VI Ka 972/19 - wyrok Sąd Okręgowy w Gliwicach z 2019-12-13

Sygnatura akt VI Ka 972/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący sędzia Piotr Mika

Protokolant Barbara Szkabarnicka

przy udziale Marty Muszyńskiej-Potaczek

Prokuratora Prokuratury Rejonowej G. w G.

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2019 r.

sprawy M. B. (1) (B.) ur. (...) w G.

syna M. i M.

oskarżonego z art. 209§1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 19 czerwca 2019 r. sygnatura akt IX K 182/19

na mocy art. 437 § 1 kpk, art. 624 § 1 kpk

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

2.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając wydatkami Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 972/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 19 czerwca 2019 roku, sygn. IX K 182/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

obraza przepisów postępowania, tj. art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k. poprzez prowadzenie postępowania i wydanie wyroku skazującego w sytuacji gdy nie doszło do skutecznego wniesienia aktu oskarżenia w zakresie niealimentacji względem J. B. w okresie od 12 lutego 2014 r. do 16 maja 2014 r. na skutek tzw. " konsumpcji skargi publicznej" dokonanej postanowieniem prokuratora Prokuratury Rejonowej z dnia 16 maja 2014 roku w przedmiocie umorzenia postępowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Umorzenie postanowieniem z dnia 16 maja 2014 roku prowadzonego wcześniej przez prokuratora postępowania karnego w sprawie uporczywego uchylania się M. B. (1) od wykonywania obowiązku opieki poprzez niełożenie na utrzymanie J. B. w okresie od października 2013 roku do 11 lutego 2014 roku nie może stanowić podstawy wygaśnięcia skargi publicznej w zakresie odnoszącym się do okresu niealimentacji od 11 lutego 2014 roku do dnia 16 maja 2014 roku, a więc do daty wydania postanowienia o umorzeniu postępowania. Z pewnością podstawą postulowanej przez skarżącego decyzji nie może być formułowany na gruncie spraw o czyny z art. 207 § 1 k.k. pogląd, zgodnie z którymi uprawnienie sądu do modyfikacji ram czasowych okresu popełnienia przestępstwa rozciąga się do daty wyroku sądu pierwszej instancji. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2002 r. II K.K.N 17/00), czy też pogląd, że modyfikacja ram czasowych okresu popełnienia przestępstwa możliwa jest do daty wniesienia aktu oskarżenia ( wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 1993 r., II KRN 98/93) Uprawnień sądu do modyfikowania w toku postępowania sądowego ram czasowych czynu objętego skargą oskarżyciela nie sposób uznać za podstawę analogicznego traktowania orzeczeń umarzających postępowania o przestępstwa wieloczynowe lub trwałe, jako skutkujących prawomocnością materialną w odniesieniu do wszystkich przestępczych zachowań, które mogły zostać popełnione pomiędzy końcową datą okresu wskazanego w orzeczeniu umarzającym postępowanie a datą wydania takiego orzeczenia. Przywołane w uzasadnieniu apelacji postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 12 września 2001 roku, sygn. II Ako 161/01 dotyczące problematyki tożsamości czynów z art. 209 § 1 k.k. i zakresu powagi rzeczy osądzonej w ogóle nie odnosi się do wyżej omówionego problemu.

Wniosek

umorzenie postępowania w zakresie niealimentacji względem J. B. w okresie od 12 lutego 2014 r. do 16 maja 2014 r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw dla uwzględnienia zarzutu stanowiącego podstawę wniosku, niezależnie od kwestii, iż uwzględnienie zarzutu mogłoby stanowić jedynie podstawę dla modyfikacji przypisanego oskarżonemu okresu niealimentacji.

3.2.

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na treść rozstrzygnięcia, a polegający na przyjęciu, że na skutek niealimentacji doszło do narażenia W. B., G. B., M. B. (2) i A. B. (1) na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podczas gdy z materiału dowodowego wynikało, że od 1 kwietnia 2016 r. z tytułu samego tylko świadczenia wychowawczego (w ramach tzw. "Programu Rodzina 500 plus") matka małoletnich - A. B. (2) - otrzymywała miesięcznie kwotę 4 000 zł powiększoną o ok. 1500 zł z różnych tytułów, a nadto budżet rodziny zasilała kwota 2 000 zł tytułem wynagrodzenia za pracę L. H. bez uwzględnienia wpłat z tzw. funduszu alimentacyjnego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Fakt, rzeczywistego zaspakajania potrzeb życiowych osób alimentowanych, przez drugiego z rodziców, m.in. dzięki świadczeniom z programu "Rodzina 500 plus" oraz innym świadczeniom socjalnym, nie stoi na przeszkodzie uznaniu, że zrealizowane zostało znamię czynu z art. 209 § 1 a k.k. w postaci "narażania na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych". Dla bytu wskazanego przestępstwa będącego tzw. przestępstwem z narażenia nie jest konieczne przecież wykazanie nastąpienia skutku w postaci niezaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, a jedynie konieczność wykazania sytuacji, w której przy braku świadczeń ze strony osoby zobowiązanej do płacenia alimentów i równoczesnego braku świadczeń z funduszu alimentacyjnego, potrzeby te nie mogłyby zostać zaspokojone. Fakt pobierania przez alimentowanych świadczeń z programu "Rodzina 500 plus" jak też innych świadczeń z pomocy społecznej nie może rzutować na ocenę odpowiedzialności karnej sprawcy przestępstwa niealimentacji z przyczyn aksjologicznych. Uwzględnienie dochodów osób alimentowanych ze wskazanych źródeł przy ocenie zachowania osób uchylających się od płacenia alimentów prowadziłoby w istocie do przerzucenia na państwo ciężaru utrzymania alimentowanych przy równoczesnym pozbawieniu państwa efektywnego sposobu oddziaływania karnego na osoby zobowiązane do płacenia alimentów.

