Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Pawlik

Sędzia SO Barbara Braziewicz (spr.)

SO Gabriela Sobczyk

Protokolant Dominika Tarasiewicz

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2015 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa K. H. i W. H.

przeciwko R. H.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 22 kwietnia 2015 r., sygn. akt III RC 689/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie 1 o tyle, że w miejsce zasądzonych na rzecz powódki W. H. alimentów w kwocie po 800 zł miesięcznie zasądza kwotę po 650 zł (sześćset pięćdziesiąt złotych) miesięcznie;

b)  w punkcie 3 w ten sposób, że w miejsce kwoty 240 zł nakazuje pobrać kwotę 150 zł (sto pięćdziesiąt złotych);

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  nie obciąża stron kosztami postępowania odwoławczego.

SSO Gabriela Sobczyk SSO Tomasz Pawlik SSO Barbara Braziewicz

UZASADNIENIE

Małoletni powodowie K. H. i W. H. działający przez matkę A. B. złożyli pozew o podwyższenie alimentów z kwoty odpowiednio po 700 zł i 600 zł miesięcznie do kwoty po 950 na rzecz małoletniego powoda K. H. oraz kwoty po 950 zł na rzecz małoletniej powódki W. H. z ustawowymi odsetkami od pozwanego R. H.. W uzasadnieniu matka powodów podała, że obecnie powodowie są w fazie intensywnego wzrostu, nadto wzrosły koszty utrzymania.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa , albowiem żadna istotna zmiana stosunków nie zaszła, nadto matka powodów uzyskuje dochody na poziomie wyższym niż pozwany.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2015r. Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim zasądził od pozwanego na rzecz małoletniego powoda K. H. alimenty w kwocie po 900 zł miesięcznie oraz na rzecz małoletniej powódki W. H. alimenty w kwocie po 800zł miesięcznie płatne począwszy od dnia 3 grudnia 2014r. do dnia 20-tego każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności płatne do rąk matki małoletnich powodów A. B., w miejsce alimentów ustalonych w wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim z dnia 16 marca 2011r. w sprawie o sygn. akt IIIRC 751/10 w kwocie po 700zł miesięcznie na rzecz małoletniego powoda K. H. i w kwocie po 600zł miesięcznie na rzecz małoletniej powódki W. H. (pkt 1), w pozostałej części powództwo oddalił (pkt 2), nakazał pobrać od pozwanego R. H. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 240 zł tytułem kosztów postępowania (pkt 3), wyrokowi w punkcie pierwszym nadal rygor natychmiastowej wykonalności (pkt 4).

