Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

POSTANOWIENIE

Dnia 24 stycznia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Marcin Rak

Sędziowie: SO Anna Hajda

SO Teresa Kołeczko - Wacławik (spr.)

Protokolant Marzena Makoś

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2018 r. na rozprawie w Gliwicach

sprawy z wniosku Z. J.

z udziałem (...) Spółki Akcyjnej w K.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Żorach

z dnia 22 czerwca 2017 r., sygn. akt I Ns 44/16

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestnika postępowania 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Anna Hajda SSO Marcin Rak SSO Teresa Kołeczko – Wacławik

Sygn. akt III Ca 1666/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Żorach oddalił wniosek Z. J. o ustanowienie na rzecz uczestniczki postępowania (...) Spółki Akcyjnej w K. służebności przesyłu za jednorazowym wynagrodzeniem 133.000zł w związku z posadowieniem na nieruchomości będącej jego własnością urządzeń przesyłowych, oraz zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki 548 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sąd ustalił, że poprzednik prawny wnioskodawcy E. J., 9 listopada 1972r. wyraził zgodę na przeprowadzenie urządzeń elektrycznych i posadowienie słupa na nieruchomości będącej obecnie własnością wnioskodawcy. Wnioskodawca podjął próbę uregulowania stanu prawnego w odniesieniu do przedmiotowych urządzeń przesyłowych w drodze negocjacji, które nie przyniosły rezultatu. Linia energetyczna wybudowana została przez poprzednika prawnego uczestniczki postępowania w 1973r., a na nieruchomości wnioskodawcy poza fragmentem napowietrznej linii elektroenergetycznej 220 kV relacji W.-M., K. L., częściowo posadowiony jest słup nr 22. Linię przekazano do eksploatacji we wrześniu 1973r. Przebieg linii od czasu jej posadowienia nie zmienił się.

Uczestniczka postępowania wniosła o oddalenie wniosku powołując się na wyrażenie zgody przez poprzednika wnioskodawcy na posadowienie przedmiotowej sieci przesyłowej na nieruchomości będącej obecnie własnością wnioskodawcy, a z ostrożności procesowej wniosła o uwzględnienie zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu.

Ustalając i uwzględniając powyższe sąd I instancji powołując bogaty dorobek orzeczniczy wskazujący na dopuszczalność nabycia służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego w stanie prawnym obowiązującym przed dniem wejścia w życie art. 305 ¹k.c. tj. przed 3 sierpnia 2008r. na podstawie art. 285 i 292 k.c. stosowanych przez analogię, jak również doliczenia do czasu posiadania wymaganego do zasiedzenia służebności okresu występowania na nieruchomości przed dniem wejścia w życie przepisów art. 305 ¹ - 305 ⁴ k.c. stanu faktycznego odpowiadającego treści służebności przesyłu i doliczenia okresu posiadania służebności przez poprzedników prawnych przedsiębiorcy przesyłowego wykonywanego przed dniem 1 lutego 1989r. w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa, ocenił, iż podniesiony przez uczestniczkę postępowania zarzut zasiedzenia służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu zasługuje w okolicznościach sprawy na uwzględnienie.

Wskazał sąd I instancji, że poprzednik prawny wnioskodawcy nie wyraził zgody na korzystanie przez Skarb Państwa (poprzednika uczestniczki postępowania) ze stanowiącej obecnie jego własność nieruchomości w zakresie wykonywania służebności, a jedynie na wybudowanie urządzeń przesyłowych. Również decyzja wydana w procesie budowlanym nie mogła wykreować tytułu do cudzej własności w zakresie służebności odpowiadającej treścią służebności przesyłu. Dlatego ocenił, że posiadanie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu wykonywane na rzecz Skarbu Państwa miało charakter posiadania w złej wierze. Do zasiedzenia powyższej służebności doszło więc po upływie 30 letniego terminu z art. 172 § 2 k.c. w zw. z art. 292 k.c. tj. z dniem 1 października 2003r., a prawo to nabyły (...) Spółka Akcyjna w W., która była uprawniona do doliczenia do okresu samoistnego posiadania okres posiadania Skarbu Państwa, a następnie przedsiębiorstwa państwowego Zakład (...) w B.. Prawo to na skutek dokonanych przekształceń własnościowych zostało ostatecznie nabyte przez uczestniczkę postępowania jako sukcesora generalnego.

O kosztach postepowania orzeczono na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c.

