Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

POSTANOWIENIE

Dnia 22 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Danuta Pacześniowska

Sędziowie: SO Magdalena Balion - Hajduk

SO Lucyna Morys - Magiera (spr.)

Protokolant Dominika Tarasiewicz

po rozpoznaniu w dniu 22 września 2016 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z wniosku A. T.

z udziałem B. M. (1)

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Gliwicach

z 12 lutego 2016 r., sygn. akt I Ns 2284/12

postanawia:

1.  sprostować oczywistą niedokładność w punkcie I. sentencji zaskarżonego postanowienia poprzez wskazanie, iż wartość prawa określonego w punkcie I.1. wynosi 168.067 zł (sto sześćdziesiąt osiem tysięcy sześćdziesiąt siedem złotych), a wartość prawa określonego w punkcie I.2. wynosi 67.123 zł (sześćdziesiąt siedem tysięcy sto dwadzieścia trzy złote);

2.  oddalić apelację;

3.  oddalić wniosek uczestnika postępowania o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Lucyna Morys – Magiera SSO Danuta Pacześniowska SSO Magdalena Balion - Hajduk

Sygn. akt III Ca 1070/16

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni A. T., domagała się ustalenia, że w skład majątku wspólnego jej oraz uczestnika postępowania B. M. (1) wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...), o pow. użytkowej 52 m ² , dla którego w Sądzie Rejonowym w Gliwicach prowadzona jest księga wieczysta nr (...) 0 wartości 145000zł - z nierównymi udziałami we wkładzie budowlanym, a także niezabudowana nieruchomość składająca się z działki gruntu nr (...), położona w M., o pow. 680 m2, dla której Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach prowadzi księgę wieczysta, nr (...) wartości 70000zł. Nadto wnioskodawczyni wskazała, iż w skład majątku wspólnego wchodzą środki finansowe zgromadzone na funduszu OFE przez uczestnika postępowania. Dodatkowo wskazała, iż domaga się rozliczenia wydatków poniesionych przez nią na koszty związane z utrzymaniem mieszkania, za okres od czerwca do sierpnia 2012 roku w łącznej wysokości 1506,33zł poniesionych przez uczestników postępowania wydatków związanych z koniecznością spłaty zaciągniętych zobowiązań kredytowych za okres od lipca 2012 roku. Wnioskodawczyni domagała się dokonania podziału majątku wspólnego poprzez przyznanie jej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu wraz z częścią ruchomości o wartości 7600 zł bez obowiązku spłaty na rzecz uczestnika postępowania, natomiast uczestnikowi postępowania niezabudowanej nieruchomości posadowionej w M. wraz z pozostałą częścią ruchomości o wartości 6800 zł, powiększonej o środki z OFE ze spłata na rzecz wnioskodawczyni. Domagała się rozliczenia nakładów poniesionych z majątku osobistego na wkład na spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu nr (...) przy ul. (...) w C. w C. Spółdzielni Mieszkaniowej w kwocie 10142,11zł. wnioskodawczyni sprecyzowała, iż domaga sie rozliczenia dokonanych nakładów z jej majątku osobistego w postaci opłat czynszowych za lokal położony w G. przy ul. (...) w kwocie l7.500,90 zł. Na rozprawie w dniu 2 lutego 2016 rok wnioskodawczyni domagała się rozliczenia wydatków w kwocie 19.577,12 zł z czego przypada na uczestnika kwota 9.788,56 zł.

Uczestnik potwierdził częściowy podział majątku, wniósł nadto o dokonanie podziału środków finansowych zgromadzonych na rachunku OFE wnioskodawczyni.

W jego ocenie, wartość wkładu w 1/2 stanowi majątek osobisty Wnioskodawczyni, w ¼ majątek osobisty uczestnika, albowiem środki na jego pokrycie pochodziły z jego majątku odrębnego natomiast W 1/4 (objęta bonifikatą) stanowi dorobek uczestników.

Odnosząc się do nakładów czynionych przez wnioskodawczynię na utrzymanie wspólnego lokalu uczestnik uznał nakłady do wysokości 241,30 zł uznając, że pozostałe koszty stanowią należności z tytułu zużytych mediów, W których nie ma

obowiązku partycypowania. Nadto wskazał, ze poczynił nakłady z majątku osobistego w postaci spłaty zobowiązań kredytowych zaciągniętych w czasie trwania związku małżeńskiego, w tym dokonał całkowitej spłaty pożyczki gotówkowej na zakup samochodu w kwocie 4275,01 zł. Uczestnik domagał sie również rozliczenia jako nakład kwoty 600,86 zł, którą zobowiązany był zapłacić za wyłączenie gruntów rolnych z produkcji.

Uczestnik domagał się rozliczenia dalszych nakładów z majątku osobistego na wspólny w postaci rat kredytu zaciągniętego na zakup działki w M. w kwocie 35.000 zł - tj. kwoty 4.460,33 zł, a także kwoty 561 zł , która uiścił tytułem opłaty za wyłączenie działki z produkcji rolnej oraz rozliczenia jako nakład kwoty 3.256,81 zł wskazując, że spłacił pożyczkę gotówkowa, zaciągniętą przez uczestnika w czasie trwania małżeństwa na zaspokojenie potrzeb rodziny.

Na rozprawie w dniu 14 kwietnia 2015 roku uczestnicy zgodnie oświadczyli, że wartość nieruchomości wskazana w opinii biegłego nie jest sporna i nie domagają sie jej aktualizacji.

Na rozprawie W dniu 12 lutego wnioskodawczyni domagała się rozłożenia ewentualnej spłaty należnej uczestnikowi na raty po 500 zł miesięcznie, wskazując, że nie ma zdolności kredytowej, ponieważ jest obecnie na zasiłku macierzyńskim i wraca do pracy w maju, jej wynagrodzenie będzie wynosiło ok. 2.500 zł plus premia.

