Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2022 r.

S ąd Okręgowy w G. VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Grzegorz Tyrka
Protokolant:	Ewa Grychtoł

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2022r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa E. S.

przeciwko Sądowi (...) w J. Z.

o wynagrodzenie, ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop, odprawę pieniężną, odsetki ustawowe

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 26 sierpnia 2019 r. sygn. akt VI P 1269/16

oraz

na skutek zażalenia pozwanego

na postanowienie zawarte w wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 26 sierpnia 2019 r. sygn. akt VI P 1269/16

I.  zmienia częściowo zaskarżony wyrok w pkt II ppkt 1 w ten sposób, że:

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 32 052,48 zł (trzydzieści dwa tysiące pięćdziesiąt dwa złote i czterdzieści osiem groszy) tytułem ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 29 708,94 zł (dwadzieścia dziewięć tysięcy siedemset osiem złotych i dziewięćdziesiąt cztery grosze) tytułem odprawy pieniężnej w związku z przejściem w stan spoczynku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty,

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1 502,40 zł (tysiąc pięćset dwa złote i czterdzieści groszy) tytułem odsetek ustawowych za nieterminową wypłatę świadczeń;

II.  zmienia częściowo zaskarżony wyrok w pkt I ppkt 2 oraz w pkt II ppkt 2 w ten sposób, że zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 498 zł (czterysta dziewięćdziesiąt osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

IV.  oddala zażalenie w pozostałym zakresie;

V.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1 687,50 zł (tysiąc sześćset osiemdziesiąt siedem złotych i pięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym;

VI.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 506,25 zł (pięćset sześć złotych
i dwadzieścia pięć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu zażaleniowym.

(-) sędzia Grzegorz Tyrka

VIII Pa 29/20

UZASADNIENIE

Dnia 4 sierpnia 2016 roku powódka E. S. złożyła pozew, w którym domagała się zasądzenia od pozwanego Sądu (...) w J. Z. na swoją rzecz:

1.  kwoty 6 170,53 zł tytułem uposażenia za okres od dnia 7 sierpnia 2013 roku do dnia 31 sierpnia 2013 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 31 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty,

2.  kwoty 8 049,82 zł tytułem uposażenia za wrzesień 2013 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 31 września 2013 roku do dnia zapłaty,

3.  kwoty 8 049,82 zł tytułem uposażenia za października 2013 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 31 października 2013 roku do dnia zapłaty,

4.  kwoty 8 049,82 zł tytułem uposażenia za listopada 2013 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 30 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

5.  kwoty 8 049,82 zł tytułem uposażenia za grudzień 2013 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 31 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty,

6.  zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sprawa została wpisana pod sygnaturę IV P 795/16.

Dnia 4 sierpnia 2016 roku powódka E. S. złożyła drugi pozew, w którym domagała się zasądzenia od pozwanego Sądu (...) w J. Z. na swoją rzecz:

1.  kwoty 5 228,96 zł tytułem wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2010 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

2.  kwoty 9 031,84 zł tytułem wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2011 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

3.  kwoty 9 031,84 zł tytułem wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2012 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

4.  kwoty 9 031,84 zł tytułem wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2013 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

5.  kwoty 24 361 zł wyrównania odprawy pieniężnej w związku z przejściem w stan spoczynku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

6.  kwoty 500 zł tytułem ustawowych odsetek od nieterminowej wypłaty świadczeń (ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowe, odprawę pieniężną w związku z przejściem w stan spoczynku) za okres od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 22 marca 2014 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 22 marca 2014 roku,

7.  kwoty 1 700 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, z ustawowymi odsetkami od dnia wymagalności.

Sprawa została wpisana pod sygnaturę IV P 796/16.

Zarządzeniem sędziego sprawy IV P 795/16 i IV P 796/16 zostały połączone do wspólnego rozpoznania pod sygnaturą IV P 795/16.

Na skutek wniosku pozwanego w zakresie sprawdzenia wartości przedmiotu sporu, w piśmie procesowym z dnia 16 maja 2017 roku powódka zmodyfikowała roszczenia w ten sposób, że:

I.  odnośnie pierwszego pozwu domagała się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz:

1.  kwoty 8 912,69 zł tytułem uposażenia za okres od dnia 7 sierpnia 2013 roku do dnia 31 sierpnia 2013 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 31 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty,

2.  kwoty 9 902,99 zł tytułem uposażenia za wrzesień 2013 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 30 września 2013 roku do dnia zapłaty,

3.  kwoty 9 902,99 zł tytułem uposażenia za października 2013 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 31 października 2013 roku do dnia zapłaty,

4.  kwoty 9 902,99 zł tytułem uposażenia za listopada 2013 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 30 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

5.  kwoty 9 902,99 zł tytułem uposażenia za grudzień 2013 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 31 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty.

Powódka podała, że pierwotna wartość przedmiotu sporu wynosi 48 525 zł.

II.  odnośnie drugiego pozwu domagała się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz:

1.  kwoty 5 228,96 zł tytułem wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2010 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

2.  kwoty 9 031,84 zł tytułem wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2011 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

3.  kwoty 9 031,84 zł tytułem wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2012 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

4.  kwoty 9 031,84 zł tytułem wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy za 2013 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

5.  kwoty 29 709,00 zł wyrównania odprawy pieniężnej w związku z przejściem w stan spoczynku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

6.  kwoty 1 502,40 zł tytułem ustawowych odsetek od nieterminowej wypłaty świadczeń (ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowe, odprawę pieniężną w związku z przejściem w stan spoczynku w łącznej wysokości 62 033,48 zł) za okres od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 11 marca 2014 roku, z ustawowymi odsetkami od dnia 11 marca 2014 roku,

7.  kwoty 1 700 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie zakończonej przed Sądem Rejonowym w Rybniku (zawezwanie do próby ugodowej V Po 52/15), z ustawowymi odsetkami od dnia wymagalności.

Powódka podała, że zmodyfikowana wartość przedmiotu sporu wynosi 65 236 zł.

Powódka uiściła opłatę od drugiego pozwu na wezwanie sędziego w wysokości 3 102 zł.

Powódka domagała się także zasądzenia od pozwanej na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Na uzasadnienie obu pozwów podano, że powódka była sędzią w Sądzie (...) w J. Z.. W okresie od dnia 22 kwietnia 2013 roku do dnia 6 sierpnia 2013 roku powódka była zawieszona w czynnościach sędziego i miała obniżone wynagrodzenie o 50%. Od dnia 7 sierpnia 2013 powódka została przywrócona w czynnościach sędziego. W związku z niezdolnością do pracy trwającą nieprzerwanie rok, wstrzymano powódce wypłatę uposażenia z dniem 7 maja 2013 roku. Powódka przeszła w stan spoczynku z dniem 1 stycznia 2014 roku. W okresie od dnia 7 sierpnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku powódka była niezdolna do pracy i przedstawiała zwolnienia lekarskie. Powódka podała, że dla rozstrzygnięcia sporu bez znaczenia pozostaje fakt, że była niezdolna do pracy po przywróceniu jej w czynnościach sędziego, skoro nie została dopuszczona do wykonywania pracy. Powódka wskazała, że okres związany z zawieszeniem w czynnościach sędziego wynosił 108 dni i stanowił przerwę w okresie niezdolności do pracy w rozumieniu art. 71 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Prezesa Sądu (...) nie podjął jakichkolwiek czynności zmierzających do przeniesienia powódki w stan spoczynku w związku z chorobą (art. 70 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych). Powódka dodała, że uchwała Krajowej Rady Sądownictwa rozstrzygnęła problem jej pobytu na zwolnieniu lekarskim i niepełnienia służby przez okres przewidziany w art. 71 § 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych z powodu choroby, przy jednoczesnym w tym samym okresie niepełnieniu czynności służbowych z powodu ich zawieszenia. Decydujące bowiem znaczenie jako przyczyna niepełnienia służby jest zawieszenie w czynnościach, a nie choroba. W związku z tym powódka posiada prawo do uposażenia za okres od dnia 7 sierpnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku, bowiem zawieszenie w czynnościach służbowych przerwało roczny okres pobierania wynagrodzenia w związku z niezdolnością do pracy. Powódka przyznała, że pozwany wypłacił jej ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz odprawę pieniężną w związku z przejściem w stan spoczynku; jednakże przyjął za podstawę wymiaru świadczeń 50% wynagrodzenia sędziego. Powódka podała, że podstawa wymiaru świadczeń winna wynosić 100% uposażenia sędziego, bowiem od dnia 7 sierpnia 2013 roku została przywrócona do wykonywania czynności służbowych z prawem do uposażenia w pełnej wysokości. Powódka dodała, że pozwany część ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz odprawę pieniężną w związku z przejściem w stan spoczynku wypłacił z opóźnieniem, bo dopiero dnia 11 marca 2013 roku. Powódka podała, że w jednej ze spraw toczących się przed Sądem Rejonowym w Rybniku była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika i w związku z tym ma prawo do kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwany wniósł o oddalenie obu powództw i zasądzenie od powódki na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na uzasadnienie podano, że powódka w następstwie orzeczenia dyscyplinarnego została przeniesiona z Sądu (...) w R. do Sądu (...) w J. Z. z dniem 21 lipca 2008 roku. Powódka faktycznie nie wykonywała czynności służbowych u pozwanego, bowiem korzystała z długotrwałych zwolnień lekarskich oraz z urlopów wypoczynkowych. Wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2013 roku Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w K. uznał powódkę za winną popełnienia zarzucanego jej przewinienia dyscyplinarnego, orzekł karę dyscyplinarną złożenia sędziego z urzędu i zawiesił powódkę w czynnościach służbowych sędziego na czas uprawomocnienia się wyroku, z jednoczesnym obniżeniem wynagrodzenia do 50% wynagrodzenia. Prezes Sądu (...) w G. dekretem z dnia 7 maja 2013 roku wstrzymał powódce wypłatę uposażenia, bowiem minął rok nieobecności sędziego w pracy z powodu choroby. Pozwany podał, że wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2013 roku Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w W. uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego w K. z dnia 22 kwietnia 2013 roku i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Pozwany podał, że powódka miała obowiązek powrócić do wykonywanych czynności służbowych po okresie jej zawieszenia, tj. od dnia 8 sierpnia 2013 roku. Powódka nie stawiła się do pełnienia obowiązków sędziego w Sądzie (...) w J. Z., bowiem nadal przebywała na zwolnieniu lekarskim. W związku z tym powódka nie posiadała prawa do uposażenia.