Sąd Rejonowy ustalił, że małoletni K. H. ur. (...) i małoletnia W. H. ur. (...) są dziećmi pochodzącymi ze związku małżeńskiego A. B. i R. H.. O ostatnich alimentach orzeczono w wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śl. z dnia 16 marca 2011 r. Orzeczenie uprawomocniło się 21 lipca 2011 r. W tym czasie strony wraz z matką i babką zamieszkiwały w mieszkaniu babci, i ich matka ponosiła ¾ kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania tj. łącznie miesięcznie około 600-700 zł. Na koszty te składały się wydatki na: czynsz, prąd, gaz, opłata TV, za kablówkę, opłata za garaż, opłaty za telefony. Matka małoletnich pracowała w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. Śl. na stanowisku inspektora ds. organizacyjnych i zarabiała średnio netto 2607,60 zł miesięcznie. Dodatkowo studiowała zaocznie w R., aby podnieść swoje kwalifikacje zawodowe. Za rok 2010/2011 opłata za studia wynosiła 2100 zł. Do pracy i na studia dojeżdżała samochodem, który zakupiła na kredyt, płaci raty kredytu po 300 zł miesięcznie. Do października 2010 r. dodatkowo pracowała na podstawie umowy o dzieło osiągając z tego tytułu dochód w wysokości 600 zł, jednak firma uległa likwidacji. Matka małoletnich otrzymała zwrot podatku z Urzędu Skarbowego, łącznie 2400 zł, za 2010 r. otrzyma po 1215zł na każde dziecko. Za pieniądze otrzymane z Urzędu Skarbowego matka małoletnich zabrała dzieci nad morze. Zimą była z dziećmi na nartach oraz za granicą w Czechach i Austrii. Strony uzgodniły, że pozwany będzie dobrowolnie łożył na utrzymanie dzieci, jednak od czerwca 2010 r. pozwany nieregularnie płacił alimenty. Małoletni K. liczył 11 lat i uczęszczał do V klasy szkoły podstawowej. Na jego koszty utrzymania składały się wydatki na: wyżywienie 450 zł miesięcznie, lekarstwa na astmę 100 zł miesięcznie, krople na podniesienie odporności 100 zł, lekcje języka angielskiego 86 zł miesięcznie, ubrania środki czystości 100 zł miesięcznie, podręczniki do szkoły 400 zł rocznie. Małoletni leczył się w poradni alergologicznej prywatnie, gdyż lekarka u której się leczy nie podpisała kontraktu z NFZ. Do miesiąca marca małoletni raz w miesiącu chodził na odczulania, których koszt wynosił wraz z kosztem wizyty lekarskiej 50 zł, a obecnie 70 zł. Od wiosny małoletni chodzi na odczulania raz w tygodniu. Małoletni K. cierpi na koślawość stóp i kolan, ma skrzywienie kręgosłupa. W związku z tym do dnia 15 stycznia 2011 r. był w sanatorium. Wymagał rehabilitacji, jest dyslektykiem, chodził na bezpłatne zajęcia w szkole. Miał orzeczony stopień niepełnosprawności. Z tego tytułu matka małoletniego pobierała na niego zasiłek w wysokości 150 zł miesięcznie. Pieniądze te matka małoletniego przekazuje na konto, a następnie przeznacza na zakup np. wyposażenia pokoju dla syna. Kupiła dla niego laptop oraz rower. Małoletnia W. H. liczyła 7 lat, chodziła do przedszkola. Opłata za przedszkole wynosiła 180 zł miesięcznie. Zajęcia z języka angielskiego to koszt 50 zł miesięcznie. Małoletnia miała w przedszkolu zapewnione 3 posiłki dziennie. Koszt wyżywienia małoletniej w domu wynosił około 300 zł miesięcznie. Ubrania i środki czystości to koszt około 150 zł miesięcznie. Małoletnia miała problemy z drogami moczowymi, matka małoletniej zakupiła dla niej specjalne artykuły do higieny intymnej. Małoletnia często chorowała na infekcje oskrzeli, przeziębienia. Dzieci zostały zaszczepione na grypę. Małoletnia zażywała również krople i witaminy na zwiększenie odporności. Pozwany R. H. liczył wówczas 37 lat. Pracował w KWK (...). Średnie zarobki pozwanego wraz z deputatem węglowym, funduszem socjalnym, biletem z karty Górnika, „barbórką”, „14” wynosiły około 4.737,6 netto. Ponosił opłaty związane z utrzymaniem mieszkania: czynsz 550-600 zł miesięcznie, internet 61 zł, kablówka 60 zł. Na wyżywienie wydał 500 zł miesięcznie. Dojazd do pracy samochodem wynosił go około 500 zł miesięcznie. Spłacał pożyczkę w zakładzie pracy w ratach po 800 zł miesięcznie, którą przeznaczył na remont mieszkania i samochodu, całkowita spłata pożyczki przypada na maj 2011 r. Spłaca również kredyt zaciągnięty na remont mieszkania w kwocie 8000 zł. W okresie wrzesień- październik zakupił samochód za kwotę 25-28 tys. zł. Na zakup samochodu przeznaczył między innymi pieniądze, które posiadał ze sprzedaży działki. Po rozstaniu z matką małoletnich zabierał w co drugi weekend dzieci do siebie, zabierał ich wówczas na basen, do kina, okazjonalnie kupuje im ubrania. Pieniądze z „barbórki” przeznaczył na spłatę pożyczki od rodziców.

