Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

POSTANOWIENIE

Dnia 7 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Danuta Pacześniowska

Sędziowie SO Lucyna Morys – Magiera

SR (del.) Roman Troll (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 7 października 2014 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym sprawy

z powództwa M. G., D. G. i J. G.

przeciwko Z. G.

o wyłącznie ruchomości spod egzekucji

na skutek zażalenia powodów

od punktów 1 i 2 postanowienia Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 16 czerwca 2014 r., sygn. akt IV RC 509/14

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSR (del.) Roman Troll SSO Danuta Pacześniowska SSO Lucyna Morys – Magiera

Sygn. akt III Cz 1411/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 16 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy w Rybniku zabezpieczył powództwo małoletnich powodów M. i D. rodzeństwa G. o alimenty poprzez zobowiązanie pozwanego do łożenia na rzecz każdego z nich kwot po 300 zł miesięcznie płatnych do rąk matki dzieci począwszy od 16 czerwca 2014 r. do czasu zakończenia postępowania w sprawie (pkt 1) oraz oddalił wniosek o zabezpieczenie w pozostałym zakresie także co do roszczenia matki dzieci o alimenty (pkt 2) i nadał swemu rozstrzygnięciu klauzulę wykonalności (pkt 3). W uzasadnieniu wskazał, że roszczenie małoletnich powodów jest wiarygodne, bo nie potrafią oni utrzymać się samodzielnie, a uprawdopodobnione jest ono w części, gdyż należało uwzględnić, że wydatki na utrzymanie domu obciążają nie tylko małoletnich, ale także mieszkających z nimi rodziców powódki. Sąd Rejonowy uznał za nieuprawdopodobnione podane przez powódkę wydatki własne (nie sprecyzowała czego dotyczą) i koszty benzyny (nie wskazała pojazdu ani rachunków). Swoje orzeczenie Sąd Rejonowy oparł na art. 730 § 1 kpc, art. 730 ¹ § 1 kpc, art. 732 kpc i art. 753 kpc.

Zażalenie na to postanowienie złożyli wszyscy powodowie zaskarżając je w punktach 1 i 2 oraz zarzucając:

a)  naruszenie art. 135 § 1 kro poprzez uznanie, że kwoty zabezpieczenia odpowiadają usprawiedliwionym potrzebom małoletnich powodów oraz możliwościom zarobkowym pozwanego, podczas gdy potrzeby małoletnich nie zostaną w ten sposób zaspokojone nawet w połowie,

b)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że powódka ma możliwości zarobkowe pozwalające utrzymać siebie i dzieci, a powódka przecież za zgodą pozwanego pozostaje w domu celem opieki nad niepełnosprawnymi dziećmi,

c)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że koszty utrzymania domu winny być pokrywane w połowie przez rodziców powódki, podczas gdy koszty wskazane w pozwie stanowią już połowę tych kosztów

wnieśli o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez orzeczenie zgodnie z wnioskiem o zabezpieczenie, a także o zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazali również, że pozwany od 23 czerwca 2014 r. przebywa na zamkniętym leczeniu odwykowym w Ośrodku (...) w G.. Nowe dokumenty dołączone do zażalenia dotyczyły orzeczenia o niepełnosprawności małoletniej M. G. z 24 czerwca 2014 r. /k. 112/, umowy zlecenia – bez daty na okres lipca 2014 r. /k. 108/, aneksu do tej umowy z 18 lipca 2014 r. /k. 109/, a także części paragonów za paliwo.

Pozwany w odpowiedzi na zażalenie wniósł o jego oddalenie jako bezzasadnego i zasądzenie kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 730 ¹ § 1 kpc udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Celem postępowania zabezpieczającego jest udzielenie tymczasowej ochrony prawnej osobom tej pomocy potrzebującym oraz w szerszej perspektywie umożliwienie wykonania zapadłego w sprawie orzeczenia. Zabezpieczenia udziela się wówczas, gdy podmiot żądający takiej ochrony uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, istniejący wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie (art. 730 ¹ § 2 kpc). Przy udzielaniu zabezpieczenia należy także brać pod uwagę to, aby powodowi zapewnić należytą ochronę, a pozwanego nie obciążać ponad potrzebę (art. 730 ¹ § 3 kpc).

