Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	Sędzia SO Mariola Szmajduch
Protokolant	Katarzyna Stefańczyk

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2020 r. w Gliwicach

sprawy P. D.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych i Administracji w W.

o wysokość emerytury policyjnej

na skutek odwołania P. D.

od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych i Administracji w W.

z dnia 1 czerwca 2017 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala wysokość emerytury policyjnej dla odwołującego P. D. poczynając od 1 października 2017r. z wyłączeniem stosowania art. 15c ustawy z 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji (...), Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. 2016 poz.708 ze zm.).

(-) Sędzia SO Mariola Szmajduch

Sygn. akt VIII U 1055/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 1 czerwca 2017r. Dyrektor Zakładu Emerytalno – Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji na podstawie art. 15c ustawy
z 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2016r, poz. 708, z późn. zm.) – dalej zwanej „policyjną ustawą emerytalną” oraz otrzymanej z IPN informacji ponownie ustalił dla ubezpieczonego P. D. wysokość emerytury policyjnej na kwotę 2.069,02zł. od 1 października 2017r.

Ubezpieczony w odwołaniu od powyższej decyzji wniósł o jej zmianę i przyznanie mu świadczenia emerytalnego w dotychczasowej wysokości, tj. w kwocie 3.955,66 zł. Żądał też zasądzenia od organu rentowego na jego rzecz kosztów postępowania. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

-art. 2 Konstytucji RP, polegające na arbitralnym obniżeniu przysługującego mu świadczenia emerytalnego, co w jego ocenie narusza zasadę ochrony praw nabytych i zasadę sprawiedliwości społecznej, a także zasadę zaufania obywatela do państwa i tworzonego przez nie prawa oraz niedziałania prawa wstecz, wynikające
z zasady demokratycznego państwa prawnego,

-art. 67 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, polegające na arbitralnym obniżeniu przysługującego mu świadczenia emerytalnego, co stanowi nieproporcjonalne i nieuzasadnione naruszenie przysługującego mu prawa do zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego,

-art. 30 oraz art. 47 Konstytucji RP w zw. z art. 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności polegające na naruszeniu jego godności, prawa do ochrony czci, dobrego imienia, prawa do prywatności i prawa do poszanowania życia rodzinnego, poprzez przyjęcie, że jego służba w okresie przed 31 lipca 1990r. stanowiła „służbę na rzecz totalitarnego państwa”, a tym samym arbitralne przypisanie mu - w akcie prawnym rangi ustawy - winy za działania związane z naruszeniami praw człowieka, których dopuszczali się niektórzy przedstawiciele władzy publicznej PRL oraz niektórzy funkcjonariusze organów bezpieczeństwa PRL, a do których odwołujący w żaden sposób się nie przyczynił,

-art. 32 ust. 1 w zw. z art. 64 ust. 1 i 2 i art. 67 ust. 1 Konstytucji RP oraz w zw. z art. 1 Protokołu nr (...) do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, polegające na nieuzasadnionym, dyskryminującym zróżnicowaniu uprawnień odwołującego o charakterze majątkowym, wynikających ze służby po roku 1990 i obniżeniu świadczeń emerytalnych należnych mu z tytułu tej służby, w stosunku do osób, które nie pełniły służby w okresie PRL, w sposób naruszający zasadę równości wobec prawa,

-art. 45 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz art. 42 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 6 ust. 2 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka
i Podstawowych Wolności, polegające na zastosowaniu represji bez wykazania winy indywidualnej, zastąpienie w tym zakresie władzy sądowniczej władzą ustawodawczą i odwróceniu w ten sposób zasady domniemania niewinności przez uznanie wszystkich funkcjonariuszy będących w służbie przed 31 lipca 1990r. za winnych działań zasługujących na penalizację,

-art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 67 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP w zw. z art. 1 Protokołu nr (...) do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w zw. z art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, polegające na arbitralnym naruszeniu osobistych praw majątkowych odwołującego i prawa do poszanowania jego mienia, które podlegają równej dla wszystkich ochronie, na skutek nieproporcjonalnego naruszenia prawa do zabezpieczenia społecznego, co stanowi przejaw nieuzasadnionej represji ekonomicznej.

W uzasadnieniu, zaskarżonej decyzji zarzucił błędne ustalenie stanu faktycznego. na skutek nieuwzględnienia okoliczności, iż jego służba nie wiązała się w najmniejszym stopniu z działalnością operacyjną, a faktycznie sprowadzała się wyłącznie do wykonywania czynności technicznych związanych z zakładaniem teczek akt paszportowych i wypisywaniem wniosków o nadanie numeru PESEL. Wskazał również, że z dniem powołania do służby, został skierowany do biura paszportowego Komisariatu Milicji w T., które organizacyjne było przyporządkowane nadzorowi SB. Przed skierowaniem do pełnienia tej służby nie został w najmniejszym stopniu przeszkolony, w tym w szczególności do pracy operacyjnej. W jednostce tej pełnił wyłącznie funkcję pomocniczą, techniczną i nie miał kompetencji do podpisywania jakichkolwiek dokumentów, czy wystawiania opinii. Podkreślił też, że już od 1 lutego 1990r., został oddelegowany do pracy w Wydziale Kryminalnym MO, gdzie wykonywał czynności służbowe związane wyłącznie z pracą operacyjną służby kryminalnej. Z kolei po przemianach ustrojowych w Polsce, przeszedł pozytywną weryfikację i został skierowany do służby w Wydziale Dochodzeniowo – Śledczym Komendy Rejonowej Policji w T., gdzie został dopiero skierowany na stosowne przeszkolenie podstawowe, a następnie był awansowany na kolejne stanowiska służbowe i pełnił służbę do czasu skorzystania z uprawnień emerytalnych. Służbę tą pełnił w swojej ocenie wzorowo, za co był niejednokrotnie nagradzany i zakończył ją na stanowisku kierownika Referatu Dochodzeniowo – Śledczego Wydziału Kryminalnego Komendy Powiatowej Policji w T..

