Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSR del Magdalena Kimel
Protokolant:	Korneliusz Jakimowicz

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2016 r. w Gliwicach

sprawy M. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o odsetki

na skutek odwołania M. M. (M.)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 13 stycznia 2016 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej M. M. (3) (M.) prawo do odsetek ustawowych za zwłokę w wypłacie kwoty stanowiącej wartość świadczenia kompensacyjnego od następujących rat:

- za okres od 1 listopada 2014 r do 28 lutego 2015 r od dnia 01 marca 2015 r do dnia wykonania decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 10 grudnia 2015 r,

- za okres od 01 marca 2015 r do 30 września 2015 r od dnia 21 każdego miesiąca, poczynając od 21 marca 2015 r do daty wykonania decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 10 grudnia 2015 r,

2.  w pozostałym zakresie oddala odwołanie,

3.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz ubezpieczonej M. M. (M.) kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

(-) SSR del. M. K.

Sygn. VIII U 347/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 stycznia 2016 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonej M. M. (3) wypłaty odsetek z tytułu wypłaconego wyrównania nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Ubezpieczona M. M. (3) w odwołaniu domagała się zmiany decyzji i przyznania jej odsetek ustawowych z tytułu wypłaconego wyrównania nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego. Na rozprawie w dniu 01 czerwca 2016 r pełnomocnik odwołującej sprecyzował, że domaga się odsetek ustawowych od dnia 01.03.2015 r.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS powinien wydać decyzję w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Natomiast zgodnie z art. ust 1 a cytowanego artykułu, w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatecznej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy wydając orzeczenie stwierdza odpowiedzialność organu rentowego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł, że wydając wyrok w sprawie przyznania odwołującej prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Orzeczenie organu odwoławczego wpłynęło w dniu 17.11.2015 r i zgodnie z zapisem ustawy zostało potraktowanej jako ostatnia okoliczność niezbędna do wydania decyzji. Organ rentowy wywodził, że w dniu 10.12.2015 r wydał decyzję ustalając wysokość nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego oraz dokonał wypłaty wyrównania świadczenia od dnia 01.11.2014 r, tj daty określonej w wyroku sądu w dniu 17.12.2015r. Zdaniem organu rentowego wypłata świadczenia została dokonana w terminie 30 dni, od wyjaśnienia ostatniej okoliczności, w związku z tym odsetki nie przysługują.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Decyzją z dnia 23 stycznia 2015 r Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił M. M. (3) prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że z konta ubezpieczonej wynika, że w okresie od 01.09.2014 r do nadal podlega ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tytułu wykonywania pracy w ramach umowy zlecenia, zatem przesłanka o niepodleganiu innym ubezpieczeniom, o którym mowa w art. 4 ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, nie został spełniony. Świadczenie kompensacyjne przysługuje bowiem osobie, która po rozwiązaniu stosunku pracy, a przed przejściem na świadczenie kompensacyjne, nie wykonuje żadnej pracy, ani tez nie prowadzi żadnej pozarolniczej działalności, tj nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczona wniosła o jej zmianę poprzez przyznanie jej prawa do świadczenia kompensacyjnego.

Sprawa toczyła się przed Sądem Okręgowym w Gliwicach pod sygn. akt VIII U 416/15. Wyrokiem z dnia 20 maja 2015 r Sąd Okręgowy w Gliwicach zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do świadczenia kompensacyjnego począwszy od 1 listopada 2014 r. Sąd wskazał, że wszystkie przesłanki konieczne do przyznania prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego zostały spełnione. Żaden przepis nie wymaga aby bezpośrednio przed złożeniem wniosku ubezpieczony miał status nauczyciela, wręcz przeciwnie przepisy nakazują rozwiązanie stosunku pracy. Brak też przepisu wymagającego złożenie wniosku o świadczenie bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy nauczycielskiej. Sąd zaznaczył, że przepis art. 4 ust. 1 ustawy w punkcie 3 mówi o „rozwiązaniu stosunku pracy”, czyli stosunku uregulowanego przez przepisy Kodeksu pracy, zaś ubezpieczona wykonywała umowę cywilną, a to umowę zlecenia. Brak podstaw do przyjęcia, że wykonywanie umowy cywilnej wyklucza powstanie prawa do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.

Wyrokiem z dnia 07.10.2015 r Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił apelację organu rentowego. Wyrok został doręczony organowi rentowemu w dniu 17.11.2015 r.

W wykonaniu wyroku ZUS wydał decyzję z dnia 10.12.2015 roku, o przyznaniu ubezpieczonej nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego do dnia poprzedzającego dzień osiągnięcia wieku 60 lat i 9 miesięcy, od dnia 01.11.2014 r.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów z akt rentowych oraz na podstawie akt Sądu Okręgowego w Gliwicach sygn. akt VIII U 416/15

Powyższe dowody nie budziły wątpliwości Sądu i zostały w całości przyjęte za podstawę do ustalenia stanu faktycznego.

