Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 - sierpnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	sędzia Teresa Kalinka
Protokolant	Renata Figiel

po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2021 r. w Gliwicach

sprawy J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury i ustalenie kapitału początkowego

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 12 maja 2021 nr (...)

z dnia 7 maja 2021 r . nr (...)-2001

1.  oddala odwołanie w części dotyczącej ustalenia wysokości emerytury ;

2.  umarza postępowanie w części dotyczącej ustalenia kapitału początkowego;

3.  zasądza od J. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. kwotę 180 zł ( sto osiemdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

(-) sędzia Teresa Kalinka

Sygn. akt VIII U 864/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 7 maja 2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z., z urzędu dokonał J. K. ponownego ustalenia kapitału początkowego. W szczególności ZUS przyjął za udowodnione 28 lat, 4 miesiące
i 26 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 9 miesięcy i 14 dni okresów nieskładkowych.

Następnie decyzją z 12 maja 2021r. organ rentowy, przyznał ubezpieczonemu J. K. prawo do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, od 1 kwietnia 2021r. Przedmiotową decyzją wyliczono ubezpieczonemu wysokość emerytury z zastosowaniem reguły określonej w art. 25, ust. 1b.

W odwołaniu od powyższych decyzji J. K. domagał się przyjęcia do ustalenia kapitału początkowego, wszystkich wykazanych przez niego kresów składkowych i nieskładkowych, przewyższających liczbę takich okresów uwzględnionych przez ZUS. Domagał się też przyznania emerytury w okresie, kiedy istniała jeszcze możliwość zastosowania dla niego reguły jej wyliczenia, określonej w wyroku Trybunału Konstytucyjnego, dla osób urodzonych w roku 1953.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując, iż na wysokość kapitału początkowego uwzględnił wszystkich wykazane przez ubezpieczonego okresy składkowe i nieskładkowe, przypadające do końca roku 1998. Dalej ZUS podkreślił, że ubezpieczony wniosek o prawo do emerytury złożył 27 kwietnia 2021r., tym samym brak podstaw do przyznania mu świadczenia, za okres poprzedzający miesiąc zgłoszenia wniosku. Organ rentowy wniósł również o zasądzenie na jego rzecz, od ubezpieczonego, zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Gliwicach ustalił:

Ubezpieczony J. K., urodzony (...), od 1 września 2005r. jest uprawniony do emerytury górniczej.

W dniu 27 kwietnia 2021r. J. K. złożył wniosek o ustalenie prawa do emerytury na podstawie art. 24 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wydaną z urzędu, zaskarżoną decyzją z 7 maja 2021r. organ rentowy ponownie ustalił ubezpieczonemu wartość kapitału początkowego. Do wyliczeń ZUS przyjął za udowodnione 28 lat, 4 miesiące i 26 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 9 miesięcy i 14 dni okresów nieskładkowych.

Następnie decyzją z 12 maja 2021r. organ rentowy, przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, od
1 kwietnia 2021r., tj. od pierwszego dnia miesiąca w którym zgłosił on wniosek
o to świadczenie. Obliczając wysokość tego świadczenia, ZUS przyjął wartość zwaloryzowanego kapitału początkowego w kwocie 965.484,06 zł, kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego z uwzględnieniem waloryzacji, tj. kwotę 86.304,80 zł, które pomniejszył o sumę pobranych dotychczas emerytur, tj. kwotę 503.440,60 zł i tak uzyskany wynik podzielił przez 182,2 miesiące średniego dalszego trwania życia. Wyliczona w ten sposób emerytura wyniosła 3.009,60 zł i okazała się niższa od dotychczas pobieranej emerytury górniczej,
w związku z czym organ rentowy zawiesił wypłatę nowego świadczenia.

Ubezpieczony w swoim odwołaniu domagał się uwzględnienia na wysokość kapitału początkowego wszystkich wykazanych przez niego okresów zatrudnienia. Jednakże, po okazaniu na rozprawie w dniu 19 sierpnia 2021r., akt organu rentowego, a w szczególności treści decyzji ponownie ustalającej kapitał początkowy oraz po pouczeniu, iż kapitał początkowy ustala się wyłącznie
z uwzględnieniem okresów aktywności zawodowej, przypadających do 31 grudnia 1998r., ubezpieczony sprecyzował swoje stanowisko procesowe, podnosząc że nie kwestionuje ustalenia kapitału początkowego. Domaga się natomiast wyłącznie przyznania prawa do emerytury w okresie, kiedy istniała jeszcze możliwość zastosowania dla niego reguły jej wyliczenia, określonej w wyroku Trybunału Konstytucyjnego, dla osób urodzonych w roku 1953. Przyznał również, że ma świadomość, iż wniosek o to świadczenie, został przez niego złożony po terminie przewidzianym w art. 194i ustawy emerytalnej.

Wyrokiem z 6 marca 2019r., w sprawie P 20/16, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 25 ust. 1b ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 oraz z 2019r. poz. 39), w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w (...)r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W związku z wejściem w życie tego orzeczenia, ustawą z 19 czerwca 2020r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020r., poz. 1222) z dniem 10 lipca 2020r. wprowadzony został art. 194i.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o akta organu rentowego. Zgromadzony materiał dowodowy, Sąd uznał za kompletny, wiarygodny i mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych.

Sąd zważył:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Bezsporne jest, iż ubezpieczony od 1 września 2005r. uprawniony jest do emerytury górniczej.

Bezspornie też ubezpieczony z wnioskiem o emeryturę z powszechnego wieku wystąpił 27 kwietnia 2021r. i w konsekwencji ZUS zaskarżoną decyzją przyznał mu prawo do tego świadczenia od kwietnia 2021r., tj. od pierwszego dnia miesiąca w którym wniosek ten został złożony.