Obecnie małoletnia powódka W. jest uczennicą czwartej klasy szkoły podstawowej. Na jej wyżywienie matka przeznacza około 500 zł miesięcznie, na ubrania około 150 -200 zł miesięcznie, na angielski 100 zł miesięcznie, nadto lekarstwa, zajęcia dodatkowe, rozrywka, wydatki szkolne łącznie miesięcznie ponad 1000 zł. Dodatkowo koszty wakacji letnich, ewentualnie zimowych, koszty specjalistycznego ubioru (narty), koszty podręczników, wycieczek szkolnych. Wydatki roczne przekraczają kwotę 2500 zł. W. jest pod opieką poradni alergologicznej oraz nefrologicznej. Często choruje na zapalenie nerek. Małoletni powód K. H. jest uczniem III klasy gimnazjum. Z uwagi na kłopoty adaptacyjne uczęszcza do prywatnego liceum katolickiego. Jego koszty utrzymania wynoszą: wyżywienie około 500 zł, czesne za szkołę 250 zł , bilet miesięczny 30 zł, ubrania 150-200 zł miesięcznie, nadto leczenie (lekarstwa, szczepionki na odczulanie), rozrywka, zajęcia dodatkowe - łącznie około 1100zł miesięcznie. Dodatkowo koszty wakacji, letnich, ewentualnie zimowych, koszty specjalistycznego ubioru (narty), koszty podręczników, wycieczek szkolnych (ponad 1500 zł rocznie). Wydatki roczne przekraczają kwotę 3000 zł. Matka małoletnich powodów A. B. jest zatrudniona w spółdzielni mieszkaniowej (...) . Jej średnie wynagrodzenie brutto z ostatnich 3 miesięcy wynosi 4 308 zł. Spłaca kredyt mieszkaniowy zaciągnięty w kwocie 65 000 zł celem zakupu mieszkania dla siebie i powodów. Ponosi koszty związane z utrzymaniem mieszkania (czynsz, rata kredytu inne media ) w kwocie ponad 1500 zł. Matka powodów przeznacza 150 zł na dojazd do pracy, na wyżywienie niespełna 500 zł miesięcznie. Nadto środki czystości, ubrania i inne.

Pozwany R. H. liczy 41 lat, jest zatrudniony w (...) za wynagrodzeniem netto z dodatkami bez deputatu węglowego 4.710 zł miesięcznie. Otrzymywany deputat węglowy przekazuje rodzicom, bo czuje się do tego zobowiązany. Ponosi koszty utrzymania mieszkania około 600-650 zł miesięcznie, energia, gaz, telefon domofon i inne około 200 zł miesięcznie, ubezpieczenie samochodu około 800 zł rocznie, wyżywienie 400 zł, leczenie w związku z bólami kręgosłupa 200 zł, dentysta około 100 zł. Obecnie pozwany nie kontaktuje się z małoletnimi powodami, od 2014 r. nie partycypuje w kosztach wypoczynku.

Sąd ustalając stan faktyczny oparł się na dowodach z dokumentów opisanych w uzasadnieniu wyroku i zeznaniach stron, które należycie przeanalizował.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy stwierdził, iż powództwo w znacznej części zasługuje na uwzględnienie. Oboje rodzice, każdy według swych sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych, winni przyczynić się do zaspokojenia potrzeb dzieci. Dotyczy to zarówno rodziny, której członkowie tworzą wspólnotę gospodarczą, jak i takiego przypadku separacji faktycznej, gdy tylko jeden z małżonków pozostaje z dziećmi we wspólnym gospodarstwie rodzinnym. Należy podkreślić, powołując dyspozycję art. 133 § 1 k. r. i o., że rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem sądowym rodzice obowiązani są zapewnić dzieciom utrzymanie na takiej samej stopie na jakiej sami żyją, co przejawiać powinno się w zapewnianiu dzieciom warunków materialnych w jakich żyją rodzice. Rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiło by dla nich nadmierny ciężar. Są zobowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami. Po myśli art. 135§1i§2 k.r. i o. zakres świadczeń alimentacyjnych uzależniony jest od usprawiedliwionych potrzeb uprawionego i zarobkowych oraz majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego, w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania małoletniego. Po myśli art. 138 k.r. i o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego. Powszechnie w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, że przez zmianę stosunków rozumie się istotne zwiększenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie się możliwości zaspokajania potrzeb własnymi siłami. Wynika z tego, że rozstrzygniecie o żądaniu opartym na art. 138 k.r. i o. wymaga porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich podwyższeniu, a także że upływ czasu jaki nastąpił od daty ostatniego wyroku alimentacyjnego do daty orzekania o podwyższeniu alimentów sam w sobie nie może jeszcze przemawiać za zasadnością powództwa. Na stronie ciąży wówczas obowiązek wykazania, że zmiany takie nastąpiły stosownie do ogólnej reguły dowodowej.

Małoletni powód K. H. ma 16 lat, jest w fazie intensywnego wzrostu, leczy się na alergię. Koszt jego utrzymania jest wysoki ze względu przede wszystkim ma wydatki na leczenie, oraz edukację (czesne, wycieczki). Małoletni leczy się prywatnie u alergologa, jest odczulany, przy czym na wiosnę koszty z tym związane są wyższe. Średni koszt utrzymania małoletniego w zakresie wydatków na wyżywienie, odzież, obuwie, naukę, (krople i leki na astmę) wynosi około 1100 zł miesięcznie. Koszty utrzymania wzrosły z uwagi na rozwój społeczny i edukację. Obecnie jest uczniem gimnazjum co spowodowało wzrost wydatków na edukację (czesne 250 zł miesięcznie) wyjazdy szkolne, koszty ubioru, małoletni jeździ na nartach. Małoletnia W. ma 11 lat, uczęszcza do szkoły podstawowej, koszt jej utrzymania w zakresie, nauki języka, wyżywienia, ubrania, środków czystości i leczenia, edukacji, rozrywek wynosi około 1000 zł miesięcznie. Koszty utrzymania powodów znacznie wzrosły w przeciągu ostatnich czterech lat. Nastąpił intensywny wzrost dzieci, ich potrzeb. Łącznie w wydatkami rocznymi (wycieczkami, odpoczynkiem, podręcznikami) nastąpił wzrost kosztów utrzymania o co najmniej 500-600 zł miesięcznie. Pomimo pozostawania wynagrodzenia pozwanego na podobnym poziomie co poprzednio jego sytuacja polepszyła się ponieważ nie poosiada żądnych zobowiązań i długów. Nadto obecnie w zdecydowanie mniejszym zakresie alimentuje małoletnich niż poprzednio w zakresie wyjazdów (wakacje, wycieczki) dodatkowych zakupów, wspólnego spędzania czasu. Sytuacja pozwanego jest bardzo dobra skoro stać go na przekazywanie rodzicom kilku ton opału rocznie o wartości 3000-4000 zł.

Matka małoletnich sprawuje nad nimi bieżącą pieczę, zaspokaja potrzeby mieszkaniowe powodów, które są bardzo wysokie i przekraczają 1500 zł miesięcznie dla całej rodziny. Z tego względu pomimo pozostawania wynagrodzenia pozwanego na podobnym poziomie podwyższono alimenty o 200 zł miesięcznie. W każdej rodzinie niezależnie od tego czy rodzice żyją z dziećmi czy w rozłączeniu w przypadku rozwoju dzieci zwiększa się procentowy udział przeznaczania dochodów rodziny na ich potrzeby. W sprawie tak pozwany jak i matka powodów winni pokrywać zwiększone potrzeby powodów. A. B. czyni to poprzez pokrywanie wydatków mieszkaniowych i zaspokojenie innych potrzeb dzieci. Podwyższenie alimentów o łącznie 400 zł od daty wniesienia pozwu nie spowoduje dużego uszczerbku w dochodach pozwanego i pozwoli zaspokoić jego wszystkie usprawiedliwione potrzeby. W pozostałym zakresie Sąd oddalił żądanie, albowiem również matka małoletnich winna się przyczynić do ich utrzymania.

Zakres obowiązku alimentacyjnego jest pochodną dwóch czynników: usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Pomiędzy tymi przesłankami istnieje współzależność polegająca na tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionego powinny być zaspokojone w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Zasądzone alimenty w świetle ustalonego stanu faktycznego leżą w granicach możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego. R. H. nie ma żadnych innych osób na utrzymaniu, praktycznie nie alimentuje dzieci w żaden inny sposób, oprócz prezentów 3 razy do roku, co jest ważną okolicznością w sprawie ponieważ w 2011 r. sytuacja wyglądała odmiennie.

Matka małoletnich część swoich zobowiązań alimentacyjnych wykonuje poprzez osobiste starania o wychowanie małoletnich, zabezpiecza ich potrzeby mieszkaniowe, niewątpliwie to pozwany winien w większym zakresie przyczyniać się finansowo do utrzymania małoletnich powodów.