W toku procesu podnosił również, że wystąpił do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z wnioskiem o wyłączenie w jego wypadku stosowania art. 15c, art. 22a i art. 24a ustawy emerytalnej funkcjonariuszy służb mundurowych, w drodze wyjątku, na podstawie art. 8a tej ustawy.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, że ponowne ustalenie emerytury dla ubezpieczonego nastąpiło zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, na podstawie uzyskanej z Instytutu Pamięci Narodowej informacji z 3 kwietnia 2017r. o przebiegu służby nr 362296/2017, w treści której wskazano, że odwołujący pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym służb mundurowych. Odnosząc się do zarzutów ubezpieczonego dotyczących naruszenia zasad konstytucyjnych, organ rentowy podkreślił, że nie jest podmiotem właściwym do rozstrzygania w tym zakresie. Zasadą jest, że przepisy ustawy korzystają z domniemania konstytucyjności aktu prawnego, do momentu stwierdzenia jego niekonstytucyjności przez organ do tego powołany.

Odwołanie ubezpieczonego wraz z odpowiedzią na odwołanie zostało przez organ rentowy skierowane zgodnie z właściwością szczególną do Sądu Okręgowego w Warszawie Wydział XIII Ubezpieczeń Społecznych. Sąd ten zarządzeniem z 7 stycznia 2019r. sygn. akt XIII 1U 4517/18 zwrócił się do Sądu Apelacyjnego w Warszawie III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych o wyznaczenie do rozpoznania niniejszej sprawy innego sądu okręgowego, właściwego, ze względu na miejsce zamieszkania odwołującego. Postanowieniem z 30 stycznia 2019r. sygn. akt III AUo 510/19, Sąd Apelacyjny w Warszawie, wyznaczył do rozpoznania niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w Gliwicach.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony P. D., urodził się (...) W okresie od
1 czerwca 1985r. do 15 lipca 1987r. odbywał zasadniczą służbę wojskową w (...) (obecnie Żandarmeria Wojskowa). Następnie od 13 sierpnia 1987r. do 31 maja 1989r. pracował jako ślusarz – mechanik w (...) w K.. W okresie pełnienia służby w (...) nawiązał znajomości z funkcjonariuszami MO w T., którzy namawiali go do podjęcia służby w MO. Odwołujący po odbyciu służby w (...) nabrał przekonania, że praca w formacji śledczej pozwoli mu na realizację jego celów zawodowych. W związku z powyższym w roku 1989 złożył wniosek o przyjęcie do Milicji Obywatelskiej w Komendzie Powiatowej w T., która wówczas nosiła nazwę Rejonowego (...) Spraw Wewnętrznych. Jego zamiarem była docelowo praca w wydziale kryminalnym, bądź też zwalczania przestępstw gospodarczych. W związku z faktem, iż w wydziałach tych nie było w tym czasie wolnych miejsc, kadrowiec zaproponował mu stanowisko inspektora grupy IV Służby Bezpieczeństwa w Rejonowym Urzędzie Spraw Wewnętrznych w T.. Obiecano mu, że służba w tym wydziale będzie tylko okresowa, tj. do momentu zwolnienia się miejsca w pionie śledczym MO, gdzie zostanie przesunięty. Do pełnienia służby przystąpił w nadanym mu w wojsku stopniu starszego szeregowego. Służbę podjął w dniu 1 czerwca 1989r. i podczas jej pełnienia nie był awansowany. W dniu 4 czerwca 1989r. odbyły się wybory parlamentarne, w wyniku których rozpoczęła się transformacja ustrojowa. Nastąpiło rozluźnienie dotychczasowych wymogów przy składaniu wniosków paszportowych. W praktyce nie sprawdzano drobiazgowo wniosków o wydanie paszportów i wszystkim chętnym były one wydawane. Konsekwencją tego był lawinowy wzrost napływu wniosków o wydanie paszportu. W biurze paszportowym brakowało ludzi do pracy. Dlatego od pierwszego dnia służby, odwołujący został skierowany do Wydziału Paszportów do pomocy biurowej. Zajmował się zakładaniem teczek paszportowych, do których wkładano wypełnione przez interesantów wnioski paszportowe. Dodatkowo wypisywał też wnioski o nadanie nr pesel, dla osób którym go dotychczas nie nadano. Oprócz ubezpieczonego, do pomocy w biurze paszportowym na stałe było skierowanych jeszcze 2 funkcjonariuszy SB, nadto ze względu na ogrom pracy, do pomocy oddelegowano dodatkowo 2-3 młodych funkcjonariuszy z różnych wydziałów MO. Wszystkie te osoby robiły te same czynności związane z fizycznym zakładaniem teczek, tj. wypisywaniem na nich danych osobowych wnioskodawcy i ewentualnie wniosków o nadanie nr pesel. Osoby skierowane do pomocy, w tym odwołujący, nie obsługiwały bezpośrednio interesantów, nie udzielały im informacji, nie pozyskiwały wiadomości odnośnie danych do wniosku i samego wniosku też nie przyjmowały. Ich praca odbywała się w osobnym pomieszczeniu na zapleczu, gdzie było dodatkowe miejsce do magazynowania założonych teczek. Teczki te były następnie wysyłane do K., gdzie wnioski były uwzględniane wszystkim wnioskodawcom i w efekcie wyrabiano dla nich paszporty, po czym teczki, już z wypełnionym paszportami, wracały do T., gdzie paszport był wydawany przez pracowników etatowych biura paszportowego.

