pełnomocnictwa procesowego nie jest równoznaczny z uprawnieniem do odbioru świadczeń, które dana przesyłka może zawierać. Zatem pełnomocnik pocztowy jest tylko pośrednikiem w odbiorze pieniędzy. Taka zaś osoba, która jedynie fizycznie odebrała przekaz pieniężny i była pośrednikiem
w przekazaniu świadczenia nie może być zobowiązana do zwrotu pobranych świadczeń, których dla siebie nie zachowała, jak to ma miejsce w rozpoznawanej sprawie.

Mając powyższe na uwadze Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję przez jej uchylenie.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności
za wynik procesu w oparciu o art.98 k.p.c. w związku z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( tj. Dz.U. z 2023r., poz.1935 ).

(-) sędzia Gabriela Sobczyk