Pozwany, odnosząc się do drugiego pozwu podał, że powódce w związku z przejściem w stan spoczynku, przyznano ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wysokości 32 324,48 zł oraz odprawę pieniężną w wysokości 29 709 zł. Do obliczenia tych świadczeń przyjęto obniżone uposażenie, tj. 50% wynagrodzenia powódki. Pozwany podał, że do obliczenia świadczeń należy zastosować przepisy rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. z 1997 roku, Nr 2 poz. 14 ze zm.). Zgodnie z rozporządzeniem, przy ustalaniu wysokości ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i odprawy należy uwzględnić wynagrodzenie w wysokości, w jakiej faktycznie przysługiwało sędziemu w okresie, który będzie wzięty pod uwagę przy ustalaniu tych świadczeń. W przypadku powódki, która była zawieszona w czynnościach służbowych z jednoczesnym obniżeniem wynagrodzenia o 50%, do obliczania podstawy wymiaru świadczeń powinno zostać uwzględnione wynagrodzenie w obniżonej wysokości. Pozwany podał, że niezasadne jest żądanie ustawowych odsetek od wypłaty ekwiwalentu pieniężnego oraz odprawy pieniężnej od dnia 1 stycznia 2014 roku, bowiem na ten dzień roszczenia nie były wymagalne, bowiem prezes Sądu (...) w J. Z. przyznał świadczenia dekretem z dnia 5 marca 2014 roku.

Pozwany dodał, że niezrozumiałe jest żądanie powódki o zwrot kosztów zastępstwa procesowego z innej sprawy, toczącej się przed Sądem Rejonowym w Rybniku.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia.

W piśmie procesowym z dnia 2 maja 2017 roku powódka podała, że bezsporna jest okoliczność, iż obniżono jej o 50% uposażenie na czas zawieszenia w czynnościach służbowych sędziego, tj. od dnia 22 kwietnia 2013 roku do dnia 6 sierpnia 2013 roku. Z dniem 1 stycznia 2014 roku powódka przeszła w stan spoczynku. Od dnia 7 sierpnia 2013 roku powódce przysługują w pełnej wysokości: uposażenie, ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odprawa pieniężna w związku z przejściem w stan spoczynku. Powódka wskazała, że art. 94 § 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych nie stanowi podstawy prawnej do obniżenia uposażenia, poczynając od dnia 7 sierpnia 2013 roku.

Wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2019 roku S ąd Rejonowy w pkt I. ppkt 1 oddalił powództwo o wynagrodzenie za okres od dnia 7 sierpnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku, w pkt I ppkt 2 odstąpił od obciążenia powódki kosztami zastępstwa procesowego; w pkt II ppkt 1 oddalił powództwo o ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odprawę pieniężną w związku z przejściem w stan spoczynku, odsetki, koszty zastępstwa procesowego, w pkt II ppkt 2 odstąpił od obciążenia powódki kosztami zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka w następstwie orzeczenia dyscyplinarnego została przeniesiona z Sądu (...) w R. do Sądu (...) w J. Z. z dniem 21 lipca 2008 roku. Powódka faktycznie nie wykonywała czynności służbowych u pozwanego, bowiem korzystała z długotrwałych zwolnień lekarskich oraz z urlopów wypoczynkowych. Miesięczne uposażenie powódki wynosiło 9 902,99 zł w 2013 roku. Wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2013 roku Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w K. orzekł wobec powódki karę dyscyplinarną złożenia sędziego z urzędu oraz na mocy art. 123 § 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych zawiesił powódkę w czynnościach służbowych sędziego na czas do uprawomocnienia się wyroku, z jednoczesnym obniżeniem do 50% jej wynagrodzenia.

Sąd Rejonowy ustalił, że w związku z nieprzerwaną nieobecnością w pracy w związku z niezdolnością do pracy w okresie od dnia 8 maja 2012 roku do dnia 19 maja 2013 roku, prezes Sądu Okręgowego w Gliwicach na podstawie art. 94 § 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych wstrzymał powódce z dniem 7 maja 2013 roku wypłatę wynagrodzenia. Powódka w dniu 5 czerwca 2013 roku oraz w dniu 16 października 2013 roku składała wniosek o przeniesienie jej w stan spoczynku w związku z utratą sił i chorobą.

Sąd Rejonowy ustalił, że Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w W. wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2013 roku uchylił zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego w K. z dnia 22 kwietnia 2013 roku i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania.

Sąd Rejonowy ustalił, że z dniem 7 sierpnia 2013 roku powódka miała obowiązek stawić się u pozwanego i podjąć czynności służbowe po okresie zawieszenia. Powódka jednak nie stawiła się do służby i legitymowała się niezdolnością do pracy do dnia 31 grudnia 2013 roku. Prezes Sądu (...) w G. pismem z dnia 25 listopada 2013 roku wskazał, że z dniem 7 sierpnia 2013 roku nastąpił powrót powódki do wykonywania czynności służbowych po okresie zawieszenia, z jednoczesnym przyznaniem od tego dnia wynagrodzenia w pełnej wysokości. Wynagrodzenie to, z uwagi na treść art. 94 § 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, nie podlegało wypłacie, bowiem powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim.

Sąd Rejonowy ustalił, że z dniem 1 stycznia 2014 roku powódka przeszła w stan spoczynku.

Sąd Rejonowy ustalił, powódka pismem z dnia 27 grudnia 2014 roku złożyła w Sądzie (...) w J. Z. wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie: ekwiwalentu za zaległy urlop za lata 2011-2013 w kwocie 18 000 zł wraz z odsetkami; 50% odprawy w związku z przejściem w stan spoczynku wraz z odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku; zaległego wynagrodzenia, poczynając od dnia 22 kwietnia 2013 roku do dnia 7 maja 2013 roku wobec Sądu Najwyższego w Warszawie w zakresie obniżenia wynagrodzenia do 50% oraz zawieszenia w czynnościach sędziego; odsetek w wypłacie 50% ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, liczonych od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 11 marca 2014 roku. Z uwagi na wyłączenie sędziów, sprawa została przekazana do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Rybnik. Na rozprawie w dniu 10 listopada 2015 roku, po wywołaniu sprawy stwierdzono, że zarówno wnioskodawczyni, jak i przeciwnik nie stawili się prawidłowo zawiadomieni o terminie. Sąd stwierdził, że do zawarcia ugody nie doszło.

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka w dniu 16 października 2015 roku (data wpływu do Sądu) złożyła do Sądu (...) w J. Z. wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie: ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w kwocie 18 000 zł wraz z odsetkami; 50% należnej odprawy za przejście w stan spoczynku z dniem 1 stycznia 2014 roku wraz z odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku; zaległego wynagrodzenia poczynając od dnia 22 kwietnia 2013 roku do dnia 7 maja 2013 roku wobec wyroku Sądu Najwyższego w Warszawie w zakresie obniżenia wynagrodzenia do 50% oraz zawieszenia w czynnościach sędziego; odsetek od wypłaty 50% ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy od 1 stycznia 2014 roku do dnia 11 marca 2014 roku. Sąd w dniu 18 kwietnia 2016 roku stwierdził, że do ugody nie doszło.

