Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Pawlik

Sędzia SO Leszek Dąbek (spr.)

SR (del.) Ewa Buczek – Fidyka

Protokolant Marzena Makoś

po rozpoznaniu w dniu 29 marca 2018 r. w Gliwicach

na rozprawie sprawy z powództwa Gminy G.

przeciwko S. K., N. K., M. Z. (1),

M. Z. (2), M. K., T. K. i A. K.

o zwolnienie nieruchomości od służebności

na skutek apelacji pozwanych S. K., N. K., M. K., T. K. i A. K.

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 3 marca 2017 r., sygn. akt I C 1559/15

1.  prostuje w zaskarżonym wyroku jego oznaczenie w ten sposób, że jest on w stosunku do pozwanych M. Z. (3) i M. Z. (2) wyrokiem zaocznym;

2.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie 2 o tyle, że zasądza solidarnie od pozwanych S. K. i N. K. na rzecz powódki Gminy G. kwotę 665 złotych (sześćset sześćdziesiąt pięć złotych) z tytułu zwrotu kosztów procesu w tym kwoty 240 złotych (dwieście czterdzieści złotych) kosztów zastępstwa procesowego;

b)  w punkcie 4 o tyle, że zasądza od pozwanej M. K. na rzecz powódki Gminy G. kwotę 665 złotych (sześćset sześćdziesiąt pięć złotych) z tytułu zwrotu kosztów procesu w tym kwoty 240 złotych (dwieście czterdzieści złotych) kosztów zastępstwa procesowego;

c)  w punkcie 5 o tyle, że zasądza solidarnie od pozwanych T. K.
i A. K. na rzecz powódki Gminy G. kwotę 665 złotych (sześćset sześćdziesiąt pięć złotych) z tytułu zwrotu kosztów procesu w tym kwoty 240 złotych (dwieście czterdzieści złotych) kosztów zastępstwa procesowego;

3.  oddala apelację w pozostałej części;

4.  zasądza solidarnie od pozwanych S. K. i N. K. na rzecz powódki Gminy G. kwotę 240 złotych (dwieście czterdzieści złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

5.  zasądza od pozwanej M. K. na rzecz powódki Gminy G. kwotę 240 złotych (dwieście czterdzieści złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

6.  zasądza solidarnie od pozwanych T. K. i A. K. na rzecz powódki Gminy G. kwotę 240 złotych (dwieście czterdzieści złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

SSR (del.) Ewa Buczek – Fidyka SSO Tomasz Pawlik SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt III Ca 1085/17

UZASADNIENIE

Powódka Gmina G. żądała zwolnienia z nieodpłatnej
i nieograniczonej w czasie służebności drogi pasem szerokości 5 metrów obejmującej działki wskazane we wniosku. oraz o zasądzenie solidarnie od pozwanych K. i K. W. (1), S. i N. K., Ł. i K. Z., B. i E. T., M. K., T. i A. K. kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu twierdziła, że jest właścicielką nieruchomości wskazanych we wniosku i położonych w G. w obr. Ż., natomiast pozwani są właścicielami działek, na rzecz których w 2004 roku na wniosek ówczesnego właściciela została ustanowiona nieodpłatna, nieograniczona w czasie służebność przejścia i przejazdu pasem szerokości 5 m biegnąca po działce gminnej nr arch.(...) obr. Ż., wzdłuż granicy tej działki z działkami wnioskodawcy. W 2006 roku nastąpił podział geodezyjny działek, w wyniku którego służebność utraciła dla nieruchomości władnących znaczenie.

Postanowieniami z dnia 13 11 2015r., 5 05 2016 r. postępowanie co do pozwanych Ł. Z., K. Z., K. W. (2), K. W. (1), B. T., E. T., D. S. oraz T. S. zostało umorzone, wobec cofnięcia pozwu.

Pozwani M. K., N. K., S. K., T. K. oraz A. K. wnosili o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenia od powódki na rzecz pozwanych kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu wskazali, że do ustanowienia nieodpłatnej służebności doszło wobec wybudowania przepompowni ścieków bez zgody ówczesnych właścicieli E. M. i R. M. (1). Wyznaczenie drogi umożliwiającej dojazd do działek powstałych w wyniku podziału tej nieruchomości miało stanowić rekompensatę za wybudowanie przepompowni ścieków. Pozwani wyrazili zgodę na zniesienie służebności w zamian za zobowiązanie się przez powódkę do utwardzenia nawierzchni bądź zapłaty wynagrodzenia w kwocie 20.000,00 zł. Ponadto wskazali również, że istniejąca służebność ma dla nich znaczenie użytkowe, albowiem są zmuszeni do korzystania z działek sąsiadujących z działką nr (...) podczas wiosennych, zimowych oraz jesiennych opadów, gdyż w wyniku warunków atmosferycznych droga znajdująca się na działce nr (...) staje się nieprzejezdna. Zakwestionowali również wartość przedmiotu sporu, wskazując, iż powódka w żaden sposób nie przedstawiła sposobu ani kryteriów jego wyliczenia.

Pozwani M. Z. (2) i M. Z. (3) nie zajęli stanowiska
w sprawie.

