Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

POSTANOWIENIE

Dnia 10 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Leszek Dąbek (spr.)

Sędziowie: SO Andrzej Dyrda

SR (del.) Maryla Majewska - Lewandowska

Protokolant Aldona Kocięcka

po rozpoznaniu w dniu 10 grudnia 2014 r. na rozprawie sprawy

z wniosku J. K. i G. K.

z udziałem D. K.

o ustanowienie służebności drogi koniecznej

na skutek apelacji wnioskodawców

od wyroku Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 6 maja 2014 r., sygn. akt VIII C 520/11

postanawia:

1.  sprostować w części wstępnej zaskarżonego orzeczenia oznaczenie sprawy w ten sposób, że toczy się ona z wniosku J. K. i G. K. z udziałem D. K. o ustanowienie służebności drogi koniecznej;

2.  uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu w Zabrzu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSR (del.) Maryla Majewska - Lewandowska SSO Leszek Dąbek SSO Andrzej Dyrda

Sygn. akt III Ca 1319/14

UZASADNIENIE

Powodowie G. K. i J. K. w pozwie skierowanym przeciwko pozwanej D. K. żądali „określenia, że minimalna szerokość przebiegającej przez działkę nr (...)(Kw nr (...)) i działkę nr (...) (Kw nr (...)) drogi koniecznej wynosi 3,4metra”, „nakazanie pozwanej przesunięcia płotu znajdującego się wzdłuż drogi koniecznej, tak aby jego minimalna odległość od granicy dziełek (...) na całej długości wynosiła 1,70metra” oraz zasądzenia na ich rzecz od pozwanej zwrotu kosztów procesu.

Uzasadniając żądanie twierdzili, że ustanowiona w dniu 29 05 1931r. służebności drogi koniecznej nie określa minimalnej szerokości drogi koniecznej i zgodnie z przywołanymi regulacjami prawnymi nie powinna być mniejsza niż 3,5 metra. Do chwili rozpoczęcia przez nich starań o jej wpisanie do księgi wieczystej szerokość służebnej drogi wynosiła 3,4 metra, lecz D. K. kierując się wyłącznie własnym interesem, niechęcia i wrogością do nich w 2010r. przesunęła płot przebiegający wzdłuż drogi koniecznej do granicy działek, utrudniając im swobodne poruszanie się po drodze samochodem i uniemożliwiając im w ten sposób dojazd do ich nieruchomości.

Pozwana D. K. wnosiła o oddalenie żądania oraz zasądzenie na jej rzecz od powodów zwrotu kosztów procesu.

Miedzy innymi podnosiła, że ustanowiona w 1931r. służebność miała umożliwiać dostęp do pól i nie przewidywała do nich dojazdu oraz że powodowie mają możliwość dojazdu do nieruchomości władnącej szlakiem drogowym prowadzącym po ich własnej nieruchomości.

W toku postępowania powodowie w piśmie z dnia 10 03 2014r. sprecyzowali żądanie domagając się „ukształtowania prawa drogi koniecznej przebiegającej przez działkę nr (...) (Kw nr (...)) i działkę nr (...) (Kw nr (...)) poprzez określenie, że minimalna jej szerokość na całej długości wynosi 3,4 metra” oraz stwierdzili, że pozostałe żądania „pozostają bez zmian”.

Sąd Rejonowy w Rybniku w wyroku z dnia 6 05 2014r. oddalił powództwo oraz orzekł o kosztach procesu i nieuiszczonych kosztach sądowych.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia między innymi wskazał,

że „skoro według twierdzeń powodów treść ustanowionej w 1931r. służebności drogowej nie zapewnia ich nieruchomości właściwego dostępu do drogi publicznej, mogą oni na podstawie art. 145 k.c. żądać ustanowienia odpowiedniej drogi koniecznej w trybie postępowania nieprocesowego w oparciu o art. 626 k.p.c.”. Następnie uznając za wiążące żądanie powodów zakwalifikował je jako powództwo o ukształtowanie prawa

i wobec braku podstawy prawnej dla jego uwzględnienia uznał powództwo za bezzasadne.

