Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 sierpnia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodnicząca:	sędzia Małgorzata Sąsiadek
Protokolant:	Iwona Sławińska

po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2023 roku w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z odwołania R. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do rekompensaty, ustalenie kapitału początkowego

na skutek odwołania R. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 9 lutego 2023 roku, nr (...)

z dnia 13 stycznia 2023 roku, nr (...)-2007

zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 9 lutego 2023 roku w ten sposób, że przyznaje odwołującemu prawo do rekompensaty;

oddala odwołanie od decyzji z dnia 13 stycznia 2023 roku.

(-) sędzia Małgorzata Sąsiadek

Sygn. akt VIII U 285/23

UZASADNIENIE

Punktu 1 wyroku z dnia 1 sierpnia 2023 roku.

Decyzją z dnia 9 lutego 2023 roku pozwany organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., po rozpoznaniu wniosku odwołującego R. B. z dnia 2 lutego 2023 roku odmówił mu prawa do rekompensaty za pracę w szczególnych warunkach.

Organ rentowy wskazał, że odwołujący do dnia 31 grudnia 2008 roku nie udokumentował 15 lat pracy w warunkach szczególnych .

Organ rentowy wskazał, że odwołujący udowodnił 13 lat, 11 miesięcy i 1 dzień pracy w warunkach szczególnych. Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił odwołującemu okresu pracy od 1 czerwca 1997 roku do 27 września 1999 roku z tytułu zatrudnienia w Zakładach (...) S.A. w Z., gdyż okres ten nie został wystarczająco udowodniony – w przedłożonym świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 16 grudnia 1999 roku pracodawca nie określił charakteru wykonywanej pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku.

Odwołujący nie zgodził się z zaskarżoną decyzją wskazując, że w okresie spornym pracował na stanowisku formierza. Tym samym wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu prawa do rekompensaty.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący R. B. urodził się (...).

Decyzją z dnia 9 lutego 2023 roku pozwany organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił mu prawa do rekompensaty za pracę w szczególnych warunkach.

Organ rentowy wskazał, że odwołujący do dnia 31 grudnia 2008 roku udowodnił 13 lat, 11 miesięcy i 1 dzień pracy w warunkach szczególnych. Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie uwzględnił odwołującemu okresu pracy od 1 czerwca 1997 roku do 27 września 1999 roku z tytułu zatrudnienia w Zakładach (...) S.A. w Z., gdyż okres ten nie został wystarczającą udowodniony – w przedłożonym świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 16 grudnia 1999 roku pracodawca nie określił charakteru wykonywanej pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku.

Ze świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 16 grudnia 1999 roku wydanego przez Odlewnie (...) S.A. w C. wynika, że odwołujący był zatrudniony w tym zakładzie pracy w okresie od dnia 1 czerwca 1997 roku do dnia 27 września 1999 roku, a w okresie od dnia 1 czerwca 1997 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku wykonywał pracę na stanowisku „formierz ręczny” wymienionym w wykazie stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marca 1985 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu hutnictwa maszynowego (Dz.Urz. MHiPM nr 1-3,poz. I).

Zakład (...) S.A. w Z. zajmował się formowaniem odlewów form wlewnic, pancerzy, drzwi, ram. Miejscem pracy odwołującego była hala. W tym czasie nie było maszyn do robienia form, wszystko trzeba było robić ręcznie. Te formy były robione z piasku, cementu, były też formy z piasku betonitowego. Piasek był przywożony samochodami na inną halę, która była obok, tam była robiona masa cementowa i przewożona była wózkiem na halę, gdzie między innymi pracował odwołujący. To było przewożone suwnicą na dane stanowisko, formy były robione w gruncie.

Formy miały szerokość od 1,5 metra do 5-6 metrów. Jeżeli trzeba było zrobić więcej form, to te formy robiły 2-3 osoby. Jeżeli była 1 forma do zrobienia, to robiły ją zazwyczaj 2 osoby. Odwołujący tak jak pozostali robił dziennie 2-3 formy, połowa czasu pracy to pozycja schylona. Tą formę po zrobieniu trzeba było obsypać cementem. Ta forma zostawała potem do zalania. Robienie tych form zajmowało cały dzień. Odwołujący w okresie spornym pracował w pełnym wymiarze czasu pracy i przez 8 godzin dziennie robił te formy.

Na hali, gdzie pracował odwołujący był kurz i była praca ubijakiem pneumatycznym, czyli były wibracje. Pracownicy mieli ubrania robocze, rękawice, nakolanniki.

