Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

POSTANOWIENIE

Dnia 17 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący-Sędzia Sądu Okręgowego: Andrzej Dyrda

Sędziowie Sądu Okręgowego: Henryk Brzyżkiewicz

Artur Żymełka

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2019 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi B. A. (1)

na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy

w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki

z udziałem Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w T. G.

w sprawie o sygn. akt I Co 1342/18 Sądu Rejonowego w T. G.

postanawia:

1.  stwierdzić, że w postępowaniu sądowym toczącym się przed Sądem Rejonowym w T. G. pod sygn. akt I Co 1342/18 nastąpiła przewlekłość postępowania;

2.  przyznać skarżącej od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w T. G. kwotę 2.000 zł (dwa tysiące złotych);

3.  oddalić skargę w pozostałym zakresie ;

4.  zwrócić skarżącemu kwotę 200 zł (dwieście złotych) uiszczoną tytułem opłaty od skargi.

SSO Artur Żymełka SSO Andrzej Dyrda SSO Henryk Brzyżkiewicz

Sygn. akt III S 458/19

UZASADNIENIE

Skarżąca B. A. (2) wniosła skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, w której domagał się stwierdzenia przewlekłości postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w T. G., przyznania jej od Skarbu Państwa kwoty 20.000 zł oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę Skarb Państwa - Prezes Sądu Rejonowego w T. G. wniósł o oddalenie skargi.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy na podstawie akt sprawy o sygn. I Co 1342/18 Sądu Rejonowego w T. G., ustalił następujący przebieg postępowania:

2 lipca 2018r. Skarżąca złożyła w Sądzie Rejonowym w T. G. wniosek o obniżenie wysokości ustalonych opłat w postępowaniu egzekucyjnym.

Losowaniem z dnia 4 lipca 2018r. w Systemie Losowego Przydziału Spraw wyznaczono sędziego referenta.

Zarządzeniem z 14 sierpnia 2018r. wezwano skarżącą do usunięcia braków formalnych wniosku poprzez wskazanie danych wierzyciela biorącego udział w postępowaniu egzekucyjnym oraz złożeniu odpisów wniosku. Zobowiązanie to doręczono skarżącej 13 lutego 2019r.

Skarżąca 18 lutego 2019r. odpowiedziała na ww. zobowiązanie.

Zarządzeniem z 16 kwietnia 2019r. zobowiązano do przesłania wniosku Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w T. G. P. Ł. celem ustosunkowania się do wniosku. Odpis zarządzenia został wysłany 25 października 2019r.

Zgodnie z art. 2 ust.1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (tekst jednolity: Dz.U. z 2018r. poz. 75 ze zm.) przewlekłość postępowania zachodzi wtedy, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego.

Nadto badanie czy w konkretnej sprawie nastąpiła zwłoka w jej rozpoznaniu musi uwzględniać ustalenie rozsądnego terminu postępowania w oparciu o wszystkie okoliczności danej sprawy oraz w oparciu o następujące kryteria: złożoność sprawy, postępowanie samego skarżącego i właściwych organów, jak również znaczenie przedmiotu postępowania dla skarżącego (porównaj: wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 25 września 2012r., (...), LEX nr 1285173; wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 stycznia 2013r., (...), LEX nr 1252840; wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 stycznia 2013r., (...), LEX nr 1252838; wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 13 czerwca 2019r., (...), LEX nr 2680951).

Zwrócić należy uwagę, że zbędną zwłoką nie jest każdy upływ czasu, ale dopiero nadmierne odstępstwo od czasu zwykle koniecznego dla wykonania określonych czynności, dlatego przewlekłość postępowania zachodzi wówczas, gdy zwłoka w czynnościach jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 2013r. (...) 3/13, LEX nr 1318217, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 2 września 2015r., II S 18/15, LEX nr 1797142)

Ponadto należy wskazać, że ustawa nie określa przeciętnego czasu oczekiwania na rozpatrzenie sprawy. W judykaturze zasadniczo za przewlekłe uznaje się postępowanie trwające ponad 12 miesięcy (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2005 r., III SPP 96/05, OSNP 2005/23/384; postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 lipca 2008 r., (...) 20/08, LEX nr 493700; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2018r., (...) 56/17, LEX nr 2440458), co ma swoją podstawę w domniemaniu ustawowym ustalonym art. 14 w/w ustawy. Wskazać przy tym należy, że samo przekroczenie wskazanego terminu, nie prowadzi do automatyzmu wyrażającego się stwierdzeniem przewlekłości, gdyż uwzględnić należy nadto terminowość i celowość podejmowanych czynności. Zatem, w świetle utrwalonego orzecznictwa, dokonując tej oceny, uwzględnia się łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do chwili rozpoznania skargi, niezależnie od tego, na jakim etapie skarga została wniesiona, a także charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2012r., (...) 8/12; postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 lipca 2013r., (...) 9/13; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2013 r. (...) 1/13; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 3 sierpnia 2017r., II S 7/17, KZS 2017/9/71; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 18 września 2018r., II S 32/18, Biul.SAKa 2018/3/30; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 3 lipca 2018r., S 13/18, KZS 2018/7-8/70; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2018r., (...) 1/18, LEX nr 2459691; wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 13 czerwca 2019r., (...), LEX nr 2680951).

