Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lipca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Małgorzata Peteja-Żak

Protokolant Marzena Mocek

przy udziale Beaty Pańczyk-Wujec

Prokuratora Prokuratury Rejonowej G. w G.

po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 2017 r.

sprawy R. K. ur. (...) w G.,

syna J. i E.

oskarżonego z art. 284§1 kk w zw. z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 10 lutego 2017 r. sygnatura akt III K 1383/14

na mocy art. 437 § 1 kpk, art. 624 § 1 kpk

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. I. D. kwotę 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) obejmującą kwotę 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) podatku VAT, tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3.  zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego D. Ś. kwotę 840 (osiemset czterdzieści) złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych na ustanowienie pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym;

4.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów procesu postępowania odwoławczego, obciążając wydatkami Skarb Państwa.

Sygn. akt VI Ka 534/17

UZASADNIENIE WYROKU

z dnia 28 lipca 2017r.

R. K. stanął pod zarzutem popełnienia czynu z art. 284 § 1 kk w zw. z art. 12 kk, polegającego na tym, że w G. przy ul. (...) w okresie od października 2013r. do dnia 13 listopada 2013r. działając w krótkich odstępach czasu dokonał przywłaszczenia mienia w postaci kasetki wraz ze złotą biżuterią wartości 40.000 złotych, obrazów i antyków o wartości 10.000 złotych oraz gotówki w kwocie 20.000 złotych stanowiących masę spadkową po zmarłej w dniu 26 października 2013r. L. Ś. łącznej wartości 70.000 złotych na szkodę D. Ś..

Sąd Rejonowy w Gliwicach wyrokiem z dnia 10 lutego 2017r., w sprawie o sygn. akt III K 1383/14, na podstawie art. 66 § 1 i 2 kk i art. 67 § 1 kk warunkowo umorzył wobec R. K. postępowanie karne o to, że w dniu 26 października 2013r. w G. przywłaszczył mienie w postaci pieniędzy w kwocie 20.752,17 złotych oraz złotej biżuterii o wartości 4.324,54 złotych na szkodę D. Ś., tj. o przestępstwo z art. 284 § 1 kk, ustalając okres próby na 1 rok.

Na podstawie art. 67 § 3 kk Sąd orzekł wobec oskarżonego obowiązek naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego D. Ś. kwoty 25.076,71 złotych oraz na mocy art. 627 kpk zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego D. Ś. kwotę 1.272,00 złotych tytułem zwrotu wydatków.

Nadto na mocy art. 29 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy oskarżonego kwotę 1.136,52 złotych tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu oraz na mocy art. 624 § 1 kpk i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.

Apelację od wyroku wywiódł w ustawowym terminie obrońca oskarżonego, który zaskarżył orzeczenie w części dotyczącej kary (pkt 2 wyroku) na korzyść oskarżonego, zarzucając mu błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść wyroku polegający na zobowiązaniu oskarżonego R. K. do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego D. Ś. kwoty 25.076,71 złotych, podczas gdy prawidłowa ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do stwierdzenia, iż kwota ta winna być niższa o co najmniej 10.000 złotych.

W oparciu o tak skonstruowany zarzut skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 2 i obniżenie obowiązku naprawienia szkody, względnie wniósł o uchylenie przedmiotowego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz o uzupełnienie postępowania dowodowego i zaliczenia w poczet dowodów potwierdzenia wpłaty z dnia 25 października 2013r. na kwotę 10.000 złotych z konta oskarżonego na konto zmarłej konkubiny L. Ś.. Nadto wniósł o dopuszczenie dowodu z przesłuchania świadka M. W. na okoliczność wzajemnych relacji stron oraz sytuacji finansowej oskarżonego i jego zmarłej konkubiny, podnosząc, iż oskarżony ustalił adres świadka dopiero po zakończeniu postępowania przed Sądem I instancji.

Obrońca wniósł również o zasądzenie kosztów obrony świadczonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Analiza akt sprawy, pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia oraz wywiedzionej apelacji doprowadzić musiała do uznania, iż apelacja ta na uwzględnienie nie zasługuje, przez co zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy.