Sąd ustalił, że odwołujący w ramach swoich obowiązków w tym biurze nie miał żadnych uprawnień do kontrolowania np. danych z wniosku paszportowego, czy też wnioskodawcy. Faktycznie zajmował się wyłącznie mechaniczną pomocą w procesie wydawania paszportów. W tym czasie formalnie podlegał z-cy komendanta Rejonowego Urzędu Spraw Wewnętrznych. Urząd ten znajdował się w tym samym budynku, w innym jego skrzydle, niż biuro paszportowe. Odwołujący w tym czasie nie relacjonował przełożonemu żadnych czynności, które wykonywał w tym biurze. W praktyce miał obowiązek wykonywać polecenia kierowniczki biura. W całym okresie pomocy w biurze odwołujący codziennie zakładał setki akt paszportowych i nie zajmował się innymi zadaniami. Nie wykonywał żadnych czynności operacyjnych, wywiadowczych, kontrwywiadowczych ani śledczych, tym bardziej, że w okresie transformacji ustrojowej nie było już potrzeby prowadzenia takich czynności nawet przez pracowników operacyjnych. Po przyjęciu do służby odwołujący nie został w żaden sposób przeszkolony do pracy operacyjnej, gdyż od razu został skierowany do pomocy przy zakładaniu akt paszportowych. Nie był też wysyłany w teren. Jedynymi okolicznościami, jakie łączyły go z SB były: wydana mu legitymacja funkcjonariusza SB i praca w biurze paszportowym. Nikt nie wydawał mu żadnych poleceń w zakresie zadań SB, w związku z czym nie działał on nigdy na szkodę żadnego obywatela.

Po zmniejszeniu napływu wniosków paszportowych, jeden z przełożonych zdecydował o przeniesieniu wszystkich funkcjonariuszy SB do Wydziału Kryminalnego MO, gdzie pomagali oni w pracy operacyjno – śledczej tego wydziału. Formalnie jednak, odwołujący, podobnie jak i pozostali funkcjonariusze SB, oficjalnie byli przypisani do tej formacji, aż do momentu przejścia pozytywnej weryfikacji, bądź zwolnienia ze służby.

W dniu 28 lipca 1990r. została wydana przez Wojewódzką Komisję Kwalifikacyjną w K., decyzja o pozytywnym zweryfikowaniu ubezpieczonego do pracy w Policji. Decyzja ta, podobnie jaki poprzedzające ją postępowanie, zapadła bez udziału odwołującego.

Po przejściu weryfikacji, odwołujący od 1 sierpnia 1990r., został przyjęty do służby w Wydziale Dochodzeniowo – Śledczym Komendy Rejonowej Policji w T. na stanowisko starszego asystenta. W trakcie służby w tym wydziale odwołujący przechodził szkolenia specjalistyczne i uzyskiwał awanse na kolejne stanowiska służbowe. Z dniem 31 stycznia 2012r. zakończył pracę w Policji
w związku z uzyskaniem uprawnień emerytalnych. Służbę skończył na stanowisku kierownika Referatu Dochodzeniowo – Śledczego Wydziału Kryminalnego KPP w T., w stopniu aspiranta sztabowego.

W roku 2012 ubezpieczony uzyskał prawo do emerytury policyjnej od 1 lutego 2012r. w kwocie 3.063,92zł. netto. Emerytura policyjna odwołującego, decyzją z 22 czerwca 2012r., została obniżona, na podstawie art. 15b, w zw. z art. 32, ust. 1, pkt 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji…, w ten sposób, że do 8 miesięcy pracy odwołującego w SB zastosowano przelicznik 0,7% podstawy wymiaru. W związku z powyższym miesięczna kwota emerytury wyniosła 3.021,65 zł netto.

Następnie emerytura odwołującego podlegała kolejnym waloryzacjom.

Decyzją z dnia 27 lutego 2017r. na skutek waloryzacji ustalono dla ubezpieczonego nową wysokość policyjnej emerytury na kwotę 3.240,65 zł netto.

W dniu 4 maja 2017r. organ rentowy otrzymał informację z IPN, że P. D. w okresie od 1 czerwca 1989r. do 31 stycznia 1990r. pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art.13b policyjnej ustawy emerytalnej.

Organ rentowy przyjął, że emerytura ubezpieczonego jest wyższa od kwoty przeciętnej emerytury i zaskarżoną decyzją ustalił ponownie wysokość emerytury dla ubezpieczonego w wysokości 2.069,02zł.

Jak wynika z komunikatu Prezesa ZUS z 20 lutego 2017r. przeciętna miesięczna emerytura wypłacona przez ZUS z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wynosiła od 1 marca 2017r. 2.069,02zł ( M.P. 2017.222).

Niezależnie od powyższego Sąd ustalił, że po podjęciu pracy w Policji, odwołujący wzorowo wypełniał swoje obowiązki, o czym świadczy fakt awansowania go na kolejne stanowiska i stopnie służbowe, jak również odznaczenie go srebrną i złotą odznaką (...) przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w dniu 11 lipca 2003r. i 5 lipca 2011r. oraz (...) przez Prezydenta RP w dniu 25 czerwca 2009r.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o akta Dyrektora Biura Emerytalnego Służby Więziennej, wyjaśnienia ubezpieczonego, słuchanego w charakterze strony (k.113-114), kopie legitymacji o nadaniu srebrnej i złotej odznaki (...) oraz (...) (k.23-24), kopię akt IPN w K. dotyczących P. D. (płyta k.42).

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych. Wyjaśnienia odwołującego nie budziły wątpliwości, nadto znajdowały potwierdzenie w dokumentacji z przebiegu jego służby w MO, a następnie w Policji.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, że kwestię zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji i ich rodzin, reguluje ustawa z 18 lutego 1994r.
o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. 2019.288 j.t.), zwana dalej ustawą o zaopatrzeniu emerytalnym, bądź policyjną ustawą emerytalną.