Wniosek

o uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw dla uwzględnienia zarzutu stanowiącego podstawę wniosku

3.3.

obraza przepisów prawa materialnego tj. art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 209 § 1 k.k. poprzez jego pominięcie, co skutkowało zastosowaniem przez sąd I instancji ustawy surowszej i przypisanie oskarżonemu winy za przestępstwo niealimentacji w okresach:

a. od czerwca 2010 r. do 16 lutego 2011 r. i od stycznia 2014 r. do 30 maja 2017 r. względem W. B., G. B. i M. B. (2);

b. od czerwca 2010 r. do 16 lutego 2011 r. i od stycznia 2014 r. do 28 lutego 2017 r. względem A. B. (1),

podczas gdy z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika, że w tych okresach nie doszło do narażenia ww. osób na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, zatem nie doszło także do realizacji przez oskarżonego znamion czynu zabronionego z art. 209 § 1 k.k. w brzmieniu sprzed 31 maja 2017 r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut jest wtórny w stosunku do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych dotyczącego ustalonego przez sąd I instancji skutku w postaci narażenia pokrzywdzonych na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Skoro wystąpienie wskazanego skutku zostało przez ten sąd ustalone nie może być mowy o wskazanym w zarzucie uchybieniu.

Wniosek

o wyeliminowanie z opisu czynu ww. okresów i uwzględnienie tej okoliczności przy wymiarze kary

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw dla uwzględnienia zarzutu stanowiącego podstawę wniosku

3.4.

obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 209 § 1 k.k. poprzez jego pominięcie, co skutkowało zastosowaniem przez sąd I instancji ustawy surowszej i przypisanie oskarżonemu winy za przestępstwo niealimentacji w okresie od 12 lutego 2014 r. do 30 maja 2017 r. względem J. B., podczas gdy z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika, że w tym okresie nie doszło do jej narażenia na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, zatem nie doszło także do realizacji przez oskarżonego znamion czynu zabronionego z art. 209 § 1 k.k. w brzmieniu sprzed 31 maja 2017 r.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut jest wtórny w stosunku do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych dotyczącego ustalonego przez sąd I instancji skutku w postaci narażenia pokrzywdzonej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Skoro wystąpienie wskazanego skutku zostało przez ten sąd ustalone nie może być mowy o wskazanym w zarzucie uchybieniu.

Wniosek

o wyeliminowanie z opisu czynu ww. okresów i uwzględnienie tej okoliczności przy wymiarze kary

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw dla uwzględnienia zarzutu stanowiącego podstawę wniosku.

3.5.

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na treść rozstrzygnięcia, a polegający na przyjęciu, że na skutek niealimentacji doszło do narażenia J. B. na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podczas gdy z zeznań świadków wynikało, że ojciec wypłacał jej kieszonkowe w wysokości przewyższającej kwotę zasądzonych alimentów, a nadto okresowo (m.in. w okresie od czerwca do sierpnia 2018 r. )sprawował bezpośrednią pieczę nad małoletnią

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wypłacanie przez oskarżonego córce J. B. kwot kieszonkowego, którymi zgodnie z zeznaniami J. H. córka dysponowała swobodnie, jak też kupowanie jej drogich markowych ubrań i sprzętu elektronicznego, nie mogło zostać zarachowane na poczet alimentów płatnych do rąk matki małoletniej, która ze środków własnych oraz pochodzących z pomocy państwa zaspakajała podstawowe potrzeby życiowe J. B.. Okresy wakacji i ferii w czasie których oskarżony utrzymywał J. B. zważywszy na kalendarz roku szkolnego nie mogły trwać 3 miesiące, stąd eliminowanie ich z przyjętego przez sąd I instancji okresu niealimentacji uznać należy za niecelowe, w sytuacji przypisania oskarżonemu 4 letniego okresu niealimentacji J. B..

Wniosek

o uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

brak podstaw dla uwzględnienia zarzutu stanowiącego podstawę wniosku

1OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

skazanie oskarżonego za ciąg przestępstw z art. 209 § 1 a k.k. opisany w punkcie 1 zaskarżonego wyroku oraz zawartego w punkcie 2 tego wyroku rozstrzygnięcia o kosztach sądowych

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

brak uchybień wskazanych w wywiedzionej apelacji, jak też uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu przez sąd odwoławczy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2.

Wobec przekraczającego już 300 000 złotych zadłużenie oskarżonego z tytułu zaległości alimentacyjnych zasad słuszności wskazywały na całkowitą niecelowość obciążania oskarżonego kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze.

1PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego M. B. (1)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

uznanie za winnego popełnienia ciągu przestępstw z art. 209 § 1 a k.k. w odniesieniu do okresów sprzed 30 maja 2017 roku.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Monika Dąbek
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Gliwicach
Osoba, która wytworzyła informację:  sędzia Piotr Mika
Data wytworzenia informacji: