Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Magdalena Balion - Hajduk

Sędzia SO Lucyna Morys - Magiera (spr.)

Sędzia SR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska

Protokolant Wioletta Matysiok

po rozpoznaniu w dniu 2 października 2014 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa M. P. (1)

przeciwko M. P. (2)

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 3 marca 2014 r., sygn. akt IV RC 774/13

oddala apelację.

SSR (del.) Maryla Majewska – Lewandowska SSO Magdalena Balion – Hajduk SSO Lucyna Morys – Magiera

Sygn. akt III Ca 842/14

UZASADNIENIE

Małoletnia powódka M. P. (1) pozwem z dnia 29 sierpnia 2013 roku, wniosła o podwyższenie alimentów zasądzonych od pozwanego M. P. (2) wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 1 października 2010 roku o sygnaturze akt IV RC 923/10 z kwoty po 760 zł miesięcznie do kwoty po 1100zł miesięcznie. Podnosiła, że od czasu zasądzenia ostatnich alimentów koszty utrzymania małoletniej powódki tj. wyżywienia i kształcenia znacznie wzrosły.

Pozwany M. P. (2) wniósł o oddalenie powództwa w całości podnosząc, że powódka nie wskazała żadnych dowodów na okoliczność przedmiotowej zmiany stosunków, zarówno po stronie powodowej jak i po stronie pozwanej, które uzasadniałoby żądanie wskazane w pozwie.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 3 marca 2014r. Sąd Rejonowy w Rybniku w pkt 1 zasądził od pozwanego M. P. (2) na rzecz małoletniej powódki M. P. (1) alimenty w kwocie po 1050 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt złotych) miesięcznie płatne do rąk matki małoletniej powódki E. P. do dnia 5 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności którejkolwiek z rat począwszy od dnia 01.09.2013 roku, a to w miejsce alimentów ustalonych ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Rybniku w dniu 15.11.2010 roku w sprawie IV RC 923/10/7; w pkt 2 w pozostałym zakresie powództwo oddalił, w pkt 3 zasądził od pozwanego M. P. (2) na rzecz Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego w Rybniku) kwotę 174 zł (sto siedemdziesiąt cztery złote) tytułem kosztów sądowych i w pkt 4 nadał wyrokowi w punkcie 1 rygor natychmiastowej wykonalności.

Poza sporem było, że małoletnia powódka M. P. (1) urodzona (...) w R. jest córką pozwanego. Ostatnie alimenty na rzecz małoletniej powódki zostały ustalone na mocy ugody zawartej przed tutejszym Sądem z dnia 15 listopada 2010 roku w sprawie o sygnaturze akt IV RC 923/10/7, na mocy której pozwany M. P. (2) zobowiązał się łożyć na utrzymanie małoletniej powódki alimenty w kwocie po 650 zł za miesiąc wrzesień 2010 i w kwotach po 760 zł miesięcznie, począwszy od dnia 1 października 2010 roku.

Matka małoletniej powódki E. P. w dacie ustalania ostatnich alimentów jako technik analityki medycznej zarabiała 2879 zł brutto tj. 2072 zł netto. E. P. mieszkała wraz z córką i rodzicami w domu jednorodzinnym. Łączny miesięczny koszt utrzymania domu zajmowanego przez powódkę wynosił około 700 zł, co w przeliczeniu na jedną osobę stanowiło wydatek rzędu 175 zł.

Małoletnia powódka w dacie ustalania ostatnich alimentów liczyła 13 lat i uczęszczała do I klasy gimnazjum. Cierpiała na nawracające infekcje górnych dróg oddechowych. Łączny miesięczny koszt jej utrzymaniu, przy uwzględnieniu ¼ części kosztów utrzymania domu wynosił wówczas około 1660 zł.

Pozwany w dacie ustalenia ostatnich alimentów był zatrudniony w Elektrowni (...) S.A. gdzie zarabiał 5364,62zł netto. Koszty utrzymania pozwanego w tym czasie wynosiły: czynsz 450 zł miesięcznie, energia elektryczna 150 zł co dwa miesiące, gaz 60 zł co dwa miesiące, Internet 60 zł miesięcznie, TV (...) 40 zł, telefon komórkowy 100 zł, telefon komórkowy małoletniej powódki 30 zł, parking 50 zł, składka (...) 15 zł, leki 30 zł, utrzymanie kota 100 zł, paliwo do samochodu 400 zł, ubezpieczenie OC 650 zł rocznie, ubezpieczenie na życie 220 zł, ubezpieczenia mieszkania 180 zł.