Zaskarżonym postanowieniem z 12 lutego 2016r. Sąd Rejonowy w Gliwicach w pkt I ustalił, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodzą : 1. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w G., zapisane we wskazanej w sentencji księdze wieczystej, 2. prawo własności nieruchomości położonej w M. złożonej z działki nr (...), w pkt II zaliczył na udział wnioskodawczyni składki i środki na funduszu OFE w łącznej kwocie 12071,36zł, w pkt III zaliczył na udział uczestnika kwoty składek na subkoncie oraz środki na rachunku OFE w łącznej kwocie 19336,18zł, w pkt IV ustalił, że wnioskodawczyni poczyniła nakłady na majątek wspólny w kwocie 84033,50zł, w pkt V oddalił wniosek wnioskodawczyni o rozliczenie nakładów i wydatków w pozostałej części, w pkt VI ustalił, że uczestnik poczynił nakłady i wydatki na majątek wspólny w kwocie 66228,96zł, w pkt VII oddalił jego wniosek o rozliczenie nakładów i wydatków w pozostałej części, w pkt VIII dokonał podziału majątku wspólnego zainteresowanych w ten sposób, że wnioskodawczyni przyznał prawo opisane w pkt I ppkt 1, zaś uczestnikowi prawo opisane w pkt I ppkt 2, w pkt IX zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę 75061,68zł płatną w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami za czas opóźnienia, w pkt X nakazała pobrać od wnioskodawczyni i uczestnika na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Gliwicach kwoty po 938,14zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, w pkt XI ustalił, że każdy z zainteresowanych ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Ustalił Sąd pierwszej instancji, iż A. T. i B. M. (1) zawarli związek małżeński w dniu 8 października 2005r. Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach z dnia 7 czerwca 2012 roku to małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód. W czasie trwania małżeństwa małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej.

W styczniu 2002 roku wnioskodawczyni zawarła z C. Spółdzielnią Mieszkaniową w C. umowę o ustanowieniu na rzecz wnioskodawczyni – jako członka spółdzielni - spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w C.. Wkład pokryty został przez wnioskodawczynię w całości, a pozostała nadpłatę przeznaczono na remont mieszkania. Mieszkanie było remontowane przez ojca wnioskodawczyni, została częściowo wymieniona instalacja elektryczna i wyremontowana łazienka, wyremontowano i wyposażono kuchnię, kupiono meble, sprzęt AGD. W okresie od 2002 – 2004 roku wnioskodawczyni poczyniła nakłady finansowe na lokal w kwocie 10.142,11 zł.

Jeszcze przed ślubem A. T. i B. M. (1) kupili samochód. Na ten cel zaciągnęli pożyczkę bankową w kwocie 5.000 zł i pożyczyli od babki macierzystej uczestnika 18.000 zł. Umówili się, że spłata całości pożyczki będzie z prezentów ślubnych. Pierwszą ratę pożyczki zapłacono w dniu 11 maja 2005 roku (przed ślubem), kolejne już po ślubie, tj. 18 października 2005 roku 10.000 zł, 24 października 2005 roku 2.000 zł, 6 lutego 2006 roku 2.000 zł. Pieniądze zostały przelane na rachunek matki uczestnika postępowania B. M. (2).

Sąd Rejonowy ustalił, iż postanowieniem Sądu Rejonowego w Chorzowie z dnia 1 lutego 2000 roku ojciec uczestnika postępowania R. M. nabył spadek po matce. W skład spadku wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, które R. M. zbył w dniu 14 czerwca 2006 roku. Ze strony trzeciej aktu notarialnego wynika, że prawo zostało sprzedane za ponad 56.700 zł. W dniu 16 czerwca 2006 roku nabywca przelał na konto R. M. kwotę 13.700 zł w dniu 21 czerwca 2006 roku nabywca przelał 42.999,99 zł .

W dniu 21 czerwca 2006 roku B. M. (1) wpłacił na własne konto o końcowych numerach (...) kwotę 31.500 zł, w dniu 22 czerwca 2006 roku z rachunku tego uczestnik przelał na rachunek wnioskodawczyni 8.840 zł, 23 czerwca 2006 roku na rachunek uczestnika jego ojciec przelał kwotę 30.000 zł.

Jak stwierdzono, w dniu 13 lipca 2006 roku wnioskodawczyni i uczestnik postępowania dokonali przekształcenia lokatorskiego na własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Wymagany wkład wynosił 35.340 zł i na jego poczet Spółdzielnia zaliczyła zwaloryzowany wkład mieszkaniowy wnioskodawczyni w kwocie 17.670 zł. Nadto małżonkowie wpłacili kwotę 8.835 zł stanowiącą ¼ wartości wymaganego wkładu zaś pozostała ¼ wartości wymaganego wkładu objęta została bonifikatą z tytułu pokrycia całości wkładu jednorazowo. Środki na dopłatę do wkładu pochodziły z majątku osobistego uczestnika postępowania .

Przed przekształceniem prawa sporządzony został operat szacunkowy, z którego wynikało, że standard mieszkania był średni, waga tej cechy określona została na 5% . W dniu 22 grudnia 2006 roku małżonkowie sprzedali spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu za cenę 80.000 zł. Środki ze sprzedaży lokalu przeznaczone zostały na zakup kolejnego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego - położonego w G. przy ul. (...), dla którego w Sądzie Rejonowym w Gliwicach prowadzona jest księga wieczysta nr (...). Prawo nabyto w dniu 28 grudnia 2006 roku, za kwotę 145.000 zł, z czego kwotę 65.000 zł z pieniędzy pochodzących z kredytu, a w pozostałym zakresie ze środków uzyskanych ze sprzedaży prawa do lokalu przy ulicy (...) w C.. W akcie notarialnym wyszczególniono pochodzenie środków na nabycie prawa. . Małżonkowie zaciągnęli kredyt w (...) Banku (...) na 31 lat. Na dzień 5 czerwca 2012 roku (dwa dni przed uprawomocnieniem się wyroku rozwodowego) pozostało do spłaty 59.900,42 zł.