Sąd Rejonowy ustalił, że wizytator Sądu (...) w G. wydała opinię w której wskazała, że stosownie do treści art. 100 § 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych sędziemu przechodzącemu lub przeniesionemu w stan spoczynku z powodu wieku, choroby lub utraty sił przysługuje jednorazowa odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia. W opinii podano, że przepisy ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych nie przewidują możliwości pozbawienia sędziego przechodzącego lub przeniesionego w stan spoczynku z powodu wieku, choroby lub utraty sił prawa do otrzymania jednorazowej odprawy. Uprawnienie sędziego przechodzącego w stan spoczynku do otrzymania jednorazowej odprawy istnieje również w sytuacji, gdy bezpośrednio przed datą przeniesienia w stan spoczynku nie pobierał on wynagrodzenia w związku z upływem okresu wskazanego w art. 94 § 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Okoliczność niepobierania przez sędziego wynagrodzenia, w związku z upływem rocznego okresu nieobecności w pracy z powodu choroby, nie może powodować, iż sędzia zostanie pozbawiony prawa do odprawy. W opinii wskazano, że wysokość odprawy oblicza się na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 roku w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. z 1996 roku, Nr 62, poz. 289 z późn. zm.) - Katarzyna Gonera Komentarz do art. 100 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, Lex 2013, podobnie Irena Raczkowska Stan spoczynku sędziów i prokuratorów, Wydawnictwo Zrzeszenia Prawników Polskich, Warszawa 2003, strona 86. Następnie w opinii wskazano, że przepisy wskazanego rozporządzenia odsyłają do zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop ustalonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. z 1997r., Nr 2, poz. 14 z późn.zm.). W § 11 ust. 1 w zw. z § 14 tego rozporządzenia uregulowane zostało wyliczanie świadczeń w przypadku, gdy pracownik uprawniony do świadczenia ze stosunku pracy nie otrzymuje wynagrodzenia. W opinii wskazano, że powyższe rozważania są aktualne również do otrzymania przez pracownika-sędziego ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, w sytuacji gdy przed datą przeniesienia w stan spoczynku nie pobierał on wynagrodzenia. Odnośnie wysokości tych świadczeń wskazano, że przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997r., Nr 2, poz. 14 z późn.zm.) posługują się pojęciem wynagrodzenia należnego (§ 7 i 15), wysokości przysługującej i wypłaconej (§ 8 ust. 1 i 2), wynagrodzenia wypłaconego, przysługującego i otrzymanego (§ 11 i 16). W związku z tym w ocenie sędziego wizytatora przy ustalaniu wysokości ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i odprawy pieniężnej należy uwzględnić wynagrodzenie w wysokości, w jakiej faktycznie przysługiwało sędziemu w okresie, który będzie wzięty pod uwagę przy ustalaniu tych świadczeń. W przypadku sędziego, który był zawieszony w czynnościach służbowych z jednoczesnym obniżeniem wynagrodzenia o 50%, jeżeli do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń konieczne będzie przyjęcie wynagrodzenia z okresu, kiedy było ono obniżone to powinno zostać uwzględnione wynagrodzenie w tej obniżonej wysokości. W opinii wskazano, że uprawnienie sędziego do wypłaty zatrzymanego wynagrodzenia może nastąpić jedynie w sytuacji opisanej w przepisie art. 129 § 4 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych. Wówczas też, w sytuacji wypłaty zatrzymanego wynagrodzenia, należałoby ponownie ustalić wysokość ekwiwalentu za urlop i odprawy, jeżeli poprzednio do ustalenia ich wysokości przyjęto obniżone o 50% wynagrodzenie.

Sąd Rejonowy ustalił, że wyrokiem Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego w K. z dnia 2 marca 2015 roku powódka została uznana winną popełnienia zarzucanego jej przewinienia służbowego; jednakże na mocy art. 108 § 2 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych umorzono postępowanie w zakresie wymierzenia kary dyscyplinarnej. Wyrok ten został utrzymany w mocy przez Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny wyrokiem z dnia 29 czerwca 2015 roku.

Sąd Rejonowy ustalił, że pozwany wypłacił powódce ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz odprawę z tytuły przejścia w stan spoczynku, przy czym świadczenia zostało obliczone od ostatnio otrzymywanego przez powódkę wynagrodzenia, to jest obniżonego do 50%.

Sąd ustalił, że powódka osiąga dochody w kwocie 7 800 zł miesięcznie. Powódka spłaca kredyt zaciągnięty na potrzeby przystosowania mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej (ojca) w wysokości 2 500 zł miesięcznie, a ponadto ponosi koszty rehabilitacji (2 000 zł miesięcznie) oraz lekarstw (300 zł miesięcznie). W złożonym do akt sprawy oświadczeniu majątkowym powódka podała, że ponosi opłaty za mieszkanie w wysokości 380 zł miesięcznie, prąd w wysokości 150 zł miesięcznie, wywóz śmieci w wysokości 50 zł miesięcznie, telefonu w wysokości 170 zł miesięcznie.

Sąd Rejonowy uznał, że powództwa nie zasługują na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy wskazał, że spór między stronami miał charakter prawny i sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec powódki i zawieszenie jej w czynnościach służbowych skutkowało przerwaniem biegu rocznego terminu nieobecności w pracy z powodu choroby, to jest relacji przepisów art. 94 § 1 oraz art. 129 ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych (w brzmieniu obowiązującym od dnia 5 kwietnia 2013 roku, jednolity tekst Dz.U. z 2013 roku, poz. 427) – zwaną dalej u.s.p.

Sąd Rejonowy przypomniał, że bezsporne między stronami było, że powódka od dnia 8 maja 2012 roku do dnia 19 maja 2013 roku była nieprzerwanie niezdolna do pracy i składała pozwanemu zaświadczenia lekarskie o niezdolności do pracy.

Sąd Rejonowy podał, że zgodnie z art. 94 § 1 u.s.p., w okresie nieobecności w pracy z powodu choroby sędzia otrzymuje wynagrodzenie, nie dłużej jednak niż przez okres roku. Zgodnie zaś z przepisem art. 129 § 1 i § 3 u.s.p., sąd dyscyplinarny może zawiesić w czynnościach służbowych sędziego, przeciwko któremu wszczęto postępowanie dyscyplinarne lub o ubezwłasnowolnienie, a także jeżeli wydaje uchwałę zezwalającą na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej; sąd dyscyplinarny, zawieszając sędziego w czynnościach służbowych, obniża w granicach od 25% do 50% wysokość jego wynagrodzenia na czas trwania tego zawieszenia; nie dotyczy to osób, w stosunku do których wszczęto postępowanie o ubezwłasnowolnienie. Zgodnie z art. 71 § 1 u.s.p., na który powoływała się powódka, sędzia może być przeniesiony w stan spoczynku, na wniosek kolegium właściwego sądu, jeżeli z powodu choroby lub płatnego urlopu dla poratowania zdrowia nie pełnił służby przez okres roku.

Sąd Rejonowy przypomniał, że powódka wywodziła, iż zawieszenie jej w czynnościach służbowych orzeczeniem sądu dyscyplinarnego skutkowało przerwaniem biegu terminu nieobecności w pracy z powodu choroby. Stanowisko swoje powódka oparła na uchwale Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 14 lutego 2002 roku, zgodnie z którą „w sytuacji, gdy sędzia nie pełnił służby z powodu zarządzonej przez prezesa sądu przerwy w czynnościach służbowych na skutek odsunięcia go od czynności służbowych, przyczyną niepełnienia służby, uzasadniającą przeniesienie go w stan spoczynku w rozumieniu art. 71 § 1 u.s.p. jest przerwa, a nie choroba” (uchwała Krajowej Rady Sądownictwa nr 13/2002 z dnia 14 lutego 2002 roku).

Sąd Rejonowy podniósł, że gdyby przyjąć powyższą wykładnię, to dnia 7 sierpnia 2013 r. (to jest po uchyleniu zawieszenia powódki w czynnościach służbowych orzeczeniem Sądu Najwyższego) na nowo zaczął biec termin nieobecności w pracy z powodu choroby oraz powódce przysługiwałoby wynagrodzenie za okres od 7 sierpnia 2013 roku do 31 grudnia 2013 roku w wysokości 100% wynagrodzenia (zgodnie z art. 94 § 1 u.s.p.). Konsekwentnie, od tej podstawy – a nie od ostatnio otrzymywanego wynagrodzenia obniżonego do 50% –powinny być liczone dalsze świadczenia: ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz odprawa pieniężna związana z przejściem w stan spoczynku.

Sąd Rejonowy nie podzielił wykładni przedstawionej przez powódkę.

Sąd Rejonowy wskazał, że uchwały Krajowej Rady Sądownictwa, podobnie jak orzecznictwo Sądu Najwyższego w innych sprawach, nie są dla Sądu wiążące i mogą stanowić jedynie pomoc przy wykładaniu przepisów prawa. Przedstawiona przez powódkę uchwała dotyczyła ponadto odmiennej sytuacji – oceniana była w niej bowiem zasadność wniosku sędziego o przejście w stan spoczynku.

Sąd Rejonowy uznał, że skoro powódka od dnia 8 maja 2012 roku nieprzerwanie do 19 maja 2013 roku składała zaświadczenia lekarskie o niezdolności do pracy, to roczny termin niezdolności do pracy upłynął, a fakt zawieszenia powódki w czynnościach służbowych orzeczeniem sądu dyscyplinarnego jest irrelewantny dla biegu tego terminu. Sąd Rejonowy uznał bowiem, że zgodnie z wykładnią celowościową przywołanych wyżej przepisów, nie można argumentować, że zawieszenie w czynnościach służbowych rodziło dla powódki korzystne skutki – przerwanie rocznego terminu nieobecności w pracy i tym samym możliwość dalszego otrzymywania wynagrodzenia w pełnym wymiarze. Sąd Rejonowy ma przy tym na uwadze, że powódce nie wymierzono w postępowaniu dyscyplinarnym kary i postępowanie zostało w tym zakresie umorzone, a zatem powódka została przywrócona na zajmowane stanowisko. Sąd Rejonowy uznał, że nieuprawnione jest ocenianie zachowania powódki przez pryzmat naruszenia zasad współżycia społecznego – na co wskazywał pozwany. Zachowanie powódki zostało ocenione w kończącym postępowanie dyscyplinarne orzeczeniu Sądu Najwyższego. Konsekwentnie Sąd Rejonowy nie oceniał przebiegu służby powódki ani rzetelności przedkładanych przez nią zaświadczeń lekarskich.

