Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

POSTANOWIENIE

Dnia 18 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący-Sędzia: SO Gabriela Sobczyk (spr.)

Sędziowie: SO Leszek Dąbek

SO Lucyna Morys-Magiera

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2018 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym sprawy

z wniosku H. K.

przy udziale C. K.

o wpis służebności mieszkania w księdze wieczystej

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 1 marca 2018r., sygn. akt Dz.Kw 15789/17

postanawia:

oddalić apelację.

SSO Lucyna Morys-Magiera SSO Gabriela Sobczyk SSO Leszek Dąbek

UZASADNIENIE

H. K. wniosła o dokonanie w dziale III księgi wieczystej Kw nr (...) wpisu służebności mieszkania składającego się z lokalu położonego w R. przy ul. (...) na rzecz C. K.. Do wniosku dołączono odpis ugody zawartej 18 lutego 2008r. w sprawie II Ns 625/07, w której w pkt 3 zapisano, że strony ustanowiają na rzecz C. K. dożywocie obciążające spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ul. (...) polegające na świadczeniu wobec uprawnionego służebności mieszkania składającego się z wyżej opisanego lokalu.

Postanowieniem z dnia 28 grudnia 2017r. referendarz sądowy oddalił wniosek wskazując, że w aktach księgi wieczystej Kw nr (...) znajduje się wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z 7 października 2015r. sygn. akt III Ca 1154/15, w którym ustalono, że porozumienie w punkcie 3 ugody zawartej 18 lutego 2008r. w sprawie II Ns 625/07 nie stanowi umowy dożywocia, a określa termin wydania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego objętego ugodą. Wobec tego uznał, że brak dokumentu stanowiącego podstawę wpisu.

Na to postanowienie wnioskodawczyni w ustawowym terminie wniosła skargę.

W związku z wniesieniem skargi orzeczenie referendarza na mocy art.398 ²² § 2 kpc w zw. z art. 13§2kpc straciło moc.

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Rybniku oddalił wniosek.

Sąd Rejonowy ustalił, że z dołączonej do wniosku ugody wprost wynikało, że ustanowiono na rzecz C. K. dożywocie obciążające spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ul. (...) polegające na świadczeniu wobec uprawnionego służebności mieszkania składającego się z wyżej opisanego lokalu. Uznał, że można powiedzieć, że dożywocie objęło służebność mieszkania.

Sąd ten wskazał, że skoro Sąd Okręgowy w Gliwicach wypowiedział się co do tego dożywocia tj. uznał, że pkt 3 ugody nie stanowi w ogóle umowy dożywocia, ale określa termin wydania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu to trudno przyjąć, że ustanowiono w nim służebność mieszkania.

Sąd rejonowy przywołał treść art. 626 ⁸§1 i 2 kpc. Przywołał też i podzielił pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w postanowieniu z 9 marca 2005r., III CK 233/04 zgodnie z którym zbadanie przez sąd prowadzący księgę wieczystą także decyzji znajdujących się w aktach tej księgi dla dokonania oceny, czy powołany we wniosku dokument stanowi podstawę wpisu nie narusza przepisu (...) § 2 k.p.c. skoro nie wymaga od sędziego rozpoznającego wniosek podejmowania żadnych dodatkowych czynności. Uznał, że w związku z tym sięgając do orzeczenia Sądu Okręgowego w Gliwicach znajdującego się już w aktach księgi wieczystej referendarz w żaden sposób nie naruszył kognicji sądu wieczysto księgowego.

W tych okolicznościach sąd rejonowy doszedł do przekonania, że brak dokumentu stanowiącego podstawę żądanego wpisu. Swe rozstrzygnięcie oddalające wniosek oparł na art. 626 ⁹ kpc.

