Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

UZASADNIENIE

Decyzjami z 28 czerwca 2023 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. 1009 z późn. zm.) oraz art. 28 ust. 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. 2189), stwierdził stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującą płatnika składek - (...) Spółka Akcyjna w G.:

1. obejmującą decyzją nr (...) okres rozliczeniowy od 1 kwietnia 2017 r. do 31 marca 2018 r., wynoszącą 3,92% podstawy wymiaru;

2. obejmującą decyzją nr (...) okres rozliczeniowy od 1 kwietnia 2018 r. do 31 marca 2019 r., wynoszącą 3,80% podstawy wymiaru;

3. obejmującą decyzją nr (...), okres rozliczeniowy od 1 kwietnia 2019 r. do 31 marca 2020 r., wynoszącą 3,80% podstawy wymiaru.

W uzasadnieniu wydanych decyzji organ rentowy wyjaśnił, że płatnik składek w protokole powypadkowym z 16 lutego 2016 r., dotyczącym wypadku przy pracy pracownika J. B. zaistniałym w dniu 2 lutego 2016 r. uznał wypadek, w którym został poszkodowany J. B. za indywidualny, ciężki, powodujący czasową niezdolność do pracy. Następnie w protokole powypadkowym z 23 stycznia 2023 r. płatnik uznał ten wypadek za indywidualny, powodujący czasową niezdolność. Zdaniem ZUS korekta dokonana przez płatnika w zakresie protokołów była całkowicie nieuprawniona, a to znaczy że treść protokołu nie podlega zmianie w takim trybie jaki zastosował płatnik składek. W ocenie organu rentowego, zmiany do protokołu powypadkowego mogą być wprowadzone przed jego zatwierdzeniem przez pracodawcę jeśli do treści protokołu powypadkowego zostały wprowadzone zastrzeżenia przez poszkodowanego, albo gdy protokół ten nie odpowiada przepisom prawa.

Od powyższych decyzji odwołania (tożsame w treści) złożył płatnik składek. Skarżący, wskazując na naruszenie art. 28 ust. 2, art. 31 ust. 2-5 i 10, art. 3 ust. 5 w zw. z art. 5 ust. 2 oraz 31 ust. 10 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2189 z późn. zm.), domagał się ich zmiany przez ustalenie, że stopa procentowa składki wypadkowej za sporne okresy rozliczeniowe powinna wynosić za okres: od 1 kwietnia 2017 r. do 31 marca 2018 r. – 2,24% podstawy wymiaru, od 1 kwietnia 2018 r. do 31 marca 2019 r. – 2,53% podstawy wymiaru i od 1 kwietnia 2019 r. do 31 marca 2020 r. – 2,53% podstawy wymiaru. Odwołujący wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu stanowiska, powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, argumentował, że wbrew ocenie ZUS powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy może we własnym zakresie zmienić lub dokonać korekt zawartych w protokole powypadkowym informacji niezgodnych ze stanem faktycznym, bezpodstawnych lub nieprawdziwych, które w szczególności mogą mieć istotne znaczenie z punktu widzenia rozmiaru obciążeń składkowych na pracownicze ubezpieczenia wypadkowe.

W odpowiedzi na odwołania pozwany organ rentowy wniósł o ich oddalenie
i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego. Organ rentowy podtrzymał dotychczasową argumentację.

Zarządzeniem z 4 września 2023 r. Sąd połączył sprawy do wspólnego rozpoznania
i dalszego ich prowadzenia pod sygnaturą VIII U 1112/23

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 lutego 2016 r. J. B. pracownik płatnika składek (...) Spółki Akcyjna w G. uległ wypadkowi przy pracy, w wyniku którego doznał poparzenia spojówki i rogówki obu oczu oraz stwierdzono liczne ciała obce rogówki i worka spojówkowego z martwicą.

W sporządzonym (...)r. protokole powypadkowym Nr (...)r., komisja powypadkowa pracodawcy ustaliła przebieg i przyczynę tego zdarzenia, kwalifikując je jako wypadek przy pracy indywidualny, ciężki, powodujący czasową niezdolność do pracy.
W następstwie wypadku J. B. stał się niezdolny do pracy do 4 kwietnia 2016r.

Orzeczeniem lekarskim nr (...) z dnia 5 kwietnia 2016r. wydanym wobec braku przeciwskazań zdrowotnych, uznano J. B. za zdolnego do podjęcia pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy.