Sąd Rejonowy w Gliwicach w wyroku z dnia 3 03 2017r. zwolnił od nieodpłatnej i nieograniczonej w czasie służebności drogi ustanowionej na rzecz każdoczesnych właścicieli działek: nr (...) (obecnie (...)), KW nr (...), nr(...)(obecnie (...)), KW nr (...), nr (...)(obecnie 1090), KW nr (...), nr 6/7 (obecnie (...)), KW nr (...), nr (...) (obecnie (...)), KW nr (...), nr(...)(obecnie (...)), KW nr (...) nr (...) (obecnie (...)), KW (...), nr 6/11 (obecnie (...)), KW nr (...) nieruchomości położone w G. o numerach działek: (...), KW nr (...); (...), KW nr (...); (...), KW nr (...); (...), KW nr (...); (...), KW nr (...); (...), KW nr (...); (...), KW nr (...); (...), KW nr (...); (...), KW nr (...); (...), KW nr (...); (...), KW nr (...); (...), KW nr (...); (...), KW (...) i orzekł o kosztach postępowania.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia dokonał oceny prawnej ustalonego stanu faktycznego, przywołał treść regulacji art. 295 k.c. i wskazał, iż utrata wszelkiego znaczenia służebności gruntowej dla nieruchomości władnącej nie skutkuje ex lege jej wygaśnięciem, stanowi ona jednak przesłankę powstania roszczenia właściciela nieruchomości obciążonej o zniesienie służebności gruntowej bez wynagrodzenia. Uznał, że służebność obciążająca działki od numeru (...) do (...) całkowicie straciła znaczenie dla nieruchomości władnących albowiem służebność drogi może być realizowana tylko i wyłącznie na pasie szerokości 5 m biegnącym wzdłuż granicy dawnej działki nr (...) z działkami nr : (...). W chwili obecnej, po podziale działki (...), pas szerokości 5 m biegnący wzdłuż granicy z działkami (...), to działka (...), na której jest urządzona droga, za utrzymanie której w należytym stanie powódka nie odpowiada. Zauważył, że poruszanie się przez mieszkańców ulicy (...) po tych działkach było jedynie sporadyczne i odbywało się w okresach dawnych opadów oraz roztopów. Pozwani nie byli w stanie dokładnie doprecyzować kiedy przemieszczanie się po działkach sąsiadujących miało ostatnio miejsce. Wskazał, że działki od nr (...) do (...) nie nadają się do przejazdu, a w czasie wiosennych roztopów i jesiennych deszczy grunt ten ulega podmoczeniu, natomiast w okresie letnim przejazd po działkach od nr (...) do (...) uniemożliwia wysoka roślinność.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając na rzecz powódki od pozwanych S. K. i N. K. solidarnie, M. Z. (3) i M. Z. (2) solidarnie, M. K. oraz T. K. i A. K. solidarnie kwoty po 875 zł, jako strony przegrywającej proces na rzecz powódki tytułem zwrotu kosztów procesu.

Orzeczenie zaskarżyli pozwani M. K., N. K., S. K., T. K. oraz A. K. , którzy wnosiła o jego zmianę i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanych kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych, bądź uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Zarzucał, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo procesowe i materialne regulacje:

-

art. 386 § 4 k.p.c. poprzez nierozpoznanie istoty sprawy i przyjęcie prostej konstatacji, że służebność utraciła wszelkie znaczenie dla każdoczesnych właścicieli nieruchomości władnących tylko dlatego, że w samych księgach wieczystych jest oznaczona jako pas drogi o szerokości 5 m od granicy działki, podczas gdy służebność utrzymuje się w mocy na częściach nieruchomości utworzonych przez podział;

-

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczność poczynionych ustaleń faktycznych z przyjętymi przez Sąd merita wnioskami polegającymi na uznaniu, ze pozwani czasowo korzystali z obciążonych działek i jednoczesnym uznaniu, że droga jest nieprzejezdna;

-

art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie swobodnej oceny dowodów powodujące błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przeprowadzeniu przez Sąd oględzin w innej porze niż wzmożonych opadów i roztopów mimo sugestii ze strony pozwanej, aby oględziny miały miejsce w czasie zwiększonych opadów i roztopów;

-

art. 227 k.p.c. oraz art. 207 § 6 k.p.c. i art. 217 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z przesłuchania świadka R. M. (1), podczas gdy jego zeznania mogły mieć istotny wpływ na wynik postępowania;

-

art. 227 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z wystąpienia do (...) S.A., podczas gdy dowód ten mógł mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy;

-

art. 328 § 2 k.p.c. w części dotyczącej rozstrzygnięcia o kosztach postępowania poprzez niewskazanie dokładnej podstawy prawnej na mocy, której Sąd ustalił wysokość kosztów należnych powódce, a w szczególności brak określenia na podstawie którego z przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 09 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu Sąd ustalił wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powódki;

-

art. 295 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie z pominięciem normy szczególnej tj. art. 290 § 2 k.p.c., który winien mieć zastosowanie dla ustalonego stanu faktycznego;

-

art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie do sytuacji pozwanych uzasadniając, że nawet czasowe uniemożliwienie pozwanym dojazdu do ich posesji po działkach powódki stanowi nadużycie prawa podmiotowego.

