VI Ka 972/19 - wyrok Sąd Okręgowy w Gliwicach z 2019-12-13
Sygnatura akt VI Ka 972/19
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 grudnia 2019 r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący sędzia Piotr Mika
Protokolant Barbara Szkabarnicka
przy udziale Marty Muszyńskiej-Potaczek
Prokuratora Prokuratury Rejonowej G. w G.
po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2019 r.
sprawy M. B. (1) (B.) ur. (...) w G.
syna M. i M.
oskarżonego z art. 209§1 kk
na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego
od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach
z dnia 19 czerwca 2019 r. sygnatura akt IX K 182/19
na mocy art. 437 § 1 kpk, art. 624 § 1 kpk
1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,
2. zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając wydatkami Skarb Państwa.
UZASADNIENIE |
|||||||||||||||||||||||
Formularz UK 2 |
Sygnatura akt |
VI Ka 972/19 |
|||||||||||||||||||||
Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników: |
1 |
||||||||||||||||||||||
1CZĘŚĆ WSTĘPNA |
|||||||||||||||||||||||
0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||||
wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 19 czerwca 2019 roku, sygn. IX K 182/19 |
|||||||||||||||||||||||
0.11.2. Podmiot wnoszący apelację |
|||||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
|||||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel posiłkowy |
|||||||||||||||||||||||
☐ oskarżyciel prywatny |
|||||||||||||||||||||||
☒ obrońca |
|||||||||||||||||||||||
☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego |
|||||||||||||||||||||||
☐ inny |
|||||||||||||||||||||||
0.11.3. Granice zaskarżenia |
|||||||||||||||||||||||
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||||||||||||||||||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||||||||||||||||||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
|||||||||||||||||||||
☐ |
co do kary |
||||||||||||||||||||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||||||||||||||||||||
0.11.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||||||||||||||||||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||||||||||||||||||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k.
– błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||||||||||||||||||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||||||||||||||||||||
☐ |
|||||||||||||||||||||||
☐ |
brak zarzutów |
||||||||||||||||||||||
0.11.4. Wnioski |
|||||||||||||||||||||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
||||||||||||||||||||
1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy |
|||||||||||||||||||||||
0.12.1. Ustalenie faktów |
|||||||||||||||||||||||
0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione |
|||||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|||||||||||||||||||
2.1.1.1. |
|||||||||||||||||||||||
0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione |
|||||||||||||||||||||||
Lp. |
Oskarżony |
Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi |
Dowód |
Numer karty |
|||||||||||||||||||
2.1.2.1. |
|||||||||||||||||||||||
0.12.2. Ocena dowodów |
|||||||||||||||||||||||
0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów |
|||||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 |
Dowód |
Zwięźle o powodach uznania dowodu |
|||||||||||||||||||||
0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów |
|||||||||||||||||||||||
Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2 |
Dowód |
Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu |
|||||||||||||||||||||
1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków |
|||||||||||||||||||||||
Lp. |
Zarzut |
||||||||||||||||||||||
3.1. |
obraza przepisów postępowania, tj. art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k. poprzez prowadzenie postępowania i wydanie wyroku skazującego w sytuacji gdy nie doszło do skutecznego wniesienia aktu oskarżenia w zakresie niealimentacji względem J. B. w okresie od 12 lutego 2014 r. do 16 maja 2014 r. na skutek tzw. " konsumpcji skargi publicznej" dokonanej postanowieniem prokuratora Prokuratury Rejonowej z dnia 16 maja 2014 roku w przedmiocie umorzenia postępowania. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||||