Obecnie E. P. na dotychczasowym stanowisku zarabia 2922 zł brutto tj. 2102 zł netto. Nadal mieszka w R. w domu jednorodzinnym, którego jest współwłaścicielem razem z rodzicami. Poza małoletnią powódką nie ma nikogo na utrzymaniu. ¼ część kosztów utrzymania domu przypadającą na powódkę wynosi 320 zł miesięcznie. P. na własne wyżywienie wydaje ok. 500 zł, odzież ok. 100 zł, środki czystości, chemia, kosmetyki 150 zł, opłaty mieszkaniowe 320 zł. Na zakup paliwa do samochodu wydaje 100 zł miesięcznie.

E. P. obecnie spłaca kredyty na zakup komputera i mebli oraz wakacji dla powódki.

Małoletnia powódka liczy obecnie 15 lat i uczęszcza do III klasy gimnazjum. Dodatkowo chodzi do szkoły językowej (...)w R., dwie godziny lekcyjne raz w tygodniu, co stanowi jednorazowy koszt w wysokości 37 zł. Uczęszcza do Centrum (...) na lekcje gitary. Jest laureatką olimpiady z języka angielskiego i w związku z tym na przełomie maja i czerwca 2013 roku brała udział w wyjeździe do Wielkiej Brytanii, którego łączny koszt wyniósł około 2.000 zł.

Sąd Rejonowy ustalił, że na miesięczne uzasadnione koszty utrzymania małoletniej powódki składają się w ujęciu miesięcznym: wyżywienie 400 zł , środki czystości 100zł, kultura 39 zł, sport 31,70 zł, zajęcia dodatkowe 250 zł, kieszonkowe 60 zł, szkoła - pozostałe koszty 100 zł, koszty leczenia 20 zł, dentysta 30 zł, opłaty mieszkaniowe 320 zł, odzież 150 zł, fryzjer 35 zł, okulary/soczewki 40 zł, komputer 77 zł, wakacje 100 zł, sprzęt domowy 5 zł, koszty związane z pokojem 108 zł.

Obecnie powódka cierpi na drętwienie ręki, jest w trakcie diagnostyki i chodzi na zabiegi rehabilitacyjne. Koszt jednego zabiegu stanowi wydatek rzędu 13 zł.

Aktualny uzasadniony miesięczny koszt utrzymania małoletniej powódki, przy uwzględnieniu ¼ części kosztu utrzymania domu wynosi łącznie około 1850,00 zł.

Sąd pierwszej instancji stwierdził, że powódka obecnie nie utrzymuje kontaktów z ojcem. Pozwany nie interesuje się potrzebami córki, ani nie kontaktuje się z matką powódki w zakresie potrzeb dziecka. Nie wyraża też chęci pomocy byłej żonie w procesie wychowawczym małoletniej powódki i poza alimentami w żaden sposób nie partycypuje w kosztach jej utrzymania.

Jak stwierdzono, M. P. (2) w dniu 15 października 2011 roku zawarł związek małżeński z A. P., z którego to związku nie posiada dzieci. Nadal jest zatrudniony w tym samym zakładzie z średnim miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości 4.294,76 zł netto. Innych dochodów nie osiąga. Mieszka wraz z żoną i 17 – letnim synem żony w domu jednorodzinnym o powierzchni 120 m ², stanowiącym współwłasność pozwanego i jego żony. Żona pozwanego pracuje zawodowo. Pozwany na swoje wyżywienie wydaje 550 zł miesięcznie, odzież 500 zł rocznie, środki czystości i kosmetyki 300 zł rocznie. Na leki wydaje 150 zł rocznie. Wizyty lekarskie specjalistyczne odbywa cztery razy rocznie, koszt jednej wizyty to 100 – 150 zł.

Koszty utrzymania domu wynoszą: energia elektryczna 150 zł, woda i kanalizacja 150 zł. Dom jest opalany Eko-groszkiem, co stanowi roczny wydatek rzędu 5.000 złotych. Inne koszty utrzymania pozwanego to: Internet 75 zł miesięcznie, telewizja kablowa 45 zł miesięcznie, abonament RTV 20 zł miesięcznie, podatek od nieruchomości 541 zł rocznie, ubezpieczenie domu 230 zł rocznie, wywóz śmieci 160 zł rocznie. Koszt polisy na życie w A. to 125 zł miesięcznie.

Miesięcznie na paliwo wydaje 500 zł, na ubezpieczenie samochodu 700 zł rocznie. Telefon komórkowy pozwanego to wydatek rzędu 100 zł miesięcznie. Pozwany spłaca kredyty bankowe.

