Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2022 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	sędzia Grzegorz Tyrka
Protokolant	Iwona Sławińska

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2022 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy A. A.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o prawo do rekompensaty

na skutek odwołania A. A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 9 grudnia 2021 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu A. A. prawo do rekompensaty.

(-) sędzia Grzegorz Tyrka

Sygn. akt VIII U 47/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 9 grudnia 2021r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu A. A. prawa do przeliczenia emerytury z uwzględnieniem rekompensaty, ponieważ przed dniem 1 stycznia 2009r. ubezpieczony nie wykonywał przez co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art.32 i 33 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tj. Dz.U. z 2021r., poz.291 ze zm. ). Organ rentowy wskazał, że brak jest podstaw do zaliczenia do takiej pracy okresu od 1 lipca 1994r. do 29 kwietnia 2002r., ponieważ przedłożony przez ubezpieczonego zakres czynności wskazuje, że będąc zatrudnionym na stanowisku kierownika budowy ubezpieczony sprawował pośredni nadzór, tj. przez pracowników na stanowiskach mistrzów i brygadzistów. Ponadto ubezpieczony wykonywał inne czynności o charakterze administracyjno-organizacyjnym, które wykluczały możliwość sprawowania stałego i bezpośredniego nadzoru nad pracownikami wykonującymi pracę w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany przez przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze po uprzednim zaliczeniu do takiej pracy okresów zatrudnienia w (...) S.A. w G. od 3 stycznia 1986r. do 29 kwietnia 2002r. oraz w Przedsiębiorstwie (...) w Z. Kombinacie Budowlanym (...) w Z. od 17 września 1976r. do 31 grudnia 1985r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko zajęte w decyzji zaskarżonej. Odnośnie okresu pracy od 17 września 1976r. do 31 grudnia 1985r., to organ rentowy wskazał, że nie uwzględnił tego okresu, ponieważ ubezpieczony nie przedstawił świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych ani też świadectwa pracy z adnotacją o wykonywaniu takiej pracy za wskazany wyżej okres.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

decyzją z 9 grudnia 2021r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu A. A. ( ur. (...) ) emeryturę od 19 sierpnia 2019r., to jest od osiągnięcia wieku emerytalnego.

Wysokość świadczenia organ rentowy obliczył zgodnie z art.25 i art.26 ustawy emerytalnej.

Następnie organ rentowy wydał decyzję zaskarżoną, którą odmówił ubezpieczonemu przeliczenia emerytury wraz z rekompensatą.

Ubezpieczony był zatrudniony od 17 września 1976r. do 31 grudnia 1985r. w KB G. Zakład Produkcji (...) w Z. na stanowiskach: technika budowlanego – inspektora ds. kontroli jakości i od 15 września 1977r. na stanowisku mistrza w Centralnej (...)7. Było to pierwsze zatrudnienie ubezpieczonego w całym okresie ubezpieczenia.

Zakład zajmował się budową budynków mieszkalnych wraz z infrastrukturą, tj. budował bloki mieszkalne, przedszkola, pawilony. Prowadził budowy m.in. Osiedla (...) w G.. Ubezpieczony pracował w tym czasie w zakładzie produkcji pomocniczej. Początkowo pracował na stanowisku technika budowlanego i do jego zadań należało sprawowanie nadzoru, kontrola jakości wykonywanych elementów prefabrykowanych na halach produkcyjnych. Następnie na stanowisku mistrza ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy nadzorował podległe mu brygady zbrojarzy, którzy zajmowali się zbrojeniem fundamentów, ścian, stropów. Brygady te przygotowywały zbrojenie zgodnie z rysunkiem technicznym i następnie przywoziły to na budowę i montowały zbrojenie, które potem było zalewane betonem, a także zajmowały się spawaniem elementów stalowych do zbrojenia np. spawano konstrukcje stalowe do części zbrojenia takie jak np. balustrady. Pręty były przygotowane na zakładzie produkcji pomocniczej. Roboty zbrojarskie były wykonywane także w zimie. Dodatkowo brygady wykonywały prace zbrojarskie do (...)u, który budował półfabrykaty. Ubezpieczony został skierowany przez zakład pracy na szkolenie i ukończył kurs mistrza w zawodzie zbrojarza.

