Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

UZASADNIENIE

Decyzją z 13 czerwca 2024r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. zobowiązał Powiatowy Urząd Pracy w Z. do zwrotu nienależnie wypłaconych świadczeń za okres od 1 sierpnia 2021r. do 31 maja 2023r. w kwocie 288,36 zł w związku
z bezpodstawnym dokonaniem wypłaty emerytury W. T. od 1 sierpnia 2021r. do 31 maja 2023r. w łącznej kwocie 288,36 zł, w tym odsetki za okres od 10 września 2021r. do 13 czerwca 2024r. w kwocie 52,21 zł.

Organ rentowy wskazał, że obciążenie obowiązkiem zwrotu tych należności jest uzasadnione, gdyż świadczenia zostały wypłacone bezpodstawnie w wyniku zmian w kwocie składek na koncie ubezpieczonego z winy płatnika składek.

Powiatowy Urząd Pracy w Z. w odwołaniu od decyzji domagał się jej uchylenia
i umorzenia postępowania w sprawie zobowiązania do zwrotu nienależnie wypłaconych świadczeń za okres od 1 sierpnia 2021r. do 31 maja 2023r. na kwotę 288,36 zł.

W uzasadnieniu Powiatowy Urząd Pracy w Z. wskazał, że przekazał w dniu
13 sierpnia 2003r. do ZUS informację, iż świadczenia wypłacone W. T. były nienależne. A zatem organ rentowy dysponował informacją, iż okres od 18 października 2002r. do 31 lipca 2003r. nie powinien być uwzględniany przy ustalaniu emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu organ rentowy dodał, że nie mógł pominąć przy ustalaniu wysokości emerytury okresu od 18 października 2002r. do 31 lipca 2003r., bowiem według nowych zasad, to nie okres podlega zaliczeniu, ale składki zewidencjonowane na koncie, zgodnie z deklaracjami i wpłatami dokonanymi przez płatnika. Dalej organ rentowy wskazał, że z chwilą zwrotu przez ZUS świadczeń na rzecz PUP w Z. zmienił się stan faktyczny, a deklaracje płatnika złożone za ww. okres zawierały
już nieprawdziwe dane i dlatego wymagały korekty, których płatnik nie dokonał.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z 29 maja 2003r. sygn. VIII U 2347/02 Sąd Okręgowy w Gliwicach przyznał W. T. prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy począwszy od daty zakończenia świadczeń chorobowych, na okres jednego roku.

W dniu 13 sierpnia 2003r. do organu rentowego wpłynęło zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy w Z. z tej samej daty, że W. T. był uprawniony do zasiłku dla bezrobotnych od 18 października 2002r. do 31 lipca 2003r. Z dniem 1 sierpnia 2003r. wstrzymano wypłatę. Jednocześnie odwołujący Powiatowy Urząd Pracy w Z. zwrócił
się do organu rentowego o zwrot niesłusznie pobranych świadczeń za okres od 18 października 2002r. do 31 lipca 2003r. w wysokości 4716,40 zł brutto.

Kwotę nienależnie pobranych świadczeń organ rentowy zwrócił Powiatowemu Urzędowi Pracy w Z..

Decyzją z 28 sierpnia 2003r. organ rentowy wykonał ww. wyrok Sądu i ustalił W. T. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy
od 9 lipca 2002r.

Decyzją z 19 lipca 2021r. organ rentowy przyznał W. T. prawo do emerytury od 1 lipca 2021r., której wysokości ustalił w oparciu o art.25 i art.26 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Odwołujący Powiatowy Urząd Pracy w Z. w dniu 10 maja 2023r. dokonał korekt imiennych raportów miesięcznych.

Następnie w dniu 13 czerwca 2024r. organ rentowy wydał decyzję skarżoną, omówioną na wstępie.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie dokumentacji akt organu rentowego jako okoliczności jednoznacznie wynikające z tych dowodów i nie kwestionowane przez strony.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie Powiatowego Urzędu Pracy w Z. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 84 ust. 1, 2, 3 i 6 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U z 2024r. poz. 497 ) osoba, która pobrała nienależne świadczenie
z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi
za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego,
z uwzględnieniem ust. 11.