Mając powyższe na względzie, na podstawie art. 133§1 k.r. i o. i art. 135 k.r. i o. oraz 138 k.r. i o. Sąd zasądził na rzecz małoletniego K. alimenty w kwocie po 900 zł miesięcznie, a na rzecz małoletniej W. po 800 zł miesięcznie począwszy od dnia 3 grudnia 2014 r., a w pozostałej części oddalił powództwo. Na zasadzie art. 333 k.p.c. Sąd nadał wyrokowi w pkt 1 rygor natychmiastowej wykonalności. W oparciu o art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm) Sąd obciążył pozwanego kosztami postępowania i nakazał pobrać od niego kwotę 240 zł tytułem należnej opłaty sądowej, od której małoletni powodowie byli zwolnieni.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany R. H., zaskarżając go w punktach 1 i 3. Skarżący Sądowi zarzucił naruszenie prawa procesowego tj.art.233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i jego dowolną ocenę co do zakresu usprawiedliwionych potrzeb małoletnich powodów, doskonałej sytuacji finansowej matki dzieci oraz możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego, z uwzględnieniem zakresu jego koniecznych wydatków, art.328§ 2 k.p.c. poprzez lakoniczne uzasadnienie poziomu orzeczonego obowiązku alimentacyjnego, bez właściwego odniesienia się do wszystkich elementów mający wpływ na ocenę zakresu usprawiedliwionych potrzeb dzieci oraz możliwości alimentacyjnych pozwanego; sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, że pozwany winien łożyć na rzecz powodów łącznie kwotę 1700 zł miesięcznie, podczas gdy zakres usprawiedliwionych potrzeb dzieci nie jest aż tak szeroki, a sama powódka jest w bardzo dobrej sytuacji materialnej, co skutkuje możliwością i powinnością jej większej partycypacji w kosztach utrzymania dzieci , pozwany może łożyć na rzecz dzieci alimenty w kwocie po 1700 zł miesięcznie, podczas gdy poziom jego dochodów oraz zakres koniecznych wydatków pozwanego wskazują wyraźnie, iż alimenty orzeczone na rzecz powodów są zawyżone, miesięczny koszt utrzymania mał. K. to kwota 1100 zł, a mał. V. to 1000 zł, podczas gdy z zebranego materiału dowodowego wynika, iż takie koszty są przez matkę dzieci sztucznie zawyżone na potrzeby niniejszego postępowania, pozwany od poprzedniego wyroku alimentacyjnego w znacznej w mniejszym stopniu finansuje małoletnich powodów, podczas gdy pozwany nie może tego robić z uwagi na zachowanie matki dzieci ograniczające jemu bezpodstawnie kontakt z dziećmi, od 2011r. zmiana stosunków oraz kosztów utrzymania dzieci jest tak znacząca, iż pozwany winien łożyć alimenty o 200 zł wyższe na każde dziecko, podczas gdy zmiana ta nie jest tak radykalna, a uwzględniając również obowiązek partycypacji matki powodów we w kosztach utrzymania taka podwyżka alimentów nie jest w ogóle zasadna. We wnioskach apelacyjnych skarżący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa ponad kwotę 750 zł na rzecz małoletniego K. i 650zł na rzecz małoletniej W. H. oraz zmianę pkt 3 wyroku w tym zakresie.

Powodowie w odpowiedzi na apelację wnieśli o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, na poparcie swojego stanowiska przedstawili szereg argumentów.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego częściowo odniosła skutek, gdyż zaskarżonego wyroku nie można uznać w całości za trafny.

Zarzuty podniesione w apelacji przez skarżącego, a dotyczące dopuszczenia się sprzeczności istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego i naruszenia przepisów prawa procesowego jedynie częściowo odniosły skutek - w zakresie małoletniej W. H., równocześnie odnośnie małoletniego K. H. Sąd Okręgowy uznał je za chybione.

Przy czym na wstępie należy zauważyć, iż Sąd Rejonowy przedstawił w uzasadnieniu proces wnioskowania w sposób wystarczający do merytorycznej kontroli orzeczenia w postępowaniu odwoławczym, a ustalenia faktyczne oraz oparta na nich ocena prawna roszczenia powodów zostały przedstawione w sposób prawidłowy, zgodny z przepisami oraz regułami logicznego myślenia i zasad doświadczenia życiowego. Uzasadnienie Sądu meriti zawiera elementy wskazane w art. 328§2 k.p.c., odzwierciedla proces myślowy Sądu, tym samym zarzut naruszenia przez Sąd art. 328 k.p.c. należało uznać za chybiony.