Jednakże w sprawie o alimenty, do których należy także sprawa o przyczynianie się do zaspokajanie potrzeb rodziny, podstawą zabezpieczenia jest jedynie uprawdopodobnienie roszczenia (art. 753 § 1 kpc). Przepis ten bowiem dotyczy udzielenia zabezpieczenia polegającego na zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu określonej sumy pieniężnej i tylko w tego rodzaju sprawach konieczne jest jedynie uprawdopodobnienie istnienia roszczenia bez potrzeby uprawdopodobnienia interesu prawnego w zabezpieczeniu (por. uzasadnienie uchwały Sadu Najwyższego z dnia 23 lutego 1982 r., III CZP 3/82, opublik. w OSNC z 1982 r., nr 7, poz. 100).

Wyrażony w art. 27 kro obowiązek przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny ma charakter alimentacyjny i wchodzi w zakres szerzej nakreślonych, wynikających z treści art. 23 kro, obowiązków wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny.

Przechodząc na grunt rozpoznawanej sprawy należy podkreślić, że powodowie musieli jedynie uprawdopodobnić, a więc nawet nie udowodnić, istnienie roszczenia. Uprawdopodobnienie to nie musi się wiązać z wykazaniem dowodowym okoliczności faktycznych, ale stanowi ono potrzebę przedstawienia przez uprawnionego oraz należytego uzasadnienia twierdzeń stanowiących podstawę jego roszczenia w aspekcie obowiązków, którym musi sprostać (por. art. 243 kpc w związku z art. 753 § 1 kpc).

W uzasadnieniu swojego wniosku z końca maja 2014 r. powodowie wskazali, że powódka nie pracuje, albowiem zajmuje się dziećmi na skutek wcześniejszych uzgodnień stron, zaś małoletni D. (16 lat) jest niepełnosprawny, a małoletnia M. (9 lat) cierpi na zespól FAS i wymaga większej uwagi. Pozwany zaś pracuje i zarabia około 3 500 zł miesięcznie. Powódka wskazała, że ponosi miesięczne koszty utrzymania, a to żywności 1 200 zł, pozostałe łącznie z benzyną i opłatami za mieszkanie wynoszą 780 zł; suma tych wydatków wyniosła prawie 2 000 zł miesięcznie. Ponadto powodowie wskazali na dodatkowe wydatki związane ze szkołą w wysokości około 100 zł oraz po 150 zł na każde dziecko za ubrania. Powódka wskazała, że koszt własnego utrzymania ponad powyższe koszty ocenia na kwotę 200 zł. Do wniosku dołączono akty stanu cywilnego stron oraz orzeczenie o niepełnosprawności małoletniego D. i dokument wskazujący na otrzymane wynagrodzenie przez pozwanego w marcu 2013 r., a więc w ponad rok przed złożeniem wniosku, w wysokości 4 524,83 zł netto.

Przedstawionych wydatków powódka w żaden sposób nie udokumentowała nie wskazując nawet samochodu, którym się porusza, a zaznaczyła, że od czerwca 2014 r. zamierza podjąć pracę. Dopiero do zażalenia powódka dołączyła paragony fiskalne na zakup benzyny z maja 2014 r. na kwotę około 200 zł, a więc mogła je dołączyć do wniosku o zabezpieczenie, a także z czerwca 2014 r. na kwotę około 140 zł i wskazała, że kwotę 200 zł przeznacza na wydatki własne: fryzjer, chemia, kosmetyki, ubrania. Ponadto powódka dołączyła do zażalenia informację o dochodach pozwanego i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy w 2013 r. (PIT – 11) – jednakże informację tę musiała już posiadać w chwili złożenia pozwu, gdyż dotyczy ona podatku, który rozlicza się do 30 kwietnia roku kolejnego, w tym przypadku do 30 kwietnia 2014 r. - nie można więc obecnie brać jej pod uwagę (por. art. 207 § 6 kpc), a ponadto dotyczy ono dochodów z 2013 r., a nie z chwili obecnej.

