Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

UZASADNIENIE

Decyzją z 29 listopada 2024r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu R. B. prawa do rekompensaty z tytułu pracy
w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu ZUS podkreślił, że odwołujący nie wykazał
15 lat pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej przed 1 stycznia 2009r.

W odwołaniu od powyższej decyzji i w toku procesu, ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych
i następnie jej uwzględnienia przy wyliczaniu wysokości przyznanej emerytury. Podniósł, że zgodnie z przedłożonymi przez niego świadectwami i zaświadczeniami wykonywał pracę
w warunkach szczególnych w wymiarze ponad 15 lat. Nadto podkreślił, że w jego ocenie ZUS bezpodstawnie nie uwzględnił mu do takiej pracy okresów zatrudnienia 1 stycznia 2009r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Równocześnie ZUS wskazał, że nie uwzględnił rekompensaty o której mowa w art. 21 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2024r., poz. 1696 ze zm.), argumentując iż odwołujący nie udowodnił na dzień 1 stycznia 2009r. wymaganego 15 – letniego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach, bowiem w ocenie ZUS, na podstawie przedłożonych przez odwołującego dowodów można do takiej pracy zaliczyć wyłącznie zatrudnienie od 1maja 1985r. do 30 czerwca 1987r. oraz z wyłączeniem urlopu bezpłatnego i zwolnień chorobowych, okres od 9 lipca 1987r. do 15 kwietnia 1992r. W konsekwencji zaś odwołujący do 31 grudnia 2008r., nie posiada 15 lat takiej pracy. Nadto w toku procesu ZUS podnosił, że za pracę w warunkach szczególnych, wymaganą do przyznania rekompensaty, brak możliwości przyjęcia wykonywania pracy w warunkach szczególnych po 31 grudnia 2008r.

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołujący R. B., urodzony (...), od (...), uprawniony jest do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, tj. ukończenia 65 lat, na podstawie przepisów ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2024r. poz. 1631 ze zm.), przyznanej decyzją z 25 października 2024r.

W decyzji tej organ rentowy ustalił równocześnie wysokość tego świadczenia. Ustalając wysokość emerytury odwołującego, organ rentowy nie uwzględnił rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Z kolei 14 listopada 2024r., odwołujący wystąpił z wnioskiem o rozpoznanie jego uprawnień do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Do wniosku tego, odwołujący przedłożył dowody mające potwierdzać jego pracę
w szczególnych warunkach w okresie od 1 maja 1985r. do 30 czerwca 1987r.; od 9 lipca 1987r. do 15 kwietnia 1992r.; od 24 sierpnia 2007r. do 22 grudnia 2007r.; od 22 maja 2009r. do 15 lipca 2011r.; od 11 września 2011r. do 31 grudnia 2011r.; od 1 stycznia 2012r. do 30 kwietnia 2019r. i od 10 lutego 2020r. do 23 marca 2021r.

W rozpoznaniu powyższego wniosku, organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję odmowną.

W toku procesu, ubezpieczony przedłożył nadto świadectwa pracy mające potwierdzać jego pracę w szczególnych warunkach w okresie od 1 października 2000r. do 31 grudnia 2004r.; od 1 stycznia do 30 września 2005r. oraz od 13 marca do 31 grudnia 2008r.

Natomiast w postępowaniu przed Sądem odwołujący, domagał się uznania za pracę
w warunkach szczególnych wszystkich okresów zatrudnienia za które przedłożył dokumentację, w tym przypadające po 31 grudnia 2008r.

W toku procesu Sąd ustalił, iż w okresie od 1 maja 1985r. do 30 czerwca 1987r., odwołujący pracował w Grupie (...). z.o.o, na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. Następnie w okresie od 9 lipca 1987r. do 15 kwietnia 1992r. pracował w (...) S.A. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15. Dalej w okresie od 24 sierpnia 2007r. do 22 grudnia 2007r., odwołujący pracował w (...) Sp. z.o.o., na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. Z kolei w okresie od 1 października 2000r. do 31 grudnia 2004r. i od 1 stycznia do 30 września 2005r., odwołujący pracował odpowiednio w (...) Sp. z.o.o. i (...) M. T.. na stanowisku kierowcy autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15. Zaś w okresie od 13 marca do 31 grudnia 2008r. odwołujący pracował w Handel (...), na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

W toku procesu Sąd ustalił, że zaliczenie wszystkich okresów pracy odwołującego, wykonywanej na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony i kierowcy autobusu o liczbie miejsc siedzących powyżej 15, przypadającej do 31 grudnia 2008r., po wyłączeniu okresów urlopów bezpłatnych i zwolnień chorobowych, pozwoli na uznanie, że wykazał on niespełna 13 lat pracy w warunkach szczególnych.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: akt organu rentowego, dokumentów przedłożonych przez ubezpieczonego (k.23-25), a także jego przesłuchania (k.26-27).