Odwołujący przeszedł na emeryturę w 2012r. Przepis art. 13 ust. 1 pkt 1a ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym w ówczesnym brzmieniu stanowił, iż jako równorzędne ze służbą w Policji traktuje się okresy służby w charakterze funkcjonariusza Milicji Obywatelskiej, z wyjątkiem służby określonej w ust. 2.
Z kolei w ust. 2 określono, iż przepisu ust. 1 nie stosuje się do służby w latach 1944-1956 w charakterze funkcjonariusza organów bezpieczeństwa państwa, porządku i bezpieczeństwa publicznego, jeżeli przy wykonywaniu czynności służbowych funkcjonariusz popełnił przestępstwo przeciwko wymiarowi sprawiedliwości lub naruszające dobra osobiste obywatela i za to został zwolniony dyscyplinarnie, umorzono wobec niego postępowanie karne ze względu na znikomy lub nieznaczny stopień społecznego niebezpieczeństwa czynu lub został skazany z winy umyślnej prawomocnym wyrokiem sądu. Służba w Milicji Obywatelskiej była służbą uwzględnioną przy ustalaniu prawa do emerytury ubezpieczonego.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym
funkcjonariuszy Policji…(w brzmieniu z 2012r.) emerytura dla funkcjonariusza, który pozostawał w służbie przed dniem 2 stycznia 1999r., wynosi 40 % podstawy jej wymiaru za 15 lat służby i wzrasta o 2,6 % podstawy wymiaru - za każdy dalszy rok tej służby. W myśl ust. 4 tego artykułu emeryturę podwyższa się o 15 % podstawy wymiaru emerytowi, którego inwalidztwo pozostaje w związku ze służbą. Art. 18 ust. 1 stanowił natomiast, iż kwota emerytury bez uwzględnienia dodatków, zasiłków i świadczeń pieniężnych, o których mowa w art. 25 ustawy, nie może przekroczyć 75 % podstawy wymiaru emerytury. W przypadku zwiększenia emerytury, o którym mowa w art. 15 ust. 4. kwota emerytury nic mogła przekroczyć 80 % podstawy wymiaru emerytury.

Ustawą z 16 grudnia 2016r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. 2016 poz.708 ze zm.) ustawodawca ponownie – po ustawie z 23 stycznia 2009r. - obniżył renty i emerytury osobom, które pełniły służbę w organach bezpieczeństwa PRL. Nowelizacja weszła w życie z dniem 1 stycznia 2017r., a datę rozpoczęcia wypłaty obniżonych świadczeń ustalono na 1 października 2017r.

Nowelizacja policyjnej ustawy emerytalnej z 16 grudnia 2016r. zakłada, że wszystkie osoby pełniące służbę na rzecz totalitarnego państwa dopuściły się czynów, które kwalifikują je do obniżenia przyznanych im wcześniej świadczeń, bowiem uchylenie się od skutków ustawy możliwe jest jedynie w trybie administracyjnym przewidzianym w art. 8a, bądź w razie udowodnienia, że przed rokiem 1990, bez wiedzy przełożonych, podjęły współpracę i czynnie wspierały osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego (art. 15c ust. 5-6, art. 22a ust. 5-6, art. 24a pkt 4,5 i 6).

Jak wynika z rządowego projektu ustawy nowelizującej jej celem było wprowadzenie rozwiązań zapewniających w pełniejszym zakresie zniesienie przywilejów emerytalnych związanych z pracą w aparacie bezpieczeństwa PRL przez ustalenie na nowo świadczeń emerytalnych i rentowych osobom pełniącym służbę na rzecz totalitarnego państwa w okresie od 22 lipca 1944r. do 31 lipca 1990r. Projektodawcy uznali, że przyjęte w poprzedniej nowelizacji „policyjnej ustawy emerytalnej” z 23 stycznia 2009r. (Dz.U. Nr 24 poz.145) tzw. „ustawy dezubekizacyjnej”, rozwiązania, nie okazały się w pełni skuteczne, gdyż cel tej ustawy nie został osiągnięty w zakładanym zakresie, bowiem emerytury policyjne nie zostały odpowiednio zmniejszone, nadto ustawa pominęła policyjnych rencistów inwalidzkich oraz osoby uprawnione do policyjnej renty rodzinnej.

W ocenie projektodawcy konieczne było ograniczenie przywilejów emerytalnych i rentowych związanych z pracą w aparacie bezpieczeństwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, ponieważ nie zasługują one na ochronę prawną przede wszystkim ze względu na powszechne poczucie naruszenia w tym zakresie zasady sprawiedliwości społecznej. W odczuciu społecznym należy zastosować elementarną sprawiedliwość w traktowaniu przez system prawny wolnej Rzeczypospolitej Polskiej przypadków byłej służby w komunistycznych organach bezpieczeństwa państwa, szczególnie w zakresie podziału dóbr materialnych w demokratycznym społeczeństwie (zniesienie przywilejów emerytalno-rentowych wynikających z faktu wysokich uposażeń, jakie państwo komunistyczne zapewniało funkcjonariuszom aparatu bezpieczeństwa, zwłaszcza tym, którzy wykazywali się gorliwością
i dyspozycyjnością).

Projektodawcy uznali, że utrzymywanie tych przywilejów jest nie do przyjęcia w stosunku do byłych funkcjonariuszy pełniących służbę na rzecz totalitarnego państwa, a więc w organach i instytucjach, które systemowo naruszały przyrodzone prawa człowieka i rządy prawa. Wskazano, że proponowane rozwiązania nie mają charakteru represyjnego, nie ustanawiają odpowiedzialności za czyny karalne popełnione w okresie PRL, ani nie zastępują takiej odpowiedzialności, a jedynie odbierają niesłusznie przyznane przywileje.

Uzasadniając swoje stanowisko projektodawcy powoływali się przede wszystkim na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 24 lutego 2010r., sygn. K6/09 i Europejskiego Trybunału Praw Człowiek (skarga C. i inni przeciwko Polsce), gdzie uznano, że ustawa dezubekizacyjna z 2009r. jest zgodna z Konstytucją. Trybunał Konstytucyjny stwierdził w powyższym wyroku m.in., że uprzywilejowane prawa emerytalne funkcjonariuszy zostały nabyte niegodziwie, nie można bowiem uznać celów i metod działania organów bezpieczeństwa Polski Ludowej za godziwe. Trybunał stwierdził również, że służba w instytucjach i organach państwa, które systemowo naruszały przyrodzone prawa człowieka i rządy prawa nie może w demokratycznym państwie prawnym uzasadniać roszczeń do utrzymania przywilejów uzyskanych przed upadkiem dyktatorskich reżimów. Dlatego w „świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego ustawy dezubekizacyjnej z 2009r., jak i w opinii projektodawców, prawa do świadczeń, które mają zostać zmniejszone projektowaną ustawą nie zostały nabyte słusznie,
z uwagi na charakter służby na rzecz totalitarnego państwa” (z uzasadnienia projektu ustawy nowelizacyjnej).

