Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 lipca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

na posiedzeniu niejawnym w składzie:

Przewodniczący: sędzia Grzegorz Tyrka

po rozpoznaniu w dniu 30 lipca 2021 r. w Gliwicach

sprawy M. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek odwołania M. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 7 kwietnia 2021r. nr (...) SP (...)

oddala odwołanie.

(-) sędzia Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 750/21

UZASADNIENIE

Decyzją z 7 kwietnia 2021r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu M. N. prawa do górniczej emerytury
na podstawie art.50a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. Dz.U. z 2021r., poz. 291 ze zm. ), gdyż na podstawie przedłożonej dokumentacji ubezpieczony na dzień 12 stycznia 2021r. udowodnił jedynie 22 lata, 2 miesiące i 17 dni pracy górniczej, wobec wymaganych 25 lat, w tym 21 lat,
5 miesięcy pracy górniczej określonej w art.50c ust.1.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagał się przyznania prawa do emerytury górniczej podnosząc, że od 4 listopada 1993r. wykonywał pracę w wymiarze półtorakrotnym, co powoduje, że spełnia warunek legitymowania się wymaganym do przyznania prawa
do emerytury górniczej okresem pracy górniczej. W piśmie procesowym z 25 czerwca 2021r. dodał, że organ rentowy błędnie nie zaliczył mu do stażu pracy górniczej okresu służby wojskowej od 2 sierpnia 1982r. do 11 kwietnia 1984r. oraz, że w poprzedniej sprawie Sąd
nie badał przesłanek prawa do emerytury z art.46 i art.184 ustawy emerytalnej.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zawarte w decyzji zaskarżonej.

Postanowieniem z 30 czerwca 2021r. Sąd przekazał wniosek ubezpieczonego zawarty w piśmie procesowym z 25 czerwca 2021r. o prawo do emerytury na podstawie art.46 lub art.184 ustawy emerytalnej do rozpoznania organowi rentowemu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

ubezpieczony M. N. ( ur. (...) ) w dniu 13 stycznia 2021r. złożył kolejny wniosek o przyznanie prawa do emerytury górniczej i w rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy wydał decyzję zaskarżoną.

Z przedłożonego przez ubezpieczonego do akt organu rentowego zaświadczenia pracy z 12 stycznia 2021r. wynika, że ubezpieczony jest zatrudniony w (...) S.A. Oddział KWK (...) w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach: od 4 lipca 1986r. do 3 listopada 1993r. spawacza na powierzchni, od 4 listopada 1993r. do 30 czerwca 1995r. ślusarza, spawacza pod ziemią, od 1 lipca 1995r. do 30 kwietnia 1996r. podsadzkarza pod ziemią, od 1 maja 1996r. do 30 września 1998r. ślusarza, spawacza pod ziemią, od 1 października 1998r. do 31 grudnia 2004r. górnika, podsadzkarza pod ziemią, od 1 stycznia 2005r. do 31 marca 2005r. ślusarza pod ziemią, od 1 kwietnia 2005r. do 30 kwietnia 2007r. ślusarza, spawacza pod ziemią, od 1 maja 2007r. do 31 sierpnia 2010r. ślusarza pod ziemią, od 1 września 2010r. do 30 kwietnia 2013r. Starszego Inspektora pod ziemią, od 1 maja 2013r. do 30 listopada 2016r. Starszego Inspektora w Zespole (...) pod ziemią, od 1 grudnia 2016r. do 5 sierpnia 2020r. Starszego Inspektora (...) M., Smarami, (...) Górniczej pod ziemią, w tym od 1 maja 2020r. do 31 maja 2020r. w wymiarze 4/5 etatu, od 6 sierpnia 2020r. do 1 lutego 2021r. pobierał świadczenia rehabilitacyjne.

Ubezpieczony już wcześniej starał się o przyznanie prawa do emerytury górniczej bez względu na wiek.

Decyzją z 6 kwietnia 2017r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do tego świadczenia na podstawie art.50a ustawy emerytalnej, gdyż do 6 marca 2017r. ubezpieczony udowodnił jedynie 19 lat, 3 miesiące i 18 dni pracy górniczej, wobec wymaganych 25 lat,
w tym 18 lat, 6 miesięcy i 1 dzień pracy górniczej określonej w art.50c ust.1 ustawy emerytalnej.

Decyzję te zakwestionował ubezpieczony podnosząc, że organ rentowy błędnie
nie zaliczył mu do stażu pracy górniczej wszystkich dniówek w wymiarze półtorakrotnym
w okresie od 4 listopada 1993r. do 31 października 2019r.