Za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych za okres dłuższy niż ostatnie 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ wypłacający świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, a w pozostałych przypadkach - za okres dłuższy niż ostatnie 3 lata.

Jeżeli pobranie nienależnych świadczeń zostało spowodowane przekazaniem przez płatnika składek lub inny podmiot nieprawdziwych danych mających wpływ na prawo
do świadczeń lub na ich wysokość, obowiązek zwrotu tych świadczeń wraz z odsetkami,
o których mowa w ust. 1, obciąża odpowiednio płatnika składek lub inny podmiot ( ust.6 ).

W tym przypadku ( ust.6 ) płatnik składek może być obciążony zwrotem świadczenia tylko wówczas, gdy przekazał do ZUS dane dotyczące podstawy przyznania świadczenia i dane
te były nieprawdziwe. W judykaturze przyjmuje się, że odpowiedzialność płatnika jest odpowiedzialnością deliktową, opartą na winie sprawcy. Nie ma ona charakteru absolutnego
i nie jest niezależna od zachowania organu rentowego.

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznania niniejszej sprawy, w ocenie Sądu, brak jest podstaw do zobowiązania odwołującego Powiatowego Urzędu Pracy w Z. do zwrotu świadczeń za okres od 1 sierpnia 2021r. do 31 maja 2023r. wraz z odsetkami. Z materiału dowodowego wynika bowiem, że odwołujący PUP w Z. zawiadomił organ rentowy
w sierpniu 2013r., a więc jeszcze przed ustaleniem prawa do emerytury W. T. o okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych i zwrócił się do ZUS o zwrot pobranych świadczeń. W takiej sytuacji, zdaniem Sądu, nie było żadnych przeszkód ku temu, aby ustalić wysokość emerytury W. T. w prawidłowej wysokości. Nie można bowiem mówić, że odwołujący przekazał organowi rentowemu nieprawdziwe dane, które miały wpływ na wysokość ustalonej ww. emerytury i nie ma na to wpływu fakt, że korekt dokumentacji rozliczeniowej odwołujący dokonał dopiero 10 maja 2023r. skoro organ rentowy już od 2013r. był w posiadaniu prawidłowej informacji o tym, że W. T.
w okresie od 18 października 2002r. do 31 lipca 2003r. nie ma prawa do zasiłku
dla bezrobotnych i stąd nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
a w konsekwencji nie ma podstaw do pobrania składek na ubezpieczenia za ten okres. Jeśli organ rentowy uważał, że informacja przekazana przez odwołującego w sierpniu 2013r. jest niewystarczająca do wyłączenia składek za ten okres z ustalonej W. T. emerytury, to powinien był przeprowadzić stosowne postępowanie wyjaśniające z płatnikiem składek celem wyjaśnienia tych rozbieżności, który to obowiązek wynika z art.7 k.p.a. Jeśli
zaś tego nie uczynił, to nie może to skutkować obciążeniem obowiązkiem zwrotu świadczenia odwołującego PUP w Z.. Sąd podziela pogląd, że organ rentowy odpowiedzialny
za wypłatę świadczeń z ubezpieczeń społecznych nie jest zwolniony z dokładnego, merytorycznego zbadania kierowanej do niego dokumentacji. Jeśli więc pobranie nienależnych świadczeń spowodowane było nie tylko błędem pracodawcy, ale i organu rentowego, nie można żądać od płatnika składek zwrotu tychże świadczeń (wyroki Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 6 grudnia 2001r., III AUa 768/01, z 9 grudnia 2008r., III AUa 1227/08, Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 23 lipca 2009r., III AUa 448/09, Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 14 maja 2013r., III AUa 1131/12, Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 28 maja 2014r., III AUa 294/14).

W konsekwencji powyższego Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił, iż Powiatowy Urząd Pracy w Z. nie jest zobowiązany
do zwrotu nienależnie wypłaconych świadczeń na rzecz W. T. za okres
od 1 sierpnia 2021r. do 31 maja 2023r. w kwocie 288,36 zł.

(-) SSO Grażyna Łazowska