Ustalił Sąd pierwszej instancji, iż po zakupie lokalu przy ulicy (...) uczestnicy przeprowadzili jego remonty ze środków z majątku osobistego uczestnika oraz z majątku wspólnego. W tym czasie małżonkowie zarabiali po około 1.600 zł i nie mieli oszczędności. Mimo tego, udało im się wyremontować mieszkanie i wyjechać do Grecji, Egiptu i Maroka .

Następnie, w styczniu 2008 roku, uczestnicy postępowania nabyli za cenę 51.000 zł niezabudowaną nieruchomość położoną w M., składającą się z działki nr (...) o pow. 680m ², dla której Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach prowadzi księgę wieczystą nr (...). W akcie notarialnym małżonkowie oświadczyli, że nabycie następuje ze środków pochodzących z ich majątku wspólnego. Na zakup tej nieruchomości uczestnicy zaciągnęli kredyt w (...) Banku (...) w kwocie 35.000 zł na 40 lat. Pozostała część ceny tj. 16.000 zł zapłacona została z pieniędzy wspólnych. Na dzień 5 czerwca 2012 roku (dwa dni przed uprawomocnieniem się wyroku rozwodowego) pozostało do spłaty 33.952,01 zł.

Podczas trwania związku małżeńskiego uczestnik postępowania spłacał w całości raty kredytu zaciągniętego na potrzeby kupna działki w M. oraz ½ części rat z tytułu kredytu hipotecznego przeznaczonego na zakup lokalu mieszkalnego, w pozostałym zakresie należności kredytu hipotecznego regulowane były przez wnioskodawczynię. Od czerwca 2012 roku do lutego 2016 roku poniósł koszty spłaty kredytu hipotecznego (zaciągniętego na zakup działki w M.) w łącznej kwocie 6.856,13 zł. Kwota spłaconego przez uczestnika kredytu zaciągniętego na nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu położonego w G. przy ulicy (...) wyniosła 57.206,77 zł, przy czym jedna rata, a to zapłacona w czerwcu 2012 roku zapłacona została z majątku wspólnego.

Od grudnia 2012 roku wnioskodawczyni przelewała na kontu uczestnika postępowania połowę raty kredytu zaciągniętego na nabycie lokalu przy ulicy (...). Do 4 czerwca 2014 roku wpłaciła na jego konto 3.175,93 zł, od maja 2015 roku zaprzestała wpłat.

B. M. (1) pokrywał koszty zaciągniętej na zakup samochodu marki F. (...) pożyczki gotówkowej. Od czerwca 2012 roku do października 2012 roku dokonał całkowitej spłaty w kwocie 4.275,01 zł. Uczestnicy po ustaniu wspólności majątkowej podzielili się samochodami. ustalili, że wnioskodawczyni weźmie samochód mniejszy – C. (...), zaś uczestnik większy – F. (...). Podział uwzględniał okoliczność, że na zakup F. zaciągnięty był kredyt gotówkowy, pozostały do spłaty po ustaniu wspólności majątkowej.

W związku z przekształceniem nieruchomości w M. z działki rolnej na budowlaną uczestnicy zobowiązani są do ponoszenia corocznych opłat za wyłączenie jej spod produkcji rolnej. Opłaty z tego tytułu za rok 2012, 2013, 2014 i 2015 łącznie wyniosły 2.358,60 zł i w całości pokryte zostały przez uczestnika postępowania.

Poza sporem między zainteresowanymi było, iż wartość lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) wg stanu na dzień 7 czerwca 2012 roku i cen obecnych wynosiła 168.067 zł natomiast niezabudowanej działki położonej w M. 67.123 zł .

Sąd Rejonowy ustalił, że zainteresowani w trakcie związku małżeńskiego posiadali oddzielne konta bankowe, na które wpływały ich wynagrodzenia. Uczestnik postępowania w okresie od 8 października 2005 roku do 7 czerwca 2012 roku posiadał 4 rachunki oszczędnościowe w złotówkach, dwa w walucie euro oraz jeden w dolarach amerykańskich. Na dzień ustania wspólności majątkowej na rachunkach w złotówkach miał zgromadzone łącznie 22.443,61 zł. Jeden z rachunków otwarty był przez uczestnika już po podziale oszczędności przez uczestników tj. w dniu 10 października 2011 roku. Na rachunku tym na dzień ustania wspólności majątkowej było 15.038,17 zł. Rachunek na którym zgromadzone było 5.426,22 zł był rachunkiem wspólnym uczestników, podobnie jak rachunek na którym było 28,98zł. Od 25 lipca 2006 roku uczestnik postępowania był uczestnikiem funduszy inwestycyjnych. W tym dniu za kwotę 40.000 zł wykupił 329, (...) jednostek uczestnictwa, 2 lipca 2007 roku uczestnik przelał na rachunek funduszu inwestycyjnego 25.000 zł , 26 marca 2009 roku uczestnik przelał z konta wspólnego małżonków na swoje konto kwotę 20.050 zł, natomiast w dniu 5 marca 2010 roku kwotę 20.000 zł.