Zdaniem Sądu Rejonowego nieuprawniona jest wykładnia przepisów art. 94 i 129 u.s.p. – w brzmieniu obowiązującym w 2013 roku – w sposób, jaki zrobiła to powódka. Gdyby przyjąć ten tok rozumowania, to fakt zawieszenia w czynnościach służbowych orzeczeniem sądu dyscyplinarnego rodziłby dla sędziów de facto pozytywny skutek polegający na tym, że po zakończeniu postępowania dyscyplinarnego na nowo zacząłby biegł rocznego terminu nieobecności w pracy, za który przysługiwałoby sędziom wynagrodzenie. Sędziemu, któremu upływał roczny termin nieobecności w pracy z powodu choroby, mogłoby zależeć na wszczęciu wobec niego postępowania dyscyplinarnego oraz zawieszeniu w czynnościach służbowych, żeby przerwać bieg tego terminu. W ocenie Sądu Rejonowego, wszczęcie postępowania dyscyplinarnego i zawieszenie sędziego w czynnościach służbowych powinno mieć zawsze jednoznacznie negatywny wydźwięk i nie powinno rodzić dla sędziego żadnych, nawet tylko potencjalnie pozytywnych skutków. Odnosząc się do cytowanej uchwały Krajowej Rady Sądownictwa, Sąd Rejonowy wskazał, że należy ją rozumieć w ten sposób, że podczas zawieszenia w czynnościach służbowych sędzia nie może pełnić żadnych czynności służbowych niezależnie od stanu zdrowia, ponieważ podstawową przyczyną niepełnienia tych czynności jest fakt zawieszenia w czynnościach służbowych (przerwy w czynnościach służbowych). Nie można jednak pomijać tego, że sędzia zawieszony w czynnościach służbowych jest nadal nieprzerwanie niezdolny do pracy z powodu choroby.

Sąd Rejonowy podał, że bez znaczenia fakt, że w okresie po przywróceniu powódki do wykonywania czynności służbowych nie podjęte zostały kroki prawne zmierzające do przeniesienia jej w stan spoczynku w trybie art. 71 u.s.p. Postępowanie dyscyplinarne nie było w tym czasie prawomocnie zakończone i przeniesienie powódki w stan spoczynku z powodu jej choroby nie miałoby uzasadnienia, gdyby postępowanie dyscyplinarne zakończyło się wymierzeniem jej kary dyscyplinarnej złożenia sędziego z urzędu.

Sąd Rejonowy podał, że powództwo o wynagrodzenie za okres od dnia 7 sierpnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku było niezasadne, bowiem w maju 2013 roku upłynął roczny termin nieobecności powódki w pracy z powodu choroby i wynagrodzenie po tym okresie nie przysługiwało.

Sąd Rejonowy podał, że powództwo o zasądzenie ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz odprawę pieniężną – do wysokości 100% otrzymywanego wynagrodzenia – podlegało oddaleniu.

Sąd Rejonowy podzielił w całości pogląd wyrażony w zarządzeniach Prezesa Sądu w J. Z. i w opinii wizytatora Sądu (...) w G. uznając, że zarówno w przypadku wyliczenia odprawy pieniężnej dla sędziego przechodzącego w stan spoczynku (art. 100 u.s.p.), jak i ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy powinna być brana pod uwagę podstawa wymiaru świadczeń – wynagrodzenia ostatnio otrzymywanego, to jest w przypadku powódki obniżonego do 50%.

Sąd Rejonowy oddalił powództwo w zakresie roszczenia o zwrot kosztów pełnomocnika powódki w sprawie o zawezwanie do próby ugodowej. Powódka nie wskazała w sposób jednoznaczny, w jakiej sprawie zastępowana była przez pełnomocnika i z czego wynikały powyższe koszty. Wniosek o ewentualne przyznanie tych kosztów winien być zgłoszony w postępowaniu o zawezwanie do próby ugodowej (art. 186 k.p.c.).

Sąd Rejonowy nie uwzględnił zgłaszanego przez pozwanego zarzutu przedawnienia oraz braku legitymacji biernej.

Sąd Rejonowy przypomniał, że powódka złożyła oba pozwy w dniu 4 sierpnia 2016 roku za pośrednictwem Poczty Polskiej. Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia sierpień 2013 roku stało się wymagalne z dniem 11 września 2013 roku, a zatem w dniu 4 sierpnia 2016 roku nie upłynął trzyletni termin przedawnienia. Roszczenia o ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz odprawę pieniężne stały się wymagalne z dniem przejścia powódki w stan spoczynku, t.j. 1 stycznia 2014 roku. Niezależnie od tego, powódka występowała przeciw pozwanemu o zawezwanie do próby ugodowej.

Sąd Rejonowy, odnosząc się do zarzutu braku legitymacji biernej wskazał, że powódka na rozprawie sprecyzowała, że pozwanym jest Sąd (...) w J. Z.. Powódka pierwotnie oznaczyła pozwanego jako Skarb Państwa-Sąd (...)w J. Z.. W ocenie Sądu Rejonowego oba sposoby oznaczenia pozwanego są prawidłowe – Sąd (...)w J. Z. działa zawsze jako jednostka – statio fisci – Skarbu Państwa. Nieprawidłowe (zbyt szerokie) byłoby określenie pozwanego jako „Skarb Państwa” bez doprecyzowania zakładu pracy zatrudniającego powódkę. Określenia natomiast „Skarb Państwa Sąd (...) w J. Z.” czy „Sąd (...) wJ. Z.” są tożsame, a zatem pełnomocnik pozwanej był prawidłowo umocowany do działania w sprawie – przez prezesa Sądu (...) w J. Z., działającego każdorazowo w imieniu Sądu (...) wJ. Z. statio fisci Skarbu Państwa.

Sąd Rejonowy odstąpił od obciążania powódko kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c. uznając, że w sprawie zachodzą szczególne okoliczności. Po pierwsze, powódka była subiektywnie przekonana o zasadności swoich roszczeń. Przekonanie to wywodziła z uchwały podjętej przez Krajową Rady Sądownictwa, a zatem organu państwowego. Odmienna ocena stanu prawnego i relacji przepisów ustawy o ustroju sądów powszechnych przez Sąd Rejonowy rozpoznający sprawę nie zmieniają faktu, że przekonanie powódki o zasadności jej roszczeń było obiektywnie uzasadnione – bowiem wykładnia zaproponowana przez powódkę była logiczna i poparta wymienioną uchwałą. Po drugie, powódka nie byłaby w stanie pokryć kosztów procesu (wynagrodzenia pełnomocnika strony przeciwnej) bez uszczerbku dla swojego utrzymania. Powódka otrzymuje co prawda wysokie uposażenie (7 800 zł miesięcznie), jednakże ponosi również wysokie koszty leczenia i rehabilitacji (ok. 2 300 zł miesięcznie) oraz koszty kredytu (2 500 zł miesięcznie) zaciągniętego na potrzeby remontu mieszkania i przystosowania go do potrzeb osoby niepełnosprawnej (ojca powódki). Powódce po poniesieniu tych kosztów zostaje zatem na utrzymanie ok. 3 000 zł. W oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania wskazywała na koszty obejmujące: czynsz za mieszkanie, media, wywóz śmieci i telefon w łącznej kwocie 750 zł. Oświadczenie to z uwagi na upływ czasu straciło na aktualności, jednak od czasu jego składania ceny wzrosły, więc można założyć, że powódka ponosi wyższe koszty utrzymania, do których należy doliczyć ponadto wydatki na: wyżywienie, artykuły higieniczne, środki czystości, prąd, gaz, internet, koszty utrzymania samochodu, ubrania. Należy wskazać, że wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego wynosiłoby 2.700 zł - co do pozwu o wynagrodzenie oraz 4 050 zł - co do pozwu o ekwiwalent za zaległy urlop wypoczynkowy i odprawę, łącznie 6 750 zł. Nie bez znaczenia pozostaje również, że powódka poniosła już w sprawie koszty – opłatę od pozwu w wysokości 3 102 zł.

Pow ódka wniosła apelację od wyroku Sądu Rejonowego w zakresie pkt I ppkt 1 w całości, natomiast w zakresie pkt II ppkt 1 w części, t.j. w zakresie powództwa: o ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, o odprawę pieniężną w związku z przejściem w stan spoczynku, o odsetki.

Powódka domagała się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz:

1)  kwoty 48 524,65 zł tytułem wynagrodzenia za okres od dnia 7 sierpnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku, z ustawowymi odsetkami:

a)  od kwoty 8 912,69 zł od dnia 31 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty,

b)  od kwoty 9 902,99 zł od dnia 30 września 2013 roku do dnia zapłaty,

c)  od kwoty 9 902,99 zł od dnia 31 października 2013 roku do dnia zapłaty,

d)  od kwoty 9 902,99 zł od dnia 30 listopada 2013 roku do dnia zapłaty,

e)  od kwoty 9 902,99 zł od dnia 31 grudnia 2013 roku do dnia zapłaty.

2)  kwoty 32 324,48 zł tytułem ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

3)  kwoty 29 709 zł tytułem odprawy pieniężnej w związku z przejściem w stan spoczynku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,

4)  kwoty 1 502,40 zł tytułem odsetek za nieterminową wypłatę świadczeń pieniężnych, t.j. kwoty 62 033,48 zł, liczonych od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 11 marca 2014 roku,

5)  kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych,

ewentualnie

uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie w zakresie kosztów za instancję odwoławczą.