Sąd zważył, co następuje: od wołanie w przeważającej części zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych / Dz. U. z 2004 roku, nr 137, poz. 887 ze zm. / jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.

Zgodnie z przepisem art. 118 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych / tekst jednolity : Dz. U. z 2004 roku, nr 39, poz. 353 ze zm. / organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.

Po myśli przepisu art. 118 ust. 1a. powyższej ustawy w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego.

ZUS w odpowiedzi na odwołanie wskazywał, że decyzja wydana została w terminie ponieważ datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności w sprawie była data wpłynięcia do oddziału wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach. Sąd nie podziela takiej wykładni przepisu art. 118 ust 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Według Sądu przepis ten stanowi, że za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności koniecznej do wydania decyzji uznaje się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia sądu, o ile za nieustalenie tych okoliczności odpowiedzialności nie ponosi organ rentowy. Takie stanowisko wyraził też Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 11 września 2007 roku sygn. P 11/07, na który powoływała się ubezpieczona.

Ubezpieczona domaga się odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia kompensacyjnego. W sprawie o sygn. akt VIII U 416/15 okolicznością sporną była kwestia zastosowania przepisów prawa – co szeroko omówione zostało przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 07 października 2015 r, a wcześniej przez Sąd Okręgowy w Gliwicach w wyroku z dnia 20 maja 2015 r. W ocenie Sądu organ rentowy po wpłynięciu wniosku odwołującej mógł prawidłowo zastosować przepisy prawa, zaś ich błędne zastosowanie jest okolicznością obciążającą ZUS. Wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia, w sytuacji gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności gdy ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia, oznacza że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ ponosi odpowiedzialność, choćby nie można było mu zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r, sygn. akt I UK 159/04, OSNP nr 19/2005, poz 308). Ubezpieczona wykazała wszystkie przesłanki warunkujące przyznanie świadczenia kompensacyjnego, zaś organ rentowy w sposób niewłaściwy zinterpretował przepisy prawa.

Zgodnie § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 lutego 1999 roku w sprawie szczegółowych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubezpieczeń społecznych / Dz. U. Z 1999 roku, nr 12, poz. 104/ odsetki wypłaca się za okres od dnia następującego po upływie terminu na ustalenie prawa do świadczeń lub ich wypłaty, przewidzianego w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń - do dnia wypłaty świadczeń, z uwzględnieniem ust. 2-5.

Według ust 2. okres opóźnienia w ustaleniu prawa do świadczeń i ich wypłacie, dla których przepisy określające zasady ich przyznawania i wypłacania przewidują termin na wydanie decyzji, liczy się od dnia następującego po upływie terminu na wydanie decyzji.

Zgodnie z ust 4. okres opóźnienia w wypłaceniu świadczeń okresowych liczy się od dnia następującego po ustalonym terminie ich płatności.

Decyzją z dnia 23.01.2015 r został rozpoznany wniosek ubezpieczonej z 12 listopada 2014 roku o świadczenie kompensacyjne i w tej dacie mogła zostać wydana prawidłowa decyzja. Termin wypłaty świadczenia przypada na 20 -tego każdego miesiąca. Od ustalonego terminu płatności ZUS pozostawał w opóźnieniu z jego wypłatą. Ponieważ jednak odwołująca domagała się odsetek ustawowych od dnia 1 marca 2015 r, Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, ze za okres od dnia 01 listopada 2014 r do dnia 28 lutego 2015 r przyznał ubezpieczonej odsetki od dnia 01 marca 2015 r, a za pozostały okres tj od 01 marca 2015 r do 30 września 2015 r (gdyż do tej daty ubezpieczonej przysługiwało świadczenie kompensacyjne), odsetki przyznane zostały od dnia 21 każdego miesiąca, poczynając od dnia 21 marca 2015 r do daty wykonania decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. z dnia 10 grudnia 2015 r. Stąd w pozostałym zakresie odwołanie zostało oddalone.

Brak orzeczenia o stwierdzeniu odpowiedzialności ZUS przez Sądy I i II instancji nie wyklucza możliwości zasądzenia odsetek za opóźnienie w płatności świadczenia w prawidłowej wysokości od organu rentowego na rzecz odwołującej, ponieważ celem przepisu art. 118 ust 1a ustawy emerytalnej jest tylko skrócenie postępowania administracyjnego i sądowego, gdyż wykonując wyrok o przyznaniu prawa do świadczenia lub jego wysokości, organ rentowy zobowiązany będzie do wypłaty odsetek na mocy stwierdzenia jego odpowiedzialności przez sąd bez potrzeby powtarzania postępowania administracyjnego i ewentualnie sądowego.

Mając powyższe na uwadze Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w zakresie wskazanym w pkt 1 sentencji na podstawie powołanych przepisów i art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

W pkt 2 oddalono odwołanie w pozostałej części na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. ponieważ odsetki za okresy inne niż uwzględnione przez Sąd nie są należne.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz.U. z 2015r., poz.1800), ponieważ ubezpieczona uległa w nieznacznej części roszczenia.

(-) SSR del Magdalena Kimel