Ustawa ta wzbudziła wątpliwości natury konstytucyjnej nie tylko odwołującego, ale również Sądu orzekającego w niniejszej sprawie, jak też innych sądów orzekających w podobnych sprawach. Znanym Sądowi faktem jest, iż Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z 24 stycznia 2018r., sygn. akt XIII IU 326/18, zwrócił się do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów przywołanej wyżej ustawy nowelizacyjnej z 16 grudnia 2016r. Sąd ten przedstawił Trybunałowi pytanie prawne, czy przepisy znowelizowanej ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym są zgodne z art. 2, art. 30. art. 32 ust. 1 i ust. 2, art. 67 ust. i w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji z uwagi na ukształtowanie regulacji ustawowej w sposób ograniczający wysokość emerytury i renty, mimo odpowiedniego okresu służby, w zakresie, w jakim dokonano tą regulacją naruszenia zasady ochrony praw nabytych, zaufania obywatela do państwa prawa i stanowionego przez państwa prawa, niedziałania prawa wstecz, powodującego nierówne traktowanie części funkcjonariuszy w porównaniu z tymi, którzy rozpoczęli służbę po raz pierwszy po dniu 11 września 1989r., skutkując ich dyskryminacją. Wątpliwości Sądu Okręgowego w Warszawie wzbudziło również to, czy przepisy nowelizujące są zgodne z Konstytucją z uwagi na sposób i tryb uchwalenia zaskarżonych przepisów oraz wątpliwości, czy spełnione zostały merytoryczne przesłanki do ich uchwalenia.

Sprawa została w Trybunale zadekretowana pod sygn. akt P 4/18 i obecnie została skierowana na rozprawę, której termin wyznaczono na dzień 17 marca 2020r.

Z uwagi na postępowanie zawisłe w tej sprawie, organ rentowy w dniu 12 lipca 2019r. złożył wniosek o zawieszenie postępowania w niniejszej sprawie. Postanowieniem z 29 sierpnia 2019r. Sąd Okręgowy w Gliwicach zawiesił postępowanie na podstawie art.177 § 1 pkt 3 ¹ k.p.c. Zażalenie na to postanowienie wniósł ubezpieczony, domagając się jego uchylenia. Postanowieniem z 28 października 2019r. Sąd Apelacyjny w Katowicach w sprawie III AUz 462/19, uchylił zaskarżone postanowienie. Sąd powołując się na art.8 Konstytucji dotyczący bezpośredniego stosowania jej przepisów wskazał, że adresatem tej normy są przede wszystkim sądy sprawujące wymiar sprawiedliwości. W tej sytuacji Sąd nie ma obowiązku wyczekiwania na wydanie wyroku przez Trybunał Konstytucyjny.

Wracając na grunt omawianej policyjnej ustawy emerytalnej wskazać trzeba, że w art. 13b ustawodawca wprowadził pojęcie „służby na rzecz totalitarnego państwa” i za taką uznał m.in. służbę w jednostkach organizacyjnych terenowych Służby Bezpieczeństwa ( art. 13b ust.1 pkt. 5).

Nowelizacja ustanowiła dla byłych funkcjonariuszy PRL specjalny reżim emerytalno-rentowy za okres „służby na rzecz państwa totalitarnego”, polegający na obniżeniu przyznanych im świadczeń. Obniżenie świadczeń nie ma związku z indywidualną oceną ich postępowania, a sprowadza się do negatywnej oceny wyboru miejsca pracy w wymienionych jednostkach w określonym czasie.

W art. 15c ust. 1 pkt 1 ustawy ustalono, że w przypadku osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art.13 b, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999r. emerytura wynosi 0% podstawy wymiaru za każdy rok tej służby.

Nadto w przepisie art. 15 ust. 3, 7-10 wprowadzono górną granicę wysokości świadczeń dla osób pełniących służbę na rzecz totalitarnego państwa ustalając m.in., że emerytura nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez ZUS z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Oba przywołane przepisy zostały zastosowane w sprawie odwołującego
i były podstawą ograniczenia wysokości jego emerytury do kwoty przeciętnej emerytury, czyli 2.069,02 zł.

Rozpoczynając analizę zgodności omawianych przepisów z normami konstytucyjnymi wskazać trzeba, że w art. 2 Konstytucji przyjęto, że Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej. Przepis ten nakłada na prawodawcę obowiązek stanowienia prawa, które będzie urzeczywistniało zasady sprawiedliwości społecznej.

Do kanonu zasad składających się na pojęcie państwa prawnego, o którym mowa w art. 2 Konstytucji należy zasada zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Zasada zaufania do państwa i prawa traktowana jest jako pochodna zasady państwa prawnego, co wynika z założenia, że warunkiem istnienia państwa prawnego jest zaufanie jednostki do prawa i zagwarantowanie ochrony wynikającej z tego prawa. Zasada zaufania do prawa opiera się na założeniu określonej pewności prawa i przewidywalnym postępowaniu organów państwa (por. Jerzy Oniszczuk, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Zakamycze 2004). Z zasady ochrony zaufania jednostki do państwa i stanowionego przez nie prawa wynika szereg zasad szczegółowych, do których należy m.in. zasada ochrony praw nabytych.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu, przewidziane w art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej obniżenie emerytur dla byłych funkcjonariuszy, jest sprzeczne z zasadą sprawiedliwości społecznej, zaprzecza zasadzie zaufania do państwa i prawa, w sposób rażący narusza zasadę ochrony praw nabytych, przez co jest niezgodne z art. 2 Konstytucji.

W orzecznictwie konstytucyjnym przyjmuje się, że prawa emerytalne są co do zasady prawami nabytymi słusznie i jedynie w wyjątkowej sytuacji można uznać, że zostały nabyte z naruszeniem zasady sprawiedliwości (orzeczenia TK z 11 lutego 1992r., sygn. K 14/91, z 22 sierpnia 1990r., sygn. K 7/90).