Pozwany pomaga żonie w utrzymaniu jej syna, zakupuje mu odzież lub daje opłatę na komitet rodzicielski.

W tym stanie rzeczy uznał Sąd Rejonowy, że powództwo zasługiwało częściowo na uwzględnienie, dostrzegając istotną zmianę stosunków warunkującą ingerencję w dotychczasowe rozstrzygnięcie alimentacyjne między stronami. Kierował się przy tym normami art. 133 § 1 krio, art. 138 krio oraz art. 135 § 1 krio. Wskazał, że przez usprawiedliwione potrzeby należy rozumieć potrzeby, których zaspokojenie zapewni podmiotowi uprawnionemu do alimentów odpowiedni rozwój fizyczny i duchowy; przekraczają one zatem elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji obejmując też te, których celem jest stworzenie warunków bytowania stosownie do wieku uprawnionego, stanu zdrowia i innych okoliczności, których uprawniony nie jest w stanie własnymi siłami sobie zapewnić. Podkreślił, że przy ocenie zakresu obowiązku alimentacyjnego należy brać pod uwagę także usprawiedliwione potrzeby własne zobowiązanego.

Sąd pierwszej instancji zważył, że ostatnie alimenty na rzecz małoletniej powódki w kwocie po 760 zł miesięcznie zostały ustalone ponad trzy lata temu, a od tego czasu nastąpiła zmiana po każdej ze stron w zakresie kosztów utrzymania i możliwości majątkowych i zarobkowych, w warunkach faktycznych wyżej przedstawionych.

Zwrócono uwagę, że pozwany prócz łożenia na utrzymanie małoletniej powódki zasądzonych alimentów, w żaden sposób nie partycypuje w jej kosztach utrzymania i wychowania. Przez ostatnie 3 lata nie utrzymywał żadnych kontaktów z córką ani z jej matką, przez co nie wiedział co dzieje się u małoletniej powódki. Nie oferował też byłej żony pomocy w procesie wychowania dziecka. Zaniedbując obowiązki rodzicielskie wobec własnej córki, pomagał jednak drugiej żonie w utrzymaniu jej syna. Podkreślono, że matka powódki realizuje swój obowiązek alimentacyjny wobec córki finansowo oraz przez osobiste starania o jej wychowanie.

Sąd Rejonowy wskazał, że możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego nie uległy zmianie, zaś jego stopa życiowa pozwanego jest relatywnie wysoka, dysponuje środkami by łożyć na utrzymanie małoletniej powódki wyższych alimentów, które stanowią jedyny udział pozwanego w jej kosztach utrzymania i wychowania. Mając na uwadze dochody i koszty utrzymania każdego z rodziców oraz ich możliwości majątkowe a także wyłączny wkład matki wychowanie małoletniej sąd ocenił iż pozwany w większej niż dotychczas części winien partycypować w kosztach utrzymania dziecka, podwyższając alimenty z kwoty 760zł miesięcznie do kwoty po 1050zł miesięcznie, w pozostałym zakresie powództwo oddalając.

O kosztach postępowania orzeczono na zasadzie art. 100 kpc.

Apelację od tego wyroku co do wyrzeczenia z pkt 1 ponad kwotę 800zł i co do pkt 3 wniósł pozwany, domagając się jego zmiany i oddalenia powództwa ponad tę kwotę oraz odpowiedniej korekty wyrzeczenia o kosztach.

Zarzucał błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu istnienia istotnej zmiany stosunków uzasadniającej podwyższenie alimentów mimo pogorszenia sytuacji finansowej pozwanego o 100zł miesięcznie, a także na ustaleniu uzasadnionych potrzeb powódki na kwotę 1850zł miesięcznie niesłusznie wliczając do nich kosztów nauki języka angielskiego i gry na gitarze, a także stwierdzenie, że pozwany nie interesuje się życiem córki i nie kontaktuje się z nią.

Apelujący podnosił ponadto, że doszło do naruszenia prawa procesowego w postaci art. 233 § 1 kpc poprzez błędną ocenę materiału dowodowego i uznanie, iż możliwości zarobkowe pozwanego nie ulęgły zmianie, podczas gdy się zmniejszyły.

Ostatecznie wskazał na naruszenia prawa materialnego w zakresie art. 135 krio w zw. z art. 138 krio przez przyjęcie istotnej zmiany stosunków uzasadniającej podwyższenie alimentów do kwoty 1050zł, podczas gdy koszty utrzymania małoletniej wzrosły jedynie o 190zł miesięcznie, a zarobki pozwanego się zmniejszyły oraz przez uznanie braku udziału pozwanego w życiu córki.

