Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Ewa Trzeja-Wagner (spr.)

Sędziowie SSO Krzysztof Ficek

SSR del. Marcin Schoenborn

Protokolant Aleksandra Studniarz

przy udziale Bożeny Sosnowskiej

Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2014 r.

sprawy M. G. (1) syna P. i K.,

ur. (...) w G.

oskarżonego z art. 13§1 kk w zw. z art. 282 kk przy zast. art. 64§2 kk, art. 157§2 kk, art. 190§1 kk, art. 224§1 kk i art. 226§1 kk w zw. z art. 11§2 kk, art. 275§1 kk i art. 276 kk w zw. z art. 11§2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 19 września 2013 r. sygnatura akt IX K 1869/10

na mocy art. 437 kpk, art. 438 kpk, art. 632 pkt 2 kpk i art. 634 kpk

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- w punkcie 5 uniewinnia oskarżonego od zarzucanego mu w punkcie IX czynu z art. 275 § 1 kk i art. 276 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i w tym zakresie kosztami procesu obciąża Skarb Państwa,

- uchyla rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 6 i na mocy art. 91 § 2 kk łączy kary pozbawienia wolności orzeczone wobec oskarżonego w punktach od 1 do 4 zaskarżonego wyroku i wymierza mu karę łączną 2 (dwóch) lat i 11 (jedenastu) miesięcy pozbawienia wolności,

- ustala, że rozstrzygnięcie z punktu 7 zaskarżonego wyroku odnosi się do kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej powyżej;

2.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. G. kwotę 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) obejmującą kwotę 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) podatku VAT, tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów obrony oskarżonego z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

4.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa wydatki postępowania odwoławczego w kwocie 536,60 zł (pięćset trzydzieści sześć złotych sześćdziesiąt groszy ) i wymierza mu opłatę za obie instancje w wysokości 400 zł (czterysta złotych).

Sygn. akt: VI Ka 17/14

UZASADNIENIE

Od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 19 września 2013 r. sygn. akt IX K 1869/10 apelację wywiódł obrońca oskarżonego M. G. (1).

Obrońca oskarżonego zaskarżył wyrok w części dotyczącej pkt 1, 3, 4 i 5 i zarzucił orzeczeniu:

1.  Na podstawie art. 427 § 2 k.p.k. i 438 pkt 2 i 4 k.p.k. mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę przepisów prawa procesowego tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 2 § 1 pkt 1 i art. 4 k.p.k. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego bez uwzględnienia zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego poprzez nieobiektywne uznanie:

- że oskarżony groził K. G. połamaniem rąk i nóg i usiłował doprowadzić ją do niekorzystnego rozporządzenia mieniem polegającego na przekazaniu mu kwoty 1 tys. zł i telefonu komórkowego;

- że oskarżony groził S. F. pobiciem i pozbawieniem życia, przy czym groźby te miały wzbudzić u pokrzywdzonego uzasadnioną obawę ich spełnienia;

- że oskarżony znieważył słowami uznawanymi powszechnie za obelżywe funkcjonariusza publicznego – pracownika MOPS w G. H. P. podczas pełnienia przez nią obowiązków służbowych oraz groził jej pobiciem w celu zmuszenia jej do zaniechania prawnej czynności służbowej w postaci przeprowadzenia wywiadu środowiskowego,

podczas gdy prawidłowa ocena wypowiedzi i zachowania oskarżonego dokonana przy uwzględnieniu swobody ich oceny, zasad prawidłowego rozumowania i doświadczenia życiowego powinna prowadzić do wniosku, że były to zachowania i wypowiedzi dokonane w stanie wzburzenia uzasadnionego okolicznościami, jakich dopuszcza się człowiek w stresującej sytuacji i nie mogły wzbudzić u pokrzywdzonych żadnych obaw ich spełnienia.

2.  Na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, a polegający na uznaniu, iż oskarżony dopuścił się czynów opisanych w pkt 1, 3 i 4 wyroku.

3.  Na podstawie art. 438 pkt 1 k.p.k. obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 275 § 1 i 276 k.k. poprzez błędne zakwalifikowanie czynu dokonanego przez oskarżonego, podczas gdy z ustaleń faktycznych zawartych w opisie czynu nie wynika, aby oskarżony przywłaszczył oraz ukrył dokumenty należące do pokrzywdzonego D. P..

