Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 października 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	sędzia Grażyna Łazowska
Protokolant	Anna Krzyszkowska

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2020 r. w Gliwicach

sprawy A. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do rekompensaty

na skutek odwołania A. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 11 lutego 2020 r. nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) Sędzia Grażyna Łazowska

Sygn. akt VIII U 377/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 11 lutego 2020r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu A. P. prawa do rekompensaty, ponieważ na podstawie przedłożonej dokumentacji ubezpieczony udokumentował do 31 grudnia 2008r. jedynie 2 lata, 10 miesięcy i 4 dni pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Zatem brak podstaw prawnych do przyznania rekompensaty w formie dodatku do kapitału początkowego i emerytury. Organ rentowy wskazał, że do pracy w warunkach szczególnych nie zaliczył okresu od 1 kwietnia 1977r. do 3 lipca 1977r. oraz od 1 maja 1981r. do 31 grudnia 1996r., ponieważ na tych stanowiskach ubezpieczony nie sprawował stałego i bezpośredniego nadzoru nad pracą elektromonterów i instalacji urządzeń.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagał się zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych całego okresu pracy wynikającego ze świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, w którym wskazano, że ubezpieczony pełnił stały i bezpośredni nadzór nad pracą elektromonterów instalacji i urządzeń elektroenergetycznych.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w skarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z 3 sierpnia 2017r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu A. P. ( ur. (...)) zaliczkę na poczet przysługującej emerytury częściowej
od 3 lipca 2017r.

Decyzją z 23 października 2017r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu emeryturę częściową od 3 lipca 2017r. a następnie kolejną decyzją z 26 października 2017r. przyznał prawo do emerytury od 1 października 2017r.

Wysokość świadczenia organ rentowy obliczył zgodnie z art.25 i art.26 powołanej ustawy, czyli przy uwzględnieniu zwaloryzowanego kapitału początkowego.

W dniu 8 stycznia 2020r. ubezpieczony złożył wniosek o przeliczenie kapitału początkowego wraz z rekompensatą w związku z wykonywaniem prac w szczególnych warunkach i przedłożył na tę okoliczność świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 7 maja 2004r., w którym podano, że ubezpieczony był zatrudniony w (...) S.A. od 18 października 1976r. do 31 grudnia 1996r., w tym w okresie od 1 kwietnia 1977r. do 3 lipca 1977r. oraz od 27 czerwca 1978r. do 31 grudnia 1996r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pełnił stały i bezpośredni nadzór nad pracą elektromonterów instalacji i urządzeń elektroenergetycznych na stanowisku Kierownika Oddziału (...) wymienionym w wykazie A dziale XIV poz.24 pkt 1 stanowiącym załącznik Nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z 1 sierpnia 1983r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz wzrostu emerytury lub renty.

W rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy wydał decyzję skarżoną.

Ubezpieczony był zatrudniony w (...) Oddział w T. od 18 października 1976r. do 31 grudnia 1991r. oraz w (...) Przedsiębiorstwie (...) w B. od 1 stycznia 1992r. do 31 grudnia 1996r. na stanowiskach: Kierownika Budowy od 1 kwietnia 1977r. do 3 lipca 1977r., starszego mistrza od 27 czerwca 1978r. do 30 kwietnia 1981r. ( okres ten organ rentowy zaliczył do pracy w warunkach szczególnych ), Kierownika O. (...) T. od 1 maja 1981r. do 31 grudnia 1991r., Kierownika Oddziału Centrum w B. od 1 stycznia 1992r. do 31 grudnia 1996r. W okresie od 4 lipca 1977r. do 26 czerwca 1978r. ubezpieczony odbywał służbę wojskową.