Powódka nie uprawdopodobniła także poniesienia żadnych kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania, nie dołączyła dokumentów w tym zakresie, a dołączone do zażalenia potwierdzenie opłaty za prąd z miesiąca czerwca 2014 r. na kwotę 552,47 zł /k. 110/ jest wystawione na pozwanego, a jego dochody z 2013 r., obecnie nie mogą być brane pod uwagę, gdyż sytuacja się zmieniła. Ponadto umowa zlecenia /k. 108/ dołączona do zażalenia wskazuje, że powódka otrzymuje 100 zł po przyjęciu prac i wystawieniu rachunku, a nie ma możliwości podjęcia umowy w wymiarze na pół etatu /k. 109/. Orzeczenie o niepełnosprawności małoletniej M. G. z 24 czerwca 2014 r. /k. 112/ jest nowym dokumentem, ale informacje o tej niepełnosprawności powodowie przedstawiali już w pozwie i były one brane pod uwagę. Zupełnie nową okolicznością jest umieszczenie pozwanego w ośrodku odwykowym, ale samo w sobie nie ma ono wpływu na orzeczenie co do zabezpieczenia, przy czym obecnie pozwany już tam nie przebywa.

Do odpowiedzi na pozew, która wpłynęła już po wydaniu zaskarżonego postanowienia, pozwany przedstawił zaświadczenia o wynagrodzeniu, z których wynika, że jego wynagrodzenie netto w 2014 r. wynosiło w kwietniu – 2 742,41 zł, w maju 1 856,54 zł, a tylko w styczniu i lutym 2014 r. po około 5 000 zł; ponadto przedstawił dowody opłat za podatek (119 zł – marzec 2014 r. /k. 70/, 119 zł – maj 2014 r. /k. 70/), opłaty za posiadanie psa – 26 zł maj 2014 r. /k. 71/, opłaty za odpady – 118,60 zł – maj 2014 r. /k. 71/, opłat za wodę (177,50 zł – grudzień 2013 r. /k. 78/, 167,22 zł – luty 2014 r. /k. 89/, 143,04 zł – marzec 2014 r. /k. 73/, 145 zł – marzec 2014 r. /k. 86/, 41,10 zł – maj 2014 /k. 74/), opłaty za telewizję (63,90 zł – grudzień 2013 r. /k. 79/, 63,90 zł – styczeń 2014 r. /k. 93/, 63,90 zł – luty 2014 r. /k. 90/, 148 zł – marzec 2014 r. /k. 84/, 163 zł – maj 2014 r. /k. 75/, opłaty za telefon (61,48 zł – grudzień 2013 r. /k. 77/, 60,28 zł – marzec 2014 r. /k. 83/, 60,14 zł – kwiecień 2014 r. /k. 82/), opłaty za internet (100 zł – grudzień 2013 r. /k. 80/, 50 zł – styczeń 2014 r. /k. 94/, 50 zł – luty 2014 r. /k. 92/, 50 zł – marzec 2014 r. /k. 85/, 50 zł – marzec 2014 r. /k. 88/, 50 zł – kwiecień 2014 r. /k. 81/), opłaty za prąd (476,10 zł – grudzień 2013 r. /k. 76/, 552,47 zł – luty 2014 r. /k. 91/, 553 zł – marzec 2014 r. /k. 87/, 552,47 zł – czerwiec 2014 r. /k. 74/,), spłaty pożyczek (2 x po 1 400 zł – grudzień 2013 r. /k. 66 i 67/), 1 400 zł – styczeń 2014 r. /k. 47/, 1 400 zł – luty 2014 r. /k. 44/, 1 400 zł – marzec 2014 r. /k. 41/, 1 280 zł – kwiecień 2014 r. /k. 35/, 1 480 zł – maj 2014 r. /k. 61/,), spłaty karty kredytowej (2 x po 560 zł – marzec 2014 r., /k. 39/, 300 zł – kwiecień 2014 r. /k. 36/, 560 zł – maj 2014 r. /k. 63/), opłatę na Komitet Rodzicielski w Szkole Podstawowej w J. 50 zł – grudzień 2013 r. /k. 34/.

Przy ocenie, czy roszczenie jest wiarogodne, sąd powinien uwzględnić także znajdujący się w aktach sprawy materiał, który podaje w poważną wątpliwość okoliczności mające uprawdopodobnić żądanie (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 9 września 1961 r., IV CZ 54/61, OSNC 1963, nr 6, poz. 114). Trudno na obecnym etapie uznać, że powodowie uprawdopodobnili swoje roszczenie ponad zabezpieczone kwoty, co bynajmniej nie oznacza, że ich roszczenia ponad te kwoty ostatecznie nie będą mogły być uwzględnione. Wszystko bowiem zależy od tego jak sytuacja procesowa związana z obowiązkami dowodowymi stron będzie się przedstawiała w toku prowadzonego postępowania przed Sądem Rejonowym.