W rozpoznaniu odwołania Sąd Okręgowy w Gliwicach wyrokiem z 17 grudnia 2019r. sygn. VIII U 961/17 oddalił odwołanie ubezpieczonego, a Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z 21 grudnia 2020r. sygn. III AUa 672/20 oddalił apelację ubezpieczonego
od wyroku sądu pierwszej instancji. Sądy potwierdziły, że zaskarżona decyzja organu rentowego z 6 kwietnia 2017r. jest prawidłowa w zakresie wyliczonego stażu pracy górniczej na dzień 6 marca 2017r., w tym braku podstaw do uwzględnienia całego tego okresu zatrudnienia od 4 listopada 1993r. w wymiarze półtrakrotnym. Ubezpieczony przedłożył do akt organu rentowego wykaz dniówek przodkowych za okres od 1995r. do 2010r. i wykaz ten obejmuje 423 dniówki ( zaświadczenie pracodawcy z 5 września 2013r. ). W trakcie postępowania dowodowego ubezpieczony nie wykazał, że dniówek takich było więcej. Nadto Sąd Apelacyjny w pisemnych motywach swojego rozstrzygnięcia podkreślił, że odnośnie zatrudnienia ubezpieczonego od 1 września 2010r., to również brak podstaw do zaliczenia tego okresu w wymiarze półtorakrotnym. Wówczas bowiem ubezpieczony pracował na stanowisku nierobotniczym. Nie wykonywał niewątpliwie pracy w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji, transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych.

Ubezpieczony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i złożył wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS,
na dochody budżetu państwa.

Ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową w latach 1982 – 1984 podczas zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...).

/ dowód z: akt ZUS, wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach z 17 grudnia 2019r. sygn. VIII U 961/17 wraz z uzasadnieniem, wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 21 grudnia 2020r. sygn. III AUa 672/20 – okoliczności bezsporne/

Sąd zważył, co następuje:

odwołanie M. N. nie zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia
czy ubezpieczony spełnia warunki do przyznania emerytury górniczej z art.50a ustawy
z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
( tj. Dz.U. z 2021r., poz.291 ) w związku z ukończeniem wieku 55 lat.

Zgodnie z art. 50a ust. 1 ustawy emerytalnej górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1) ukończył 55 lat życia;

2) ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej
co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1,

3) nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym,
za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W myśl ust. 2 tego samego przepisu wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej
i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

Warunkiem przyznania prawa do świadczenia jest spełnienie łącznie wszystkich przesłanek prawa do świadczenia, a zatem w przypadku emerytury górniczej z art.50a ust.1ww. ustawy: wieku 55 lat, 25 lat okresów pracy górniczej i równorzędnej, w tym 10 lat pracy górniczej określonej w art.50c ust.1, a także nie przystąpienie do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenie wniosku o przekazanie środków zgromadzonych
na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W rozpoznawanej sprawie kluczowym było ustalenie, czy ubezpieczony legitymuje się wymaganym 25 letnim okresem pracy górniczej i równorzędnej. Niekwestionowanym przy tym było, że ubezpieczony ukończył wiek emerytalny 55 lat, przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego i złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa, legitymuje się także co najmniej 10 letnim okresem tzw. „ czystej pracy górniczej ”, o której mowa w art.50c ustawy emerytalnej.