4.  Mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę przepisów postępowania, a to art. 167 k.p.k. poprzez zaniechanie przeprowadzenia z urzędu dowodu w postaci wysłuchania lekarzy psychiatrów oraz psychologa w sytuacji, gdy ujawniły się okoliczności, z których wynika, iż oskarżony popełnił zarzucane mu przestępstwa w związku z uzależnieniem od alkoholu, a czego skutkiem mogło być umieszczenie sprawcy w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego (art. 93 k.k. w zw. z art. 96 k.k.)

Ponadto z dalece posuniętej ostrożności procesowej, na wypadek gdyby Sąd Okręgowy nie podzielił powyższych zarzutów, dodatkowo zarzucił orzeczeniu:

- rażącą niewspółmierność kary łącznej w wymiarze trzech lat pozbawienia wolności.

W oparciu o powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od przypisanych mu zarzutów określonych w pkt 1, 3, 4 i 5 orzeczenia,

- a w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku i obniżenie kary łącznej przy zastosowaniu zasady absorpcji,

- ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gliwicach, ponadto obrońca wniósł o zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu apelacyjnym i zasądzenie nieopłaconych ani w całości, ani w części kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym, według norm prawem przepisanych, gdyż koszty te nie zostały opłacone w całości ani w części.

Sąd Okręgowy, po rozpoznaniu apelacji stwierdził, iż w zakresie sformułowanych w niej wniosków oraz istoty zarzutów zasługuje ona jedynie na uwzględnienie w niewielkim zakresie.

Wbrew wywodom apelacji, Sąd I instancji w sposób prawidłowy i pełny przeprowadził postępowanie dowodowe, a zebrany materiał dowodowy poddał wnikliwej ocenie dochodząc w konsekwencji do trafnych i logicznych wniosków. Sąd merytoryczny dokonując analizy poszczególnych dowodów nie przekroczył ram ich swobodnej oceny i nie popełnił w toku procesu uchybień tego rodzaju, że mogłyby one skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku. Przedstawiony w uzasadnieniu wyroku tok rozumowania i wnioskowania Sądu I instancji jest prawidłowy i zasługuje na akceptację. Ponadto zaprezentowana w pisemnych motywach wyroku ocena zgromadzonego materiału dowodowego uwzględnia wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego i tym samym pozbawiona jest cech dowolności. Uzasadnienie wyroku czyni zadość ustawowym wymogom określonym w art. 424 k.p.k. Sąd Rejonowy wskazał na jakich oparł się dowodach, dlaczego dał im wiarę i należycie wytłumaczył przyjęte kwalifikacje prawne.

Sąd Odwoławczy nie znalazł najmniejszych podstaw do odmiennej aniżeli Sąd I instancji oceny przeprowadzonych na rozprawie dowodów ani też do zakwestionowania poczynionych na ich podstawie ustaleń faktycznych.

W szczegółowym uzasadnieniu Sąd I instancji należycie i przekonująco wskazał, dlaczego dał wiarę zeznaniom świadków K. G., A. N., H. P., S. F., A. J., S. W., L. W. i S. P., a odmówił jej wyjaśnieniom oskarżonego i nie sposób zarzucić Sądowi, że jego wywody dotknięte są brakiem logiki czy konsekwencji.

W szczególności trafnie oparł Sąd Rejonowy swoje ustalenia na zeznaniach świadków K. G. i A. N., które konsekwentnie przedstawiały okoliczności związane ze zdarzeniem. K. G. niezwłocznie po kolejnym zachowaniu oskarżonego złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Zeznania K. G. korespondują z zeznaniami A. N.. Trudno przyjąć, jak tego domaga się obrońca, iż powodem dla którego K. G. złożyła obciążające oskarżonego zeznania był fakt, iż oskarżony odrzucił próby nawiązania romansu ze strony tej pokrzywdzonej. A. N. zeznała, iż słyszała jak oskarżony dobijał się do ich drzwi wykrzykując groźby pod adresem K. G.. Słyszała również, że oskarżony żądał pieniędzy i telefonu komórkowego. A. N. – osoba niepełnosprawna nie miała żadnego motywu by złożyć obciążające oskarżonego zeznania. Jej relacja jest spójna z zeznaniami K. G.. Pośrednio zeznania tych świadków potwierdził również J. K., który zeznał, ż opowiedział oskarżonemu, że został okradziony, jednakże nie wskazał przez kogo, ponieważ takiej wiedzy nie posiadał.