Powódka zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła naruszenie przepisów prawa, a to:

1.  art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie, to jest dokonanie dowolnej oceny dowodów, a nie swobodnej, w szczególności:

a) niewskazanie przez Sąd (...) żadnego kryterium oraz argumentacji wyjaśniających, dlaczego pewne okoliczności faktyczne ustalił w oparciu o określone dowody, a nie w oparciu o inne przeprowadzone dowody, którym dał wiarę, a którym odmówił wiarygodności,

b) zaniechanie jakiejkolwiek oceny zebranych w sprawie dowodów, a to:

- wyroku Sadu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2013 roku, zgodnie z którym został uchylony wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 kwietnia 2013 roku, na podstawie którego powódka została zawieszona w czynnościach służbowych a jej uposażenie zostało obniżone o 50%,

- pisma prezesa Sądu (...) w G. z dnia 25 listopada 2013 roku, zgodnie z którym stwierdzono, że powódce przysługuje z dniem 7 sierpnia 2013 roku wynagrodzenie w wysokości 100% uposażenia,

- uchwały KRS nr 13/2002 z dnia 14 lutego 2002 roku, zgodnie z którą decydującą przyczyną powodującą niemożność pełnienia służby jest zarządzona przerwa w czynnościach, a nie choroba, a w konsekwencji w sytuacji zarządzonej przerwy przepis art. 94 § 1 u.s.p. nie ma zastosowania;

2.  art. 94 § 1 w związku z art. 129 § 4 u.s.p. poprzez ich nieprawidłową wykładnię, a wypadku art. 129 § 4 u.sp. poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji błędne uznanie, iż sędziemu po uchyleniu zawieszenia w czynnościach, będącemu równocześnie na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby przez okres powyżej roku, wynagrodzenie nie przysługuje, podczas gdy prawidłowa wykładnia przepisów prowadzi do wniosku, iż decydującą przyczyną powodującą niemożność pełnienia służby jest zawieszenie w czynnościach, w wyniku postępowania dyscyplinarnego, bowiem z tej przyczyny nie może on pełnić służby, niezależnie od tego, czy jest zdolny, czy też niezdolny do pracy z powodu choroby, a konsekwencji, iż sędziemu po uchyleniu jego zawieszenia i prawomocnym umorzeniu postępowania przysługuje zwrot zatrzymanego wynagrodzenia;

3.  § 15 w związku z § 16 ust. 1 i § 11 ust. 1 w związku z § 14 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997r., Nr 2, poz. 14 z późn.zm.) poprzez jego nieprawidłową wykładnię i uznanie, że świadczenie (ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i odprawa pieniężną dla sędziego przechodzącego w stan spoczynku) winno odnosić się do wynagrodzenia obniżonego do 50% uposażenia, podczas gdy oba te świadczenia winny zostać obliczone w oparciu o wynagrodzenie z najbliższych miesięcy, za które pracownikowi przysługiwało takie wynagrodzenie, a więc – 100% wynagrodzenia po uchyleniu zawieszenia i obniżenia wynagrodzenia do 50% lub też do 100% wynagrodzenia, które przysługiwało powódce przed zawieszeniem

Na uzasadnienie podano, że analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz stanu prawnego prowadzi do wniosku, że po uchyleniu zawieszenia w czynnościach i obniżenia wynagrodzenia do 50% uposażenia z dniem 7 sierpnia 2013 roku, powódce przysługiwało wynagrodzenie w wysokości 100% uposażenia za okres do dnia 31 grudnia 2013 roku. Powódka dodała, że zawieszenie w czynnościach służbowych jest swoistym środkiem zapobiegawczym, którego celem jest czasowe odsunięcie osoby obwinionej, podejrzanej od pełnienia służby. Następuje ono wówczas, gdy wykonywanie przez sędziego obowiązków służbowych jest niewskazane ze względu na dobro służby (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2002 roku, w sprawie SNO 30/02). Instytucja zawieszenia ma skutecznie odsunąć sędziego od pełnienia służby. Nie ma tu jednak znaczenia, czy w okresie zawieszenia sędzia ma fizyczną możliwość orzekania czy nie (z powodu choroby). Nawet, gdyby był fizycznie zdolny do pełnienia służby, to i tak z uwagi na cel zawieszenia, nie mógłby jej pełnić do czasu uchylenia decyzji o zawieszeniu. Zawieszenie stosowanie do art. 132 u.sp. ustaje z chwilą prawomocnego zakończenia postępowania dyscyplinarnego, chyba że sąd dyscyplinarny uchyli je wcześniej.

Powódka podniosła, że prawidłowa wykładnia przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997r., Nr 2, poz. 14 z późn.zm.), odnoszących się do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (§14-§18) powinna uwzględniać regułę, że za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 2007 roku, w sprawie III PK 20/07). Skoro od dnia 7 sierpnia 2013 roku powódka miało prawo do wynagrodzenia w pełnej wysokości, to ekwiwalent pieniężny oraz odprawa pieniężna winny zostać obliczone od 100% uposażenia powódki.

Powódka dodała, że w zakresie odsetek aktualne jest stanowisko, zgodnie z którym prawo do ekwiwalentu pieniężnego pracownik nabywa w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy i w tym dniu ekwiwalent powinien zostać pracownikowi wypłacony. Późniejsza wypłata ekwiwalentu uprawnia pracownika do żądania od pracodawcy wypłaty odsetek za opóźnienie. Dniem nabycia prawa do ekwiwalentu za urlop jest dzień, w którym ustaje stosunek pracy. Z tym dniem rozpoczyna swój bieg roszczenie o wypłatę ekwiwalentu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 marca 2001 roku, w sprawie I PKN 336/00).

Pozwany wni ósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych przed Sądami I i II instancji.

Na uzasadnienie podano, że zaskarżony wyrok jest prawidłowy i odpowiada prawu. Powódka przebywała na zwolnieniu lekarskim nieprzerwanie przez ponad rok. Zwolnienie lekarskie było podstawą nieobecności powódki w pracy, co skutkowało sposobem naliczenia wynagrodzenia i innych świadczeń związanych z przejściem powódki w stan spoczynku. Natomiast zawieszenie w czynnościach służbowych było konsekwencją jej wcześniejszego nagannego zachowania nielicującego z powagą zajmowanego stanowiska. Powódka z chwilą przeniesienia do pełnienia czynności sędziego w Sądzie (...) w J. Z. ani razu nie pojawiła się w siedzibie pozwanego do czasu przejścia w stan spoczynku. W związku z przewinieniem dyscyplinarnym, jeszcze w trakcie korzystania przez powódkę ze zwolnienia lekarskiego, obniżono powódce wynagrodzenie o 50%. W związku z tym było to ostatnie wynagrodzenie, jakie powódka pobierała w związku z pracą u pozwanego i to wynagrodzenie, w takiej wysokości winno być brane pod uwagę przy obliczaniu poszczególnych świadczeń.

Pozwany wni ósł zażalenie w zakresie kosztów procesu, t.j. co do pkt I ppkt 2 i pkt II ppkt 2 wyroku.

Pozwany domagał się zmiany zaskarżonej części wyroku poprzez zasądzenie od powódki na swoją rzecz:

1)  kwotę 3 600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego odnośnie powództwa o wynagrodzenie,

2)  kwotę 5 400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego odnośnie powództwa o wyrównanie ekwiwalentu pieniężnego, odprawy pieniężnej i o odsetki,

3)  kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych.

Pozwany zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie art. 102 k.p.c. poprzez jego bezpodstawne uznanie, że w sprawie zachodzą szczególne uzasadnione okoliczności uzasadniające odstąpienie od obciążania powódki kosztami zastępstwa procesowego, w sytuacji gdy w sprawie nie zaistniały wyjątkowe uwarunkowania przemawiające za nieobciążaniem powódki kosztami postępowania.

Pow ódka wniosła o oddalenie zażalenia i zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych w postępowaniu zażaleniowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja powódki zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Inicjując rozważania prawne, należy podnieść, że między sędzią a państwem istnieje stosunek o charakterze publicznoprawnym. Powołanie na urząd sędziego wywołuje podwójny skutek prawny: po pierwsze państwo wyposaża sędziego we władzę sądowniczą, a po drugie nawiązuje z sędzią stosunek służbowy. Zrzeczenie się urzędu sędziego, przeniesienie sędziego w stan spoczynku lub złożenie sędziego z urzędu także wywołuje podwójny skutek prawny: bezpośredni w postaci utraty władzy sądowniczej i pośredni w postaci rozwiązania stosunku służbowego.

Status prawny sędziego sądu powszechnego reguluje odrębna pragmatyka służbowa, a także Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Sędziowie jako grupa zawodowa należą do państwowej służby publicznej. Sądy i trybunały stanowią według trójpodziału władzy trzecią władzę w państwie. Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wypowiadał się o szczególnym miejscu władzy sądowniczej w państwie i jej znaczeniu (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 1998 roku, w sprawie K 24/98). Pojęcie państwowej służby publicznej oznacza działalność w ramach państwa dla wykonywania specyficznych dla państwa funkcji, tj. wymierzania sprawiedliwości; jednocześnie oznacza też, że ustawa szczególna – z dnia 27 lipca 2001 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych (j.t. Dz.U. z 2020 roku, poz. 2072) może odmiennie unormować status prawny pracownika. Owa odrębna regulacja dotyczy z jednej strony większej odpowiedzialności i znaczącej wagi obowiązków, z drugiej strony ujawnia się w stabilizacji zatrudnienia, otrzymywaniu wynagrodzenia za czas choroby, długim urlopie wypoczynkowym, w przechodzeniu w stan spoczynku.

Powódka domaga się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz zaległego wynagrodzenia, wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, wyrównania odprawy pieniężnej w związku z przejściem w stan spoczynku, odsetek ustawowych od nieterminowo wypłaconych świadczeń, a to ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odprawy pieniężnej w związku z przejściem w stan spoczynku.

W niniejszej sprawie stan faktyczny jest bezsporny. Powódka była sędzią Sądu (...) w J. Z.. Wynagrodzenie powódki obejmowało wynagrodzenie zasadnicze i dodatek za długoletnią pracę. Miesięczne wynagrodzenie powódki w 2013 roku wynosiło 9 902,99 zł. Powódka była niezdolna do pracy, przy czym roczny okres nieprzerwanej niezdolności do pracy upłynął z dniem 7 maja 2013 roku, i w związku z tym pozwany wstrzymał wypłatę wynagrodzenia. W związku z orzeczeniami sądów dyscyplinarnych powódka była zawieszona w czynnościach służbowych z jednoczesnym obniżeniem wynagrodzenia o 50% w okresie od dnia 22 kwietnia 2013 roku do dnia 6 sierpnia 2013 roku. Powódka była także nieprzerwanie niezdolna do pracy także w okresie od dnia 7 maja 2013 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku. Z dniem 31 grudnia 2013 roku uległ rozwiązaniu stosunek służbowy i powódka nabyła prawo do stanu spoczynku od dnia 1 stycznia 2014 roku.