Apelację od postanowienia wniósł wnioskodawca, zaskarżył je w całości i zarzucił:

- naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na przyjęciu, że nie zachodzą żadne negatywne przesłanki uniemożliwiające zasiedzenie przez uczestniczkę postępowania przedmiotowej służebności, podczas gdy z dokumentacji i oświadczeń uczestniczki oraz wnioskodawcy wynika, że poprzednik prawny uczestniczki uzyskał obligacyjny tytuł do korzystania z nieruchomości wnioskodawcy tj. do posadowienia na nieruchomości urządzeń przesyłowych, mający podstawę w umowie użyczenia lub umowie zbliżonej do użyczenia co w takiej sytuacji niweczy możliwość zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu; podniósł, że konsekwencją pominięcia przez sąd I instancji wskazanych okoliczności było naruszenie art. 292 k.c. poprzez błędne jego zastosowanie i przyjęcie, że uczestniczka postępowania nabyła przez zasiedzenie przedmiotową służebność, co doprowadziło do nierozpoznania istoty sprawy,

- naruszenie art. 227 w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez oddalenie wniosków o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych dla ustalenia wysokości jednorazowego wynagrodzenia z tytułu ustanowienia służebności przesyłu,

- sprzeczność istotnych ustaleń sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym,

- naruszenie art. 292 k.c. w zw. z art. 305 ⁴ k.c. poprzez przyjęcie, ze uczestniczka spełniła warunki zasiedzenia przedmiotowej służebności.

Przedstawiając powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez uwzględnienie wniosku w całości, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Wniósł też o zasądzenie od uczestniczki na swoją rzecz kosztów postępowania.

Uczestniczka postępowania wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja nie mogła odnieść skutku.

Sąd odwoławczy w całości podziela ustalenia faktyczne i ocenę prawną Sądu Rejonowego i bez zbędnego ich powtarzania, przyjmuje je za własne.

Bez wątpienia poprzednik prawny wnioskodawcy E. J. w oświadczeniu z 9 listopada 1972r. wyraził zgodę na przeprowadzenie przez Zakład (...) urządzeń energetycznych ( postawienie słupa, stacji transformatorowej, przeciągnięcie przewodów linii napowietrznej, ułożenie linii kablowej ) na parceli będącej jego własnością. Jednocześnie Zakład (...) zobowiązał się do wypłacenia odszkodowania za powstałe w trakcie budowy ewentualne straty i szkody w zasiewach, plonach i.t.p. ( oświadczenie k. 79 akt).

To zobowiązanie Zakładu (...) w powiązaniu z oświadczeniem poprzednika wnioskodawcy stanowiącym zgodę na budowę urządzeń przesyłowych, stanowiło tytuł do korzystania przez Zakład (...) z nieruchomości będącej wówczas własnością E. J. wyłącznie na potrzeby i w zakresie ich budowy. Z treści oświadczenia nie wynika, by E. J. wyraził zgodę na korzystanie przez Zakład (...) ze swej nieruchomości w celu realizacji służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu, a tym samym, by oświadczenie z 9 listopada 1972r. kreowało między poprzednikiem wnioskodawcy a poprzednikiem uczestniczki trwały i nierozwiązywalny stosunek obligacyjny na podstawie którego Zakład (...) i jego następcy uprawnieni byli do korzystania z nieruchomości w zakresie służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu.

Stąd też dokonana przez Sąd Rejonowy taka właśnie ocena treści oświadczenia E. J. i poprzednika uczestniczki postępowania legła u podstaw uznania, że w okolicznościach sprawy nie zaistniały przesłanki uniemożliwiające zasiedzenie przez uczestniczkę służebności gruntowej o treści odpowiadającej służebności przesyłu, albowiem wbrew przekonaniu uczestniczki postępowania, wyrażonym między innymi w jej stanowisku zawartym w piśmie z 15 czerwca 2016r. (k. 58-60), oświadczenie z 9 listopada 1972r. nie stanowiło tytułu do dalszego korzystania przez nią z nieruchomości w zakresie przedmiotowej służebności.

W tych okolicznościach zasadnie uznał Sąd Rejonowy, że posiadanie przedmiotowej służebności wykonywane od września 1973r. na rzecz Skarbu Państwa było posiadaniem w złej wierze. Mając na uwadze nie kwestionowane w apelacji ustalenia co do daty początkowej eksploatacji linii, niezmienności jej przebiegu i dokonanych przekształceń własnościowych zakładów elektroenergetycznych, trafnie ustalił sąd, że służebność tę przez zasiedzenie nabyły z dniem 1 października 2003r. (...) Spółka Akcyjna w W., a na zasadzie sukcesji generalnej ostatecznie nabyła to prawo uczestniczka postępowania.

Z tych względów zarzuty apelacji zmierzające do podważenia prawidłowych ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd Rejonowy i trafnej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów nie mogły odnieść skutku. Wbrew zarzutom apelacji ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie dokonana została przez sąd I instancji w granicach zakreślonych przepisem art. 233§ 1 k.p.c. Ustalając i oceniając stan faktyczny sprawy Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej jego oceny prawnej, dlatego bezzasadny jest zarzut obrazy prawa materialnego i zarzut nierozpoznania istoty sprawy.

Mając powyższe na uwadze apelacja jako bezzasadna została oddalona na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c.

SSO Anna Hajda SSO Marcin Rak SSO Teresa Kołeczko-Wacławik