Wnioskodawczyni od dnia rozwodu uiszczała opłaty czynszowe za lokal położony w G. przy ul. (...). W lipcu i sierpniu 2012 roku zapłaciła łącznie 1.506,33 zł, od 30 listopada 2012 roku do 4 sierpnia 2014 roku wnioskodawczyni zapłaciła tytułem czynszu 13.238,01 zł. W czynszu ujęta jest zaliczka za wodę. W 2012 roku wnioskodawczyni zapłaciła zaliczkę w kwocie 1.011,84 zł, zaś należność za wodę wyniosła 514,04 zł. Nadpłata została rozliczona z płatnością za czynsz. Od dnia 1 maja 2015 roku Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) ustaliła zaliczkę na poczet rozliczenia kosztów ogrzewania mieszkania. Koszty ciepła rozliczane są wg faktur za dostarczone ciepło wystawionych przez (...) G., a następnie koszty te są dzielone na koszty stałe i liczone w zł/m2 wg powierzchni mieszkalnej oraz koszty zmienne zależne od wskazań liczników.

Jak ustalono, 24 września 2012 roku uczestnik nabył prawo własności lokalu położonego w G. przy ulicy (...). Mieszkanie został nabyte za gotówkę w kwocie 23.000 zł oraz z kredytu zaciągniętego w wysokości 130.000 zł.

Sąd pierwszej instancji stwierdził nadto, iż w okresie od 1 maja 2011 roku do 7 czerwca 2012 roku na subkoncie B. M. (1) prowadzonym przez ZUS zewidencjonowano składki w kwocie 5.060,22 zł, na rachunku OFE N. N. w czasie trwania wspólności majątkowej zgromadzono jednostki o wartości 26.696,24 zł (832, (...) jednostek rozrachunkowych o wartości 32,07 zł), przy czym po przekazaniu do ZUS 51,5% zgromadzonych środków pozostało 403,732 jednostki rozrachunkowe. Kwota jednostek zewidencjonowanych na subkoncie A. T. w ZUS w okresie od 3 czerwca 2011 roku do 7 czerwca 2012 roku wyniosła 1.994,65 zł . Na rachunku A. T. w OFE (...) na dzień ustania wspólności majątkowej znajdowało się 625, (...) jednostek rozrachunkowych, po przekazaniu do ZUS 51,5 % jednostek pozostało 303, (...). Wartość jednostki rozrachunkowej na dzień udzielenia informacji wynosiła 37,26 zł. Na dzień 29 stycznia 2016 roku wartość jednostki rozrachunkowej OFE N. N. wynosiła 35,36 zł, zaś OFE (...) 33,23 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne, a nadto w oparciu o zeznania wskazanych powyżej świadków, wnioskodawczyni i uczestnika, dowody z wyszczególnionych dokumentów. Odnośnie wartości nieruchomości, uczestnicy oświadczyli – już po sporządzeniu opinii uzupełniającej – że wartość nieruchomości jest bezsporna.

Nie dał wiary zeznaniom uczestnika w części, w której zeznał, że pieniądze na remont mieszkania położonego przy ulicy (...) pochodziły w całości z darowizny, którą otrzymał od ojca. Wskazał, że remont przeprowadzany był długo, stopniowo i w czasie kiedy małżonkowie już w nim mieszkali. Wnioskodawczyni stanowczo zaprzeczyła jakoby środki na remont pochodziły z darowizny od ojca uczestnika. Sam uczestnik podawał, że ze środków pochodzących z darowizny sfinansowano również trzy wyjazdy zagraniczne. Za mało prawdopodobne uznał Sąd, że pieniędzy z darowizny wystarczyło na wszystkie te cele, zwłaszcza, że środki te ulokował w funduszach inwestycyjnych. Z tych samych względów Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom uczestnika, że kwota 16.000 zł zapłacona tytułem ceny nabycia działki w M. pochodziła z darowizny od ojca otrzymanej w czerwcu 2006 roku. Działka została kupiona w 2008 roku, w tym czasie uczestnik zarabiał już więcej niż na początku małżeństwa, a nadto otrzymywał prowizje. Od otrzymania darowizny minęło 1,5 roku, środki przechowywane pochodzące z darowizny oraz z wynagrodzenia za pracę były na jednym koncie. Odnosząc się do treści zeznań uczestnika postępowania w zakresie w jakim uzyskał on darowizny od ojca Sąd pierwszej instygacji dał im wiarę, ponieważ uczestnik szczegółowo wyjaśnił źródło pochodzenia tych środków, sposób ich przelania na konto uczestnika. Zeznania w tej części w pełni potwierdził świadek R. M..

Sąd Rejonowy nie dał nadto wiary zeznaniom wnioskodawczyni w części, w której zeznała, że remont mieszkania na ulicy (...) został przeprowadzony w całości ze środków wspólnych, ponieważ jak zeznał uczestnik – a wnioskodawczyni temu nie zaprzeczyła – w tamtym czasie uczestnicy zarabiali po około 1.600 zł. Uznał zatem, że pieniądze na ten remont pochodziły częściowo z majątku osobistego uczestnika – a to darowizny od ojca – a częściowo z majątku wspólnego zgromadzonego w czasie trwania małżeństwa. Uczestnik zeznał, że w prezentach ślubnych małżonkowie otrzymali około 18.000 zł. Tylko 14.000 zł zostało przelane na rachunek matki uczestnika już po ślubie z tych środków. Wszystkie te środki były na rachunku uczestnika, doszło więc do ich wymieszania i Sąd nie potrafił jednoznacznie ustalić, że środki na remont pochodziły wyłącznie z majątku osobistego, albo wyłącznie ze wspólnego. Jednocześnie, na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, nie mógł też jednoznacznie ustalić, w jakiej części z którego majątku pochodziły środki na remont, zaś obowiązek ścisłego wykazania pochodzenia środków z majątku osobistego ciążył na uczestniku. Sąd pierwszej instancji nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyni oraz świadków N. T. i J. T. w części w której zeznali, że część wkładu do pokrycia którego zobowiązani byli małżonkowie przy przekształceniu prawa z lokatorskiego na własnościowe w kwocie 8.835 zł pochodziła z prezentów ślubnych. W tym czasie małżonkowie byli już prawie rok po ślubie, a z prezentów tych po spłaceniu pożyczki babce uczestnika pozostało 4.000 zł. Środki te więc mogły być wykorzystane na bieżące potrzeby młodych małżonków. Wskazał Sąd, że jakkolwiek wnioskodawczyni zaprzeczyła, że 14.000 zł zostało przelane na rachunek matki uczestnika tytułem spłaty pożyczki wobec babki uczestnika, to na okoliczność, że środki te zostały sprzeniewierzone przez uczestnika nie przedstawiła żadnych dowodów, nie podnosiła na początku procesu, że już po ślubie w niewyjaśnionych okolicznościach zniknęło 14.000 zł, a przecież byłaby to okoliczność bardzo istotna.