Zakład pracy zajmował się przez cały czas, to jest również po przekształceniu od 1992r., tym samym, to jest robotami elektrycznymi na nowo powstałych osiedlach, budowanych szpitalach, halach itp. Przedsiębiorstwo współpracowało z różnymi firmami budowlanymi.
Np. Kombinat Budowlany budował osiedle do stanu surowego. Następnie Przedsiębiorstwo zajmowało się wykończeniem budynków pod względem elektrycznym, poczynając od wykucia bruzd, kładzenia kabli, kopania rowów kablowych, podłączenia do stacji transformatorowych, do zapewnienia oświetlenia na osiedlach. Następnie na budowy wchodziły inne firmy, które zajmowały się hydrauliką itd. Od powstania spółki akcyjnej zakład zajmował się także sprzedażą materiałów elektrycznych oraz prowadzeniem całorocznego ośrodka wypoczynkowo-rehabilitacyjnego (...) w K.. Spółka zatrudniała w tym celu personel medyczny. Ubezpieczony nadzorował roboty prowadzone na budowach, podlegali mu wszyscy pracownicy Przedsiębiorstwa wykonujący tam prace. Czasami ubezpieczony jeździł na konkretną budowę, gdzie robił odprawę, przegląd prac wykonanych w dniu poprzednim. Następnie obserwował jak pracownicy pracują, rozwiązywał ewentualne problemy. Czasami na jednej budowie był przez cały dzień, a czasami w czasie dnia był
na kilku budowach. Przy niektórych pracach elektrycznych tylko ubezpieczony miał uprawnienia do nadzoru i wtedy musiał być przy tej pracy cały czas. Gdy był na budowach, to zwracał uwagę zarówno bezpośrednio elektromonterom jak i przekazywał uwagi mistrzowi budowy. Kwestiami kadrowymi, zaopatrzeniem, kosztorysami zajmowały się pracownice sekretariatu, które współpracowały z głównym oddziałem w G.. Od 1992r. doszło do przekształcenia przedsiębiorstwa i ubezpieczony nadzorował budowy z obszaru B. i T.. Nastąpiło zmniejszenie zatrudnienia, zleceń i nie było potrzeby, aby każdy z tych dawnych oddziałów miał swojego kierownika. Ubezpieczony wykonywał nadal taką samą pracę jak wcześniej. Pracował również w pobliżu napięć w stacjach.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zawartej w aktach organu rentowego, aktach osobowych ubezpieczonego oraz świadków R. B. i P. J., zeznań świadków R. B. i P. J., zeznań ubezpieczonego ( protokół elektroniczny z rozprawy z 21 października 2020r. czas 00:05:40 – 01:29:17 ).

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i ubezpieczonego, gdyż były one rzeczowe, logiczne, spójne, korelujące ze zgromadzoną w sprawie dokumentacją.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego A. P. nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 965 ze zm.), rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

W myśl ust. 2 rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy czym chodzi tu o prawo do wcześniejszej emerytury. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 17 grudnia 2015r. ( sygn. akt III AUa 717/15 ), celem rekompensaty jest złagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Nie polega ona jednak na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, ale na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ( w myśl art.23 ustawy rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ). Nabycie prawa do emerytury na zasadach ogólnych nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia do rekompensaty.

W rozpoznawanej sprawie spór sprowadzał się do ustalenia, czy istnieją podstawy
do zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia ubezpieczonego
w (...) Oddział w T.
od 18 października 1976r. do 31 grudnia 1991r. oraz powstałym w wyniku przekształcenia (...) Przedsiębiorstwie (...) w B. od 1 stycznia 1992r. do 31 grudnia 1996r. Organ rentowy z okresu tego zatrudnienia uwzględnił ubezpieczonemu do pracy w warunkach szczególnych okres zatrudnienia na stanowisku starszego mistrza.

Ubezpieczony domagał się zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych całego powyższego okresu zatrudnienia podnosząc, że sprawował wówczas nadzór nad pracą elektromonterów.

Zdaniem Sądu praca taka mogłaby być zaliczona do pracy w warunkach szczególnych tylko wtedy, gdy Przedsiębiorstwo - w którym pracownicy, to jest elektromonterzy oraz ubezpieczony byli zatrudnieni - można zaliczyć do branży energetycznej. W wykazie A działu II wymienione są prace: „ W energetyce ” – „ Prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych ”.