Ubezpieczony w odwołaniu ponownie domagał się zaliczenia okresu zatrudnienia
na kopalni od 4 listopada 1993r. w wymiarze półtorakrotnym. Sąd w tym miejscu podkreśla,
że kwestia dotycząca zatrudnienia w wymiarze półtorakrotnym na prawo do emerytury górniczej ze względu na wiek od 4 listopada 1993r. do 2017r. była już przedmiotem rozpoznania w poprzednim postępowaniu dotyczącym prawa do emerytury z art.50a ust.2 ustawy emerytalnej, które to postępowanie zostało prawomocnie zakończone. Wyrokiem bowiem z 21 grudnia 2020r. sygn. III AUa 672/20 Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił apelację ubezpieczonego od wyroku sądu pierwszej instancji oddalającego odwołanie
od decyzji odmawiającej przyznania ubezpieczonemu emerytury górniczej ze względu na wiek. Sądy obu instancji zgodnie orzekły, że brak jest podstaw do zaliczenia powyższego okresu pracy w wymiarze półtorakrotnym oraz, że wyliczony na dzień 6 marca 2017r. przez organ rentowy staż pracy górniczej w wymiarze 19 lat, 3 miesięcy i 18 dni jest prawidłowy. W takiej sytuacji Sąd ze względu na powagę rzeczy osądzonej ( art.366 k.p.c. ) obecnie nie miał możliwości ponownie merytorycznie rozpoznawać sprawę pod kątem zaliczenia ww. okresu zatrudnienia ubezpieczonego w wymiarze półtorakrotnym, gdy ubezpieczony nie przedstawił żadnych nowych dowodów czy też okoliczności, które nie były znane podczas wcześniejszego postępowania o emeryturę górniczą ( por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 13 marca 2019r. III AUa 1117/18, Lex 2668964 ). Zauważyć należy, że Sąd zobowiązał ubezpieczonego do wykazania, że pojawiły się nowe okoliczności nieznane w sprawie VIII U 961/17. W odpowiedzi na powyższe ubezpieczony w piśmie procesowym z 25 czerwca 2021r. okoliczności takich nie wskazał natomiast zarzucił brak zaliczenia okresu służby wojskowej do stażu pracy górniczej oraz, że nie były badane przesłanki prawa do emerytury z art.46 i art.184 ustawy emerytalnej. Odnosząc się do kwestii służby wojskowej, którą ubezpieczony odbywał w latach 1982 – 1984, to niewątpliwie nie podlega ona zaliczeniu do pracy górniczej na prawo do emerytury górniczej ze względu na wiek, gdyż służba ta miała miejsce podczas poprzedniego zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...), kiedy to ubezpieczony nie wykonywał pracy górniczej. Powołane przez ubezpieczonego wyroki Sądu Najwyższego dotyczą innego stanu faktycznego, kiedy wnioskodawca podczas wykonywania pracy górniczej na kopalni wykonywał pracę górniczą i następnie został powołany do wojska, zaś po zakończeniu służby wojskowej powrócił do pracy do macierzystego zakładu pracy. W takiej tylko sytuacji możliwym jest uwzględnienie okresu służby wojskowej do pracy górniczej. Podobna sytuacja występuje w przypadku osób wykonujących pracę w warunkach szczególnych. Bardzo bogate orzecznictwo sądowe jest w tym zakresie jednolite i w żadnym wypadku nie przewiduje ono możliwości zaliczenia do pracy górniczej ( pracy w warunkach szczególnych ) okresów służby wojskowej, która nie byłaby poprzedzona pracą górniczą ( pracą w warunkach szczególnych ), jak to ma miejsce w przypadku ubezpieczonego. Tak stanowią przywołane przez ubezpieczonego wyroki Sądu Najwyższego z 3 sierpnia 2016r. I UK 283/15, z 30 stycznia 2018r. I UK 513/16, 18 kwietnia 2018r. III UK 57/17 i cytowane w ich uzasadnieniu orzeczenia Sądu Najwyższego, a także zaprezentowane w nich rozważania prawne. Zresztą i tak potencjalne zaliczenia służby wojskowej do pracy górniczej nie powodowałoby, że ubezpieczony legitymowałby się wymaganym 25 letnim stażem takiej pracy. Co do kwestii braku rozpoznania przesłanek prawa do emerytury z art.46 i art.184 ustawy emerytalnej, to należy podkreślić, że sąd ubezpieczeń jako organ kontrolny dokonuje kontroli decyzji w zakresie objętym jej przedmiotem, a więc nie może orzekać w zakresie nie objętym treścią decyzji zaskarżonej. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 września 2000r., II UKN 685/99, postanowienia z 13 maja 1999r., II UZ 52/99 i z 13 października 2009r., II UK 234/08 ).Zaskarżona decyzja dotyczyła prawa do emerytury górniczej z art.50a ustawy emerytalnej i tylko w takim zakresie Sąd mógł badać sprawę. Jeśli zaś chodzi o kwestię prawa do emerytury z art.46 i art.184 ustawy emerytalnej, to Sąd postanowieniem z 30 czerwca 2021r. z mocy art.477(10 )§2 k.p.c. przekazał wniosek ubezpieczonego w tym zakresie do rozpoznania organowi rentowemu. Wreszcie odnosząc, się do załączonego do pisma procesowego z 25 czerwca 2021r. wykazu dniówek w pracy za okres od 1 listopada 1993r. do 31 grudnia 1998r. to nie ma on wpływu na rozpoznanie sprawy, bowiem okres niniejszy został zaliczony do pracy górniczej ( po wyłączeniu okresów zasiłków chorobowych ). Jednocześnie wykaz ten nie stanowi dowodu na okoliczność wykonywania przez ubezpieczonego pracy w wymiarze półtorakrotnym.

Reasumując, skoro ubezpieczony na dzień 6 marca 2017r. legitymował się okresem pracy górniczej w wymiarze 19 lat, 3 miesięcy i 18 dni, to doliczenie do takiej pracy dalszego okresu zatrudnienia na stanowisku Starszego Inspektora Gospodarski M., Smarami, (...) Górniczej pod ziemią ( po wyłączeniu zasiłków chorobowych oraz świadczeń rehabilitacyjnych ) powoduje, że ubezpieczony nadal nie legitymuje się wymaganym 25 letnim okresem pracy górniczej, lecz posiada jedynie 22 lata, 2 miesiące i 17 dni takiej pracy.

Skoro ubezpieczony nie spełnia wszystkich koniecznych przesłanek prawa
do emerytury górniczej ze względu na wiek z art.50a ust.1 ustawy emerytalnej, świadczenie
to mu nie przysługuje.

W konsekwencji Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

(-) sędzia Grzegorz Tyrka