Sąd I instancji w sposób wnikliwy i wszechstronny rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy i na ich podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne. Wina oskarżonego została należycie wykazana w toku procesu. Ocena zaś dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy nie wskazuje błędów logicznych, jak też nie przekracza swobodnej oceny dowodów zakreślonych w art. 7 kpk.

Ustaleń faktycznych oraz kwalifikacji prawnej czynu apelacja nie kwestionowała. Mając na uwadze zakres apelacji – dotyczący wyłącznie kwestionowania wysokości szkody jaką oskarżony obowiązany jest naprawić – zbędne jest szersze ustosunkowanie się do ustaleń faktycznych, jak też innych nie podniesionych w apelacji podstaw odwoławczych.

Tezy, iż Sąd I instancji błędnie wyliczył kwotę, którą oskarżony R. K. winien zapłacić oskarżycielowi posiłkowemu tytułem obowiązku naprawienia szkody, albowiem nie uwzględnił kwoty 10.000 złotych wpłaconej przez oskarżonego na konto zmarłej L. Ś. w dniu 25 października 2013r., nie da się obronić w żaden sposób. Oskarżony faktycznie w dniu 25 października 2013r., tj. na dzień przed śmiercią konkubiny L. Ś. dokonał przelewu ze swojego rachunku bankowego w kwocie 10.000 złotych na konto konkubiny (potwierdzenie operacji dołączone do apelacji znajduje się także w aktach sprawy), Sąd miał jednak w polu widzenia fakt, iż po śmierci L. Ś. R. K., korzystając z posiadanego upoważnienia do jej rachunku bankowego, przelał z konta bankowego konkubiny na swoje konto kwotę 23.000 złotych. W listopadzie 2013r. opłacił rachunki zmarłej opiewające na kwoty: 40 złotych, 409,20 złotych i 1.798,63 złotych – łącznie kwotę 2. 247,83 złotych. Zatrzymał dla siebie również złotą biżuterię: złoty łańcuszek, złoty wisior, złote kolczyki w kształcie kół i dwa złote pierścionki z brylantami. Biżuteria ta łącznie ważyła 31,29 g., a jej wartość wynosiła 4.324,54 złotych. Istotnym również jest, iż jak wynika z wyjaśnień oskarżonego złożonych w toku postępowania, wiedział on, że jedynym spadkobiercą L. Ś. jest jej syn D. Ś., bowiem jego konkubina nie pozostawiła po sobie testamentu. Kwestia ta została logicznie i rzeczowo wyjaśniona w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku.

Analiza dołączonego do akt sprawy zestawienia operacji na rachunku bankowym zmarłej dowodzi, iż oskarżony i jego konkubina dokonywali wzajemnie na swoją rzecz określonych darowizn różnych kwot pieniężnych, tak także należy zatem traktować przekazaną przez oskarżonego na konto L. Ś. kwotę 10.000 złotych w dniu 25 października 2013r. (tytuł operacji „zasilenie konta”). Z chwilą śmierci konkubiny oskarżonego następnego dnia nie tylko, że wygasło jego pełnomocnictwo, ale także i nie miał on prawa dokonywać żadnych rozporządzeń majątkiem zmarłej, wchodzącym z tą chwilą w skład masy spadkowej.