Sąd w pełni podziela pogląd zawarty w wyroku Sądu Najwyższego z 6 grudnia 2017r., III UK 281/16 (LEX nr 2434687), w którym Sąd Najwyższy stwierdził, że za prace
w szczególnych warunkach w energetyce mogą być uznane tylko takie prace, które są realizowane w przedsiębiorstwie działającym w ramach tej gałęzi przemysłu i które polegają na montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, ściśle związanych z wytwarzaniem i przesyłaniem energii elektrycznej i cieplnej. Chodzi przy tym o kwalifikowany charakter tych prac wynikający właśnie z wykonywania ich w obrębie "systemu energetycznego", w skład którego wchodzą zakłady wytwarzające energię elektryczną i cieplną oraz przesyłające tę energię do odbiorców. Zgodnie regulacją działu II, wykazu A, stanowiącego załącznik do tego rozporządzenia, znaczenie dla nabycia uprawnień do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, ze względu na wykonywanie prac w szczególnych warunkach, mają prace wykonywane stale i w pełnym wymiarze w energetyce, tzn. prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych (Wykaz A, dział II - w energetyce). (...) to gałąź przemysłu zajmująca się wytwarzaniem (przetwarzaniem) energii elektrycznej oraz cieplnej i dostarczaniem jej odbiorcom. Nie jest więc uzasadnione zaliczanie do prac szkodliwych w "energetyce" wszystkich prac związanych z montowaniem oraz eksploatacją wszelkich instalacji i urządzeń elektrycznych. Wykonywanie tak szeroko rozumianego rodzaju prac czyniłoby bezprzedmiotowymi granice pojęcia "energetyka" z działu II i przenosiłoby wcześniejsze uprawnienia emerytalne na różne prace elektryczne nienależące do "energetyki". Wszak w samej "energetyce" nie chodzi o wszelkie prace elektryczne, lecz tylko o wskazane w dziale II prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej
i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych
i cieplnych. Branżowy charakter pracy w energetyce ma zatem znaczenie decydujące
( por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 2014r. I UK 384/13, LEX nr 1466626,
z 24 czerwca 2015r. I UK 359/14 ). Również w wyroku z dnia 24 czerwca 2015r., I UK 359/14 Sąd Najwyższy podał, że za prace w szczególnych warunkach w energetyce mogą być uznane tylko takie prace, które są realizowane w przedsiębiorstwie działającym w ramach tej gałęzi przemysłu (branży) i które polegają na montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, ściśle związanych z wytwarzaniem i przesyłaniem energii elektrycznej i cieplnej. Chodzi przy tym o kwalifikowany charakter tych prac wynikający właśnie z wykonywania ich w obrębie "systemu energetycznego", w skład którego wchodzą zakłady wytwarzające (przetwarzające) energię elektryczną i cieplną oraz przesyłające (dostarczające) tę energię do odbiorców. Z kolei umieszczenie w dziale II wykazu A (na takich samych, równych zasadach) prac montażowych, remontowych i eksploatacyjnych oznacza, iż każdy z tych rodzajów prac musi charakteryzować się narażeniem na ekspozycję takich samych czynników szkodliwych oraz takim samym stopniem owej ekspozycji. Jeśli bowiem prawodawca wymienia jedynie rodzaje czynności, których wspólną cechą jest ich realizacja przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej, to bez względu na to, czy są one wykonywane przy montażu, remoncie bądź eksploatacji urządzeń służących do wytwarzania
i przesyłania energii, muszą charakteryzować się takim samym stopniem szkodliwości
dla zdrowia i uciążliwości. Jest to natomiast możliwe tylko wówczas, gdy wszystkie te prace są wykonywane w takich samych (albo przynajmniej bardzo zbliżonych) warunkach i stanowią pewien ciąg technologiczny, który rozpoczyna się od montażu urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych służących wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej, a następnie jest związany z ich bieżącą eksploatacją, w ramach której będzie też występować konieczność przeprowadzenia remontów tych urządzeń. Istotą pracy w szczególnych warunkach jest ich szkodliwe oddziaływanie na organizm człowieka, prowadzące do szybszego obniżenia wydolności organizmu. Stan faktyczny stanowiący podstawę dochodzonych uprawnień musi więc opisywać sytuację mieszczącą się w definicji pracy w szczególnych warunkach ujętej w art.32 ust.2 ustawy emerytalnej, czyli pracę o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagającą wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Z materiału dowodowego wynika, że Przedsiębiorstwo, w którym ubezpieczony
był zatrudniony nie należało do branży energetycznej w rozumieniu wynikającym z Wykazu A Działu II, lecz raczej do branży budowlanej, gdy zajmowało się generalnie pracami wykończeniowymi w zakresie instalacji elektrycznych w nowo powstałych osiedlach. Na przynależność do takiej branży wskazywała też zresztą świadek R. B.. W takiej sytuacji nie można uwzględnić spornego zatrudnienia ubezpieczonego jako pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu Wykazu A działu XIV poz.24 w związku z Wykazem A Działem II. Jednocześnie w Wykazie A Dziale V dotyczącym prac w szczególnych warunkach wykonywanych w branży budowlanej prace elektromonterskie nie zostały wymienione. Nadto należy zauważyć, że od 1992r., to jest od dokonanego przekształcenia zakładu pracy, zakład ten zajmował się także sprzedażą oraz prowadził ośrodek wypoczynkowy, w którym zatrudniony był personel medyczny. Okoliczność ta dodatkowo przemawia za tym, że zakład pracy nie należał do sektora energetycznego.

Powyższe powoduje brak podstaw zaliczenia spornych okresów zatrudnienia ubezpieczonego do pracy w warunkach szczególnych, co skutkuje brakiem legitymowania się przez ubezpieczonego wymaganym 15 – letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Tym samym ubezpieczony nie spełnia przesłanek do przyznania rekompensaty.

W konsekwencji powyższego Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. w związku z §9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2018r. poz.265 ).

(-) sędzia Grażyna Łazowska