Nie istnieje także zarzucana przez skarżącego sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia w stosunku do powoda K. H. z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności w zakresie wysokości usprawiedliwionych potrzeb tego małoletniego powoda. Równocześnie jeżeli chodzi o powódkę W. H. to Sąd ustalił wysokość usprawiedliwionych potrzeb tej małoletniej powódki na zbyt wysokim poziomie.

Przy czym Sąd Okręgowy w znacznej części podziela i uznaje za swoje zarówno ustalenia faktyczne jak i prawne, poczynione przez Sąd Rejonowy, uznając iż nie ma potrzeby ich ponownego szczegółowego przytaczania. Ustalenia te bowiem znajdują w tej części, oparcie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, które to dowody Sąd ten ocenił w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c., wbrew twierdzeniom pozwanego. Sąd Okręgowy uznał, iż Sąd meriti jedynie w nieznacznym zakresie co do oceny sytuacji życiowej i usprawiedliwionych potrzeb małoletniej W. H. przekroczył granicę swobodnej oceny dowodów. Pozostałe wnioski tego Sądu zasadniczo co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści dowodów zgromadzonych w sprawie, a zaoferowanych przez obie strony, równocześnie Sąd poddał ocenie w sposób kompleksowy i gruntowny materiał dowodowy zebrany w niej.

Jak trafnie zauważył Sąd Rejonowy istnienie i zakres obowiązku alimentacyjnego między rodzicami a dziećmi uregulowany został w § 1 art. 133 k.r. i o., zgodnie z którym rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Przy czym w świetle art. 135 § 1 k.r. i o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Na usprawiedliwione potrzeby powodów składają się potrzeby w zakresie mieszkania, odzieży, żywności, leczenia na wypadek choroby, odpoczynku, kształcenia, dbałości o rozwój fizyczny i intelektualny. Natomiast aktualne możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego mierzone winny być jego kwalifikacjami zawodowymi, sytuacją na rynku pracy, jego stanem zdrowia czy miejscem zamieszkania. Przy czym zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego nie można utożsamiać wyłącznie z wysokością faktycznych aktualnie uzyskiwanych zarobków, bądź też czystego dochodu z jego majątku, bowiem w ocenie zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego mieszczą się również te niewykorzystane, jeżeli są tylko realne, a potrzebom uprawnionego zobowiązany nie jest w stanie sprostać posiadanymi środkami.

Pozwany wykorzystuje swoje możliwości zarobkowe, osiągając wysokie jak na polskie warunki wynagrodzenie w kwocie średnio ok. 4.710 netto zł miesięcznie (łącznie licząc z kwotami uzyskiwanymi z tytułu 14 pensji, barbórki, premii, talonów żywnościowych, ale bez deputatu węglowego). Przy czym jak trafnie zauważył Sąd meriti pomimo pozostawania wynagrodzenia pozwanego na podobnym poziomie co poprzednio jego sytuacja polepszyła się ponieważ nie posiada żądnych zobowiązań i długów. Nadto obecnie w zdecydowanie mniejszym zakresie alimentuje małoletnich niż poprzednio w zakresie wyjazdów (wakacje, wycieczki) dodatkowych zakupów, wspólnego spędzania czasu. Poza tym sytuacja finansowa pozwanego jest bardzo dobra skoro stać go na przekazywanie rodzicom nieodpłatnie kilku ton opału rocznie o wartości 3000-4000 zł. Ponadto należy zauważyć, że pozwany nie sprawuje pieczy nad swoimi dziećmi, nadal jedynie matka powodów czyni osobiste starania o ich utrzymanie i wychowanie. Skoro zatem pozwany nie podejmuje osobistych starań o utrzymani i wychowanie małoletnich powodów, to winien on w większym stopniu niż matka partycypować w kosztach ich utrzymania i w większym stopniu zabezpieczać ich usprawiedliwione potrzeby.

