Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 sierpnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Grażyna Łazowska
Protokolant:	Korneliusz Jakimowicz

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2014 r. w Gliwicach

sprawy B. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

przy udziale zainteresowanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w T.

o podleganie pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu

na skutek odwołania B. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 9 stycznia 2014 r. nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od ubezpieczonej B. F. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. kwotę 60 zł ( sześćdziesiąt złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSO Grażyna Łazowska

Sygn. akt VIII U 353/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9.01.2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w Z. stwierdził, że ubezpieczona B. F. jako pracownik płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu oraz wypadkowemu w okresie od 13.09.2013 r. do 25.11.2013r. W ocenie organu rentowego, nie świadczyła faktycznie pracy, a jedynym celem zawarcia umowy o pracę z zainteresowaną (...) sp. z o.o. było uzyskanie zasiłku macierzyńskiego.

W odwołaniu od powyższej decyzję, ubezpieczona wniosła o jej zmianę i ustalenie, że w okresie spornym podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę, zawartej z zainteresowaną.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Zainteresowana nie zajęła stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje.

Przedmiotem działalności zainteresowanej było wykonawstwo konstrukcji stalowych, grzejników metalowych oraz świadczenie usług w zakresie malowania proszkowego. Zainteresowana zatrudniała dwóch pracowników umysłowych, tj. księgową i dyrektora do spraw technicznych M. T. oraz pracowników fizycznych na stanowiskach spawaczy, ślusarzy, a także tokarzy.

Zaległości zainteresowanej z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne za okres od stycznie 2006r. do października 2013r. wynosiły 501 012zł., z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od listopada 2008r. do października 2013r. wynosiły 144 817 zł. W latach 2010-2012 zainteresowana wykazywała straty finansowe.

W dniu 13.09.2013 r. ubezpieczona zawarła z zainteresowaną umowę o pracę na okres próbny – 3 miesięcy na stanowisko asystentki ds. kontraktu (...) w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem 1600 zł brutto miesięcznie. W zakresie obowiązków wskazano, że ubezpieczona będzie się zajmować prowadzeniem wszelkich spraw związanych z realizacją kontraktu (...) S.A. do umowy nr (...) dot. gromadzenia dokumentacji BHP, warsztatowej i wykonawczej.

Ubezpieczona podpisała listę obecności za okres od 2 do 13.09.2013r. oraz od 1 do 15.10.2013r.

Zaświadczeniem lekarskim z dnia 7.10.2013r. stwierdzono, że ubezpieczona jest zdolna do pracy na stanowisku asystenta. W dniu 16.10.2013r. ubezpieczona urodziła dziecko 16.10.2013r. i w związku z tym korzysta z urlopu macierzyńskiego.

Zainteresowana nie zatrudniła nikogo na zastępstwo ubezpieczonej.

Od listopada 2013r. zainteresowana zawiesiła działalność gospodarczą z uwagi na problemy finansowe, które pogłębiały się od około roku. Skutkiem tych problemów były m.in. opóźnienia w wypłacie wynagrodzeń. Zainteresowana zwolniła w listopadzie 2013r. swoich pracowników.

W trakcie postępowania wyjaśniającego przed organem rentowym, dyrektor ds. technicznych zainteresowanej M. T. podał, że ubezpieczona wykonywała pracę przez 8 godzin dziennie, potwierdzając obecność podpisami na liście obecności a do jej obowiązków należało prowadzenie wszelkich spraw oraz gromadzenie dokumentacji do kontaktu B.. Ubezpieczona wskazała, że pracę wykonywała w siedzibie zainteresowanej, według list obecności, dopisywała się na liście obecności i zajmowała się gromadzeniem dokumentacji bhp, warsztatowej i wykonawczej.

[dowód: akta rentowe, zeznania świadka M. T.]