Sąd pierwszej instancji nie dał wiary zeznaniom świadka N. T., w części w której zeznała, że w mieszkaniu na R. w C. wymienione były instalacje, ponieważ przeczą temu informacje zawarte w operacie szacunkowym przedstawionym przez wnioskodawczynię. Odnośnie twierdzeń świadka, że pozostały wkład budowlany w kwocie 8.835 zł został zapłacony z pieniędzy pochodzących z prezentów ślubnych, wskazał, że przeczą temu szczegółowe i przekonujące wyjaśnienia uczestnika. Za przekonujące uznał, że uczestnik chciał przy przekształceniu prawa lokatorskiego we własnościowe mieć w tym swój udział w postaci środków z majątku osobistego, dokładnie w tym czasie dysponował pieniędzmi od ojca, powiedział mu, że pieniądze przeznaczył na wykup mieszkania. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka J. T., że uzupełnienia wkładu o kwotę 8.840 zł dokonała córka we własnych zakresie, ze względów podanych powyżej.

W tym stanie rzeczy uznał Sąd Rejonowy, iż podziału majątku wspólnego zainteresowanych należało dokonać w oparciu o regulacje art. 31 § 1 krio, ustalając, że w skład tego majątku wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w G. przy ul. (...), o pow. użytkowej 52 m ², dla którego w Sądzie Rejonowym w Gliwicach prowadzona jest księga wieczysta nr (...) o wartości 168.067 zł oraz prawo własności nieruchomości położonej w M., składającej się z działki nr (...) o pow. 680m ², dla której Sąd Rejonowy w Tarnowskich Górach prowadzi księgę wieczystą nr (...) o wartości 67.123 zł. Sąd odliczył od wartości nieruchomości położonej w M. kwotę 32.231,98 tj. kwotę kredytu pozostałego do spłaty.

W związku z tym, że pieniądze kwocie 17.670 zł przeznaczone na pokrycie wkładu budowlanego pochodziły z majątku osobistego wnioskodawczyni (była to połowa wymaganego wkładu), Sąd pierwszej instancji ustalił nakład wnioskodawczyni na majątek wspólny w kwocie odpowiadającej połowie wartości mieszkania tj. 84.033,50 zł. Jedna czwarta wkładu – zgodnie z ustaleniami Sądu – pokryta została z majątku osobistego uczestnika i z tego względu Sąd ustalił jego nakład na majątek wspólny w kwocie odpowiadającej ¼ aktualnej wartości mieszkania tj. 42.016,75 zł.

Uwzględniono żądanie uczestnika rozliczenia jego wydatków na nieruchomość wspólną tj. działkę w M. w kwocie 2.358,60 zł uiszczonej tytułem opłaty za wyłączenie działki z produkcji rolnej, kwoty 6.856,13 zł tytułem spłaty kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup tej działki. Wydatki te zostały szczegółowo udokumentowane, w tym opłata za wyłączenie produkcji rolnej za 2012 rok dokonana już po ustaniu wspólności majątkowej. Odnośnie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przy ulicy (...) uwzględniono żądanie rozliczenia kredytu spłaconego przez uczestnika od chwili zaprzestania spłaty połowy raty przez wnioskodawczynię, czyli od maja 2015 roku do chwili całkowitej spłaty – łącznie w kwocie 57.206,77zł.

Zdaniem Sądu Rejonowego brak było podstaw do rozliczenia jako nakład kwoty 4.275,01 zł tytułem spłaty kredytu gotówkowego uznając wyjaśnienia wnioskodawczyni, że kredyt gotówkowy pozostały do spłaty został uwzględniony przez uczestników przy podziale samochodów, za prawdziwe.

Sąd ten nie znalazł nadto podstaw do rozliczenia jako nakład z majątku osobistego na majątek wspólny kosztów remontu przeprowadzonego w mieszkaniu na ulicy (...) w C.. Powołując się na operat zważył, że standard lokalu był średni, cena z m ² lokalu została ustalona na niższą niż średnia, a przede wszystkim stan techniczny lokalu miał nieznaczny wpływ na wartość lokalu, ponieważ waga tej cechy określona została na 5%. Nie dokonano rozliczenia jako nakładu z majątku osobistego uczestnika na majątek wspólny kosztów remontu mieszkania przy ulicy (...), uznając, że nie zostało ściśle wykazane, by na niego przeznaczone były pieniądze z darowizny, ani w jakiej miałoby to być wysokości.

Różnica wartości środków na subkontach i funduszach OFE pomiędzy uczestnikami wynosi 7.264,82 zł. Połowa tej kwoty to 3.632,41 zł. została odliczona od przysługującej uczestnikowi spłaty.

Rozliczeń nakładów poczynionych przez zainteresowanych z ich majątków osobistych na rzecz majątku wspólnego dokonano w trybie art. 45 krio.

