Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

POSTANOWIENIE

Dnia 8 maja 2025 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący-Sędzia Sądu Okręgowego Andrzej Dyrda

po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2025 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym sprawy

z wniosku Spółki (...) Spółki Akcyjnej w B.

z udziałem E. K. (K.) i I. M. (M.)

o ustanowienie zarządcy przymusowego

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 30 sierpnia 2024 r., sygn. akt I Ns 433/23

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu w Zabrzu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSO Andrzej Dyrda

Sygn. akt III Ca 944/24

UZASADNIENIE

(...) S.A. z siedzibą w B. wniosła o ustanowienie dla nieruchomości wspólnej położonej w Z. przy ul. (...) zarządcy przymusowego, powierzenie tej funkcji wnioskodawczyni (które to żądanie cofnęła w toku postępowania wnosząc jednocześnie o wyznaczenie kandydata na zarządcę przez Sąd), określenie zakresu uprawnień i obowiązków zarządcy przymusowego jako zgodnego z zakresem zwykłego zarządu określonego ustawą o własności lokali, ustalenie wynagrodzenia zarządcy oraz przyznanie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Uzasadniając żądanie, podała, że Wspólnotę Mieszkaniową (...) położonej w Z. przy ul. (...) tworzą właściciele lokali mieszkalnych o numerach (...) posiadający łącznie 51,15% udziałów we współwłasności nieruchomości wspólnej oraz wnioskodawczyni będąca właścicielką niewyodrębnionych lokali o numerach (...), posiadająca łącznie 48,85% udziałów. Nadto wskazała, że przed Sądem Okręgowym w Gliwicach, pod sygn. I C 108/23, zawisła sprawa z jej powództwa o uchylenie uchwały Wspólnoty Mieszkaniowej (...) położonej w Z. przy ul. (...). W toku tego postępowania wnioskodawczyni (powódka) została wezwana do wystąpienia z wnioskiem o ustanowienie zarządcy przymusowego dla pozwanej wspólnoty mieszkaniowej w celu jej reprezentowania w tej sprawie. Wnioskodawczyni wywodziła, że konieczność ustanowienia zarządcy przymusowego wynika z faktu, iż w powołanej sprawie o uchylenie uchwały zachodzi konflikt interesów, gdyż zaskarżona uchwała dotyczy E. K. będącej członkiem wspólnoty mieszkaniowej oraz jednocześnie sprawującej funkcję jej jednoosobowego zarządu.

Wnioskodawczyni wskazała również, że posiada kompetencje do sprawowania zarządu wspólnotą z uwagi na wieloletnie funkcjonowanie na rynku nieruchomości jako zarządca i administrator.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania I. M., również reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie wniosku w całości oraz o rozstrzygnięcie o kosztach postępowania na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. Uzasadniając swoje stanowisko, wskazał, że w niniejszej sprawie nie zachodzi żadna z przesłanek ustanowienia zarządcy przymusowego przewidziana w ustawie o własności lokali. Podał również, abstrahując od całkowitego braku w jego ocenie materialnoprawnych podstaw wyznaczenia zarządcy przymusowego, że skoro celem Sądu Okręgowego w Gliwicach było wyeliminowanie konfliktu interesów pomiędzy pozwaną wspólnotą mieszkaniową i jej członkiem pełniącym jednocześnie funkcję jednoosobowego zarządu, ustanowienie wnioskodawczyni zarządcą przymusowym skutkowałoby wystąpieniem kolejnego konfliktu interesów, albowiem wnioskodawczyni, która domaga się uchylenia kwestionowanej uchwały, reprezentowałaby jednocześnie stronę pozwaną w procesie. Uczestnik zarzucił również wnioskodawczyni, że stara się ona „obejść” uchwałę wspólnoty mieszkaniowej, wykorzystując pretekst w postaci zobowiązania Sądu Okręgowego w Gliwicach i wbrew woli większości właścicieli uzyskać funkcję zarządcy przymusowego nieruchomości.

Na rozprawie w dniu 19 czerwca 2024r. uczestniczka postępowania E. K. sprzeciwiła się wnioskowi. Zarządzeniami z 12 kwietnia 2024r. i 30 sierpnia 2024r. zwrócono pisma uczestniczki postępowania stanowiące odpowiedź na wniosek z powodu nieuzupełnienia w ustawowym terminie ich braków formalnych.

Postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2024r. Sąd Rejonowy w Zabrzu oddalił wniosek oraz ustalił, że wnioskodawczyni i uczestnicy postępowania ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że przed Sądem Okręgowym w Gliwicach, pod sygn. akt I C 108/23, toczy się postępowanie z powództwa Spółki (...) S.A. z siedzibą w B. przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej (...) położonej w Z. przy ul. (...) o uchylenie uchwały nr 3 z dnia 16 listopada 2022r. w sprawie podziału nieruchomości wspólnej położonej przy ul. (...) w Z. do korzystania. W treści wskazanej uchwały współwłaściciele I. M. oraz E. K. zrzekli się korzystania ze stanowiących części wspólne przyłączy oraz dachu na rzecz Spółki (...) S.A. z siedzibą w B. i obciążyli ją wszystkimi kosztami remontów, napraw i innych czynności związanych z utrzymaniem części wspólnej, którą spółki otrzymała do wyłącznego korzystania. Wnioskodawczyni głosowała przeciw wskazanej uchwale.

Pismem z dnia 10 sierpnia 2023 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach zobowiązał wnioskodawczynię do wystąpienia do sądu rejonowego z wnioskiem o ustanowienie dla pozwanej wspólnoty zarządcy przymusowego, który będzie reprezentował ją w sprawie rozpoznawanej pod sygn. akt I C 108/23 o uchylenie uchwały wspólnoty mieszkaniowej – w terminie 30 dni pod rygorem zawieszenia postępowania.

Wspólnotę Mieszkaniową (...) położonej w Z. przy ul. (...) tworzą:



uczestnik postępowania I. M., właściciel lokalu mieszkalnego nr (...) objętego prowadzoną przez tutejszy Sąd księgą wieczystą nr (...), którego udział w nieruchomości wspólnej wynosi 25,35 %,



uczestniczka postępowania E. K., właścicielka lokalu mieszkalnego nr (...) objętego prowadzoną przez tutejszy Sąd księgą wieczystą nr (...), której udział w nieruchomości wspólnej wynosi 25,80 %,



wnioskodawczyni, właścicielka niewyodrębnionych lokali mieszkalnych nr (...), której udział w nieruchomości wspólnej wynosi 48,85 %.

E. K. jest członkiem jednoosobowego zarządu Wspólnoty Mieszkaniowej (...) położonej przy ul. (...) w Z..

W dziale II księgi wieczystej o numerze (...), prowadzonej dla lokalu mieszkalnego położonego przy ul. (...) w Z., obok uczestniczki postępowania E. K. ujawnieni są, w udziale 1/2 we wspólności majątkowej małżeńskiej, niezgodnie z rzeczywistym stanem prawnym, jej zmarli rodzice S. K. i I. K.. I. K. zmarła 15 czerwca 2008 r. a S. K. 3 kwietnia 2018r. S. i I. małżonkowie K. posiadali dwoje dzieci, a to uczestniczkę postępowania E. K. oraz syna A. K., który zmarł jako bezdzietny kawaler 24 marca 2002 r..

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali (tj. Dz.U. z 2021r. poz. 1048 z późn. zm.), jeżeli zarząd nie został powołany lub pomimo powołania nie wypełnia swoich obowiązków albo narusza zasady prawidłowej gospodarki, każdy właściciel lokalu może żądać ustanowienia zarządcy przymusowego przez sąd, który określi zakres jego uprawnień oraz należne mu wynagrodzenie. Sąd odwoła zarządcę, gdy ustaną przyczyny jego powołania. Sąd zwrócił uwagę, że przesłanki ustanowienia zarządcy przymusowego zostały przez ustawodawcę wskazane enumeratywnie i uznał, że żadna ze wskazanych podstaw (przyczyn) nie występowała w niniejszej sprawie. Sąd wskazał, że wnioskodawczyni swoje żądanie uzasadniała wyłącznie tym, że w postępowaniu prowadzonym przez Sąd Okręgowy w Gliwicach pod sygn. akt I C 108/23, z uwagi na konflikt interesów pomiędzy E. K. sprawującą funkcję jednoosobowego zarządu wspólnoty a pozwaną wspólnotą mieszkaniową, zachodzi konieczność ustanowienia zarządcy przymusowego w celu reprezentowania tej drugiej w procesie.

Sąd nadto uznał, że wskazane w art. 26 ust. 1 ustawy o własności lokali przesłanki ustanowienia zarządcy przymusowego nie przewidują możliwości jego ustanowienia na potrzeby konkretnego postępowania sądowego, co dodatkowo znajduje potwierdzenie w treści uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższy z dnia 8 października 2015 r., sygn. akt III CZP 57/15. Sąd nie stwierdził, aby w analizowanej sytuacji, wyłącznie na potrzeby prowadzonego przeciwko wspólnocie postępowania sądowego, dopuszczalne było ustanowienie zarządcy przymusowego na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o własności lokali.