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka M. T. i ubezpieczonej, że ubezpieczona w okresie spornym świadczyła pracę dla zainteresowanej. Przede wszystkim wskazać należy na zasadnicze sprzeczności pomiędzy ich treścią a pisemnymi oświadczeniami złożonymi w trakcie postępowania wyjaśniającego przed organem rentowym. W postępowaniu tym wskazano, że ubezpieczona świadczyła codzienne pracę, przez 8 godzin w siedzibie zainteresowanej, zajmując się prowadzeniem wszelkich spraw oraz gromadzeniem dokumentacji do kontraktu B.. W trakcie zeznań natomiast wskazano, że ubezpieczona pracowała jako kurier przewożąc 1-2 razy w tygodniu dokumentację pomiędzy siedzibą zainteresowanej w T. a miejscowością R. pod Ł.. Świadek podał, że zainteresowana potrzebowała na okres około 6 miesięcy dyspozycyjnej osoby, z uwagi na konieczność przewożenia dokumentacji B.. Mając na uwadze, że we wrześniu 2013r. ubezpieczona była w 8 miesiącu ciąży, niewiarygodnym w ocenie Sądu jest by pracodawca zdecydował się zatrudnić ją jako kierowcę, narażając na dyskomfort i niebezpieczeństwo związane z prowadzeniem pojazdu w tym stanie. Sąd nie dał wiary ubezpieczonej, że wskazała lekarzowi, że pracuje jako kierowca-kurier, bowiem zasady doświadczenia życiowego wskazują, że na tydzień przed porodem nie otrzymałaby zaświadczenia o zdolności do wykonywania takiej pracy. Odległość pomiędzy T. a R. wynosi około 181 km, a zatem nie sposób dać wiary ubezpieczonej, że w jedną stroną jechała 5-6 godzin. Nadto wiązałoby się to z co najmniej 12 godzinnym pobytem w samochodzie, co zważywszy na wysoką ciążą nie jest prawdopodobne. Z oczywistych względów też ubezpieczona nie mogła świadczyć takiej pracy przez okres 6 miesięcy. Brak jest jakichkolwiek dowodów, że ubezpieczona przewoziła dokumentację B.. Brak jakiejkolwiek dokumentacji potwierdzających wyjazdy służbowej ubezpieczonej. Pełnomocnik organu rentowego wnosił o podanie danych osób z którymi ubezpieczona kontaktowała w sekretariacie B. w R., lecz pełnomocnik ubezpieczonej stwierdził na brak możliwości złożenia wniosków dowodowych na tę okoliczność, a zatem Sąd nie miał podstaw do prowadzenia w tym kierunku dalszego postępowania dowodowego. Na niewiarygodność zeznań wskazuje podana przez świadka liczba wyjazdów ubezpieczonej - kilkadziesiąt, kilkanaście – a równocześnie, że miały one miejsce 1-2 razy w tygodniu. W okresie od 13.09. do 15.10.2013r. takich wyjazdów mogło być najwyżej 8. Na fikcyjność zawartej umowy o pracę wskazuje również w ocenie Sądu okoliczność, że ubezpieczona miała z własnych środków pokrywać koszty wyjazdów, bowiem koszty te pochłaniałyby całe jej wynagrodzenie, abstrahując od niezgodności takiego rozwiązania z przepisami kodeksu pracy o wynagrodzeniu i wyjazdach służbowych. Nadto świadek, mimo że jak podał zatrudnił ubezpieczoną, w ogóle nie pamięta treści umowy o pracę, okresu jej trwania ani ustalonego wynagrodzenia, co w świetle zeznań, że w tym czasie jedynie ubezpieczona była przyjęta do pracy oraz problemów finansowych zainteresowanej, jest niewiarygodne. Podkreślenia wymaga, że zainteresowana nie odprowadziła składek na ubezpieczenia społeczne w związku zawarciem umowy o pracę z ubezpieczoną. Nie można pominąć okoliczności, że zainteresowana przed listopadem 2013r. realizowała ostatnie zlecenia, w toku postępowania nie wykazała potrzeby zatrudniania nowego pracownika, nadto nikt nie został przyjęty na zastępstwo ubezpieczonej, czy czyni zeznania świadka o konieczności pilnego zatrudnienia ubezpieczonej i przewożenia dokumentacji w październiku, listopadzie 2013r. niewiarygodnymi. Zdaniem Sądu ubezpieczona nie wykazała, że świadczyła jakąkolwiek pracę dla zainteresowanej oraz, że w tym celu codziennie przychodziła do siedziby zainteresowanej. Podpisy na liście obecności nie są takim dowodem, szczególnie, że ubezpieczona we wrześniu 2013r. podpisała listę za dni poprzedzające datę wskazaną jako zawarcie umowy o pracy. W ocenie Sądu, świadczy to o tym, że lista została podpisana celem stworzenia dokumentacji pracowniczej i nie jest odzwierciedleniem faktycznych dni pracy. Trudno bowiem przyjąć by osoba, która codziennie przychodzi do pracy dopuściła się takiej omyłki, nawet jak podpisuje /jak to podała, ubezpieczona/ listę raz na tydzień.

Sąd zważył, co następuje

Odwołanie ubezpieczonej nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych [tekst jednolity: Dz. U. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm. ], obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej są pracownikami. Ponadto, przepisy art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 tej ustawy wprowadzają obowiązek, w odniesieniu do pracowników, ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego. Zgodnie z treścią art. 13 pkt 1 ustawy, obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne w okresach: pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania stosunku pracy.