Przewlekłość postępowania musi być nadto następstwem okoliczności, które pozostają w związku przyczynowym z działaniem lub bezczynnością organu prowadzącego postępowanie. Tym samym, jeżeli zwłoka wynika z zachowania strony, uczestników postępowania lub innych organów, na które organ prowadzący postępowanie nie ma wpływu, a równocześnie podejmuje on skutecznie działania dyscyplinujące i naprawcze, zmierzające do jak najszybszego zakończenia sprawy, to brak jest podstaw do stwierdzenia w takich okolicznościach o naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 marca 2018r., (...) 9/18, LEX nr 2459696; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 maja 2013r., I ACa 36/13, LEX nr 1327563).

Oceniając zasadność skargi Sąd Okręgowy był zobowiązany również wziąć pod uwagę to, że trudności kadrowe sądu nie mogą blokować sprawnego prowadzenia postępowania. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy w najnowszym orzecznictwie, że to na Państwie i organach wymiaru sprawiedliwości spoczywa obowiązek należytego zorganizowania funkcjonowania władzy sądowniczej. Tak samo należy ocenić trudności natury organizacyjnej. Także okoliczność niezłożenia przez stronę wniosku o przyspieszenie rozpoznania sprawy nie może uniemożliwiać uznania skargi za zasadną (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2017r., (...) 23/17, LEX nr 2335991 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia z dnia 16 stycznia 2018r.; (...) 57/17, LEX nr 2439955).

Przenosząc wskazane powyżej rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy uznać należało, że zaistniały podstawy do stwierdzenia przewlekłości postępowania sądowego w przedmiotowej sprawie.

Postępowanie w niniejszej sprawie zostało zainicjowane wnioskiem z dnia 2 lipca 2018r. Nadto zarządzenie z 16 kwietnia 2019r. zostało wykonane dopiero po wniesieniu skargi, tj. 25 października 2019r. Zatem przez okres ponad jednego roku wniosek nie został merytorycznie rozpoznany. Uwzględniając zatem powyższe okoliczności, uznać należało, że okres ponad 12 miesięcy na de facto dokonanie czynności wstępnych, nie znajduje jakiegokolwiek usprawiedliwienia w okolicznościach niniejszej sprawy.

Z tych względów, obowiązkiem Sądu Okręgowego było uznanie skargi co do zasady za uzasadnioną.

Odnosząc się natomiast do zgłoszonego w skardze żądania przyznania skarżącemu świadczenia pieniężnego, to Sąd Okręgowy miał na względzie, że przyznanie odpowiedniej sumy pieniężnej na podstawie powołanego przepisu stanowi sankcję dla państwa za wadliwe zorganizowanie wymiaru sprawiedliwości oraz rekompensatę dla skarżącego za krzywdę moralną spowodowaną przewlekłością postępowania. Następuje ono w wysokości proporcjonalnej do wielkości zwłoki, jej przyczyn oraz dolegliwości dla skarżącego. Odpowiednia suma pieniężna pełni rolę swoistego zadośćuczynienia za stres i frustrację, spowodowane przewlekłością postępowania sądowego (porównaj: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2017r., (...) 7/17, LEX nr 2300161).

Ustalając wysokość sumy pieniężnej przyznanej skarżącemu Sąd miał na względzie treść art. 12 ust. 4 cytowanej ustawy, zgodnie z którym uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego przyznaje od Skarbu Państwa, sumę pieniężną w wysokości od 2.000 do 20.000 zł oraz żądanie w niej zawarte. W ocenie Sądu Okręgowego uzasadnione jest przyznanie jedynie kwoty 2.000 zł albowiem wniosek o obniżenie opłaty egzekucyjnej jest uzasadniona albowiem przedmiotowy wniosek dotyczył obniżenia opłaty egzekucyjnej w wysokości 1.800 zł, a tym samym przyznanie skarżącej kwoty ponad wysokość minimalną stanowiło zarówno wzbogacenie jak również zastępcze uzyskanie dochodzonej ochrony prawnej.

Sąd nie uwzględnił również wniosku o zasądzenie kosztów postępowania albowiem uiszczona przez skarżącą opłata została jej zwrócona z urzędu, natomiast żadne dodatkowe koszty postępowania nie zostały przez nią poniesione.

Reasumując Sąd Okręgowy, biorąc pod uwagę powyższe okoliczności uznał, iż skarga zasługuje na uwzględnienie i na mocy art. 12 ust. 2 ustawy z 17 czerwca 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, orzekł jak w sentencji przyznając skarżącemu kwotę 2000 zł jako odpowiednią w okolicznościach niniejszej sprawy. O przyznanej sumie pieniężnej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 12 ust. 4 w/w ustawy, zaś na podstawie art. 17 ust. w/w ustawy nakazał zwrócić skarżącej opłatę od skargi.

SSO Artur Żymełka SSO Andrzej Dyrda SSO Henryk Brzyżkiewicz