Sąd Rejonowy szczegółowo odniósł się do zeznań w/w świadków i należycie uzasadnił dlaczego uznał ich relacje za wiarygodne. Sąd odwoławczy w pełni akceptuje ocenę dowodów zaprezentowaną przez Sąd Rejonowy w pisemnych motywach rozstrzygnięcia.

Oskarżony przyznał się do spowodowania obrażeń u S. F., jednakże nie przyznał się do tego by w tym samym momencie miał mu grozić. Mając na względzie mało przyjazne nastawienie oskarżonego do S. F., okoliczności w których doszło do powstania obrażeń u pokrzywdzonego, uznać należy, że wersja wydarzeń przedstawiona przez pokrzywdzonego jest wiarygodna. S. F. zeznał, iż obawiał się gróźb oskarżonego, gdyż znał jego przeszłość i uważa, że jest on w stanie swoje groźby zrealizować. Wiedział również jak wcześniej oskarżony zachowywał się wobec swojej żony, nad którą znęcał się psychiczne. Pokrzywdzony konsekwentnie przedstawiał przebieg zdarzenia. Zeznania S. F. korespondują z zeznaniami M. G. (2). Słusznie Sąd Rejonowy uznał zeznania S. F. za wiarygodne.

Zeznania S. W., L. W. i S. P. słusznie również Sąd Rejonowy uznał za wiarygodne. Świadkowie ci mieli świadomość, iż oskarżony przebywał w zakładzie karnym, podczas wypowiadanych gróźb znajdował się pod wpływem alkoholu, miał przy sobie dużego psa –rottweilera, zatem okoliczności te przemawiały za tym, że wypowiadane przez oskarżonego groźby były realne. Z wyjaśnień samego oskarżonego nie wynikało, aby prowokacyjne zachowania świadków usprawiedliwiały jego zachowanie. Nie sposób zatem podzielić poglądu obrońcy oskarżonego jakoby wypowiedzi dokonane zostały w stanie wzburzenia uzasadnionego okolicznościami, jakich dopuszcza się człowiek w stresującej sytuacji. Z zebranego materiału dowodowego jednoznacznie wnika, iż oskarżony pod wpływem alkoholu jest bardzo agresywny i wzbudza ogólny strach. Jeśli do tego dodać posiadanie przy sobie dużego psa rasy rottweiler to uznać należy, iż to właśnie pokrzywdzeni znajdowali się w stresującej sytuacji, bowiem obawiali się spełnienia gróźb wypowiadanych przez oskarżonego.

Podobna sytuacja dotyczyła relacji H. P.. Pokrzywdzona nie miała żadnego motywu aby złożyć obciążające oskarżonego zeznania. Oskarżony w swoich wyjaśnieniach stwierdził, iż wprawdzie w obecności H. P. wypowiadał wulgarne słowa, ale nie były one kierowane bezpośrednio do niej, używane były wyłącznie jako przekleństwa i jako reakcja na przedłużającą się decyzję co do przyznania konkubinie świadczenia z opieki społecznej. W trakcie tej wizyty oskarżony był pod wpływem alkoholu i miał przy sobie swojego psa. Sąd Rejonowy dokonał drobiazgowej analizy zachowania oskarżonego i słusznie uznał, że relacja H. P. jest wiarygodna.

W zakresie w jakim oskarżony nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów przeczą zeznania świadków. Taka ocena wyjaśnień oskarżonego M. G. (1) jest zdaniem Sądu odwoławczego, wbrew temu co stara się wykazać apelacja oceną obiektywną, bezstronną, mającą oparcie w kryteriach logicznego rozumowania, wskazaniach wiedzy i doświadczenia życiowego, oceną w trakcie której analizowano i rozważano wszystkie okoliczności sprawy.