Zasada ochrony praw nabytych zakazuje arbitralnego znoszenia lub ograniczania praw podmiotowych przysługujących jednostce lub innym podmiotom prywatnym występującym w obrocie prawnym. Zasada ochrony praw nabytych zapewnia ochronę praw podmiotowych - zarówno publicznych, jak i prywatnych, a także maksymalnie ukształtowanych ekspektatyw tych praw, a więc sytuacji prawnych, w których zostały spełnione wszystkie zasadnicze przesłanki ustawowe nabycia określonych praw podmiotowych określone przez prawo. Ochrona praw nabytych nie oznacza przy tym nienaruszalności tych praw i nie wyklucza stanowienia regulacji mniej korzystnych; odstąpienie od zasady ochrony praw nabytych jest dopuszczalne, jeżeli przemawiają za tym inne zasady, normy lub wartości konstytucyjne. Według utrwalonego stanowiska Trybunału Konstytucyjnego zasada ochrony praw nabytych nie ma zastosowania do praw nabytych niesłusznie lub niegodziwie, a także praw niemających oparcia w założeniach obowiązującego w dacie orzekania porządku konstytucyjnego (np. wyroki TK z 11 lutego 1992r., sygn. K 14/91, z 23 listopada 1998r., sygn. SK 7/9, z 22 czerwca 1999r., sygn. K 5/99, z 20 grudnia 1999r., sygn. K 4/99, z 13 stycznia 2006r., sygn. K 23/03).

Oceniany przepis art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej narusza zasadę praw nabytych, bowiem osoby uprawnione do emerytury policyjnej, nabyły je zgodnie z obowiązującymi przepisami i od tej daty emerytury są ich własnym świadczeniem, podlegającym przewidzianej prawem ochronie. Za ograniczeniem uprawnień emerytalnych tych osób nie przemawia żaden interes ogólnospołeczny. Obniżenie emerytury odwołującego z kwoty 3.240,65 zł. do kwoty 2.069,02 zł jest zdaniem Sądu nadmierne uciążliwe dla osoby nabywającej świadczenie w dobrej wierze i nieproporcjonalne z punktu widzenia ochrony interesu publicznego.

Obowiązujące przepisy jednoznacznie wskazują w jakich przypadkach możliwa jest zmiana decyzji w przedmiocie emerytury. Zgodnie z art. 33 policyjnej ustawy emerytalnej decyzja organu emerytalnego ustalająca prawo do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokość świadczeń pieniężnych z tytułu tego zaopatrzenia ulega uchyleniu lub zmianie na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli:

1) zostaną przedstawione nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności faktyczne, które mają wpływ na prawo do zaopatrzenia emerytalnego lub wysokość świadczeń pieniężnych z tytułu tego zaopatrzenia;

2) decyzja została wydana w wyniku przestępstwa;

3) dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

4) decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu emerytalnego przez osobę pobierającą świadczenie;

5) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność;

6) przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu emerytalnego.

Niewątpliwie żadna z wyżej wymienionych sytuacji nie wystąpiła
w odniesieniu do adresatów przepisu art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej, a zatem wprowadzona w tym przepisie regulacja, umożliwiająca obniżenie emerytur pozostaje w sprzeczności z obowiązującym porządkiem prawnym. Przepis ten narusza zasadę zaufania do państwa i prawa, bowiem wprowadza podyktowaną tylko względami politycznymi przesłankę - bycie byłym funkcjonariuszem „pełniącym służbę na rzecz państwa totalitarnego” - jako podstawę ograniczenia praw podmiotowych osób pobierających emerytury.

Podlegający ocenie przepis art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej narusza ponadto zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Zasada ta, inaczej zwana zasadą lojalności państwa względem obywateli, adresowana jest do władz państwowych, sprowadza się do nakazu takiego stanowienia i stosowania prawa, by obywatel mógł układać swoje sprawy w zaufaniu, że nie naraża się na skutki prawne, których nie mógł przewidzieć w momencie podejmowania decyzji (vide orzeczenie TK z 24 maja 1994r., sygn. K 1/94, z 2 czerwca 1999r., sygn. K 34/98,). Trybunał Konstytucyjny zwracał w swoim orzecznictwie uwagę, że oceniając zgodność aktów normatywnych z analizowaną zasadą, "należy ustalić, na ile oczekiwania jednostki, że nie narazi się ona na prawne skutki, których nie mogła przewidzieć w momencie podejmowania decyzji i działań, są usprawiedliwione. Jednostka musi zawsze liczyć się z tym, że zmiana warunków społecznych lub gospodarczych może wymagać nie tylko zmiany obowiązującego prawa, ale również niezwłocznego wprowadzenia w życie nowych regulacji prawnych. W szczególności ryzyko związane z wszelką działalnością gospodarczą obejmuje również ryzyko niekorzystnych zmian systemu prawnego. Istotne znaczenie ma także horyzont czasowy działań podejmowanych przez jednostkę w danej sferze życia. Im dłuższa jest - w danej sferze życia - perspektywa czasowa podejmowanych działań, tym silniejsza powinna być ochrona zaufania do państwa i do stanowionego przez nie prawa” (wyrok z 7 lutego 2001r., sygn. K 27/00, OTK ZU nr 2/2001, poz. 29).

Przechodząc do dalszej analizy, należy również wskazać na treść art. 31 ust. 3 Konstytucji, zgodnie z którym „ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.” Każda ingerencja w prawa i wolności jednostki, w tym również w uprawnienia emerytalno-rentowe, musi respektować zasadę proporcjonalności określoną w art. 31 ust. 3 Konstytucji. W ocenie Sądu, obniżenie emerytury odwołującego – do poziomu prawie przeciętnej emerytury z FUS - po tak długim czasie od zmian ustrojowych w naszym państwie, nie jest konieczne
w demokratycznym państwie ani dla bezpieczeństwa czy porządku publicznego, ani dla ochrony środowiska, ani dla ochrony moralności publicznej czy wolności i praw innych osób, a zatem przepis art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej jest niezgodny z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

W ocenie Sądu, przepis art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej jest nadto niezgodny z art. 32 Konstytucji. W myśl tego przepisu „Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny”.