Razem z odwołujący w Zakładzie (...) S.A. w Z. pracowali: F. W. i K. P., którzy zostali przesłuchani w sprawie w charakterze świadków. Obaj zeznali przed Sądem, że z tego zakładu pracy otrzymali świadectwo pracy w warunkach szczególnych. Świadek F. W. okazał nawet takie świadectwo pracy. Odwołujący też miał takie świadectwo pracy, ale je zgubił.

Odwołujący nie nabył prawa do wcześniejszej emerytury, a organ rentowy nie kwestionował pozostałych ustawowych przesłanek do nabycia przez odwołującego prawa do rekompensaty. Okolicznością sporną w sprawie był zatem brak udokumentowania przez odwołującego do 31 grudnia 2008 roku 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie dokumentacji z akt organu rentowego, zeznań świadków: F. W., K. P., przesłuchania odwołującego (e – protokół z dnia 18 lipca 2023 roku).

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i odwołującego, gdyż były one rzeczowe, logiczne i wzajemnie się uzupełniały. Przesłuchani w sprawie świadkowie, którzy pracowali razem z odwołującym potwierdzili, że wykonywał on w spornym okresie pracę w warunkach szczególnych, w pełnym wymiarze czasu pracy jako formierz.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie R. B. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. 2023, poz. 164) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

W myśl ust. 2 ustawy rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo
do wcześniejszej emerytury. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku
z dnia 17 grudnia 2015 roku ( sygn. akt III AUa 717/15 ) celem rekompensaty jest złagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Nie polega ona jednak na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, ale na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ( w myśl art.23 ustawy rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ). Jedynie nabycie prawa do wcześniejszej emerytury stanowi przesłankę negatywną przyznania prawa do rekompensaty, natomiast nabycie prawa do emerytury na zasadach ogólnych nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia do rekompensaty.

Odwołujący jest uprawniony do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W takiej sytuacji możliwe było przyznanie mu prawa do rekompensaty na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych pod warunkiem, iż legitymowałby się on co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS ( art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - art. 21 ust. 1 ustawy) na dzień 31 grudnia 2008 roku.

W sprawie spornym pozostawało, czy odwołujący w okresie kwestionowanym przez pozwany organ rentowy wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Postępowanie dowodowe, przede wszystkim w postaci zeznań świadków oraz przesłuchania samego odwołującego wykazało w sposób nie budzący żadnych wątpliwości, że odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na pewno w okresie od dnia 1 czerwca 1997 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku wykonywał prace formierza, które to stanowisko widnieje w wykazie A dziale III poz. 21 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze „przygotowywanie mas formierskich i prace formierzy oraz rdzeniarzy”. Z zeznań tych wynika, że odwołujący na pewno w okresie od 1 czerwca 1997 roku do 31 grudnia 1998 roku, a zatem w okresie, który po zaliczeniu go do okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powoduje, że odwołujący wykazał 15 lat takiej pracy do dnia 31 grudnia 2008 roku, wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy formy. Formy były robione z piasku, cementu, były też formy z piasku betonitowego. Piasek był przywożony samochodami na inną halę, która była obok, tam była robiona masa cementowa i przewożona była wózkiem na halę, gdzie między innymi pracował odwołujący. To było przewożone suwnicą na dane stanowisko, formy były robione w gruncie. Formy miały szerokość od 1,5 metra do 5-6 metrów. Jeżeli trzeba było zrobić więcej form to te formy robiły 2-3 osoby. Jeżeli była 1 forma do zrobienia to robiły ją zazwyczaj 2 osoby. Odwołujący tak jak pozostali dziennie robił 2-3 formy, połowa czasu pracy to pozycja schylona. Tą formę po zrobieniu trzeba było obsypać cementem.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało zatem ponad wszelką wątpliwość, że odwołujący w ww. okresie pracy w Zakładzie (...) S.A. w Z. wykonywał prace formierzy, co zostało wyraźnie wymienione w Rozporządzeniu z dnia 7 lutego 1983 r. w wykazie A dziale III poz. 21 załącznika.

Podsumowując, odwołujący legitymuje się wymaganym 15 – letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. W takiej sytuacji spełnia wszystkie konieczne warunki do ustalenia uprawnień do rekompensaty. Jednocześnie odwołujący nie uzyskał prawa do emerytury z warunków szczególnych.

W konsekwencji takiego przyjęcia Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w punkcie 1 wyroku zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu prawo do rekompensaty.

(-) sędzia Małgorzata Sąsiadek