Chybiony jest zarzut naruszenia prawa procesowego (art. 233 § 1 k.p.c.), bowiem istota sporu między stronami nie sprowadza się do ustalenia stanu faktycznego i oceny materiału dowodowego, ale do wykładni przepisów prawa materialnego.

W niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2001 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych, jednakże w brzmieniu obowiązującym w 2013 roku (j.t. Dz.U. z 2013 roku, poz. 427) – zwaną dalej u.s.p.

Powódka stanęła na stanowisko, że jej nieobecność w pracy z powodu choroby nie trwała nieprzerwanie rok (t.j. do dnia 7 maja 2013 roku), bowiem została skutecznie przerwana zawieszeniem sędziego w czynnościach służbowych dnia 22 kwietnia 2013 roku. W związku z tym, z chwilą uchylenia środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia sędziego w czynnościach sędziego z dniem 7 sierpnia 2013 roku powódka posiadało prawo do wynagrodzenia do chwili przejścia w stan spoczynku, t.j. do dnia 31 grudnia 2013 roku. W konsekwencji powódka posiada prawo do świadczeń: ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odprawy pieniężnej w związku z przejściem w stan spoczynku w pełnej wysokości, t.j. liczonych od 100% wynagrodzenia.

Powódka w swojej prawnej argumentacji odnosi się do poglądu Krajowej Rady Sądownictwa, zgodnie z którym jeżeli sędzia nie pełni służby z powodu choroby, a równocześnie nie pełni czynności służbowych z powodu zawieszenia sędziego w czynnościach służbowych, to decydującą przyczyną niespełnienia służby jest zawieszenie, a nie choroba.

Pozwany stanął na stanowisku, że zawieszenie powódki w czynnościach służbowych w okresie od dnia 22 kwietnia 2013 roku do dnia 6 sierpnia 2013 roku nie przerwało rocznego okresu nieobecności sędziego w pracy z powodu choroby. Powódka legitymowała się usprawiedliwioną nieobecnością w pracy z powodu choroby bez zachowania prawa do wynagrodzenia także w okresie od dnia 7 sierpnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku. Powołując się na rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. z 1997r., Nr 2, poz. 14 z późn.zm.), pozwany uznał, że podstawą do obliczenia świadczenia (ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odprawy pieniężnej w związku z przejściem w stan spoczynku) jest wynagrodzenie, jakie powódce ostatnio wypłacono, t.j. z okresu zawieszenia sędziego w czynnościach służbowych. W związku z tym pozwany wypłacił na rzecz powódki połowę odprawy pieniężnej w wysokości 29 709 zł oraz połowę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości 32 324,48 zł.

Należy zwrócić uwagę, że Sąd (...) nie odniósł się do żądania powódki w zakresie odsetek ustawowych od nieterminowo wypłaconych świadczeń. W tym zakresie Sąd (...) uchybił przepisowi art. 328 § 2 k.p.c.

Apelacja powódki zasługuje na uwzględnienie w zakresie wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, wyrównania odprawy pieniężnej w związku z przejściem w stan spoczynku, odsetek ustawowych za nieterminową wypłatę świadczeń (ekwiwalentu pieniężnego, odprawy pieniężnej).

Sędziemu przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego przewiedziane w art. 152 k.p. – art. 173 k.p. oraz w art. 92 § 1 u.s.p.

Należy przypomnieć, że zgodnie z art. 5 k.p. pierwszeństwo zastosowania ma pragmatyka służbowa przed Kodeksem pracy. Wymienione w art. 92 § 1 u.s.p. prawo do urlopu sędziego nie stanowi katalogu zamkniętego, bowiem norma ta stanowi jedynie o urlopie dodatkowym. Skoro instytucja urlopu nie została kompleksowo uregulowana w pragmatyce służbowej, to istnieje możliwość skorzystania z przepisów Kodeksu pracy, w tym w zakresie ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Zgodnie z art. 171 § 1 k.p. w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny. Zgodnie z art. 173 k.p. Minister Pracy i Polityki Socjalnej określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

Skoro stosunek służbowy powódki uległ rozwiązaniu z dniem 31 grudnia 2013 roku, a to w związku z przejściem w stan spoczynku od dnia 1 stycznia 2014 roku, to powódka posiada prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Istota sporu sprowadza się do ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Słusznie powódka podniosła, że przy ustaleniu wysokości ekwiwalentu pieniężnego należy uwzględnić regułę, że za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 lipca 2007 roku, w sprawie III PK 20/07). Nadto, wysokość ekwiwalentu pieniężnego oblicza się na podstawie wynagrodzenia z okresu bezpośrednio poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy, choćby ekwiwalent przysługiwał pracownikowi za urlopy należne za poprzednie lata pracy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 1976 roku, w sprawie I PZP 51/75).

Sposób obliczenia ekwiwalentu pieniężnego reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997r., Nr 2, poz. 14 z późn.zm.) – zwane dalej rozporządzeniem.

Zgodnie z § 14 rozporządzenia ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, zwany dalej „ekwiwalentem”, ustala się stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, ze zmianami określonymi w § 15-19.

Zgodnie z § 15 rozporządzenia składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu.

Reguła dotycząca składników określonych w stawce miesięcznej w stałej wysokości nie budzi żadnych wątpliwości - składniki te uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w takiej wysokości, jaka należy się pracownikowi w miesiącu nabycia prawa do ekwiwalentu. Jest ona znana zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy, wynika bowiem z umowy o pracę lub innego aktu kreującego stosunek pracy.

Należy podkreślić, że zawarty w § 15 zwrot „w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do ekwiwalentu” oznacza wynagrodzenie w stałej stawce miesięcznej, wynikające z umowy o pracę lub innego aktu normatywnego, jakie pracownikowi przysługuje w tym miesiącu, nawet jeżeli faktycznie wynagrodzenia tego nie otrzymał, np. z powodu pobierania, ze względu na niezdolność do pracy, zasiłku chorobowego lub nieświadczenia pracy.

Sąd Rejonowy błędnie oparł swoje rozstrzygnięcie na podstawie § 11 ust. 1 w związku z § 14 rozporządzenia. Zgodnie z § 11 ust. 1 rozporządzenia jeżeli przez cały okres przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru, poprzedzający miesiąc wykorzystywania urlopu wypoczynkowego, lub przez okres krótszy, lecz obejmujący pełny miesiąc kalendarzowy lub pełne miesiące kalendarzowe, pracownikowi nie przysługiwało wynagrodzenie określone w § 8, przy ustalaniu podstawy wymiaru uwzględnia się najbliższe miesiące, za które pracownikowi przysługiwało takie wynagrodzenie.

Należy zauważyć, że regulacje zawarte w § 11 rozporządzenia określają sposób ustalenia podstawy wymiaru wynagrodzenia urlopowego (a poprzez § 14 także ekwiwalentu pieniężnego) w przypadkach, gdy jej ustalenie w oparciu o § 8 rozporządzenia nie jest możliwe (§ 8 rozporządzenia dotyczy obliczania wysokości wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy z tzw. zmiennych składników wynagrodzenia). Może to być skutkiem nieprzysługiwania pracownikowi zmiennych składników wynagrodzenia przez cały okres przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru lub przez okres krótszy, lecz obejmujący pełny miesiąc kalendarzowy lub pełne miesiące kalendarzowe poprzedzające miesiąc wykorzystywania urlopu wypoczynkowego. Na gruncie § 11 ust. 1 rozporządzenia nieprzysługiwanie wynagrodzenia oznacza nienabycie przez pracownika zmiennych składników wynagrodzenia ze względu na nieświadczenie pracy we wskazanym w tym przepisie okresie.

Z powyższych norm prawnych wynika, że sposób obliczania podstawy ekwiwalentu zależy od rodzaju wynagrodzenia. Jeżeli wynagrodzenie pracownika to składnik /składniki w stałych miesięcznych stawkach, to nie oblicza się żadnej średniej z poprzednich miesięcy ani nie cofa się do najbliższego, choć w części przepracowanego miesiąca/miesięcy, by znaleźć wynagrodzenie. Przyjmuje się do obliczeń stałe składniki w pełnych wartościach, obowiązujące w miesiącu nabycia prawa do ekwiwalentu, czyli w niniejszej sprawie w grudniu 2013 roku. Nie ma znaczenia, że w tym miesiącu powódka nie pracowała.

Pozwany obliczył ekwiwalent pieniężny powódki z zachowaniem reguł przewidzianych w § 18 rozporządzenia w następujący sposób:

[9 902,99 zł należne wynagrodzenie za grudzień 2013 roku : 20,83 współczynnik obowiązujący w 2014 roku] : 8 = 59,42 zł. Następnie [59,42 x (136 dni niewykorzystanego urlopu x 8 godzin)] = 64 648,96 zł.

Na podstawie powyższych wyliczeń powódka uznała, że posiada prawo do ekwiwalentu pieniężnego w wysokości 64 648,96 zł. Skoro pozwany wypłacił jej 32 324,48 zł, to powódka posiada prawo do wyrównania ekwiwalentu pieniężnego w wysokości 32 324,48 zł.

Pozwany błędnie obliczył ekwiwalent pieniężny, bowiem zastosował współczynnik z 2014 roku, podczas gdy winien był zastosować współczynnik z daty rozwiązania stosunku służbowego, t.j. z 2013 roku. Współczynnik w 2013 roku wynosił 20,92.