Jak wynika z treści art. 8 ust. 1 ww. ustawy , za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy.

W tym miejscu wskazać należy, że organ rentowy w oparciu o treść art. 68 ust. 1 lit a ustawy o SUS jest uprawniony do dokonywania oceny umów, które rodzą obowiązek ubezpieczenia społecznego, ich rodzaju, a także mocy wiążącej.

Okolicznością sporną w niniejszej sprawie jest, czy w okresie od 13.09.2013 r. do 25.11.2013r., ubezpieczona podlegała ubezpieczeniom społecznym, tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia u zainteresowanej.

W świetle dokonanych ustaleń, Sąd podziela stanowisko organu rentowego, że umowa o pracę ubezpieczonej jest umową pozorną, zawartą wyłącznie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych i jako taka nie stanowi tytułu ubezpieczenia.

Zgodnie z przepisem art. 83 kc „nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności.” O pozorności decyduje kumulatywne zaistnienie trzech przesłanek, tj. tajne, niedostępne osobom trzecim porozumienie, co do zamiaru wywołania pozorną czynnością prawną zwykłych skutków prawnych; oświadczenie woli drugiej stronie oraz zgoda stron na pozorny charakter czynności. Realizacja powyższych warunków następuje również w sytuacji, gdy strony zawierające umowę o pracę w momencie jej podpisania nie miały zamiaru jej konsekwentnego wykonywania, odpowiadającego warunkom wpisanym w treść takiej umowy.

W ocenie Sądu, przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że strony zawarły umowę o pracę dla pozoru i ubezpieczona nie świadczyła pracy dla zainteresowanej. Sąd wyżej uzasadnił z jakich przyczyn nie dał wiary zeznaniom świadka i ubezpieczonej w tym zakresie.

Podkreślenia wymagają rozbieżności zachodzące pomiędzy treścią dokumentacji zgromadzonej w toku postępowania dowodowego, a treścią tych zeznań, krótkotrwałość zatrudnienia ubezpieczonej, charakter rzekomo powierzonej pracy kierowcy-kuriera oraz brak jakichkolwiek dowodów świadczących o wykonywaniu pracy przez ubezpieczoną, polegającej na przewozie i segregacji dokumentacji. Istotnym jest, że po dacie przejścia przez ubezpieczoną na urlop macierzyński nie zatrudniono nikogo „na zastępstwo”, co wskazuje, na fikcyjność stanowiska pracy ubezpieczonej. Przeciw rzeczywistej potrzebie zatrudnienia odwołującej przemawia również sytuacja finansowa zainteresowanej, która w latach 2010-2012 osiągała straty i posiada wysokie zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Sąd podziela stanowiska wyrażone w przywołanych przez organ rentowy orzeczeniach Sądu Najwyższego w których wskazano: „O tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia, gdyż w takim przypadku wady oświadczeń woli dotykające umowy o pracę - nawet powodujące jej nieważność - nie wywołują skutków w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych” /wyrok z dnia 5.06.2009. I UK 21/09, M.P.Pr. (...)-101/;

„ Podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę (art. 22 k.p., art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 ustawy z 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa umowę o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia” /wyrok z dnia 24.08.2010r., I UK 74/10, LEX nr 653664/.,

„ Zawarcie umowy o pracę i zgłoszenie wynikającego z niej zatrudnienia organowi ubezpieczeń społecznych nie powodują powstania obowiązkowego ubezpieczenia społecznego, jeżeli z okoliczności (nie wyłączając domniemania faktycznego - art. 231 k.p.c.) wynika, że praca nie była świadczona oraz że ustalone warunki wynagradzania za pracę nie odpowiadały zatrudnieniu, ale zostały uzgodnione w celu uzyskania nieproporcjonalnych świadczeń z ubezpieczenia społecznego” / wyrok z dnia 4.10.2007r., I UK 116/07, OSNP 2008/23-24/355”.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że zgłoszenie ubezpieczonej do ubezpieczeń społecznych miało charakter fikcyjny, bowiem zawarcie umowy o pracę nie było związane z rzeczywistym wykonywaniem obowiązków pracowniczych. Pozorna umowa o pracę, nie stanowi uprawnionego tytułu podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Sąd uznał, że w momencie zawarcia umowy o pracę faktycznym zamiarem ubezpieczonej było uzyskanie świadczenia z ubezpieczenia społecznego wypłacanego w związku z przebywaniem na urlopie macierzyńskim, co wyklucza objęcie jej w okresie od 13.09.2014 r. do 25.11.2013 r. obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym .

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie w punkcie pierwszym, z kolei o kosztach rozstrzygnięto w punkcie drugim wyroku.

SSO Grażyna Łazowska