Razem z ubezpieczonym pracowali K. D. i C. T., którzy podobnie jak ubezpieczony wykonywali pracę na stanowisku mistrza.

Prawomocnym wyrokiem z 9 maja 2017r. sygn. VIII U 242/17 Sąd Okręgowy w Gliwicach przyznał K. D. prawo do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych, po zaliczeniu do takiej pracy zatrudnienia tegoż świadka na stanowisku mistrza w powyższym zakładzie pracy.

Prawomocnym wyrokiem z 26 września 2016r. sygn. VIII U 392/16 Sąd Okręgowy w Gliwicach przyznał C. T. prawo do emerytury wcześniejszej z tytułu pracy w warunkach szczególnych, po zaliczeniu do takiej pracy zatrudnienia tegoż świadka na stanowisku mistrza w powyższym zakładzie pracy.

Ubezpieczony był zatrudniony w (...) Spółce Akcyjnej w G. od 3 stycznia 1986r. do 29 kwietnia 2002r. na stanowiskach:

- od 3 stycznia 1986r. do 31 lipca 1988r. – mistrza mechanizatora – dyspozytora,

- od 1 sierpnia 1988r. do 30 czerwca 1994r. – mistrza budowy,

- od 1 lipca 1994r. do 29 kwietnia 2002r. – kierownika budowy, w tym od 1 czerwca 1995r. do 4 kwietnia 1996r. praca na budowie eksportowej ( T. Gruzja ).

Zakład zajmował się budową obiektów dla przemysłu, użyteczności publicznej i do celów mieszkaniowych. Jako mistrz mechanizator ubezpieczony sprawował nadzór nad pracami ciężkich maszyn budowlanych takich jak dźwigi, spychacze, koparki, walce. Będąc mistrzem budowy sprawował nadzór na budowach nad podległymi mu brygadami, w skład których wchodzili zbrojarze, betoniarze, cieśle, murarze, spawacze, montażyści konstrukcji metalowych na wysokości, dekarze. Na stanowisku kierownika budowy zakres obowiązków ubezpieczonego uległ zwiększeniu i ubezpieczony sprawował nadzór nad wszystkimi podległymi pracownikami.

Razem z ubezpieczonym pracowali G. S. i J. J..

Organ rentowy do pracy w warunkach szczególnych uwzględnił okres zatrudnienia ubezpieczonego w (...) Spółce Akcyjnej w G. od 3 stycznia 1986r. do 30 czerwca 1994r. ( 9 lat, 5 miesięcy i 29 dni ). W tym czasie ubezpieczony przebywał na zwolnieniu lekarskim w okresach: od 19 października 1992r. do 23 października 1992r. ( 5 dni ) oraz od 6 kwietnia 1993r. do 12 kwietnia 1993r. (7 dni ).

W okresie od 1 września 2003r. do 31 maja 2015r. ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) Sp. z o.o. na G. na stanowisku kierownika budowy i wykonywał faktycznie analogiczną pracę co w okresie wcześniejszym.

/ dowód z: akt ZUS, akt osobowych ubezpieczonego z okresów objętych sporem, akt Sądu Okręgowego w Gliwicach o sygn. VIII U 392/16, VIII U 242/17, VIII U 2031/17, zeznań świadków G. S., K. D., J. J., C. T., zeznań ubezpieczonego /

Sąd zważył, co następuje:

odwołanie ubezpieczonego A. A. zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych
(t.j. Dz.U. z 2015r., poz. 965 ze zm.), rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli
ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

W myśl ust. 2 rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy czym chodzi tu o prawo do wcześniejszej emerytury. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z 17 grudnia 2015r. ( sygn. akt III AUa 717/15 ), celem rekompensaty jest złagodzenie skutków utraty możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Nie polega ona jednak na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, ale na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego ( w myśl art.23 ustawy rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ). Nabycie prawa do emerytury na zasadach ogólnych nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia do rekompensaty.