Odnośnie żądania wnioskodawczyni zaliczenia kwoty 10.142,11 zł jako jej nakładu z majątku osobistego na składnik majątku wspólnego Sąd Rejonowy nie uwzględnił wniosku, wskazując, że nakład ten czyniony był przed zawarciem związku małżeńskiego, uczestniczka korzystała z tych nakładów przez dłuższy czas, nie miały one – wbrew twierdzeniom wnioskodawczyni – istotnego wpływu na wartość lokalu przy jego sprzedaży.

Jeśli chodzi o wniosek wnioskodawczyni o rozliczenie wydatków na utrzymanie mieszkania, uznał Sąd Rejonowy, że nie zostało przedstawione odpowiednie rozliczenie uwzględniające jedynie fundusz remontowy, koszty utrzymania nieruchomości wspólnej. Wskazał, że przedstawione szczegółowe rozliczenie wysokości czynszu dotyczy tylko pewnego okresu za jaki rozliczenia domagała się wnioskodawczyni. Sąd nie dysponował odpowiednimi dokumentami pozwalającymi dokonać odliczeń od kwot zapłaconego przez wnioskodawczynię czynszu, ponieważ ulegają one zmianie. Z tego względu roszczenie o zwrot wydatków zostało uznane za niewykazane. Uznał, że nieuwzględnienie tego żądania wnioskodawczyni nie sprzeciwia się zasadom współżycia społecznego, ponieważ to wnioskodawczyni korzysta z tego lokalu od listopada 2012r.

Sąd Rejonowy ustalił, że wnioskodawczyni poniosła nakład na majątek wspólny w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w kwocie odpowiadającej połowie wartości lokalu tj. 84.033,50 zł, zaś uczestnik w kwocie 42.016,75 zł (1/4 wartości lokalu). Sąd uwzględnił żądanie rozliczenia nakładów uczestnika w postaci kredytu zapłaconego po ustaniu wspólności majątkowej na nieruchomość w M. w kwocie 6.856,13 oraz kredytu na lokal przy ulicy (...) od maja 2015 roku w kwocie 57.206,77 Nadto Sąd uwzględnił żądanie rozliczenia wydatku w postaci opłaty za wyłączenie działki z produkcji rolnej w kwocie 2.358,60 zł.

Zgodnie z żądaniem uczestników, Sąd przyznał spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu położonego w G. przy ulicy (...) wnioskodawczyni, zaś uczestnikowi prawo własności nieruchomości gruntowej położonej w M.. Zasądzono zatem spłatę na rzecz uczestnika w wysokości 75.061,68 zł. Dokonując obliczenia należnej uczestnikowi spłaty Sąd uwzględnił nakłady uczestnika tj.: 6.856,13 zł kredyt na zakup działki w M., 2.358,60 zł opłata za wyłączenie działki z produkcji rolnej, 57.206,77 zł kredyt na zakup spółdzielczego prawa do lokalu przy ulicy (...) oraz ubezpieczenie tego lokalu za maj 2015 roku- łącznie 66.421,50 zł. Od kwoty tej odjęto jedną ratę kredytu hipotecznego za mieszkanie – zapłaconą jeszcze w czasie trwania wspólności majątkowej tj. 192,54 zł. Łącznie jest to kwota 66.228,96 zł. Do tej kwoty doliczyć należy nakład w postaci ¼ wartości spółdzielczego prawa do lokalu przy ulicy (...), czyli 42.016,75 zł), łącznie nakłady wyniosły kwotę 108.245,71 zł (połowa 54.122,85 zł).

Wnioskodawczyni poniosła łącznie nakłady w kwocie 84.033,50 zł (połowa to 42.016,75 zł). Wartość tego nakładu to połowa wartości spółdzielczego prawa do lokalu przy ulicy (...).

Wnioskodawczyni przyznano spółdzielcze prawo do lokalu przy ulicy (...) o wartości 168.067 zł, zaś uczestnikowi postępowania prawo własności niezabudowanej działki położonej w M. wartości 67.123 zł. Po odliczeniu kredytu pozostałego do spłaty działka warta jest 34.891,02 zł. Łączna wartość nieruchomości przy uwzględnieniu kredytu to 202.958,02 zł. Każdemu z uczestników przysługuje zatem udział o wartości 101.479,01 zł. Skoro przyznane wnioskodawczyni spółdzielcze prawo warte jest 168.067 zł należna uczestnikowi spłata wynosiłaby 66.587,99 zł. Do tego dodać należy połowę poczynionych przez uczestnika nakładów tj. 54.122,85 zł. Łącznie spłata wynosiłaby 120.710,84 zł. Od kwoty tej należy odjąć połowę nakładu wnioskodawczyni tj. 42.016,75 zł, co daje kwotę spłaty 78.694,09 zł. Od kwoty tej została odjęta połowa nadwyżki wynikającej z różnicy wartości środków pomiędzy uczestnikami w OFE w kwocie 7.264,82 zł. Połowa tej kwoty to 3.632,41 zł. została odliczona od przysługującej uczestnikowi spłaty. Ostatecznie spłata wyniosła 75.061,68 zł.