Na obecnym etapie uprawdopodobnione jest, że strony zamieszkują razem, pozwany ponosi opłaty i spłaca pożyczki, a jego ostatnie wynagrodzenie z sierpnia 2014 r. wyniosło netto około
4 000 zł /k. 136/, przy czym wg zeznań pozwanego otrzymał netto wówczas 2 100 zł /k. 144/, ale nie określił jakie jeszcze potrącenia były wykonywane. W takim stanie faktycznym dochody małżonków w maju wyniosły około 2 000 zł i stanowią ich majątek wspólny (por. art. 31 § 1 i 2 kro). Koszty też strony powinny ponosić wspólnie, albowiem potrzeby rodziny to wspólne potrzeby całej grupy rodzinnej (koszty utrzymania mieszkania) oraz potrzeby indywidualne poszczególnych jej członków (koszty wyżywienia, odzieży), zaś ze wskazanego wykazu wydatków stron wynika, że wydatki pozwanego w ogóle zostały pominięte we wniosku powodów, a zaliczono je jako koszty ponoszone przez powodów. Obecnie wg dochodów z sierpnia 2014 r. gospodarstwo domowe stron osiąga dochód około 4 000 zł, z zastrzeżeniem poczynionym wyżej odnośnie rzeczywistej wysokości otrzymanego przez pozwanego wynagrodzenia.

Potrzeby małoletnich obecnie są w zasadzie zabezpieczone, a to poprzez miejsce zamieszkania wspólnie z rodzicami i dziadkami oraz poprzez alimenty po 300 zł miesięcznie na każde z nich orzeczone zaskarżonym postanowieniem. Jednocześnie ich matka w żaden sposób nie uprawdopodobniła ponoszonych przez siebie kosztów koniecznych dla swego utrzymania, nie jest ona także osobą niezdolną do pracy. Do samego zaś wniosku o zabezpieczenie zgłoszonego w pozwie powodowie nie dołączyli żadnych dokumentów mogących uprawdopodobnić żądanie zabezpieczenia ponad uwzględnione przez Sąd Rejonowy kwoty – żadne dokumenty związane z wydatkami powodów np. na utrzymanie mieszkania nie zostały przedstawione, a dokumentacja związana z wynagrodzeniem pozwanego jest sprzed ponad roku. Dodatkowo to, że pozwany ma problemy alkoholowe wynika już z przedstawionej do pozwu karty leczenia szpitalnego z 2012 r. /k. 14/ oraz okoliczności faktycznych wskazanych w uzasadnieniu pozwu – nie jest to więc okoliczność zupełnie nowa, poza tym, że od końca czerwca 2014 r. znalazł się on w zamkniętym zakładzie, ale to również w chwili obecnej nie wpływa negatywnie na zaspokajanie potrzeb alimentacyjnych powodów i w żaden sposób nie zwiększyło ich usprawiedliwionych potrzeb. Dodać należy, że pozwany obecnie nie przebywa już na leczeniu w tym zamkniętym zakładzie.

Dlatego też zarzuty podniesione w zażaleniu nie mogły spowodować zmiany zaskarżonego postanowienia nie doszło bowiem do naruszenia art. 135 § 1 kro, ani błędów w ustaleniach faktycznych, albowiem powodowie w chwili zgłoszenia wniosku o zabezpieczenie nie uprawdopodobnili w sposób wystarczający ponoszonych przez siebie wydatków, swoich usprawiedliwionych potrzeb oraz możliwości majątkowych pozwanego. Dodać także należy, że powódka nie przedstawiła także żadnych rachunków wystawionych na podstawie umowy zlecenia dołączonej do zażalenia, a przecież podstawą wypłaty jej wynagrodzenia były te rachunki.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o art. 385 kpc w związku z art. 397 § 1 i 2 kpc i art. 13 § 2 kpc oraz art. 753 § 1 kpc, zażalenie jako bezzasadne należało oddalić. Natomiast rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego zapadnie w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie zgodnie z art. 108 § 1 kpc w związku z art. 13 § 2 kpc.

SSR (del.) Roman Troll SSO Danuta Pacześniowska SSO Lucyna Morys – Magiera