W związku z doznanym urazem, J. B. wystąpił do ZUS w marcu 2017 r. z wnioskiem o ustalenie procentowego uszczerbku na zdrowiu i wypłatę odszkodowania.

W konsekwencji, lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z 24 maja 2017 r. ustalił mu 5% uszczerbek na zdrowiu spowodowany skutkami wypadku przy pracy z dnia 2 lutego 2016 r. Na podstawie tego orzeczenia, decyzją z 13 czerwca 2017 r. organ rentowy przyznał poszkodowanemu jednorazowe odszkodowanie pieniężne.

Po zakończeniu leczenia J. B. płatnik składek dokonał korekty w sporządzonym 16 lutego 2016 r. protokole powypadkowym (...) r. Zespół powypadkowy pracodawcy protokołem powypadkowym Nr (...) z 23 stycznia 2023 r. zmienił dotychczasowy zapis w punkcie 8 protokołu z 16 lutego 2016 r. i stwierdził, że zdarzenie jest wypadkiem indywidualnym, powodującym czasową niezdolność do pracy, a nie wypadkiem ciężkim.

Powyższe protokoły wraz z protokołami przesłuchania świadków i samego poszkodowanego płatnik składek przesłał do ZUS 8 lutego 2023 r. Tego samego dnia płatnik skorygował również deklarację (...) za 2016 rok i wykazał, że nie było osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich.

Organ rentowy wszczął postępowanie wyjaśniające 2 maja 2023 r., w rezultacie czego wydał zaskarżone decyzje ustając wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w poszczególnych okresach rozliczeniowych omówione na wstępie.

W konsekwencji wypadku przy pracy z dnia 2 lutego 2016 roku jakiemu uległ J. B. nie doszło do ciężkiego uszkodzenia ciała takiego jak utrata wzroku lub innego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia naruszającego podstawowe funkcje organizmu, całkowitą lub częściową niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała osoby poszkodowanego w wypadku w rozumieniu art. 3 ust 5 ustawy z 30.10.2002 r o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. (Dz.U z 2022. poz. 2189 – tj.)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o akta ZUS oraz opinię biegłego sądowego R. S. (k 67-68 a.s).

Sąd podzielił wnioski opinii biegłego gdyż były spójne, poparte rzetelną analizą dokumentacji medycznej i badaniem poszkodowanego. Wnioski opinii nie zostały podważone przez organ rentowy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania płatnika składek zasługiwały na uwzględnienie.

Spór w niniejszej sprawie dotyczy prawidłowości ustalenia przez organ rentowy stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej płatnika składek, obejmującej poszczególne okresy rozliczeniowe wymienione w kolejno wydanych trzech decyzjach z 28 czerwca 2023 r.

Odwołujący podnosił, że skutki wypadku któremu uległ J. B. nie spełniły przesłanek uznania wypadku za ciężki w rozumieniu art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. 2189 z późn. zm., dalej ustawa wypadkowa)

Zgodnie z treścią w/w art. 3 ust. 5 za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawo-we funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Przez ciężkie uszkodzenie ciała w postaci utraty wzroku, słuchu, mowy lub zdolności rozrodczej można rozumieć ciężkie kalectwo, czyli naruszenie normalnej struktury tkanki przez spowodowanie utraty lub trwałego uszkodzenia narządu bądź narządów ciała. Kalectwo polega zarówno na utracie danego narządu, a także na znacznym ograniczeniu funkcji ważnego narządu, co w sposób istotny utrudnia lub uniemożliwia dotkniętej nim osobie normalne życie.

W ocenie Sądu postepowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, że wypadek przy pracy, któremu uległ J. B. nie nosił znamion wypadku ciężkiego, o jakim mowa w art. 3 ust. 5 ustawy wypadkowej.