Sąd pierwszej instancji zasądził powyższą kwotę płatną w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia. Sąd ustalając termin zapłaty świadczenia wyznaczył jednocześnie datę jego wymagalności, a w konsekwencji odsetki ustawowe od świadczenia, w przypadku opóźnienia w jego spełnieniu, będą przysługiwały wnioskodawcy na podstawie przepisu art. 359 § 1 k.p.c. w zw. z art. 481 § 1 k.p.c. W niniejszej sprawie brak było podstaw do uwzględnienia rozłożenia kwoty spłaty na raty, ponieważ proponowana przez wnioskodawczynię miesięczna rata, a to 500 zł nie byłaby dla uczestnika wymierną korzyścią, a zwrócić należy uwagę, że ma on do spłaty trzy kredyty hipoteczne. Wyznaczony czas pozwoli wnioskodawczyni na uzyskanie kredytu na spłatę.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł z powołaniem na normę art. 520 § 1 kpc, przyjmując, że w niniejszej sprawie brak jest podstaw dla odstąpienia od przewidzianej w tym przepisie zasady, wobec braku sprzeczności interesu wnioskodawczyni i uczestnika. W punkcie X postanowienia nakazano pobrać od każdego z uczestników po 938,14 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, na które składały się wydatki na opinię biegłego.

Apelację od tego postanowienia w zakresie pkt I 1 i 2, pkt IV,V,VI i IX wniosła wnioskodawczyni, domagając się jego zmiany poprzez ustalenie, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodzą także wierzytelności tytułem przekazania na nieznane cele środków pieniężnych stanowiących oszczędności stron w wysokości 100700zł oraz ustalenie w sposób prawidłowy nakładów uczestników i wysokości należnej spłaty, ewentualnie jego uchyleni i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji z pozostawieniem mu rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego. Wnosiła także o zasądzenie od uczestnika na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Zarzucała skarżąca naruszenie przepisów prawa procesowego w zakresie art. 567 § 1 kpc w zw. z art. 684kpc poprzez jego niezastosowanie i nieustalenie wejścia w skład majątku także kwoty 100700zł wypłaconych przez uczestnika bez zgody i wiedzy uczestnika, pominięcie ustalenia wartości składników określonych w pkt I 1 i 2 postanowienia, podnosiła naruszenie norm art. 212 § 3 kpc w zw. z art. 1035kc w zw. z art. 46 krio poprzez uznanie braku możliwości rozłożenia na raty spłaty należnej uczestnikowi od wnioskodawczyni, w jedynie wyznaczenie 6-miesięcznego terminu do jej dokonania, podczas gdy skarżąca nie posiada zdolności kredytowej. Apelująca zarzucała ponadto naruszenie art. 328 § 2 kpc przez niewyważenie wypłat przez uczestnika kwoty 100700zł i ich znaczenia dla podziału majątku, naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i przyjęcie, że uczestnik dokonywał spłat pożyczki na rzecz swojej babki w wysokości 18000zł poprzez konto jego matki, podczas gdy materiał dowodowy wskazywał jedynie na pożyczkę w wysokości 5000zł oraz brak należytego rozważenia sposobu pokrycia uzupełnienia wkładu budowlanego w Chorzowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej i uznanie, że środki na ten cel pochodziły z majątku odrębnego uczestnika, mimo wykazania w materiale dowodowym, że należały do majątku wspólnego. Skarżąca zarzucała nadto niesłuszny brak rozliczenia nakładów wnioskodawczyni na zwiększenie atrakcyjności i podniesienie standardu sprzedanego lokalu w C. przy ul. (...), które zostały potwierdzone w opinii biegłego; podnosiła także, iż niesłusznie odmówiono wiary zeznaniom świadków potwierdzających poniesienie tychże nakładów oraz bezzasadnie odmówiono rozliczenia wydatków wnioskodawczyni na utrzymanie mieszkania położonego przy ul. (...), choć zostały przedstawione wyliczenia opłat za wodę i kanalizację i obciążenia ich częścią uczestnika w okresie, gdy zamieszkiwał tam samodzielnie. Apelująca zarzucała ostatecznie, iż wbrew zgromadzonemu materiałowi dowodowemu Sąd Rejonowy ustalił, że spłata raty kredytu hipotecznego obciążającego powyższą nieruchomość uiszczona 5 czerwca 2012r. stanowiła nakład uczestnika na majątek wspólny, mimo, że wyrok rozwodowy uprawomocnił się 7 czerwca 2012r.

Uczestnik wniósł o oddalenie apelacji wnioskodawczyni i zwrot kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni nie mogła odnieść skutku.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny w sprawie, w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, oferowany przez oboje zainteresowanych i stosownie do jego treści. Poszczególne środki dowodowe zostały wykorzystane do dokonania konkretnych ustaleń, które wynikały dokładnie z ich treści; nieprawidłowości żadnych Sąd Odwoławczy w tej mierze nie odnalazł. Ocena miarodajności i wiarygodności dowodów została poczyniona w zgodzie z zasadą swobodnej oceny dowodów z art. 233 § 1 kpc, a dowolności nie sposób było jej zarzucić. Stąd ustalenia te Sąd drugiej instancji przyjął za własne, bez konieczności ponownego ich przywoływania.

Odnosząc się do wskazywanej w apelacji kwoty 100700zł Sąd Odwoławczy uznał, iż trafnie ocenił Sąd pierwszej instancji jej przeznaczenie i rozdysponowanie zgodnie z wolą obu współmałżonków. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynikało bowiem istotnie, iż stanowiły one spłatę zaciągniętej pożyczki od babki uczestnika, zaś twierdzenia wnioskodawczyni, że uczestnik sumy te wyprowadził z majątku wspólnego bez wiedzy i woli współmałżonki nie zasługiwały na wiarę. Sąd Okręgowy zważył na czasokres dokonywanych przelewów oraz wysokości przelewanych kwot, co nie wskazywało na możliwość, by te czynności umknęły wiedzy wnioskodawczyni; przeciwne uznanie byłoby sprzeczne z zasadami logicznego myślenia i doświadczenia życiowego, zwłaszcza zważywszy na wysokość osiąganych przez zainteresowanych wówczas środków utrzymania, standard ich życia. Zasadnie zatem uznano, że pożyczka ta została zaciągnięta za wiedzą i zgodnie z wolą wnioskodawczyni na zaspokojenie wspólnych potrzeb, a następnie za zgodnie z jej świadomością spłacona. W tym stanie rzeczy zarzut naruszenia art. 567 § 1 kpc w zw. z art. 684kpc nie mógł się ostać, wobec niewadliwych ustaleń faktycznych okoliczności sprawy.