Umorzenie postanowieniem z dnia 16 maja 2014 roku prowadzonego wcześniej przez prokuratora postępowania karnego w sprawie uporczywego uchylania się M. B. (1) od wykonywania obowiązku opieki poprzez niełożenie na utrzymanie J. B. w okresie od października 2013 roku do 11 lutego 2014 roku nie może stanowić podstawy wygaśnięcia skargi publicznej w zakresie odnoszącym się do okresu niealimentacji od 11 lutego 2014 roku do dnia 16 maja 2014 roku, a więc do daty wydania postanowienia o umorzeniu postępowania. Z pewnością podstawą postulowanej przez skarżącego decyzji nie może być formułowany na gruncie spraw o czyny z art. 207 § 1 k.k. pogląd, zgodnie z którymi uprawnienie sądu do modyfikacji ram czasowych okresu popełnienia przestępstwa rozciąga się do daty wyroku sądu pierwszej instancji. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2002 r. II K.K.N 17/00), czy też pogląd, że modyfikacja ram czasowych okresu popełnienia przestępstwa możliwa jest do daty wniesienia aktu oskarżenia ( wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 1993 r., II KRN 98/93) Uprawnień sądu do modyfikowania w toku postępowania sądowego ram czasowych czynu objętego skargą oskarżyciela nie sposób uznać za podstawę analogicznego traktowania orzeczeń umarzających postępowania o przestępstwa wieloczynowe lub trwałe, jako skutkujących prawomocnością materialną w odniesieniu do wszystkich przestępczych zachowań, które mogły zostać popełnione pomiędzy końcową datą okresu wskazanego w orzeczeniu umarzającym postępowanie a datą wydania takiego orzeczenia. Przywołane w uzasadnieniu apelacji postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 12 września 2001 roku, sygn. II Ako 161/01 dotyczące problematyki tożsamości czynów z art. 209 § 1 k.k. i zakresu powagi rzeczy osądzonej w ogóle nie odnosi się do wyżej omówionego problemu. |
|||||||||||||||||||||||
Wniosek |
|||||||||||||||||||||||
umorzenie postępowania w zakresie niealimentacji względem J. B. w okresie od 12 lutego 2014 r. do 16 maja 2014 r. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||||||||||||||||||||||
Brak podstaw dla uwzględnienia zarzutu stanowiącego podstawę wniosku, niezależnie od kwestii, iż uwzględnienie zarzutu mogłoby stanowić jedynie podstawę dla modyfikacji przypisanego oskarżonemu okresu niealimentacji. |
|||||||||||||||||||||||
3.2. |
błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na treść rozstrzygnięcia, a polegający na przyjęciu, że na skutek niealimentacji doszło do narażenia W. B., G. B., M. B. (2) i A. B. (1) na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podczas gdy z materiału dowodowego wynikało, że od 1 kwietnia 2016 r. z tytułu samego tylko świadczenia wychowawczego (w ramach tzw. "Programu Rodzina 500 plus") matka małoletnich - A. B. (2) - otrzymywała miesięcznie kwotę 4 000 zł powiększoną o ok. 1500 zł z różnych tytułów, a nadto budżet rodziny zasilała kwota 2 000 zł tytułem wynagrodzenia za pracę L. H. bez uwzględnienia wpłat z tzw. funduszu alimentacyjnego. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||||
Fakt, rzeczywistego zaspakajania potrzeb życiowych osób alimentowanych, przez drugiego z rodziców, m.in. dzięki świadczeniom z programu "Rodzina 500 plus" oraz innym świadczeniom socjalnym, nie stoi na przeszkodzie uznaniu, że zrealizowane zostało znamię czynu z art. 209 § 1 a k.k. w postaci "narażania na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych". Dla bytu wskazanego przestępstwa będącego tzw. przestępstwem z narażenia nie jest konieczne przecież wykazanie nastąpienia skutku w postaci niezaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, a jedynie konieczność wykazania sytuacji, w której przy braku świadczeń ze strony osoby zobowiązanej do płacenia alimentów i równoczesnego braku świadczeń z funduszu alimentacyjnego, potrzeby te nie mogłyby zostać zaspokojone. Fakt pobierania przez alimentowanych świadczeń z programu "Rodzina 500 plus" jak też innych świadczeń z pomocy społecznej nie może rzutować na ocenę odpowiedzialności karnej sprawcy przestępstwa niealimentacji z przyczyn aksjologicznych. Uwzględnienie dochodów osób alimentowanych ze wskazanych źródeł przy ocenie zachowania osób uchylających się od płacenia alimentów prowadziłoby w istocie do przerzucenia na państwo ciężaru utrzymania alimentowanych przy równoczesnym pozbawieniu państwa efektywnego sposobu oddziaływania karnego na osoby zobowiązane do płacenia alimentów. |