Przedmiotowy przepis narusza art. 32 ust. 1 Konstytucji w ten sposób, że
w niezasadny sposób różnicuje świadczenia emerytalne odwołującego wynikające ze służby po 1990r. w stosunku do osób, które pełniły analogiczną służbę po 1990r., lecz nie służyły w SB.

Sąd zgadza się z wyrażonym przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku
w sprawie K 6/09 stanowiskiem, iż przywileje emerytalne funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa Polski Ludowej były przywilejami niegodziwymi. Jednocześnie nie można uznać, że przywileje emerytalne funkcjonariuszy w III RP są takimi przywilejami. Odwołujący, po zakończeniu służby w Biurze Paszportowym, które organizacyjnie było przyporządkowane Służbie Bezpieczeństwa, w kolejnych latach służby tj. 1990-2012, „wysłużył” sobie emeryturę w wysokości 3.240,65 zł. Emeryturę w identycznej wysokości otrzymałaby osoba o takim samym przebiegu służby, rozpoczynająca po raz pierwszy służbę w 1990r.

Na gruncie poprzedniej ustawy „dezubekizacyjnej” Trybunał zauważył, że każdy funkcjonariusz organów bezpieczeństwa Polski Ludowej, który został zatrudniony w nowo tworzonych służbach, ma w pełni gwarantowane, równe prawa z powołanymi do tych służb po raz pierwszy od połowy 1990r., w tym równe prawa do korzystania z uprzywilejowanych zasad zaopatrzenia emerytalnego.

Ustawa nowelizacyjna z 2016r. zerwała z przywołaną wyżej zasadą równości prawa.

Zauważyć należy, że z ustanowionej na gruncie art. 32 ust. 1 Konstytucji zasady wynika nakaz jednakowego traktowania podmiotów znajdujących się
w zbliżonej sytuacji oraz zakaz różnicowania w tym traktowaniu bez przyczyny znajdującej należyte uzasadnienie w przepisie rangi co najmniej ustawowej. Charakter zasady równości nie wyklucza możliwości uznania za zgodne
z Konstytucją odmienne traktowanie podmiotów podobnych, jednakże warunkiem koniecznym wprowadzenia wyjątków jest jasno sformułowane kryterium, na podstawie którego dokonywane jest zróżnicowanie. Kryterium różnicujące powinno mieć uzasadniony charakter albo znajdować podstawę w przekonujących argumentach. Argumenty te muszą mieć charakter relewantny, proporcjonalny i pozostawać w jakimś związku z innymi wartościami, zasadami czy normami, uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych.

Nie ulega wątpliwości Sądu, że kryterium różnicującym odmienne traktowanie podmiotów podobnych nie może być, w okolicznościach niniejszej sprawy, ich przeszłość, dawna służba, na przykład w Wydziale Paszportów Komendy Rejonowej Policji, który to wydział był jednostką organizacyjną poprzedniczki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Ubezpieczony natomiast uzyskał uprawnienia emerytalne, z tytułu służby pełnionej w Pionie Dochodzeniowo – Śledczym Policji, do której doliczono okres służby wojskowej w (...) i wydziale paszportów. Wszyscy funkcjonariusze za okres służby w Policji powinni mieć takie same, równe uprawnienia do nabycia świadczeń emerytalno – rentowych z tytułu tejże służby. To swoją służbą funkcjonariusze „wypracowują” sobie prawo do emerytury i ich wcześniejsza służba w określonych formacjach, przed wstąpieniem do Policji, nie może wpływać na ograniczenie ich słusznie nabytych praw w Policji. Zwłaszcza że służba w wydziale paszportów nie stanowiła przestępstwa, nie była nielegalna. Podczas tej służby odwołujący jako rekrut był szeregowym pracownikiem, którego praca ograniczała się wyłącznie do mechanicznych czynności zakładania teczki, tzn. jej opisania i włożenia do niej wniosku paszportowego. Równocześnie nie był on uprawniony do podejmowania jakichkolwiek decyzji personalnych, czy choćby podpisywania dokumentów. Jego praca nie była związana z represjonowaniem kogokolwiek i podczas jej wykonywania nie popełnił on żadnego przestępstwa, ani innego karygodnego czynu. Nie można odwołującemu ograniczyć emerytury za służbę w Policji w latach 1990-2012 tylko dlatego, że przed wstąpieniem do tejże służby, służył przez 8 miesięcy w Wydziale Paszportów Komendy Rejonowej Policji, który to wydział był jednostką organizacyjną MSW, a raczej jej poprzedniczki SB. To, że służył on w Wydziale Paszportów, jest irrelewantne z punktu widzenia nabywania uprawnień w samej Policji. Odwołujący służył tak samo jak inni funkcjonariusze Policji w latach 1990-2012 i tak samo jak inni nabywa prawa do emerytury. Jego przywileje nie były niegodziwe, a jeśli by były, to emerytury należałoby ograniczyć wszak wszystkim funkcjonariuszom MO.

W ocenie Sądu przepis art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej jest też niezgodny z art. 30 Konstytucji. Przepis ten stanowi, że „przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych". W wyroku z 4 kwietnia 2001r., sygn. K 11/00, Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że "będąc źródłem praw i wolności jednostki, pojęcie godności determinuje sposób ich rozumienia i urzeczywistniania przez państwo. Zakaz naruszania godności człowieka ma charakter bezwzględny i dotyczy wszystkich. Natomiast obowiązek poszanowania i ochrony godności nałożony został na władze publiczne państwa.
W konsekwencji wszelkie działania władz publicznych powinny z jednej strony uwzględniać istnienie pewnej sfery autonomii, w ramach której człowiek może się w pełni realizować społecznie a z drugiej działania te nie mogą prowadzić do tworzenia sytuacji prawnych lub faktycznych odbierających jednostce poczucie godności. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego godność człowieka może w szczególności zostać naruszona przez stanowienie regulacji prawnych, których celem jest poniżenie człowieka.