Orzeczenie zaskarżyli powodowie G. K. i J. K., którzy wnosili o jego zmianę, przez uwzględnienie ich powództwa, bądź jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Zarzucali, że przy rozpoznaniu sprawy naruszono regulacje: art. 130 § 1 zd. 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, mimo że żądanie zostało sformułowane poprawnie,

a samo pismo inicjujące proces nie zawierało niedokładności uniemożliwiających nadanie mu biegu i rozpoznanie w trybie właściwym oraz art. 201 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji tego prowadzenie sprawy w trybie niewłaściwym, co doprowadziło do nierozpoznania istoty sprawy. Ponadto zarzucali, że przy ferowaniu zaskarżonego orzeczenia naruszono regulację art. 233 § 1 k.p.c. przez pominiecie przy ocenie materiału sprawy zaoferowanych przez nich Sądowi dowodów z dokumentów i zeznań świadków oraz prawo materialne, regulację art. 145 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie, mimo wykazania przez nich, iż należąca do nich nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Powodowie w ramach żądania podstawowego ostatecznie domagali

się „ukształtowania prawa drogi koniecznej przebiegającej przez działkę nr (...) (Kw nr (...)) i działkę nr (...) (Kw nr (...)) poprzez określenie, że minimalna jej szerokość na całej długości wynosi 3,4 metra”.

W istocie zatem domagali się dokonania korekty dotychczasowej drogi koniecznej (w ustanowionej w dniu 29 05 1931r. służebności drogi koniecznej nie określono minimalnej szerokości drogi koniecznej) I stosownie do poglądu prawnego wyrażonego przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 24 04 2002r. (V CKN 1002/00), w istocie domagali się oni ustanowienia w miejsce dotychczasowej nowej odpowiedniej służebności drogi koniecznej prowadzącej do ich nieruchomości (tego rodzaju sprawy są zgodnie z regulacją art. 626 k.p.c. rozpoznawane w trybie nieprocesowym)

Według poglądu prawnego wyrażanego wielokrotnie przez Sąd Najwyższy poglądu prawnego - przewidziane w art. 321 k.p.c. - związanie żądaniem, nie oznacza, że sąd jest związany w sposób bezwzględny samym sformułowaniem

i jeżeli treść żądania sformułowana jest niewłaściwie, niewyraźnie lub nieprecyzyjnie sąd może, a nawet ma obowiązek odpowiednio je zmodyfikować, zgodnie z wolą powoda w ramach podstawy faktycznej powództwa.

Dlatego rzeczą Sąd Rejonowy przy rozpoznaniu sprawy było prawidłowe zakwalifikowanie żądania skarżących i w omawianej części żądania rozpoznanie sprawy jako sprawy o ustanowienie służebności drogi koniecznej, a w konsekwencji tego – w oparciu o regulację art. 201 k.p.c. – rozpoznanie jej w we właściwym trybie nieprocesowym.

Zaniechanie tego – co słusznie zarzuca apelacja - jest równoznaczne z nierozpoznaniem sprawy i prowadziło do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Reasumując zaskarżone orzeczenie jest wadliwe i dlatego apelację skarżących jako uzasadnioną uwzględniono orzekając jak sentencji w oparciu

o przepis art. 386 § 4 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

Sąd Rejonowy rozpoznając ponownie sprawę uwzględni zawartą powyżej ocenę prawną i w zakresie żądania podstawowego rozpozna sprawę w postępowaniu nieprocesowym.

W przypadku podtrzymania przez skarżących dalszego żądania „nakazanie pozwanej przesunięcia płotu znajdującego się wzdłuż drogi koniecznej, tak aby jego minimalna odległość od granicy dziełek (...), na całej długości wynosiła 1,70metra”, wyjaśni, czy żądanie to dotyczy przywrócenia naruszonego posiadania służebności (art. 344 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 352 § 2 k.c.), czy też naruszenia służebności drogi koniecznej (art. 222 k.c. w związku z art. 251 k.c.), a następnie żądanie to - zgodnie z regulacją art. 201 § 2 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. - wyłączy do odrębnego rozpoznania w postępowaniu procesowym.

SSR (del.) Maryla Majewska - Lewandowska SSO Leszek Dąbek SSO Andrzej Dyrda