Apelację od tego postanowienia wywiodła wnioskodawczyni, zaskarżając go w całości i zarzucając mu błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na przyjęciu, że punktem 3 ugody zawartej w dniu 18 litego 2008r. przed Sądem Rejonowym w Rybniku w sprawie o sygn. akt. I Ns 625/07 wnioskodawczyni i uczestnik postępowania ustanowili dożywocie na rzecz C. K. obciążające nieruchomość stanowiącą spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w R. przy ul. (...), polegające na świadczeniu na rzecz uprawnionego służebności mieszkania składającego się z całego tego lokalu, mimo że faktycznie ustanowiona została służebność mieszkania a nie dożywocie. Zarzuciła też naruszenie przepisów postępowania tj. art. 626 ⁹ k.p.c. przez jego nieuzasadnione zastosowanie w niniejszej sprawie, mimo, że istniały podstawy do wpisu księgi wieczystej służebności mieszkania. Wniosła o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez wpisanie w dziale III księgi wieczystej służebności mieszkania, składającego się z całego w/w lokalu na rzecz C. K., stosownie do punktu 3 ugody zawartej w dniu 18 lutego 2008r. przed Sądem Rejonowym w Rybniku w sprawie sygn. akt. I Ns 625/07.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawczyni nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń w sprawie. Ustalenia te Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że zgodnie z art. art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. Sąd rozpoznając wniosek o wpis, bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Cytowany przepis określa zatem granice kognicji Sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym i stanowi dyrektywę rozpoznania sprawy. Na tych samych podstawach ograniczona jest również kognicja Sądu Okręgowego który jest zobowiązany i ograniczony jedynie do zbadania, czy wydane przez Sąd Rejonowy orzeczenie jest prawidłowe w świetle treści wniosku, treści i formy dokumentów dołączonych do wniosku oraz treści księgi wieczystej. Nie mniej jednak Sąd Rejonowy tranie wskazał, iż w granicach kognicji sądu rejonowego pozostawało sięgnięcie przez przy rozpoznaniu wniosku do orzeczenia Sądu Okręgowego w Gliwicach z 7 października 2015r. sygn. akt III Ca 1154/15, znajdującego się już w aktach księgi wieczystej. W wyroku tym ustalono, że porozumienie w punkcie 3 ugody zawartej 18 lutego 2008r. w sprawie II Ns 625/07 nie stanowi umowy dożywocia, a określa termin wydania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego objętego ugodą. W tym miejscu podkreślić należy, że wskazany dokument stanowił podstawę wpisu w księdze wieczystej - a to wykreślenia w dniu 22 marca 2017r., za Dz. Kw 2824/17 dożywocia na rzecz C. K.. Zatem wyrok ten stanowi nie tylko dokument znajdujący się w aktach, lecz na skutek ww. wpisu stanowi nadto element treści księgi wieczystej, którą to treść sąd wieczystoksięgowy zgodnie z art. 626 ⁸ § 2 k.p.c. winien brać pod uwagę przy dokonywaniu wpisu.

Należy podzielić pogląd Sądu Rejonowego, iż wniosek o wpis służebności mieszkania należało uznać za niezasadny. Sąd w postępowaniu wieczystkoksięgowym nie jest władny prowadzić innego postępowania niż postępowanie opartego na dokumentach. Zatem nie może w oparciu o prowadzone postępowanie dowodowe np. ze świadków czy przesłuchania stron dokonywać wykładni czynności prawnych. Jest jednak związany taką wykładnią dokonaną w prawomocnym orzeczeniu sądu. W tym przypadku jest nim wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach z 7 października 2015r. sygn. akt III Ca 1154/15 ustalający prawomocnie, iż punkt 3 ugody mający stanowić podstawę wpisu, stanowi jedynie termin wydania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Ponadto wskazać należy, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego jest prawem przenoszalnym (art. 17 ² ust. 1 u.s.m.), ale prawem na rzeczy cudzej (na nieruchomości spółdzielczej). P. tego prawa nie decyduje o możliwości jego obciążenia. ( taki pogląd wyrażono w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2013 r., sygn. V CSK 549/11, odnośnie ustanowienia użytkowania na własnościowym spółdzielczym prawie do lokalu). Nie istnieje przepis ustawy uprawniający do obciążenia służebnością osobistą, będącym ograniczonym prawem rzeczowym, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu. Taki przepis istnieje w odniesieniu do obciążenia tego prawa hipoteką (art. 65 ust. 2 u.k.w.h.). Zgodnie z art. 296 kodeksu cywilnego, to nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista). Przepis ten nie przewiduje możliwości ustanowienia służebności osobistej na prawie, w tym na własnościowym spółdzielczym prawie do lokalu. Skoro ustanowienie takiej służebności na prawie na rzeczy cudzej nie jest dopuszczalne w świetle przepisu ogólnego, a brak przepisu szczególnego umożliwiającego jego ustanowienie na własnościowym spółdzielczym prawie do lokalu, to uznać należało, że wniosek H. K. także z tego powodu zasługiwał na oddalenie.

Z tych przyczyn Sąd Okręgowy w Gliwicach uznał, iż rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego oddalające wniosek jest w pełni prawidłowe, a tym samym nie zaistniały podstawy do jego zmiany czy uchylenia. Dlatego apelacja jako bezzasadna została oddalona na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

SSO Lucyna Morys-Magiera SSO Gabriela Sobczyk SSO Leszek Dąbek