Zdaniem Sądu orzekającego w niniejszej sprawie regulacja wprowadzona przez art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej stygmatyzuje negatywnie jej adresatów. Sama ustawa określana jest powszechnie jako „ustawa dezubekizacyjna”, w środkach masowego przekazu przekazywana jest informacja, że dotyczy ubeków, esbeków co ma zdecydowanie pejoratywny wydźwięk. W konsekwencji, adresaci przedmiotowego art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej, są postrzegani i przedstawiani jako „ubecy”, co narusza ich godność i poniża. Przepis art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej skutkuje tym, że osoby pobierające emerytury nie są oceniane przez pryzmat własnych dokonań życiowych, lecz systemowo uznawane są za osoby popełniające zbrodnie przeciwko państwu i które niegodziwie uzyskały świadczenie emerytalno-rentowe. Sam fakt obniżenia emerytur oznacza dla adresatów przepisu art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej, moralne potępienie.

W końcu Sąd uznał, że obniżenie wysokości emerytury skarżącego na podstawie omawianej nowelizacji, godzi w jego prawo do emerytury. Jest bowiem ewidentnie sprzeczne z art. 67 ust.1 konstytucji RP, który przewiduje, że obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Mając na uwadze powyższe, stojąc na stanowisku, iż regulacja wprowadzona przepisem art. 15c policyjnej ustawy emerytalnej jest niezgodna z powołanymi wzorcami konstytucyjnymi, Sąd odmówił jego zastosowania w niniejszej sprawie i uznał, że przepis ten nie może być podstawą obniżenia emerytury odwołującego.

Na marginesie trzeba wspomnieć, że odwołujący wystąpił do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z wnioskiem o wyłączenie w jego wypadku stosowania art. 15c, art. 22a i art. 24a ustawy emerytalnej funkcjonariuszy służb mundurowych, w drodze wyjątku, na podstawie art. 8a tej ustawy. Wniosek ten, do chwili podjęcia rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, nie został rozpoznany, pomimo upływu terminu przewidzianego przepisami k.p.a. na jego załatwienie.

Zgodnie z powołanym art. 8a policyjnej ustawy emerytalnej Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w drodze decyzji, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, może wyłączyć stosowanie art. 15c, art. 22a i art. 24a w stosunku do osób pełniących służbę, o której mowa w art. 13b, ze względu na:

1) krótkotrwałą służbę przed dniem 31 lipca 1990r. oraz

2) rzetelne wykonywanie zadań i obowiązków po dniu 12 września 1989r., w szczególności z narażeniem zdrowia i życia.

Jak stanowi ust. 2 tego przepisu, do osób, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 15, art. 22 i art. 24.

W przedmiotowej sprawie, w ocenie Sądu, zachodzą właśnie takie przesłanki. Mianowicie ubezpieczony służbę w Wydziale Paszportowym K. Rejonowej MO w T. pełnił przez krótki okres czasu, bo jedynie od 1 czerwca 1989r., kiedy to został przydzielony do pomocy przy zakładaniu teczek paszportowych, do Wydziału Paszportowego SB przy Komendzie Rejonowej MO w T., do 31 stycznia 1990r., kiedy to został przeniesiony do wydziału kryminalnego, a następnie pozytywnie zweryfikowany jako przydatny do służby w Policji i przyjęty do tej służby od 1 sierpnia 1990r.

Po zakończeniu opisanej wyżej służby, odwołujący podjął służbę w Wydziale Dochodzeniowo – Śledczym Komendy Rejonowej Policji w T., jako starszy asystent śledczy. W ciągu całego okresu pełnienia tej służby był wzorowym funkcjonariuszem, prawidłowo wykonującym swoje obowiązki służbowe. Okoliczności te znajdują potwierdzenie w fakcie kilkukrotnego awansowania odwołującego na kolejne stopnie służbowe, w tym kierownika Referatu Dochodzeniowo – Śledczego Wydziału Kryminalnego KPP w T., w stopniu aspiranta sztabowego, wystawieniu mu pozytywnej opinii z przebiegu służby oraz nadaniu mu w latach 2003, 2009 i 2011 kolejnych odznaczeń.

W orzecznictwie Sądów Administracyjnych wypracowano rozumienie pojęcia ,,szczególnie uzasadniony przypadek”. I tak jako szczególnie uzasadniony przypadek trzeba traktować także sytuacje, w których służba funkcjonariusza na rzecz totalitarnego państwa wynikała li tylko z formalnego przyporządkowania do formacji wymienionej w art. 13b ust. 1 ustawy z 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (wobec braku etatu w Milicji Obywatelskiej) i faktycznego wykonywania obowiązków w Milicji Obywatelskiej, bądź też kiedy służba na rzecz totalitarnego państwa została podjęta na krótko przed 12 września 1989r. (vide wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w W. z 19 marca 2019r., w sprawie II SA/Wa 2262/18 , LEX nr 2642960).

Przez "szczególnie uzasadniony przypadek" można rozumieć nie tylko wyjątkowe osiągnięcia, czy wybitne zasługi funkcjonariusza w służbie, zwłaszcza pełnionej z narażeniem życia i zdrowia, ale także przykłady zaangażowania w służbę znajdujące odzwierciedlenie w nagrodach i odznaczeniach, czy też zdarzenia losowe, lub wybitne zasługi albo dokonania dla kraju, które ze służbą związane nie były (vide wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z 19 marca 2019r., sygn. akt II SA/Wa 2262/18, LEX nr 2642960).

Zdaniem Sądu okoliczności sprawy mieszczą się w kategorii takiego szczególnie uzasadnionego przypadku, o którym mowa w cytowanym wyżej przepisie.

Mając na względzie powyższe rozważania, w oparciu o przywołane przepisy
i art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w sentencji.

(-)Sędzia SO Mariola Szmajduch