Ubezpieczony A. A. jest uprawniony do emerytury z powszechnego wieku emerytalnego, w oparciu o przepisy ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2021r. poz. 291 ze zm.). Jednocześnie ubezpieczony nie spełnia przesłanek do przyznania zarówno emerytury pomostowej jak i emerytury wcześniejszej. Ubezpieczony nie spełnia przesłanek do emerytury pomostowej, gdyż nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze wymienionej w Załącznikach 1 i 2 ustawy o emeryturach pomostowych( art.49 tejże ustawy ), jak również nie wykonywał takiej pracy po 31 grudnia 2008r. ( art.4 ustawy ) - praca na stanowisku kierownika budowy nie jest bowiem wyszczególniona w ww. Załącznikach jako praca w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Równocześnie ubezpieczony nie spełnia przesłanek do przyznania prawa do emerytury wcześniejszej z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych po myśli art.32 w związku z art.184 ustawy emerytalnej i §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. z 1983r., poz.43 ze zm. ), gdyż do 31 grudnia 1998r. nie wykazał 25 lat pracy okresów składkowych, bo zatrudnienie rozpoczął w 1976r. W takiej sytuacji możliwe jest przyznanie ubezpieczonemu prawa do rekompensaty na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych pod warunkiem, że legitymuje się on co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS ( art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - art. 21 ust. 1 ustawy ).

W stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. wykazie A dziale XIV poz.24 wymieniona jest: „ kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie ”. W judykaturze przyjmuje się, że osoba wykonująca taki dozór nie musi stale przebywać na stanowiskach, gdzie jest wykonywana praca, w zakresie jej obowiązków musi być przewidziane sporządzanie dokumentacji, planów organizacyjnych i innych czynności. Ponoszenie odpowiedzialności za wykonywanie pracy, w której każdy błąd techniczny może narazić na niebezpieczeństwo pracowników i inne osoby, zostało uznane za wykonywanie pracy w warunkach szczególnych – wyrok Sądu Najwyższego z 30 stycznia 2008r., I UK 195/07, OSNP 2009/7-8/105. Podobny pogląd zaprezentował Sąd Najwyższy w wyroku z 4 października 2007r., I UK 111/07, stwierdzając, że objęcie nadzorem lub kontrolą także innych prac niż wymienione w wykazie A, nie wyłącza zakwalifikowania samego nadzoru lub kontroli jako pracy w szczególnych warunkach, jeżeli te inne prace nie są na danym oddziale lub wydziale podstawowe. Sąd Najwyższy w powołanym wyroku z 30 stycznia 2008r. wskazał: „w sytuacji gdy dozór inżynieryjno-techniczny jest pracą w szczególnych warunkach i praca wnioskodawcy polegająca na dozorze była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie było żadnej potrzeby ustalania, ile czasu poświęcał on na bezpośredni nadzór nad pracownikami, a ile na inne czynności, które również były związane z tym dozorem”.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczony
w okresie spornego zatrudnienia w KB G. Zakład Produkcji (...) w Z. na stanowisku mistrza od 15 września 1977r. do 31 grudnia 1985r. wykonywał pracę o jakiej mowa powyżej, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, sprawując bezpośredni nadzór nad pracami przede wszystkim zbrojarzy, które to prace zostały wymienione w wykazie A dziale V poz.4. Wynika to z zeznań świadków K. D. i C. T., byłych współpracowników ubezpieczonego i bezpośrednich świadków wykonywanej przez niego pracy, zeznań samego ubezpieczonego oraz korespondującej z nimi dokumentacji zawartej w aktach osobowych ubezpieczonego. Sąd miał na uwadze także, że wymienionym powyżej świadkom w toku prawomocnie zakończonych postępowań sądowych, zatrudnienie na stanowisku mistrza w ww. zakładzie pracy zostało zaliczone do pracy w warunkach szczególnych z wykazu A działu XIV poz.24.

Po zaliczeniu powyższego spornego okresu zatrudnienia w wymiarze 8 lat, 4 miesięcy i 16 dni, do pracy w warunkach szczególnych uznanej przez organ rentowy od 3 stycznia 1986r. do 30 czerwca 1994r. w wymiarze 9 lat, 5 miesięcy i 17 dni ( po wyłączeniu okresów niezdolności do pracy ), ubezpieczony na dzień 31 grudnia 2008r. legitymuje się co najmniej 15 – letnim okresem takiej pracy. Tym samym spełnia przesłanki do przyznania mu prawa do rekompensaty.

W konsekwencji powyższego Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do rekompensaty.

(-) sędzia Grzegorz Tyrka