|||||||||||||||||||||||
Wniosek |
|||||||||||||||||||||||
o uniewinnienie oskarżonego od zarzuconego mu czynu |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||||||||||||||||||||||
Brak podstaw dla uwzględnienia zarzutu stanowiącego podstawę wniosku |
|||||||||||||||||||||||
3.3. |
obraza przepisów prawa materialnego tj. art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 209 § 1 k.k. poprzez jego pominięcie, co skutkowało zastosowaniem przez sąd I instancji ustawy surowszej i przypisanie oskarżonemu winy za przestępstwo niealimentacji w okresach: a. od czerwca 2010 r. do 16 lutego 2011 r. i od stycznia 2014 r. do 30 maja 2017 r. względem W. B., G. B. i M. B. (2); b. od czerwca 2010 r. do 16 lutego 2011 r. i od stycznia 2014 r. do 28 lutego 2017 r. względem A. B. (1), podczas gdy z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika, że w tych okresach nie doszło do narażenia ww. osób na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, zatem nie doszło także do realizacji przez oskarżonego znamion czynu zabronionego z art. 209 § 1 k.k. w brzmieniu sprzed 31 maja 2017 r. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||||
Zarzut jest wtórny w stosunku do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych dotyczącego ustalonego przez sąd I instancji skutku w postaci narażenia pokrzywdzonych na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Skoro wystąpienie wskazanego skutku zostało przez ten sąd ustalone nie może być mowy o wskazanym w zarzucie uchybieniu. |
|||||||||||||||||||||||
Wniosek |
|||||||||||||||||||||||
o wyeliminowanie z opisu czynu ww. okresów i uwzględnienie tej okoliczności przy wymiarze kary |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||||||||||||||||||||||
Brak podstaw dla uwzględnienia zarzutu stanowiącego podstawę wniosku |
|||||||||||||||||||||||
3.4. |
obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 4 § 1 k.k. w zw. z art. 209 § 1 k.k. poprzez jego pominięcie, co skutkowało zastosowaniem przez sąd I instancji ustawy surowszej i przypisanie oskarżonemu winy za przestępstwo niealimentacji w okresie od 12 lutego 2014 r. do 30 maja 2017 r. względem J. B., podczas gdy z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika, że w tym okresie nie doszło do jej narażenia na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, zatem nie doszło także do realizacji przez oskarżonego znamion czynu zabronionego z art. 209 § 1 k.k. w brzmieniu sprzed 31 maja 2017 r. |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||||
Zarzut jest wtórny w stosunku do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych dotyczącego ustalonego przez sąd I instancji skutku w postaci narażenia pokrzywdzonej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Skoro wystąpienie wskazanego skutku zostało przez ten sąd ustalone nie może być mowy o wskazanym w zarzucie uchybieniu. |
|||||||||||||||||||||||
Wniosek |
|||||||||||||||||||||||
o wyeliminowanie z opisu czynu ww. okresów i uwzględnienie tej okoliczności przy wymiarze kary |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☐ niezasadny |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||||||||||||||||||||||
Brak podstaw dla uwzględnienia zarzutu stanowiącego podstawę wniosku. |
|||||||||||||||||||||||
3.5. |
błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na treść rozstrzygnięcia, a polegający na przyjęciu, że na skutek niealimentacji doszło do narażenia J. B. na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, podczas gdy z zeznań świadków wynikało, że ojciec wypłacał jej kieszonkowe w wysokości przewyższającej kwotę zasądzonych alimentów, a nadto okresowo (m.in. w okresie od czerwca do sierpnia 2018 r. )sprawował bezpośrednią pieczę nad małoletnią |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
|||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny |
|||||||||||||||||||||||