W związku z powyższym ekwiwalent pieniężny powódki należy obliczyć z zachowaniem reguł przewidzianych w § 18 rozporządzenia w następujący sposób:

[(9 902,99 zł : 20,92) : 8] = 59,17 zł; 59,17 zł x (136 dni x 8 godzin) = 64 376,96 zł.

Skoro powódka otrzymała tytułem ekwiwalentu kwotę 32 324,48 zł, to posiada prawo do wyrównania w wysokość 32 052,48 zł = 64 376,96 zł – 32 324,48 zł.

Powódka nabyła prawo do ekwiwalentu w dniu rozwiązania stosunku służbowego, to jest 31 grudnia 2013 roku. W tym dniu świadczenie stało się wymagalne. W związku z tym prawo do odsetek ustawowych przysługuje od dnia 1 stycznia 2014 roku do 31 grudnia 2015 roku oraz odsetek za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty (art. 481 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

Zgodnie z art. 100 § 4 u.s.p. sędziemu przechodzącemu w stan spoczynku przysługuje jednorazowa odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia.

Należy przypomnieć, że wynagrodzenie sędziego obejmuje wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za długoletnią pracę, dodatek funkcyjny (art. 91 § 1 u.s.p.). Oznacza to, że do obliczenia odprawy pieniężnej należy uwzględnić wszystkie składniki wynagrodzenia jakie są należne sędziemu zgodnie z przepisami pragmatyki służbowej w miesiącu, w którym ulega rozwiązaniu stosunek służbowy. Odprawa pieniężna jest wymagalna od daty rozwiązania stosunku służbowego. Niedotrzymanie terminu wypłaty powoduje, że sędzia może domagać się od sądu, w którym pełnił czynności służbowe, odsetek zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego.

W ocenie Sądu Okręgowego brak jest podstaw do przyjęcie, że na mocy art. 5 k.p. należy stosować § 15 rozporządzenia w związku z § 2 ust. 1 pkt 7 i § 13 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 roku w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. z 2016 roku, Nr 62, poz. 289 ze zm.). Wspomniane rozporządzenia wskazują, że zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop stosuje się także w celu obliczenia odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę (art. 921 § 1 k.p.). Należy zwrócić uwagę, że rozporządzenia dotyczą świadczenia ze stosunku pracy, jakim jest odprawa pieniężna w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, podczas gdy sędzia nabywa prawo do odprawy pieniężnej w związku z przejściem w stan spoczynku (art. 100 § 4 u.s.p.). Niezależnie od tego faktu, przy założeniu, że należy stosować w/w rozporządzenia, to podstawą do obliczenia odprawy pieniężnej jest wynagrodzenie należne powódce (t.j. wynikające z pragmatyki służbowej) w miesiącu rozwiązania stosunku służbowego, czyli w grudniu 2013 roku. Pragmatyka służbowa wyczerpująco reguluję zasady przyznania i obliczenia odprawy. W ocenie Sądu Okręgowego brak jest podstaw, aby do obliczenia odprawy pieniężnej należnej powódce, przyjąć wynagrodzenie w wysokości z okresu zawieszenia sędziego w czynnościach służbowych.

Powódka posiada prawo do odprawy pieniężnej w wysokości 59 417,49 zł = (9 902,99 zł x 6 miesięcy). Skoro pozwany wypłacił powódce 29 709 zł, to powódka posiada prawo do wyrównania odprawy pieniężnej w wysokości 29 708,94 zł.

Powódka nabyła prawo do odprawy pieniężnej w dniu rozwiązania stosunku służbowego, to jest 31 grudnia 2013 roku. W tym dniu świadczenie stało się wymagalne. W związku z tym prawo do odsetek ustawowych przysługuje od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, a następnie odsetek za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty (art. 481 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

Dotychczasowe rozważania wskazują, że pozwany winien był wypłacić ekwiwalent pieniężny oraz odprawę pieniężną dnia 31 grudnia 2013 roku, bowiem w tym dniu świadczenia stały się wymagalne. Skoro pozwany wypłacił powódce część świadczeń 11 marca 2014 roku, to ustawowe odsetki od nieterminowo wypłaconych świadczeń przysługują za okres od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 11 marca 2014 roku.

Roszczenie powódki o odsetki ustawowe od nieterminowo wypłaconych świadczeń, tj. kwoty 62 033,48 zł, liczonych od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 11 marca 2014 roku, wynosi 1 546,59 zł (kalkulator na stronie kalkulatory.wolterskluwer).

O odsetkach za nieterminową wypłatę świadczeń orzeczono na mocy art. 481 k.c. w związku z art. 300 k.p. Nie można podzielić poglądu pozwanego, że świadczenia stały się wymagalne z datą ich przyznania dekretem prezesa, bowiem o wymagalności decyduje norma prawna przyznająca prawo do świadczenia, natomiast decyzja prezesa ma charakter techniczny.

Reasumując, na mocy art. 386 § 1 k.p.c. oraz w/w norm prawnych należało w pkt I wyroku zmienić częściowo zaskarżony wyrok w pkt II ppkt 1 w ten sposób, że: 1) zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 32 052,48 zł tytułem ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z odsetkami za opóźnienia od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty; 2) zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 29 708,94 zł tytułem odprawy pieniężnej w związku z przejściem w stan spoczynku, z ustawowymi odsetkami od dnia 1 stycznia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z odsetkami za opóźnienia od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty; 3) zasądzono od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1 502,40 zł (w granicach żądania) tytułem odsetek ustawowych za nieterminową wypłatę świadczeń. Ponad orzeczone kwoty apelację należało oddalić na mocy art. 385 k.p.c., o czym orzeczono w pkt III wyroku.

Apelacja powódki w zakresie wynagrodzenia za okres od dnia 7 sierpnia 2013 roku do dnia 31 grudnia 2013 roku nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu na mocy art. 385 k.p.c., o czym orzeczono w pkt III wyroku.

Powódka zarzuciła naruszenie przepisów art. 94 § 1 w związku z art. 129 § 4 u.s.p.

Zgodnie z art. 94 § 1 u.s.p. (obowiązującym w okresie objętym sporem) w okresie nieobecności w pracy z powodu choroby sędzia otrzymuje wynagrodzenie, nie dłużej jednak niż przez okres roku.

Zgodnie z art. 129 § 3 u.s.p. (obowiązującym w okresie objętym sporem) sąd dyscyplinarny, zawieszając sędziego w czynnościach służbowych, obniża w granicach od 25% do 50% wysokość jego wynagrodzenia na czas trwania tego zawieszenia; nie dotyczy to osób, w stosunku do których wszczęto postępowanie o ubezwłasnowolnienie. Natomiast art. 129 § 4 u.s.p. stanowił, że jeżeli postępowanie dyscyplinarne zostało umorzone lub zakończyło się uniewinnieniem, sędziemu wypłaca się zatrzymane wynagrodzenie.

Należy przypomnieć, że postępowanie dyscyplinarne nie zostało umorzone w stosunku do powódki. Prawomocny wyrokiem Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego w K. z dnia 2 marca 2015 roku, w sprawie (...) powódka została uznana winną popełnienia zarzucanego jej przewinienia służbowego; jednakże z uwagi na przedawnienie karalności umorzono postępowanie w zakresie wymierzenia kary dyscyplinarnej. Norma prawna zawarta w art. 129 § 4 u.s.p. dotyczy umorzenia postępowania dyscyplinarnego, a nie tylko umorzenia postępowania w części, t.j. w zakresie wymierzenia kary dyscyplinarnej. Niezależnie od tej okoliczności powódka domaga się wynagrodzenia za okres po uchyleniu środka zapobiegawczego przez Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2013 roku.

Należy wskazać, że art. 94 u.s.p. reguluje zasady wypłaty wynagrodzenia w związku z usprawiedliwioną nieobecnością w pracy. Sędzia jest również pracownikiem. Na gruncie prawa pracy (art. 80 k.p.) obowiązuje zasada, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną, a za okres niewykonywania pracy tylko wtedy, gdy przepis szczególny tak stanowi. Omawiana norma jest właśnie takim przepisem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2016 roku, w sprawie II PK 268/15). Należy przypomnieć, że sędziowie nie podlegają powszechnemu systemowi ubezpieczenia społecznego, lecz szczególnemu systemowi, uregulowanemu w ustawie Prawo o ustroju sądów powszechnych. Sędziowie nie korzystają z wielu świadczeń tradycyjnie przypisanych do sfery ubezpieczeń społecznych, jednak przysługuje im prawo do innych świadczeń wypłacanych w ich miejsce. Sędziemu przysługują m.in. świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa, jednakże na warunkach i w wysokości określonych pragmatyką służbową, chyba że przepisy tej ustawy wyraźnie odsyłają do innych norm. W szczególności sędziowie nie nabywają prawa do zasiłku chorobowego. Przepis art. 94 § 1 u.s.p. w sposób wyczerpujący reguluje zasady ustalania wysokości wynagrodzenia przysługującego sędziemu za czas nieobecności w pracy spowodowanej chorobą (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2006 roku, w sprawie III BP 3/05).