Jeżeli chodzi o ustaloną wysokość nakładów poniesionych przez zainteresowanych na majątek wspólny, wypadało ją zaakceptować, mając na względzie zarówno treść wniosków zgłoszonych w toku postępowania ze skonkretyzowaniem wysokości i tytułu nakładów, jak i zaoferowane dowody na tę okoliczność. Twierdzenie wnioskodawczyni, iż nakłady na pokrycie wkładu mieszkaniowego na lokal w Chorzowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej pochodziły z majątku wspólnego oraz prezentów ślubnych, jak zasadnie wskazał to Sąd Rejonowy, nie zostały poparte pozostałym materiałem dowodowym, a nadto przeciwko tej koncepcji przemawiała odległość czasowa między wydarzeniami i wysokość ówczesnych uposażeń zainteresowanych.

Odnośnie wysokości uwzględnionych przez Sąd pierwszej instancji nakładów z majątku odrębnego wnioskodawczyni na podniesienie standardu mieszkania przy ul. (...), wskazać wypada nadto, że nie zostało w istocie wykazane, by poniosła ona takie nakłady, które wymiernie wpłynęłyby na jego atrakcyjność, a tym samym na wyższą cenę sprzedaży. Nie wynika to w żadnej mierze z operatu szacunkowego, wbrew twierdzeniom skarżącej, zaś standard mieszkania oceniono jako średni. Wydatki na utrzymanie mieszkania, których rozliczenia wnioskodawczyni się domagała, nie zostały w istocie, jak słusznie wskazał Sąd pierwszej instancji, należycie wykazane. Ze złożonych dokumentów nie wynika bowiem, co na kwoty należności z tego tytułu się składało, bowiem rozliczenia świadczeń były zbiorcze.

Sąd Okręgowy zważył, iż co do spłaty rat kredytowych przez uczestnika, wbrew twierdzeniom apelacji Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił spłaty z majątku wspólnego w rozliczeniu na rzecz uczestnika, co wynika z działań matematycznych przedstawionych w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Prawidłowo uznał Sąd Rejonowy brak możliwości rozłożenia na raty dopłat wyrównujących udziały w majątku wspólnym, zasądzonych na rzecz uczestnika. Wskazać wypada, że ustalona sytuacja majątkowa wnioskodawczyni nie pozwalała na poniesienie rat w odpowiedniej wysokości, zapewniających uczestnikowi realne przysporzenie w rozsądnym okresie czasu. Wnioskodawczyni wnosiła bowiem o wyznaczenie rat o wysokości po 500zł miesięcznie, co przy ustalonych wysokościach spłat nie spełniałoby swojej roli. W sytuacji natomiast, gdy zaskarżonym postanowieniem wnioskodawczyni przyznano spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, ma ona możliwość zaciągnięcia kredytu hipotecznego na ten cel. Nie bez znaczenia jest, iż zaskarżone postanowienie wydano 12 lutego 2016r., zatem wnioskodawczyni korzystała już ze znacznego okresu czasu dla załatwienia formalności i ustalenia możliwości oraz warunków uzyskania środków na spłatę. Sąd Okręgowy uznał zatem za bezzasadny zarzut naruszenia norm art. 212 § 3 kpc w zw. z art. 1035kc w zw. z art. 46 krio, bowiem rozłożenie na raty wnioskowane przez apelującą, godziłoby w cel takiego sposobu spełnienia świadczenia.

Wobec powyższego wypadało stwierdzić, że zarówno zarzuty dotyczące naruszenia przepisów prawa procesowego, jak i materialnego, podnoszone w apelacji, nie były słuszne.

Jeżeli chodzi o wartość składników majątku wspólnego, określonych w pkt I 1 i 2 sentencji postanowienia, wynika ona jasno z treści uzasadnienia orzeczenia, a także koreluje z treścią pozostałych punktów sentencji postanowienia, zatem brak jej oznaczenia należało traktować jako oczywistą niedokładność podlegającą sprostowaniu na zasadzie art. 350 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc. Podkreślenia wymaga, że wartości te nie były przedmiotem sporu między uczestnikami, a ustalone zostały w oparciu o dowód z opinii biegłego.

Apelacja wnioskodawczyni zatem, jako bezzasadna podlegała oddaleniu na mocy art. 385 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na zasadzie art. 520 § 1 kpc, oddalając wniosek uczestnika o zasądzenie kosztów tego postępowania. Sąd Odwoławczy przyjął, że brak jest podstaw do odstąpienia w niniejszej sprawie o podział majątku wspólnego zainteresowanych od ogólnie obowiązującej w postępowaniu nieprocesowym zasady, iż każde z uczestników winno ponieść koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

W sprawach o podział majątku wspólnego nie występuje bowiem sprzeczność interesów, o której mowa w art. 520 § 2 i 3 kpc, niezależnie od stanowiska stron i zgłaszanych przez nie twierdzeń i wniosków w przedmiocie składu, wartości i sposobu podziału majątku wspólnego. W postępowaniu tym strony są także w równym stopniu zainteresowane rozstrzygnięciem i ich interesy są wspólne o tyle, że celem postępowania jest wyjście ze wspólności majątkowej i uregulowanie wzajemnych stosunków majątkowych (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2013r., IV CZ 74/13, LEX nr 1388478).

SSO Lucyna Morys – Magiera SSO Danuta Pacześniowska SSO Magdalena Balion – Hajduk