Wypłacanie przez oskarżonego córce J. B. kwot kieszonkowego, którymi zgodnie z zeznaniami J. H. córka dysponowała swobodnie, jak też kupowanie jej drogich markowych ubrań i sprzętu elektronicznego, nie mogło zostać zarachowane na poczet alimentów płatnych do rąk matki małoletniej, która ze środków własnych oraz pochodzących z pomocy państwa zaspakajała podstawowe potrzeby życiowe J. B.. Okresy wakacji i ferii w czasie których oskarżony utrzymywał J. B. zważywszy na kalendarz roku szkolnego nie mogły trwać 3 miesiące, stąd eliminowanie ich z przyjętego przez sąd I instancji okresu niealimentacji uznać należy za niecelowe, w sytuacji przypisania oskarżonemu 4 letniego okresu niealimentacji J. B.. |
|||||||||||||||||||||||
Wniosek |
|||||||||||||||||||||||
o uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu |
☐ zasadny ☐ częściowo zasadny ☒ niezasadny |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny. |
|||||||||||||||||||||||
brak podstaw dla uwzględnienia zarzutu stanowiącego podstawę wniosku |
|||||||||||||||||||||||
1OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU |
|||||||||||||||||||||||
4.1. |
|||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności |
|||||||||||||||||||||||
1ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO |
|||||||||||||||||||||||
0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||||
0.15.1.1. |
Przedmiot utrzymania w mocy |
||||||||||||||||||||||
skazanie oskarżonego za ciąg przestępstw z art. 209 § 1 a k.k. opisany w punkcie 1 zaskarżonego wyroku oraz zawartego w punkcie 2 tego wyroku rozstrzygnięcia o kosztach sądowych |
|||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach utrzymania w mocy |
|||||||||||||||||||||||
brak uchybień wskazanych w wywiedzionej apelacji, jak też uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu przez sąd odwoławczy. |
|||||||||||||||||||||||
0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||||
0.0.15.2.1. |
Przedmiot i zakres zmiany |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach zmiany |
|||||||||||||||||||||||
0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji |
|||||||||||||||||||||||
0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia |
|||||||||||||||||||||||
5.3.1.1.1. |
|||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||||||||||||||||||||
5.3.1.2.1. |
Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||||||||||||||||||||
5.3.1.3.1. |
Konieczność umorzenia postępowania |
||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia |
|||||||||||||||||||||||
5.3.1.4.1. |
|||||||||||||||||||||||
Zwięźle o powodach uchylenia |
|||||||||||||||||||||||
0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania |
|||||||||||||||||||||||
0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku |
|||||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||||||||||||||||||||
1Koszty Procesu |
|||||||||||||||||||||||
Punkt rozstrzygnięcia z wyroku |
Przytoczyć okoliczności |
||||||||||||||||||||||
2. |
Wobec przekraczającego już 300 000 złotych zadłużenie oskarżonego z tytułu zaległości alimentacyjnych zasad słuszności wskazywały na całkowitą niecelowość obciążania oskarżonego kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze. |
||||||||||||||||||||||
1PODPIS |
|||||||||||||||||||||||
0.11.3. Granice zaskarżenia |
|||||
Kolejny numer załącznika |
1 |
||||
Podmiot wnoszący apelację |
obrońca oskarżonego M. B. (1) |
||||
Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja |
uznanie za winnego popełnienia ciągu przestępstw z art. 209 § 1 a k.k. w odniesieniu do okresów sprzed 30 maja 2017 roku. |
||||
0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia |
|||||
☒ na korzyść ☐ na niekorzyść |
☒ w całości |
||||
☐ w części |
☐ |
co do winy |
|||
☐ |
co do kary |
||||
☐ |
co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia |
||||
0.11.3.2. Podniesione zarzuty |
|||||
Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji |
|||||
☐ |
art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu |
||||
☒ |
art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany |
||||
☒ |
art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia |
||||
☒ |
art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, |
||||
☐ |
art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka |
||||
☐ |
|||||
☐ |
brak zarzutów |
||||
0.11.4. Wnioski |
|||||
☐ |
uchylenie |
☒ |
zmiana |
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Gliwicach
Osoba, która wytworzyła informację: sędzia Piotr Mika
Data wytworzenia informacji: