Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Leszek Dąbek

Sędzia SO Lucyna Morys - Magiera (spr.)

Sędzia SR del. Anna Hajda

Protokolant Monika Piasecka

po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2014 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy G.

przeciwko E. B., G. B. i K. B.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 4 lipca 2013 r., sygn. akt I C 1460/12

1  oddala apelację;

2  zasądza od powódki na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 1.200 zł (tysiąc dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Anna Hajda SSO Leszek Dąbek SSO Lucyna Morys - Magiera

UZASADNIENIE

Powódka Gmina G. wniosła o zasądzenie nakazem zapłaty od pozwanych E. B., G. B., K. B. solidarnie na rzecz powódki kwotę 16.170,08 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 13.736,70 zł od dnia 01.10.2011r do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania według norm przepisanych w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wniesienia sprzeciwu. W razie wniesienia sprzeciwu powódka wnosiła o wydanie wyroku zgodnie z żądaniem pozwu w tym zasadzenie kosztów postępowania i kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powódka - Gmina G. stwierdziła ,że pozwani zajmowali lokal mieszkalny położony w G. przy ulicy (...) stanowiący jej własność. Pozwani byli zobowiązani do uiszczania opłat za korzystanie z lokalu i opłat eksploatacyjnych za media. Pozwani nie wywiązywali się z tego obowiązku i doprowadzili do powstania zadłużenia które na dzień 30.09.2011r wynosiło łącznie 16.170,08 zł w tym należność główna 13.736,70 zł i odsetki za zwlokę 2.433.38 zł Wobec faktu ,że wezwania do zapłaty były bezskuteczne powódka skierowała sprawę na drogę postępowania sądowego. Jako podstawę prawną swego żądania powódka wskazała art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów , mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego oraz art. 222-225 k.c. zaś odnośnie odsetek art. 476 k.c. i art581 k.c.

W dniu 20 stycznia 2012 r referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Gliwicach wydal nakaz zapłaty w którym nakazał na rzecz powódki Gminy G. pozwanym E. B., G. B., K. B. solidarnie kwotę 16.170,08 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 13.736,70 zł od dnia 01.10.2011r do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania w kwocie 2.571,75 zł w terminie dwóch tygodni.

W przepisanym terminie pozwani E. B., G. B., K. B. zaskarżyli opisany wyżej nakaz zapłaty w całości i wnieśli sprzeciw od nakazu zapłaty żądając oddalenia powództwa w całości i solidarne zasadzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów procesu. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwani stwierdzili, że powódka nie wykazała okoliczności przytoczonych w pozwie, które stały się bezzasadnie postawą wydania nakazu . Pozwani podnieśli także zarzut przedawnienia roszczeń objętych zadaniem pozwu albowiem odnoszą się one do zobowiązań które miały powstać w roku 2006r. W związku z trzyletnim okresem przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe przedmiotowe wierzytelności uległy przedawnieniu zgodnie z art. 118 k.c. Z ostrożności procesowej pozwani wskazali, że nie posiadają tytułu prawnego do przedmiotowego lokalu położonego przy ulicy (...) w G., nie są w nim zameldowani i tam nie zamieszkują. W ocenie pozwanych fakt ten jest znany i akceptowany przez powódkę, która pisma kieruje do pozwanych na aktualne ich miejsce zamieszkania. Pozwani zakwestionowali powołana przez powódkę podstawę żądania i uznali żądania pozwu co do zasady i wysokości za bezzasadne.

W piśmie z dnia 24.10.2012r stanowiącym odpowiedzi na sprzeciw pozwanych powódka podtrzymała w całości powództwo stwierdzając jednocześnie, że pozwani faktycznie władali lokalem mieszkalnym przy ulicy (...) do czerwca 2011r bez tytułu prawnego i nie wydali go powódce. Pozwani dokonywali wpłat częściowych , tytułem odszkodowania za władanie lokalem w okresie czasu od dnia 01.04.2006r do października 2009r , a następnie w maju 2011r .Pozwani byli zameldowani na pobyt stały w przedmiotowym lokalu a następnie w dniu wskazanym w piśmie dokonali wymeldowania z lokalu. Powódka wskazała także na 10 letni okres przedawnienia roszczeń o zapłatę odszkodowanie za bezumowne korzystanie z rzeczy .

Sąd Rejonowy w Gliwicach zaskarżonym wyrokiem oddalił powództwo i zasądził od powódki Gminy G. na rzecz pozwanych E. B., G. B., K. B. kwotę 2.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego pozwanych.

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że powódka Gmina G. jest właścicielem lokalu położonego w G. przy ulicy (...). Najemcą przedmiotowego lokalu na podstawie umowy najmu do dnia 2012.2005r to jest dnia swej śmierci był Z. B. teść pozwanej E. B.. Po śmierci najemcy klucze do tego lokalu posiadała pozwana E. B.. Zarówno ona jak i pozostali pozwani to jest G. B. i K. B. byli zameldowani w tym lokalu od dnia 24 września 1993r . Pozwana płaciła też opłaty za przedmiotowy lokal w okresie od grudnia 2005r do 2009r . Opłaty te płacone były nieregularnie i w niepełnej wysokości. W przedmiotowym lokalu w okresie dochodzonym pozwem to jest od dnia 01.04.2006r do dnia 30.09.2011r nikt nie zamieszkiwał.. W tym czasie pozwana E. B. mieszkała wraz ze swoim mężem w lokalu położonym w G. przy ulicy (...) i nigdy nie mieszkała w lokalu przy ulicy (...). Pozwaną wymeldowano z przedmiotowego lokalu w dniu 13 lipca 2011r. Podobnie pozwany G. B. mimo, że był zameldowany w przedmiotowym lokalu od dnia 24.09.1993r do dnia 24.05.2011r w okresie dochodzonym pozwem nie mieszkał i nie przebywał w przedmiotowym lokalu. W latach 1994/1995 ucząc się w technikum w czasie gdy żył jego dziadek Z. B. – poprzedni najemca , czasami nocował w tym lokalu i miał tam ksiązki szkolne. Lokal ten znajdował sie w bliskim sąsiedztwie jego szkoły i czasowy pobyt i nauka w nim była z tego względu znacznym ułatwieniem. W okresie dochodzonym pozwem pozwany mieszkał w B. przy ulicy (...). Pozwany K. B. w przedmiotowym lokalu był zameldowany w okresie od 24.09.1993r do 21.07.2011r choć nigdy w tym lokalu nie mieszkał . Nie posiadał też klucza do tego lokum. W okresie dochodzonym pozwem początkowo mieszkał wraz ze swoja żoną w K. przy ulicy (...) stamtąd przeprowadził się do mieszkania przy ulicy (...). W piśmie z dnia 24.10.2011r powódka Gmina G. w związku ze stwierdzonymi zaległościami za zajmowanie lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ulicy (...) które na dzień 30 maja 2011r wynosiły łącznie 16.170,08 zł w tym kwota 13.736,70 tytułem odszkodowania wraz z mediami i kwota 2.433,38 zł tytułem odsetek za zwłokę wezwała pozwanych G. B. i K. B. E. B. do zapłaty w terminie miesiąca od daty otrzymania pisma pod rygorem wszczęcia postępowania sadowego o zapłatę. Do momentu zamknięcia przewodu sadowego nic z kwoty dochodzonej pozwem przez pozwanych nie zostało zapłacone.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy uznał, że powództwo należało uznać za nieuzasadnione i podlegające oddaleniu. Podstawową przesłanką odpowiedzialności jest wykazanie przez powódkę faktu posiadania samoistnego posiadania przez pozwanych pozwanych G. B. i K. B. E. B. władztwa nad rzeczą rozumianą w niniejszym przypadku jako lokal mieszkalny położony w G. przy ulicy (...) . W przypadku pozwanych K. B. i G. B. nie miał miejsca fakt zamieszkiwania pozwanych w przedmiotowym lokalu w okresie dochodzonym pozwem, gdyż w tym czasie żaden z tych pozwanych nie przebywał, nie korzystał, nie przechowywał w tym lokalu swoich rzeczy osobistych ani nawet niemiał dostępu do przedmiotowego lokalu. Każdy z nich zaspakajał swoje potrzeby mieszkaniowe na stałe w innych lokalach. K. B. wraz żona w lokalu przy ulicy (...) zaś G. B. w B. przy ulicy (...). Sąd wskazał, że pozwana E. B. jak i każdy z pozostałych pozwanych była zameldowana w tym mieszkaniu ale akt zameldowania jako administracyjne potwierdzenie pobytu, w rzeczywistości nie istniejącego, nie kreuje żadnego tytułu prawnego do lokalu w rozumieniu kodeksu cywilnego. Reasumując pozwani G. B. i K. B. nie byli nawet posiadaczami lokalu tym bardziej posiadaczami w złej wierze by właściciel – Gmina G. mógł domagać się odszkodowania za bezumowne korzystanie z rzeczy. W przypadku pozwanej E. B. Sąd ustalił, że po śmierci dotychczasowego najemcy nie przekazała ona lokalu wynajmującemu lecz zatrzymała klucze do lokalu i miała do niego dostęp stąd uznać należy, że w okresie do dnia kiedy przekazała klucze do tego mieszkania w administracji powódki to jest do 20 maja 2011r. była posiadaczem samoistnym w złej wierze. Powódka w stosunku do pozwanej E. B. mogła więc kierować roszczenie o zapłatę z tytułu bezumownego korzystania z lokalu za okres czasu od dnia 01kwietnia 2006 do dnia utraty władztwa nad lokalem to jest do dnia zdania kluczy w dniu 20 maja2011r . Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie pozwala jednak na przyjęcie, że dochodzona w pozwie kwota 16.170,08 zł to wartość rzeczywistego odszkodowania, gdyż pozwani zarówno w sprzeciwie od nakazu zapłaty jaki ostatecznie w oświadczeniu złożonym na posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę w dniu 24stycznia 2013r kwestionowali zasadność dochodzonego roszczenia jak i jego wysokość.

Powódka nie zgłosiła żadnego dowodu wykazującego zarówno metodę obliczenia kwot którymi obciążyła pozwanych w poszczególnych miesiącach, nie przedstawiła żadnej specyfikacji co wchodzi w skład poszczególnych miesięcznych opłat mimo, że zaległości obejmują nie tylko odszkodowanie ale i opłaty dodatkowe jaki należności za media. Brak jakichkolwiek dokumentów źródłowych w postaci uchwał gminy lub umów na dostarczanie mediów zawartych z dostawcami, zaświadczeń o odczytach liczników wykazujących w jakiej ilości i o jakiej wartości pozwani zużyli dostarczoną wodę lub inne media. Brak więc możliwości zweryfikowania przez sąd zasadności roszczenia co do jego wysokości. Sąd uznał dochodzone roszczenie za niewskazane i nienależne i oddalił powództwo. O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 § 1 k.p.c. i zasądził na rzecz pozwanych kwotę wynagrodzenia pełnomocnika jako kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 2.400 zł.

Apelację od tego orzeczenia wniosła powódka zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego, a to 343 1 k.c. przez jego pominięcie; art. 4-7, art. 10, art. 15 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych poprzez ich pominięcie oraz sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że pozwani nie mieszkali spornym lokali mieszkalnym w okresie dochodzonym pozwem, pomimo iż byli w nim zameldowani na pobyt stały ora powódka Gmina G. nie udowodniła wysokości swego roszczenia, pomimo, że wydruk kartoteki finansowej został załączony do pozwu. Na tych postawach wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i wydanie wyroku zasądzającego zgodnie z żądaniem pozwu oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował roszczenia powódki przyjmując za podstawę prawną swego rozstrzygnięcia przywołane przepisy prawne, a następnie ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materialne dowodowym, który w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny, natomiast informacje zawarte w poszczególnych źródłach dowodowych nawzajem się uzupełniają i potwierdzają, przez co są w pełni wiarygodne.

Sąd Odwoławczy uznał, że niesłuszne były zarzuty naruszenia prawa materialnego odnoszące się do meldunku, gdyż kwestie administracyjne dotyczące meldunku miały w niniejszej sprawie jedynie takie znaczenie w zakresie jakim statuowały domniemanie faktycznego co do rzeczywistego miejsca zamieszkania pozwanych.