Ubezpieczony domaga się przyznania prawa do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym od daty, w której zastosowanie wobec niego znajdzie art. 194i ustawy emerytalnej. Ubezpieczony argumentuje, że opóźnienie w złożeniu wniosku było spowodowane obiektywnymi i niezależnymi od niego okolicznościami, gdyż ograniczenia związane z pandemią, uniemożliwiły mu dochowania terminu na złożenie tego wniosku.

Zatem przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest prawo ubezpieczonego do emerytury obliczonej na podstawie art. 25 w związku z art. 26 ustawy emerytalno – rentowej.

Zgodnie z art. 116 ust. 1 ustawy, postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Zgodnie z ust. 1a postępowanie o emeryturę wszczyna się z urzędu, jeżeli wiek emerytalny dla uprawnionych do świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego określają przepisy art. 24 ust. 1a i 1b oraz art. 27 ust. 2 i 3.

Postępowanie o świadczenia z zakresu ubezpieczeń społecznych jest zatem postępowaniem wszczynanym na wniosek. Samo spełnienie warunków wymaganych do nabycia prawa do świadczenia nie rodzi po stronie organu rentowego żadnych zobowiązania z tytułu powstałego świadczenia. Dopiero po złożeniu stosownego wniosku ZUS ma obowiązek rozpoznania tego wniosku.

Wyjątek od zasady wydawania decyzji przyznających świadczenie na wniosek przewiduje art. 24a i 27a, zgodnie z którymi emeryturę przyznaje się
z urzędu, po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, osobie która była uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W przypadku ubezpieczonego, w rozpoznawanej sytuacji, prawo do świadczenia obliczonego na podstawie art. 24 ustawy emerytalno – rentowej mogło zostać ustalone jedynie na wniosek ubezpieczonego, który został złożony w dniu
27 kwietnia 2021r.

Zatem mając na uwadze przedstawione wyżej rozważania, brak jest podstaw do przyznania takiego świadczenia za okres poprzedzający miesiąc złożenia wniosku tj. od 1 kwietnia 2021r.

Konsekwencją takiego uznania, jest również brak możliwości zastosowania w przypadku ubezpieczonego, wyjątku przewidzianego w art. 194i ustawy emerytalnej. Zgodnie z tym przepisem do ustalenia podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ubezpieczonego urodzonego w (...)r., nie stosuje się przepisu art. 25 ust. 1b, jeżeli wniosek o przyznanie tej emerytury zgłosi w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy z 19 czerwca 2020r. o zmianie ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. poz. 1222), pod warunkiem że prawo do emerytury przed osiągnięciem wieku emerytalnego ma ustalone na podstawie wniosku złożonego przed dniem 1 stycznia 2013r.

Z kolei jak stanowi art. 4 ustawy z 19 czerwca 2020r. o zmianie ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wchodzi ona
w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Natomiast ogłoszenie tej ustawy nastąpiło w Dzienniku Ustaw z 9 lipca 2020r., pod poz. 1222. W konsekwencji sześciomiesięczny termin od jej ogłoszenia upłynął 11 stycznia 2021r.

Tym samym wniosek emerytalny ubezpieczonego z 27 kwietnia 2021r., został złożony już po upływie 6 miesięcznego terminu. Termin ten nie podlega przywróceniu, Jest terminem prawa materialnego. W dacie uchwalenia ustawy z dnia 19 czerwca 2020 roku przepisy ustawy Covidowej wstrzymujące bieg terminów już nie obowiązywały.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.,
w punkcie pierwszym sentencji, oddalił odwołanie od decyzji z 12 maja 2021r.

Sąd miał również na uwadze, że na rozprawie w dniu 19 sierpnia 2021r., ubezpieczony ograniczył swoje roszczenie i nie podtrzymywał już w dalszym ciągu odwołania od decyzji z 7 maja 2021r., tj. w zakresie prawidłowości ustalenia kapitału początkowego.

Zgodnie z art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku.

Stosownie zaś do treści art. 203 § 4 k.p.c. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa.

Natomiast, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zgodnie art. 469 k.p.c., Sąd uzna zawarcie ugody, cofnięcie pozwu, sprzeciwu lub środka odwoławczego oraz zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia za niedopuszczalne także wówczas, gdyby czynność ta naruszała słuszny interes pracownika lub ubezpieczonego.

Z kolei zgodnie z art. 355 § 1 k.p.c. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

W przedmiotowej sprawie Sąd uznał, że cofnięcie odwołania nie jest sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego, nie zmierza do obejścia prawa i nie narusza słusznego interesu odwołującej.

Mając powyższe na względzie, na mocy wyżej powołanych przepisów, Sąd orzekł jak w punkcie drugim sentencji.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018r. poz. 265, ze zm.)
w punkcie trzecim orzeczenia. Sąd zasadził zwrot kosztów zastępstwa procesowego jedynie w części dotyczącej odwołania od decyzji emerytalnej. Odstąpił od obciążania ubezpieczonego kosztami zastępstwa procesowego w części dotyczącej ustalenia wartości kapitału początkowego wobec cofniecia odwołania bezpośrednio po uzyskaniu informacji, że okresy składkowe i nieskładkowe w tym wypadku ustala się wyłącznie do dnia 31 grudnia 1998 roku. Ta okoliczność nie wynikała z decyzji, a więc ubezpieczony mógł być przekonany o zasadności swojego żądania.

(-) Sędzia Teresa Kalinka