Odnosząc się do zarzutów organu rentowego dotyczących braku możliwości dokonania korekty treści protokołu powypadkowego przez pracodawcę zważyć należy, że z orzecznictwa sądów wynika jednoznacznie, że w przypadku nieprawidłowości zawartych w protokole powypadkowym istnieje możliwości dokonania jego sprostowania tak aby dane w nim zawarte były zgodne ze stanem faktycznym. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 października 2016 r., I PK 270/15).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 października 2016 r. (I PK 270/15) - podmiot, który sporządził protokół powypadkowy (zespół powypadkowy pracodawcy lub pracodawca) może we własnym zakresie zmienić lub dokonać korekt zawartych w protokole powypadkowym informacji niezgodnych ze stanem faktycznym, bezpodstawnych lub nieprawdziwych, które w szczególności mogą mieć istotne znaczenie z punktu widzenia rozmiaru obciążeń składkowych na pracownicze ubezpieczenia wypadkowe (art. 31 ust. 10 pkt 1 ustawy wypadkowej). Dokonując stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie pracodawca działa wyłącznie na własne ryzyko i odpowiedzialność, z możliwością zakwestionowania zmian lub ich zaskarżenia przez poszkodowanego pracownika, jeżeli ma w tym interes prawny, a także przez organy rentowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Sąd Najwyższy podkreślił, że niekiedy i nie zawsze możliwe jest jednoznaczne lub "stabilne" ani tym bardziej ostatecznie "wiążące" ustalenie cechy "ciężkości" każdego wypadku przy pracy, ponieważ czasami zdarzenie wypadkowe, które pierwotnie nie było ciężkie, może zostać w wymieniony sposób zakwalifikowane wskutek niekorzystnego przebiegu leczenia powypadkowego, a niekiedy wypadek przy pracy wstępnie oznaczony jako ciężki może utracić taki przymiot wskutek pomyślnego przebiegu leczenia lub rehabilitacji.

Ponadto podkreślić należy, że protokół powypadkowy jest dokumentem prywatnym w rozumieniu art. 245 k.p.c., a to sprawia że nie tylko można prowadzić wszelkie dowody przeciwko jego treści w sprawach o świadczenia (w tym obciążenia składkowe), ale podmiot, który go sporządził (zespół powypadkowy pracodawcy lub pracodawca) może we własnym zakresie zmienić lub dokonać korekt zawartych w protokole powypadkowym informacji niezgodnych ze stanem faktycznym, bezpodstawnych lub nieprawdziwych.

Jak podkreślił Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 21 listopada 2017 r., sygn. akt III AUa 326/17 – korekta protokołu powypadkowego przez pracodawcę wydaje się być całkowicie zasadna na tle definicji ciężkiego wypadku zawartej w art. 3 ust. 5, która akcentuje przede wszystkim następstwa chorobowe wypadku przy pracy, których ocena dokonana przez pracodawcę wyłącznie w bardzo krótkim odstępie czasu od wystąpienia zdarzenia do dnia sporządzenia protokołu wypadkowego, może być nieprawidłowa.

W tych okolicznościach, zdaniem Sądu, korekta protokołu dokonana przez płatnika składek była uprawniona i trafna, gdyż wypadek jakiemu uległ J. B. nie nosił znamion wypadku ciężkiego (art. 3 ust. 5 ustawy wypadkowej), co wynika w sposób jednoznaczny z opinii biegłego sądowego R. S..

Zasady zróżnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków omawiają przepisy art. 27-36 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. W myśl art. 28 ust. 2, stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek zgłaszającego do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych ustala Zakład jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik składek i wskaźnika korygującego ustalonego dla płatnika składek.

W związku ze złożoną korektą deklaracji (...) za 2016 rok oraz w związku
z faktem, że wypadek z dnia 2 lutego 2016 r. nie spełniał znamion ciężkiego wypadku przy pracy zaszła konieczność ponownego ustalenia stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej płatnika składek (...) Spółkę Akcyjną w G. w okresie rozliczeniowym od 1 kwietnia 2017 r. do 31 marca 2018 r., od 1 kwietnia 2018 r. do 31 marca 2019 r. od 1 kwietnia 2019 r. do 31 marca 2020 r.

Wskazana przez płatnika składek stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe w okresach objętych zaskarżonymi decyzjami, po uwzględnieniu dokonanej korekty deklaracji (...), nie budziła wątpliwości w świetle stanowiska organu rentowego zawartego w piśmie z 6 lutego 2024 r.

Kierując się powyższymi względami, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. dokonał zmiany zaskarżonych decyzji.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., wg zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalona została w oparciu o § 2 ust. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, (Dz. U.2023, poz. 1964) biorąc pod uwagę wartość przedmiotu sporu ze wszystkich połączonych do rozpoznania spraw.

(-) sędzia del. Magdalena Kimel