Mając na uwadze ustalenia faktyczne niewadliwie poczynione przez Sąd pierwszej instancji stwierdzić należy, iż domniemanie to zostało skutecznie obalone, gdyż pozwani wykazali iż nie zamieszkiwali w przedmiotowym lokalu we wskazanym okresie i nie mieli do niego żadnego dostępu, natomiast co do pozwanej stwierdzić należy, iż skoro dysponowała kluczami do lokalu to postawał on jej w dyspozycji i skoro miała swobodny dostęp do tego obejmuje ją obowiązek stosownego odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu bez tytułu prawnego.

Sąd Odwoławczy podzielił jednakże pogląd Sądu Rejonowego, iż wysokość dochodzonego przez powódkę roszczenia nie została przez nią wykazana, strona powodowa dołączyła bowiem jedynie wezwania do zapłaty i wykaz obrotów na kartotece, jednakże wydruk ten nie był opatrzony podpisem osoby wystawiającej, a więc nie posiada on waloru dokumentu w rozumieniu przepisów postępowania cywilnego, co więcej wyliczenie należności rozpoczyna się już od wskazania pewnego jej zakresu o wysokości nie popartej żadnym materiałem dowodowym, a także z niewskazanego tytułu.

Stosownie do art. 232 k.p.c. na stronach ciąży obowiązek przedstawienia dowodów dla stwierdzenia faktów z których wywodzą skutki prawne. Wskazany powyżej ciężar dowodu w znaczeniu formalnym uzupełnia ciężar dowodu w znaczeniu materialnym wyrażony w art. 6 k.c., który nakłada na stronę ciężar udowodnienia faktów, z których wywodzi ona skutki prawne. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 2007r., (II CSK 293/07), ciężar udowodnienia faktu należy rozumieć z jednej strony jako obarczenie strony procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami poniechania realizacji tego obowiązku, lub jego nieskuteczności. Tą konsekwencją jest zazwyczaj niekorzystny dla strony wynik procesu.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, iż obowiązkiem stron, w szczególności reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika, na co zwrócił również uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lipca 2004r. (I CK 32/04), jest przedstawianie takich dowodów, które spełniają ustawowe wymagania przewidziane w kodeksie postępowania cywilnego.

Sąd Odwoławczy uznał za zasadne wskazać, iż stosownie do art. 6 k.c. powódka jako strona inicjująca postępowanie sądowe, występująca z żądaniem opartym na twierdzeniu należnego jej odszkodowania w określonej wysokości zobligowana była do udowodnienia faktu, z którego wywodzi takie skutki prawne. Wynika to wprost z treści tego przepisu i nie budzi wątpliwości interpretacyjnych, gdy odniesie się zasady prawa materialnego do procesowego uregulowania w art. 232 k.p.c.

Zgodzić należy się z Sądem meriti, iż wobec konsekwentnego zaprzeczania przez pozwanych zarówno zasady jak i wysokości dochodzonego przez powódkę roszczenia, obowiązek ten nie może zostać niejako przerzucony na pozwanych, którzy ponadto na żadnym etapie postępowania sądowego nie przyznali powyższych okoliczności.

Mając na względzie powyższe uwagi, nie sposób uznać, że Sąd Rejonowy dokonał nieprawidłowej oceny materiału dowodowego. Sąd, wobec „dowodowej bezczynności” powódki, nie mógł uznać, że zakwestionowane przez pozwanych wyliczenie stanowiące jedyny powołany przez powódkę dowód na zasadność roszczenia, może stanowić podstawę do jego zasądzenia. Należy bowiem podkreślić, iż stosownie do przepisu art. 232 k.p.c. to na stronach ciąży obowiązek przedstawienia dowodów dla stwierdzenia faktów z których wywodzą skutki prawne, a nieprawidłowe wykonanie tego obowiązku przez powódkę, nie może stanowić podstawy do usprawiedliwienia swojego zaniechania poprzez przerzucanie odpowiedzialności za postępowanie dowodowe na Sąd.

Z przyczyn opisanych powyżej apelacja podlegała oddaleniu w oparciu o art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono po myśli art. 98 k.p.c., obciążając przegrywającą powódkę obowiązkiem ich zwrotu na rzecz pozwanych. Na koszty te składa się wynagrodzenie pełnomocnika pozwanych w wysokości 1200zł obliczone zgodnie z § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.