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zawiera argumentów, które mogłyby podważyć trafność rozumowania Sądu Rejonowego. Sprowadza się ona właściwie wyłącznie do negacji oceny dowodów dokonanej przez Sąd Orzekający, przy czym nie wykazuje skarżący czym uchybił ów Sąd w przeprowadzonej ocenie, w wyprowadzonych wnioskach kryteriom logicznego rozumowania i zdrowemu rozsądkowi.

Trafnie Sąd meriti przypisał oskarżonemu czyny z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 282 k.k., art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k., art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k., art. 224 § 2 k.k. i art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Słuszne są wywody Sądu Rejonowego dotyczące uzasadnienia kwalifikacji prawnej czynów przypisanych oskarżonemu i w pełni zasługują na aprobatę Sądu odwoławczego.

W przekonaniu Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie ma dostatecznych podstaw do kwestionowania poczynionych przez Sąd merytoryczny ustaleń w kwestii winy oskarżonego oraz przyjętej przez ten Sąd kwalifikacji prawnej czynów mu przypisanych.

Zupełnie chybiony jest zarzut obrońcy oskarżonego, a dotyczący obrazy przepisu art. 167 k.p.k. poprzez zaniechanie przeprowadzenia z urzędu dowodu w postaci wysłuchania lekarzy psychiatrów oraz psychologa w sytuacji gdy ujawniły się okoliczności, z których wynika, iż oskarżony popełnił zarzucane mu przestępstwa w związku z uzależnieniem od alkoholu, a czego skutkiem mogło być umieszczenie sprawcy w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego – art. 93 k.k. w zw. z art. 96 k.k. By zastosować środek zabezpieczający określony w art. 96 k.k., muszą być spełnione łącznie następujące przesłanki: a) popełnienie przestępstwa w związku z uzależnieniem od alkoholu lub innego środka odurzającego, za które wymierzono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą dwóch lat; b) istnienie wysokiego prawdopodobieństwa ponownego popełnienia przestępstwa związanego z tym uzależnieniem; c) uznanie umieszczenia sprawcy w zamkniętym zakładzie leczenia odwykowego za niezbędne dla zapobieżenia ponownemu popełnieniu czynu zabronionego związanego z jego uzależnieniem (przesłanka wynikająca z art. 93 k.k.). W niniejszej sprawie żadna z wyżej wymienionych przesłanek nie zaistniała, a zatem w ogóle nie było potrzeby dodatkowego wysłuchania biegłych. Biegli psychiatrzy wydawali opinię odnośnie oskarżonego w toku postępowania przygotowawczego i opinia ta nie była kwestionowana przez żadną stronę. Na marginesie należy zauważyć, iż obrońca w toku całego postępowania sądowego nie złożył takowego wniosku dowodowego.

Czyn przypisany oskarżonemu w pkt 5 wyroku wymagał interwencji ze strony Sądu odwoławczego, a to z powodu zasadności zarzutu podniesionego w pkt 3 apelacji obrońcy.

Z analizy uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd I instancji uznał za wiarygodne depozycje złożone przez świadka D. P. i wyjaśnienia oskarżonego M. G. (1) i w związku z czym stanowiły one podstawę poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych. Rzecz jednak w tym, że tenże sąd nie dostrzegł wymowy ich relacji, a dotyczących odnalezienia przez oskarżonego najprawdopodobniej właśnie w dniu 13 września 2008 r. dokumentów D. P.. Okoliczność ta ma istotne znaczenie, gdyż wprost wskazuje na to, że owe dokumenty znalazły się w dyspozycji oskarżonego jedynie przez przypadek. Żaden dowód zebrany w sprawie nie wskazuje by oskarżony miał w tym swój indywidualny udział, obliczony właśnie na ten cel, to jest na przewłaszczenie, czy zadysponowanie cudzymi dokumentami. Bacząc zatem na okoliczność, że występki stypizowane w przepisach art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k. mogą być popełnione wyłącznie z winy umyślnej w zamiarze bezpośrednim, zaś Sąd I instancji nie wykazał by taki zamiar towarzyszył poczynaniom oskarżonego, należało, bacząc na kierunek wywiedzionej apelacji, dokonać w zaskarżonym wyroku, niezbędnej korekty tj. uniewinnienia oskarżonego od popełnienia tegoż właśnie czynu.