Mając to wszystko na uwadze, Sąd nie stwierdził podstaw do ustanowienia zarządcy przymusowego w oparciu o powołaną przez wnioskodawcę podstawę faktyczną żądania, wskazując równocześnie na związanie sądu tą podstawa wynikające z art. 321 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Apelację od tego orzeczenia wniosła wnioskodawczyni zaskarżając postanowienie w całości.

Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść orzeczenia tj.

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie i dokonania błędnej oceny dowodu w postaci Uchwały nr 1 z dnia 30.05.2022r. i wadliwe uznanie, iż Wspólnota Mieszkaniowa posiada Zarząd, mimo iż kadencja zarządu została ustalona na 2 lata i upłynęła na dzieli wydania postanowienia;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granie swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie i dokonania jego błędnej oceny i uznanie, iż zarząd Wspólnoty Mieszkaniowej prawidłowo wykonuje swoje obowiązki, mimo iż Zarząd me wykonuje decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Z. nr (...) z dnia 30.08.2021 r.;

c)  art. 386 § 4 k.p.c. poprzez nierozpoznanie istoty sprawy, zaniechanie zbadania materialnej podstawy żądania i oparcie się w wyroku przez Sąd 1 instancji jedynie na przesłance niweczącej wniosek.

Na tych podstawach wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie wniosku w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje; ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi i instancji oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych za obie instancje;

Nadto, na podstawie art. 382 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c. oraz 368 § 1 pkt 1 k.p.c. wniosła o uzupełnienie materiału dowodowego i przeprowadzenie dowodu z: 1) upomnienia (...) w Z. z dnia 25/03/2024r. 2) notatki służbowej z dnia 16.09.2024r. – obydwa celem wykazania faktu nieprawidłowego sprawowania zarządu we Wspólnocie Mieszkaniowej przy ul. (...) w Z., niewykonywanie decyzji organów administracji.

W odpowiedzi na apelację uczestnik postępowania I. M. wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja musiała odnieść skutek.

Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że w niniejszej sprawie doszło do nierozpoznania istoty sprawy przez Sąd pierwszej instancji w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd I instancji nie dokonał wszechstronnej oceny wszystkich okoliczności faktycznych. W szczególności Sąd ten nie uwzględnił faktu, że wnioskodawczyni przedłożyła odpis uchwały nr 1/2022 wybierającą na członka zarządu nieruchomości Panią E. K. na okres lat dwóch. Uchwała została podjęta w dniu 30 maja 2022r. (k. 41).

Co prawda fakt ten nie został wyartykułowany przez wnioskodawczynię w składanych pismach, jednak wynikało to z przedłożonych przez wnioskodawczynię dowodów. Nadto, co istotne, przedmiotowy wniosek dotyczył ustanowienia zarządcy przymusowego. Trafnie również Sąd Rejonowy wskazał, że podstawą prawną przedmiotowego wniosku jest art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali, który stanowi, że jeżeli zarząd nie został powołany lub pomimo powołania nie wypełnia swoich obowiązków albo narusza zasady prawidłowej gospodarki, każdy właściciel lokalu może żądać ustanowienia zarządcy przymusowego przez sąd, który określi zakres jego uprawnień oraz należne mu wynagrodzenie. Sąd odwoła zarządcę, gdy ustaną przyczyny jego powołania.

Mając zatem na względzie powyższe, skoro zarząd został powołany na czas określony, a chwili orzekania przez Sąd Instancji co do istoty sprawy, okres na który zarząd został powołany już upłynął, Sąd winien również skontrolować potrzebę ustanowienia zarządu przymusowego wobec stwierdzenia jego braku. Tej okoliczności Sąd I instancji nie uwzględniał, w związku z czym, zaskarżone postanowienie podlegało uchyleniu wobec nierozpoznania przez Sąd Rejonowy istoty sprawy.

Z tych też względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. pozostawiając też Sądowi Rejonowemu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego, a to na podstawie art. 108 § 2 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c..

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy zobowiązany do ponownego przenalizowania potrzeby ustanowienia zarządcy przymusowego, w szczególności ustali, czy nowy zarząd Wspólnoty Mieszkaniowej został powołany, a w razie jego braku, ponownie rozważy potrzebę jego ustanowienia w kontekście przesłanek z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali.

SSO Andrzej Dyrda