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i spójny, a tym samym za wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz na rozstrzygnięcie sprawy.
W szczególności Sąd dał w pełni wiarę zapisom w dokumentacji, która nie była kwestionowana przez strony.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 21, ust. 1 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (tekst jednolity: Dz.U. z 2024r., poz. 1696 ze zm.) rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Bezspornie R. B. jest uprawniony do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, w oparciu o przepisy ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2024r. poz. 1631 ze zm.), jednocześnie nie występował o ustalenie uprawnień do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Kwestia sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła uprawnień ubezpieczonego do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych określa ogólne warunki nabycia prawa do rekompensaty, czyli – zgodnie z definicją legalną zamieszczoną w art. 2 pkt 5 ustawy – do odszkodowania za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy
w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze przez osoby, które nie mają ustalonego decyzją prawomocną prawa do emerytury.

Prawo do rekompensaty przysługuje ubezpieczonemu, który legitymuje się przed dniem 1 stycznia 2009 r. co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Chodzi w tym przypadku o pracę, o której mowa w art. 32, 33, 39, 40 i 50c ustawy (art. 21 ust. 1).

Zatem przesłankami uprawniającymi do rekompensaty są:

- nienabycie przez ubezpieczonego prawomocną decyzją emerytury pomostowej

- legitymowanie się przez ubezpieczonego przed dniem 1 stycznia 2009r.co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

- nieuzyskanie przez ubezpieczonego prawa do wcześniejszej emerytury według zasad przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS.

Okoliczność sporna w przedmiotowej sprawie dotyczyła zatem ostatecznie posiadania przez ubezpieczonego wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych do 31 grudnia 2008r., bowiem ZUS nie uznał za udowodnione żadnego okresu takiej pracy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że odwołujący nie posiada na dzień 31 grudnia 2008r., wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

W niniejszej sprawie, wobec wprost wyartykułowanego żądania ubezpieczonego, spór sprowadzał się do ustalenia, czy istnieją podstawy do zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia ubezpieczonego, przypadających po 31 grudnia 2008r., gdyż bez uwzględnienia tych okresów nie wykazał on 15 lat pracy w warunkach szczególnych
a jedynie niespełna 13 lat takiej pracy. Z kolei odwołujący wprost podnosił w toku procesu, że okresy pracy w warunkach szczególnych winny być rozpoznane z uwzględnieniem okresów jego zatrudnienia po 31 grudnia 2008r.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd przyjął, że odwołujący nie posiada wymaganego 15 letniego okresu pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało bezspornie, że odwołujący w okresie do 31 grudnia 2008r., wykazał jedynie niespełna 13 lat pracy w warunkach szczególnych.

Równocześnie odnosząc się wprost do żądania odwołującego, Sąd zwraca uwagę, że w obecnym stanie prawnym, brak jest możliwości, przy ustalaniu prawa do przedmiotowej rekompensaty, uwzględnienia okresów pracy w warunkach szczególnych, przypadającej po
31 grudnia 2008r.

Z art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych wynika bowiem wprost, że rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli przed dniem 1 stycznia 2009r. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat . W związku czym brak było podstaw do uwzględnienia okresów takiej pracy, przypadających po tej dacie.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela przy tym pogląd wyrażony w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 23 lipca 2024r., w sprawie III AUa 3/23 (Biul.SAKa 2024/1-4/42-43), gdzie stwierdzono, że (...) Wymóg posiadania co najmniej 15-letniego okresu pracy
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 2009r. wynika z treści przepisu art. 22 ustawy o emeryturach pomostowych, określającego wzór obliczenia wysokości rekompensaty (czynnik SW - został zdefiniowany jako okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach przed 1 stycznia 2009 r., a czynnik W - oznaczono jako wiek ubezpieczonego w dniu 31 grudnia 2008 r. Od dnia 1 stycznia 2024 r. powyższe wskazanie zostało wyraźnie zawarte w przepisie art. 21 ust. 1 ustawy (...).

Mając zatem na uwadze wszystkie powyższe rozważania, należało uznać, że R. B. nie legitymuje się na dzień 1 stycznia 2009r. – 15 letnim okresem zatrudnienia
w warunkach szczególnych.

Wobec faktu, że odwołujący nie spełnił jednej z kluczowych przesłanek uprawniających go do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych, Sąd z mocy
art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie oddalił.

(-) Sędzia SO Gabriela Sobczyk