Obecnie małoletni powód K. H. ma lat 16 i jest uczniem III klasy gimnazjum, zatem koszty jego utrzymania będą dużo wyższe niż uprzednio, gdy ustalano na jego rzecz alimenty, gdy miał lat 11 na poziomie 700zł. Powód ten aktualnie znajduje się w fazie intensywnego wzrostu, nadto część ponoszonych kosztów będzie zbliżona do kosztów utrzymania dorosłego mężczyzny (ubiór, żywność). Z uwagi na kłopoty adaptacyjne powód uczęszcza do prywatnego liceum katolickiego, co podwyższa jego koszty utrzymania bowiem miesięcznie z tytułu czesnego trzeba łożyć z tego tytułu po 250zł. Zgodzić się należy z ustaleniami Sądu Rejonowego, iż jego podstawowo koszty utrzymania wynoszą miesięcznie ok. 1100zł (miesięcznie wyżywienie około 500 zł, czesne za szkołę 250 zł, bilet 30 zł, ubrania ok. 150 - 200 zł, nadto leczenie łącznie ze szczepionką na odczulenie ok.100zł, zajęcia dodatkowe 60zł) niezależnie od części kosztów przypadających na niego, a ponoszonych przez matkę na utrzymania mieszkania i całej rodziny ( 1/3 opłat za mieszkanie, media, kredyt, paliwo ok. 500zł miesięcznie z kwoty ok.1500zł ). Zatem łącznie koszty jego utrzymania to kwota około 1600zł miesięcznie. Dodatkowo koszty wakacji letnich, ewentualnie zimowych, koszty specjalistycznego ubioru (narty), koszty podręczników, wycieczek szkolnych (ponad 1500 zł rocznie). Wydatki roczne przekraczają kwotę 3000 zł. Zatem ojciec małoletniego powoda z tytułu kosztów jego utrzymania winien łożyć kwotę po 900zł miesięcznie. Przyjmując, iż pozostałe 700zł z kwoty ok. 1600zł winna pokrywać matka małoletniego powoda, niezależnie od tego, iż może ona także ponosić dodatkowe nadzwyczajne wydatki ( np. zwiane z dodatkową rozrywką, wyjazdami).

Natomiast małoletnia powódka W. ma aktualnie lat 11 i jest uczennicą czwartej klasy szkoły podstawowej. Uprzednio gdy były ustalane na nią alimenty w wysokości 600zł miała lat 7. Przy czym w tamtym okresie czasu matka płaciła kwotę 180zł z tytułu opłat za przedszkole, której obecnie nie płaci. Sąd Okręgowy przyjął, iż miesięcznie na wyżywienie powódki matka przeznacza kwotę ok. 350zł, ( a nie 500 zł miesięcznie), na ubrania ok. 150 (a nie 200 zł miesięcznie), na angielski 100 zł, nadto lekarstwa ok.100zł, zajęcia dodatkowe 60zł, rozrywka łącznie ok. 760zł, niezależnie od części kosztów przypadających na nią, a ponoszonych przez matkę na utrzymania mieszkania i całej rodziny ( 1/3 opłat za mieszkanie, media, kredyt, paliwo ok. 500zł miesięcznie z kwoty ok.1500zł ). Łącznie miesięcznie kwota 1260zł. Dodatkowo koszty wakacji letnich, ewentualnie zimowych, koszty specjalistycznego ubioru (narty), koszty podręczników, wycieczek szkolnych. Wydatki roczne przekraczają kwotę 2500 zł. Zatem ojciec małoletniej powódki z tytułu kosztów jej utrzymania winien łożyć po 650zł miesięcznie. Przyjmując, iż pozostałe 610zł z kwoty ok. 1260zł może pokrywać matka małoletniej powódki, niezależnie od tego, iż może ona także ponosić dodatkowe i nadzwyczajne wydatki ( np. zwiane z dodatkową rozrywką, wyjazdami).