Powódka Gmina G. wnosiła o oddalenie apelacji oraz zasądzenie na jej rzecz od pozwanych zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :

Sąd pierwszej instancji pomimo wadliwego zakwalifikowania roszczenia powódki (poniżej) prawidłowo rozpoznał sprawę.

Ustalenia faktyczne składające się na podstawę faktyczną zaskarżonego orzeczenia w znacznej części dotyczą okoliczności bezspornych pomiędzy stronami, a w pozostałym zakresie mają podstawę w informacjach zawartych we wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku źródłach dowodowych, których ocena jest logiczna i mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów.

Wbrew zarzutom apelacji przy rozpoznaniu sprawy i ferowaniu wyroku nie naruszono prawa procesowego w sposób mogący mieć wpływ na wynik sprawy.

Kwestionowana w apelacji decyzja Sądu Rejonowego o oddaleniu wniosku
o dopuszczenie dowodu z przesłuchania w charakterze świadka R. M. (2) oraz wniosku o wystąpienie do (...) S.A. w W. o nadesłanie dokumentacji dotyczącej przyczyn i okoliczności prowadzenia pojazdów marki F. (...) oraz V. (...) o nr rej. (...) W została wydana na posiedzeniu rozprawy w dniu 4 11 2015r. nie została ona zakwestionowana przez skarżących

w oparciu o regulację art. 162 k.p.c., przez co nie podlega ona kontroli Sądu odwoławczego.

Natomiast istnienie przesłanek do zniesienia służebności zostało już ustalone, co uzasadniało decyzję o oddaleniu wniosku o dopuszczenie dowodu z przesłuchania świadka Ł. Z..

Z tych też względów Sąd odwoławczy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji.

Powództwo zostało w istocie oparte na twierdzeniu, iż doszło do podziału działki obciążonej przedmiotową służebnością, w następstwie czego służebny szlak drogowy przebiega obecnie tylko po gruncie stanowiącym działkę gruntu o numerze geodezyjnym (...) i nie biegnie on przez działki gruntu objęte powództwem.

Z tego powodu nie ma ono oparcia w zastosowanej przez Sąd Rejonowy regulacji art. 295 k.c. lecz w regulacji art. 290 § 2 k.c.

Ta ostatnia w przypadku, gdy w następstwie podziału nieruchomości obciążonej wykonywanie się służebności ogranicza się do jednej albo kilku z nowo-powstałej działek rodzi bowiem z mocy prawa po stronie właścicieli pozostałych działek odrębne od roszczenia przewidzianego w art. 295 k.c. roszczenie „żądania ich zwolnienia od służebności”.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że przedmiotowy służebny szlak drogowy przebiega tylko po nowopowstałej działce gruntu o numerze (...),

co w świetle przywołanej regulacji czyni powództwo uzasadnionym.

Ostatecznie znalazło to prawidłowe odzwierciedlenie w zaskarżonym, wobec czego w tej części zaskarżony wyrok odpowiada prawu i apelacja jest bezzasadna

w rozumieniu art. 385 k.p.c., a to z mocy zawartej w nim regulacji prowadziło w tej części do jej oddalenia.

Natomiast w sposób wadliwy orzeczono o kosztach procesu.

Jak słusznie wskazuje skarżący w niniejszej sprawie orzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego Sąd I instancji w sposób nieprawidłowy nie zastosował § 7 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2013.490 t.j.), z którego wynika, iż w sprawach dotyczących zniesienia służebności stawka wynosi 240 zł.

Po dodaniu do nich poniesionej opłaty od pozwu w łącznej wysokości 3 400zł
i uwzględnieniu, iż służebność ustanowiona została dla ośmiu nieruchomości władnących należało obciążyć każdego z właścicieli 1/8 części tych kosztów.

W tej zatem tylko części apelacja pozwanych była uzasadniona, co prowadziło do jej uwzględnienia w tej części i zmianą zawartego w zaskarżonym orzeczeniu rozstrzygnięcia o zwrocie kosztów procesu.

Reasumując zaskarżony wyrok w części orzekającej o kosztach procesu jest wadliwy i dlatego w tym zakresie apelację jako uzasadnioną uwzględniono zmieniając wyrok Sądu pierwszej instancji w sposób wskazany w sentencji przy zastosowaniu regulacji art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c.
a w pozostałym zakresie apelację pozwanych jako bezzasadną oddalono w oparciu o regulację art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosując regulację
art. 98 § 1 i 2 k.p.c. i § 10 ust 1 pkt 1 w związku z § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 10 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2015r. poz. 1804 z późniejszymi zmianami), biorąc pod uwagę,
że pozwani, jako właściciele każdej nieruchomości, którzy przegrali w postępowaniu odwoławczym powinni zwrócić powódce poniesione przez nią w tym postępowaniu koszty zastępstwa prawnego, które ponieśli w swojej sprawie.

SSR (del.) Ewa Buczek – Fidyka SSO Tomasz Pawlik SSO Leszek Dąbek