W ocenie Sądu Okręgowego powódka błędnie łączy obie normy prawne, t.j. art. 94 § 1 u.s.p. oraz art. 129 § 3 i § 4 u.s.p. Każda z tych norm prawnych dotyczy innej instytucji (wynagrodzenia za czas nieobecności z powodu choroby, zawieszenia sędziego w czynnościach służbowych z jednoczesnym obniżeniem wynagrodzenia oraz zwolnienie zatrzymanego wynagrodzenia). Słusznie przyjął Sąd Rejonowy, że art. 94 § 1 u.s.p. ma samodzielny byt i zawieszenie powódki w czynnościach służbowych nie przerwało rocznego okresu nieobecności w pracy z powodu choroby. Z chwilą uchylenia środka zapobiegawczego przez Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 7 sierpnia 2013 roku, powódce przysługiwałoby wynagrodzenie pod warunkiem uzyskania zdolności do pracy i podjęcia czynności służbowych. Tymczasem powódka nadal była niezdolna do pracy i przedstawiała pozwanemu zwolnienia lekarskie. Sąd Rejonowy słusznie przyjął, że tezę uchwały Krajowej Rady Sądownictwa należy rozumieć w ten sposób, że podczas zawieszenia w czynnościach służbowych sędzia nie może pełnić żadnych czynności służbowych, niezależnie od stanu zdrowia, ponieważ podstawową przyczyną niepełnienia tych czynności jest fakt zawieszenia w czynnościach służbowych (przerwy w czynnościach służbowych). Dodatkowo, w okresie zawieszenia sędziego w czynnościach służbowych przysługuje mu obniżone wynagrodzenie, liczone od wynagrodzenia pobieranego za czas nieobecności w pracy z powodu choroby.

O kosztach postępowania apelacyjnego w pkt V wyroku orzeczono na mocy 100 k.p.c. oraz § 2 pkt 5, § 9 ust. 1 pkt 2, § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (jednolity tekst Dz.U. z 2018 roku, poz. 265) i § 2 pkt 6, § 9 ust. 1 pkt 2, § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1800 ze zm.).

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem Sądu Najwyższego, połączenie spraw do wspólnego rozpoznania w trybie art. 219 k.p.c. ma jedynie techniczny charakter i nie oznacza powstania jednej nowej sprawy, a każda z połączonych spraw zachowuje samodzielność, wymagającą odrębnego rozstrzygnięcia. Wprawdzie sąd wydaje jeden wyrok, ale zawierający rozstrzygnięcia co do każdej z połączonych spraw z osobna, a zamieszczenie rozstrzygnięć w jednym wyroku nie niweczy samodzielności połączonych spraw (postanowienie z dnia 2 lipca 2009 roku, w sprawie III PZ 5/09 oraz z dnia 6 grudnia 1973 roku, w sprawie I PZ 71/73 ). Oznacza to, że w każdej z połączonych spraw zapada osobne rozstrzygnięcie, nawet jeżeli przybiera procesową formę jednego orzeczenia. Ma ono wówczas charakter wyroku łącznego, podlegającego samodzielnemu zaskarżeniu w odniesieniu do każdego z orzeczeń zapadłego w danej sprawie (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1967 roku, w sprawie I CR 158/67; z dnia 26 września 1983 roku, w sprawie IV PR 101/83; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2012 roku, w sprawie V CSK 291/11). Konsekwentnie, skoro połączone sprawy zachowują odrębność, wartość przedmiotu sporu i odpowiednio wartość przedmiotu zaskarżenia połączonych spraw nie podlegają sumowaniu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2012 roku, w sprawie II CSK 439/11). W związku z tym Sąd Okręgowy uznał, że wysokość kosztów zastępstwa procesowego winna być ustalona odrębnie w stosunku do każdego z powództw.

W niniejszym postępowaniu rozpoznano apelację od wyroku, który obejmował dwa oddzielne powództwa, pierwsze dotyczące wynagrodzenia (w.p.z. 48 525 zł), drugie dotyczące wyrównania ekwiwalentu pieniężnego, odprawy pieniężnej oraz odsetek (w.p.z. 62 034 zł). Dopiero w postępowaniu apelacyjnym powódka korzystała z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Pozwany korzystał z pomocy tego samego profesjonalnego pełnomocnika w obu instancjach. Strony domagały się przyznania od przeciwnika procesowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Powódka przegrała postępowanie w sprawie o wynagrodzenie i winna zapłacić pozwanemu kwotę 1 350 zł [(3 600 zł x 75%) x 50%]. Natomiast powódka wygrała postępowanie o wyrównanie ekwiwalentu pieniężnego, odprawy pieniężnej oraz o odsetki i winna otrzymać od pozwanego kwotę 3 037,50 zł [(5 400 zł x 75%) x 75%]. Dokonując rozliczenia kosztów, pozwany winien zapłacić na rzecz powódki kwotę 1 687,50 zł = ( 3 037,50 zł – 1 350 zł) tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym.

Zażalenie pozwanego zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

Odstąpienie od obciążania strony przegrywającej sprawę kosztami procesu poniesionymi przez jej przeciwnika procesowego jest możliwe jedynie w wypadkach szczególnie uzasadnionych, tj. wówczas, gdy z uwagi na okoliczności faktyczne konkretnej sprawy zastosowanie ogólnych zasad odpowiedzialności za wynik procesu byłoby sprzeczne z zasadą słuszności. Podstawą oceny, czy zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek może być zachowanie się strony w procesie, jak i jej sytuacja poza procesowa.

Regulacja zawarta w art. 102 k.p.c. stanowi odstępstwo od zasady odpowiedzialności za wynik postępowania i jest zarazem podkreśleniem przez ustawodawcę przyjętej w Kodeksie postępowania cywilnego zasady słuszności przy orzekaniu o kosztach procesu. Stanowi ona pewnego rodzaju wentyl bezpieczeństwa dla podmiotów, które byłyby zobowiązane do zwrotu kosztów na zasadzie art. 98 k.p.c., jeżeli w szczególnie uzasadnionych wypadkach względy słuszności przemawiają za tym, aby takiej strony nie obciążać kosztami w całości lub w części (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2013 roku, w sprawie II CZ 154/12).

Z brzmienia omawianego przepisu wynika, że sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej kosztami w ogóle. Uprawnienie sądu nie jest tu jednak dowolne, na co wskazuje przyjęte w tym przepisie sformułowanie „w wypadkach szczególnie uzasadnionych”. Użyte sformułowanie oznacza, że przy stosowaniu tej regulacji sąd nie może dokonywać wykładni rozszerzającej i sąd powinien, stosując ten przepis, mieć na uwadze konkretny stan faktyczny występujący w sprawie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 26 września 2013 roku, w sprawie I ACA 466/13; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 3 maja 2014 roku, w sprawie I ACz 294/14).

Kodeks nie precyzuje, jakie kryteria muszą być spełnione dla przyjęcia w danej sprawie, że zachodzą okoliczności objęte sformułowaniem „w wypadkach szczególnie uzasadnionych”. W orzecznictwie wskazuje się, że chodzi o takie sytuacje, które wskazują, że ponoszenie kosztów pozostawało w sprzeczności z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Przykładowo wskazuje się, że należą do nich okoliczności związane z przebiegiem sprawy – charakter zgłoszonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia, przedawnienie roszczenia oraz leżące poza procesem – sytuacja majątkowa i życiowa strony. Ocena, czy takie wypadki wystąpiły w konkretnej sprawie, należy do sądu, który powinien dokonać jej w oparciu o całokształt okoliczności sprawy, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 roku, w sprawie V CZ 124/12, opublikowane w Legalis).

W ocenie Sądu Okręgowego nie zachodzą okoliczności przemawiające za odstąpieniem od obciążenia powódki kosztami postępowania, jakie poniósł pozwany. Powódka jest z wykształcenia prawnikiem, wykonującym zawód sędziego. Powódka mogła ocenić ryzyko przegrania postępowania. Powódka uzyskuje stały miesięczny dochód, który pozwala na poniesienie kosztów procesu. Nadto, wyrok Sądu Okręgowego pozwala na orzeczenie o kosztach postępowania na mocy art. 100 zd. Pierwsze in fine k.p.c.

O kosztach postępowania zażaleniowego w pkt II, IV, VI wyroku orzeczono na mocy 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 397 § 3 k.p.c., 100 k.p.c. oraz § 2 pkt 3 i 5, § 9 ust. 1 pkt 2, § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1804) i § 2 pkt 4 i 6, § 9 ust. 1 pkt 2, § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1800 ze zm.).

Sprawa przed Sądem Rejonowym obejmowała dwa oddzielne powództwa, pierwsze dotyczące wynagrodzenia (w.p.z. 48 525 zł), drugie dotyczące wyrównania ekwiwalentu pieniężnego, odprawy pieniężnej oraz odsetek (w.p.z. 62 034 zł). Dopiero w postępowaniu zażaleniowym powódka korzystała z pomocy profesjonalnego pełnomocnika. Pozwany korzystał z pomocy tego samego profesjonalnego pełnomocnika w obu instancjach. Strony domagały się przyznania od przeciwnika procesowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Należy pamiętać, że w postępowaniu przed Sądem Rejonowym obowiązywały wyższe stawki wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika. Powódka przegrała postępowanie w sprawie o wynagrodzenie i winna zapłacić pozwanemu kwotę 3 600 zł [(4 800 zł x 75%)]. Natomiast powódka wygrała postępowanie o wyrównanie ekwiwalentu pieniężnego, odprawy pieniężnej oraz o odsetki i winna otrzymać od pozwanego kwotę 3 102 zł (uiszczona opłata od pozwu). Dokonując rozliczenia kosztów, powódka winna zapłacić na rzecz pozwanego kwotę 498 zł = (3 600 zł – 3 102 zł) tytułem zwrotu kosztów procesu. Natomiast w przypadku postępowania zażaleniowego powódka wygrała zażalenie od kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 5 400 zł i winna otrzymać od pozwanego 675 zł = [(1 800 zł x 75%) x 50%] tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym. Pozwany wygrał zażalenie od kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 3 600 zł i winien otrzymać od powódki kwotę 168,75 zł =[(900 zł x 75%) x 25%]. Dokonując rozliczenia kosztów, pozwany winien zapłacić na rzecz powódki kwotę 506,25 zł = (675 zł – 168,75 zł) tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu zażaleniowym.

(-) sędzia Grzegorz Tyrka