Aktualnie sytuacja finansowa matki małoletnich powodów A. B. jest stabilna. Jest ona zatrudniona w spółdzielni mieszkaniowej (...) i uzyskuje wynagrodzenie netto w kwocie 3.073,66zł, brutto w kwocie 4.308,66zł. Zatem jej dochody uległy pewnemu podwyższeniu w stosunku do kwoty uzyskiwanej uprzednio w wysokości 2.607,60zł netto, w chwili orzekania o wysokości uprzednio ustalanych alimentów. Ponadto aktualnie nie płaci za studia. Przy czym matka powodów miesięcznie spłaca kredyt mieszkaniowy zaciągnięty celem zakupu mieszkania dla siebie i powodów i ponosi koszty związane z utrzymaniem mieszkania i rodziny (czynsz, media, rata kredytu, paliwo) w kwocie ok. 1500 zł, nadto przeznacza pozostałe środki z jej wynagrodzenia na zakup dla siebie wyżywienia, ubioru, środków czystości, paliwa, lekarstw oraz utrzymanie dzieci.

Obowiązkiem obojga rodziców jest zabezpieczenie podstawowych potrzeb ich dzieci poprzez zapewnienie im środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Potrzeby utrzymania mają charakter konsumpcyjny i ich zaspokojenie polega na zapewnieniu dziecku mieszkania, wyżywienia, odzieży, leczenia itp. wypełnianie tych potrzeby stanowi elementarny obowiązek rodziców. Usprawiedliwione potrzeby uprawnionego dziecka to jednak nie tylko te podstawowe bytowe, ale również takie, które stwarzają uprawnionemu normalne warunki życia odpowiadające jego wiekowi, stanowi zdrowia i innym okolicznościom konkretnej sprawy, jeżeli uprawniony nie może samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb. W ocenie Sądu Okręgowego przedstawione przez powodów i ustalone przez Sąd Rejonowy wobec K. H. i ostatecznie przez Sąd Okręgowy wobec W. H. potrzeby i koszty ich utrzymania są realne. Obowiązkiem obojga rodziców jest zapewnienie dzieciom odpowiednich warunków życia i kontynuowania nauki, rozwijania ich zdolności i umiejętności, a przede wszystkim zapewnienie dzieciom odpowiedniego startu w dorosłe życie poprzez stworzenie warunków do uzyskania zawodu i w rezultacie usamodzielnienia się. Słusznie uznał Sąd Rejonowy, iż sytuacja materialna stron uległa tak istotnej zmianie, iż wymagała korekty i zastosowania regulacji art. 138 k.r. i o. Biorąc pod uwagę wyżej wskazane okoliczności, stosunkowo wysoki poziom i standard życia ich rodziców, Sąd Okręgowy uznał, że zasadne było zasądzenie od pozwanego alimentów w kwocie po 900 zł na rzecz małoletniego K. H. i po 650zł na rzecz powódki W. H., zatem łącznie kwoty 1500zł, przy uwzględnieniu wzrostu usprawiedliwionych potrzeb i kosztów utrzymania każdego z nich. W ocenie Sądu Okręgowego zasądzone alimenty są adekwatne z jednej strony do usprawiedliwionych potrzeb każdego z powodów, a także stanowią kwotę pozostającą w granicach aktualnych możliwości finansowych pozwanego. Rodzice powoda żyją na wysokiej stopie i nie ma przyczyn natury finansowej, aby powodowie nie mogli rozwijać swoich zainteresowań, umiejętności i pasji przy wsparciu rodziców.

Równocześnie należy podkreślić, że rodzice winni dokładać wszelkich starań, by w miarę posiadanych zdolności i możliwości, uzyskiwać jak najwyższe świadczenia z tytułu wykonywanej pracy, po to by dzielić się nimi z dziećmi, które nie są jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, co z kolei umożliwi im zapewnienie odpowiednich warunków życia, nauki i startu życiowego - art.133 § 1 k.r. i o. i art. 135 § 1 k.r. i o.

Konkludując, zaskarżony wyrok w przeważającej części odpowiada prawu, a zarzuty pozwanego zasługiwały na uwzględnienie jedynie w części, co roszczeń dotyczących powódki W. H..

Z tych względów Sad Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zaskarżony wyrok zmienił w sposób określony w punkcie 1 sentencji, w pozostałej części apelację pozwanego oddalając jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. Nadto Sąd Okręgowy w oparciu o art. 102 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. z uwagi na alimentacyjny charakter sprawy i treść wydanego rozstrzygnięcia nie obciążył stron kosztami postępowania odwoławczego.

SSO Gabriela Sobczyk SSO Tomasz Pawlik SSO Barbara Braziewicz