Nie ma zatem potrzeby, aby argumentację Sądu Rejonowego w tym miejscu powielać, stąd poprzestać należy na całkowitej aprobacie stanowiska Sądu I instancji, w świetle którego poczynione ustalenia faktyczne w zakresie dotyczącym czynu R. K. uznać należy za prawidłowe, tak samo jak kwalifikację prawną czynu. Warunkowe umorzenie postępowania karnego wobec oskarżonego, zobowiązanie go do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem w pełni odzwierciedlają stopień winy R. K., stopień społecznej szkodliwości czynu, spełniając cele kary w zakresie zapobiegawczego oddziaływania na osobę sprawcy, jak też kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Słusznie Sąd Rejonowy przyjął, iż oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona zarzucanego przestępstwa. Istotnym w niniejszej sprawie jest fakt, iż oskarżony zatrzymał w swym posiadaniu złotą biżuterię wchodzącą w skład masy spadkowej o wartości 4.324,54 złotych oraz pieniądze w kwocie 23.000 złotych uzyskane z rachunku bankowego zmarłej. Sąd uwzględnił przy tym, że z kwoty tej R. K. spłacił zobowiązania L. Ś. w wysokości 2.247,83 złotych. Zachowanie oskarżonego w stosunku do rzeczy wchodzących w skład masy spadkowej wyłączyło możliwość wykonywania przez pokrzywdzonego uprawnień właścicielskich, co realizuje znamiona przywłaszczenia. Nadto ani pieniędzy ani zatrzymanej biżuterii nie zamierzał oskarżony zwrócić, co sam przyznawał w swoich wyjaśnieniach. Wejście oskarżonego w posiadanie przedmiotów należących do masy spadkowej nastąpiło z dniem śmierci L. Ś., kiedy to oskarżony był już w posiadaniu biżuterii należącej do L. Ś. oraz pieniędzy, które przelał z jej konta i zamierzał zachować je dla siebie. Przestępstwo przywłaszczenia zostaje dokonane z chwilą postąpienia przez sprawcę z określoną rzeczą jak właściciel z pominięciem praw innej osoby, której przysługuje prawo do rzeczy. Oskarżony z chwilą objęcia swoim wyłącznym władztwem pieniędzy oraz złotej biżuterii wchodzących w skład majątku spadkowego zrealizował znamiona przestępstwa z art. 284 § 1 kk. Czyn oskarżonego jest zawiniony, bowiem jest on osobą dorosłą i w pełni poczytalną, mającą świadomość tego, że L. Ś. nie pozostawiła po sobie testamentu. Nie było też prowadzone sądowe postępowanie spadkowe po jej śmierci. Stwierdzenia nabycia spadku po zmarłej dokonano przed notariuszem uznając jedynym spadkobiercą D. Ś.. Oskarżony mógł jedynie w postępowaniu spadkowym podnosić, iż wolą zmarłej konkubiny było przekazanie oskarżonemu części majątku, jednak tego nie zrobił mimo, iż w chwili czynu nie znajdował się w sytuacji wyłączającej ani ograniczającej możliwość zachowania zgodnego z prawem.

Przechodząc do podniesionych przez skarżącego zarzutów wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach jest trafny nie tylko pod względem poczynionych przez Sąd meriti, a nie kwestionowanych w środku odwoławczym, ustaleń faktycznych i ich subsumcji pod przepisy prawa materialnego, ale także w zakresie rozstrzygnięcia o karze. Nie sposób zgodzić się z obrońcą oskarżonego, iż Sąd I instancji błędnie wyrokiem zobowiązał oskarżonego R. K. do naprawienia szkody poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego D. Ś. kwoty 25.076,71 złotych, podczas gdy prawidłowa ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadziła do stwierdzenia, iż kwota ta winna być niższa o co najmniej 10.000 złotych. Skarżący podniósł, iż Sąd nie miał możliwości wysłuchania świadka M. W. na okoliczność wzajemnych relacji stron oraz sytuacji finansowej oskarżonego i jego zmarłej konkubiny, co jego zdaniem jest istotne dla przedmiotowej sprawy.