Sąd Rejonowy szczegółowo omówił kwalifikację prawną czynów z art. 275 § 1 k.k. i art. 276 k.k., jednakże rozważań teoretycznych nie odniósł do realiów niniejszej sprawy. Odnosząc się do przywłaszczenia stwierdził m. inn., że znalazca rzeczy zagubionej musi w ciągu dwóch tygodni od daty znalezienia zawiadomić organy Policji lub inny organ państwowy albo poszukiwać posiadacza tej rzeczy. Z ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd Rejonowy wynika, że oskarżony najprawdopodobniej w dniu 13 września 2008 r. wszedł w posiadanie dokumentów i w tym samym dniu znaleziono je u niego w mieszkaniu podczas przeszukania. Zatem oskarżony miał niewiele czasu by poczynić starania o ich zwrot. Stronę podmiotową przywłaszczenia stanowi zamiar bezpośredni. Nie wystarczy samo rozporządzenie cudzym mieniem, konieczne jest, aby sprawca chciał je zatrzymać bez prawnego tytułu. W realiach niniejszej sprawy nie można przypisać oskarżonemu działania z zamiarem bezpośrednim. Nie sposób również przyjąć by oskarżony „ukrywał” dokumenty. Na gruncie wykładni językowej, nie rysują się żadne wątpliwości nakazujące rozumieć słowo "ukrywać" w jakikolwiek inny sposób niż potoczny. Potocznie zaś "ukrywać" oznacza umieścić coś w miejscu niewidocznym, zasłoniętym, bezpiecznym, schować coś przed kimś. Przestępstwo ukrywania dokumentu, którym sprawca nie ma prawa wyłącznie rozporządzać, polega więc na podjęciu tego rodzaju zachowań, w wyniku których dokument znajdzie się w miejscu znanym sprawcy, nieznanym natomiast osobom, którym przysługuje prawo do rozporządzania dokumentem.(utajnienie miejsca jego przechowywania). Na kanwie niniejszej sprawy niewątpliwe więc jest, że o ukryciu dokumentów, w rozumieniu art. 276 k.k., nie może być mowy.

Sąd I instancji prawidłowo ustalił i należycie ocenił stopień społecznej szkodliwości. Wymierzając oskarżonemu karę uwzględnił zarówno okoliczności obciążające jak i łagodzące, jakie po jego stronie występują, a także kierował się dyrektywami określonymi w art. 53 k.k., co jasno wynika z uzasadnienia wyroku, zaś argumenty tam przedstawione w pełni zasługują na uwzględnienie.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Okręgowy uznał, że kary jednostkowe wymierzone oskarżonemu nie mogą być uznane za niewspółmierne do stopnia winy oskarżonego i okoliczności przypisanych mu czynów oraz za rażąco surowe.

Zmiana, którą dokonał Sąd odwoławczy uzasadnia wymierzenie mu łagodniejszej kary łącznej pozbawienia wolności, gdyż zmniejszyła się ilość czynów wchodzących w skład kary łącznej. W ocenie Sądu odwoławczego kara 2 lat i 11 miesięcy stanowi należytą represję karną za przypisane zachowania, jest współmierna i sprawiedliwa. Zasada pełnej absorpcji nie mogła zostać zastosowana z uwagi na uprzednią wielokrotną karalność oskarżonego oraz popełnienie przypisanych mu czynów pod wpływem alkoholu.

Tak kształtowana kara spełni cele zapobiegawcze i wychowawcze w stosunku do oskarżonego, a także cele w zakresie kształtowania świadomości społecznej.

Mając na względzie fakt, iż w chwili obecnej oskarżony pracuje zarobkowo Sąd odwoławczy nie znalazł podstaw do zwolnienia go od kosztów postępowania.

Nie znajdując podstaw do uwzględnienia w całości apelacji na mocy przepisów powołanych w części dyspozytywnej wyroku, orzeczono jak na wstępie.