Wobec powyższego należy zwrócić uwagę, iż zeznania świadków obrony, a to Ł. G., T. S., J. Z. i J. G. nie mogły mieć żadnego wpływu na decyzję Sądu w przedmiocie wysokości szkody jaką oskarżony ma naprawić względem pokrzywdzonego syna zmarłej konkubiny. W rzeczywistości twierdzeń oskarżonego jakoby L. Ś. wydała dyspozycje do przekazania oskarżonemu wszelkich składników jej majątku (środki pieniężne na koncie i złoto) żaden ze świadków nie potwierdził. Zeznania świadków, co słusznie zauważył i opisał w uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy w Gliwicach, nie potwierdzają linii obrony prezentowanej przez apelującego, z ich treści wynika, że rozmowy przeprowadzane z L. Ś. miały charakter „luźny”, świadkowie nie podali żadnych konkretów, są to ogólnikowe, nieprecyzyjne, mało czytelne informacje, z których bezsprzecznie nie można wnioskować twierdzeń oskarżonego, wręcz jak słusznie podniósł Sąd I instancji, nie korespondują one ze sobą. W świetle powyższego Sąd uznał, iż przeprowadzenie w toku postępowania odwoławczego wnioskowanych w apelacji dowodów, nie mogłoby wpłynąć w żaden sposób na decyzję Sądu o wysokości szkody wyrządzonej przestępstwem z art. 284 § 1 kk, w szczególności przesłuchanie w charakterze świadka M. W.. Zdaniem Sądu Okręgowego skarżący nie wskazał zatem okoliczności, których nie miałby w polu widzenia Sąd I instancji. Stanowisko Sądu Rejonowego w zakresie oceny zgromadzonego materiału dowodowego, było trafne. Sąd ten wyjaśnił dlaczego wersja zdarzenia, wynikająca logicznie oraz zgonie ze wskazaniami doświadczenia życiowego z zeznań świadków, uznana została za wiarygodną i logiczną, a z jakich przyczyn i w jakiej części Sąd ten odmówił wiary wyjaśnieniom nieprzyznającego się do winy oskarżonego. Wskazać przy tym należy, iż zgodnie z istotą swobodnej oceny dowodów stanowisko to wprawdzie było oparte o własne przekonanie organu orzekającego, niemniej uwzględniało wszystkie przeprowadzone dowody, ocenione zgodnie z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Zważywszy z jednej strony na relacje w/w świadków, a z drugiej analizę zgromadzonych dokumentów, wersja lansowana przez oskarżonego nie da się pogodzić z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Nie budzi wątpliwości Sądu odwoławczego również samo rozstrzygnięcie o warunkowym umorzeniu postępowania na roczny okres próby, a w realiach tej sprawy wydaje się być wręcz rozstrzygnięciem łagodnym. Pomimo nieprzyznania się przez oskarżonego do winy, zastosowana instytucja jest zatem adekwatną reakcją na popełnione przez niego bezprawie, a zarazem uwzględnia stopień winy i społecznej szkodliwości czynu. Właściwości i warunki osobiste oskarżonego oraz jego dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo takiego rozstrzygnięcia będzie on przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Analiza przez Sąd Okręgowy wszystkich okoliczności niniejszej sprawy skutkować musiała zatem uznaniem, iż zarówno stopień winy oskarżonego, jak i stopień społecznej szkodliwości popełnionego przezeń czynu nie jest znaczny. Stopień ten umniejszony pozostaje również z uwagi na fakt, iż oskarżony z L. Ś. byli w długoletnim nieformalnym związku, tworzyli zgodną parę, prowadzili razem działalność gospodarczą, a co najważniejsze oskarżony był osobą upoważnioną do korzystania z jej rachunku bankowego i dokonywania transakcji. Całokształt okoliczności niniejszej sprawy prowadzi do wniosku, iż wystarczającym dla zapobieżenia popełnieniu przez oskarżonego ponownie przestępstwa pozostawać będzie warunkowe umorzenie postępowania karnego. Orzeczeniu takiemu bez wątpienia nie stoją na przeszkodzie właściwości i warunki osobiste oskarżonego, który pozostaje osobą niekaraną, prowadzącą ustabilizowany tryb życia. Zarówno wina oskarżonego, jak i stopień społecznej szkodliwości popełnionego przezeń przestępstwa ocenione być może jako nieznaczne, choć bez wątpienia czyn ten pozostaje zachowaniem o stopniu społecznej szkodliwości przekraczającym znikomy. Nie budzą także wątpliwości okoliczności popełnienia przestępstwa. Uwzględniając zatem całokształt okoliczności sprawy, Sąd Okręgowy wyraził przekonanie, że postępek oskarżonego pozostaje w jego życiu zdarzeniem incydentalnym. Jego obecna postawa, a także właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy tryb życia uzasadniają przekonanie, że pomimo warunkowego umorzenia postępowania będzie on przestrzegał porządku prawnego i nie popełni ponownie przestępstwa.

Wobec zaskarżenia wyroku na korzyść przez obrońcę oskarżonego, Sąd odwoławczy dokonał wszechstronnej analizy sprawy i także z urzędu na dostrzegł żadnych uchybień w rozpoznaniu sprawy. Postępowanie sądowe wykazało więc winę oskarżonego.

W pkt 2 wyroku zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz obrońcy oskarżonego koszty nieopłaconej przez oskarżonego pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym, obejmujące także kwotę podatku VAT. Ponadto zasądzono od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego D. Ś. kwotę 840 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych na ustanowienie pełnomocnika w postępowaniu odwoławczym, a nadto zwolniono oskarżonego od zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.