Uzasadniał, że aktualnie powódka ma 17 lat i uczęszcza do liceum, jej koszty utrzymania wzrosły o 190zł, a koszty nauki gry na gitarze oraz języka angielskiego są zbędne. Wskazał, że córka dobrze się uczy, osiąga dobre wyniki na konkursach językowych, zatem dodatkowe lekcje są niepotrzebne, natomiast w jej wieku dalsza nauka gry na instrumencie jest bezcelowa, skoro już potrafi dobrze grać. Podnosił, że powódka już nie rośnie, stąd wydatki na jej odzież winny ulec zmniejszeniu oraz obarczał matkę dziecka odpowiedzialnością za utrudnianie mu kontaktów z córką.

Apelujący wskazywał, że ponosi koszty własnego utrzymania w wysokości około 4000zł, założył nową rodzinę, uczestnicząc w utrzymaniu żony i jej syna.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji pozwanego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie była uzasadniona.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż ustalenia faktyczne w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia sporu w niniejszej sprawie zostały przez Sąd Rejonowy dokonane prawidłowo, w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy i stąd Sąd Odwoławczy przyjął je za własne, bez konieczności ponownego przytaczania.

Nie doszło jego zdaniem do błędu w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie, iż doszło do istotnej zmiany stosunków w odniesieniu do poprzedniego rozstrzygnięcia alimentacyjnego. Odnośnie pozwanego zasadnie uznano, iż nie doszło do pogorszenia jego sytuacji materialnej; aktualnie bowiem dzieli wydatki na codzienne utrzymanie z obecną żoną samodzielną finansowo. Tym samym nie doszło także do naruszenia prawa procesowego w postaci art. 233 § 1 kpc. Godzi się w tym miejscu wskazać, iż partycypowanie w kosztach utrzymania osób, co do których pozwany nie ma orzeczonego obowiązku alimentacyjnego, nie może odbywać się ze szkodą dla utrzymania, którego winien on dostarczać powódce jako własnemu dziecku.

Po stronie powódki natomiast słusznie zauważył Sąd Rejonowy wzrost usprawiedliwionych potrzeb do kwoty około 1850zł, składających się z elementów szczegółowo wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Nie znalazł przy tym Sąd drugiej instancji podstaw dla wyłączenia z ich grona kosztów nauki języka angielskiego czy gry na gitarze powódki. Zwrócił Sąd uwagę na fakt, iż dzięki tej nauce powódka uzyskuje świetne wyniki w konkursach językowych, w których startuje, natomiast dalsza nauka gry na instrumencie, na którym jak pozwany podaje, powódka gra bardzo dobrze, stanowi zaspokojenie rozwijających dziecko potrzeb kulturalnych.

Fakt zakończenia okresu intensywnego wzrostu powódki nie uzasadnia ograniczenia jej wydatków na odzież i obuwie, jak chciałby tego skarżący, zważywszy na różnicę ubioru dziecka z I klasy gimnazjum, a nastolatki wkrótce wkraczającej w okres pełnoletniości. Nadmienia Sąd Odwoławczy, że w ostatnim okresie czteroletnim między orzeczeniami alimentacyjnymi, nastąpiły ogromne zmiany w życiu małoletniej powódki, co jest naturalne w tym wieku i co winno zostać przez pozwanego dostrzeżone, z wszelkimi tego skutkami.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie miało także miejsce naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 135 krio i art. 138 krio, poprzez ustalenie istotnej zmiany stosunków uzasadniającej ingerencję w dotychczasowe rozstrzygnięcie alimentacyjne między stronami i podwyższenie świadczenia do kwoty po 1050zł miesięcznie. Podkreślenia wymaga, iż matka powódki nie jest w stanie przyczyniać się do jej utrzymania w większym niż to czyni dotychczas zakresie, wykorzystując swoje możliwości zarobkowe i jednocześnie czyniąc osobiste starania o opiekę i wychowanie rozwijającej się i wkraczającej w dorosłe życie nastolatki; starań tych nie sposób przecenić.

Ojciec powódki tymczasem nie uczestniczy aktywnie w jej życiu oraz wychowaniu od wielu lat, co trudno przypisywać wyłącznie działaniom matki powódki, zważywszy zwłaszcza na wiek małoletniej, stan jej rozwoju emocjonalnego oraz świadomości. Okoliczności przeciwnej pozwany nie wykazał.

Z tych wszystkich przyczyn oddalono bezzasadną apelację pozwanego na zasadzie art.385 kpc.

SSR (del.) Maryla Majewska–Lewandowska SSO Magdalena Balion-Hajduk SSO Lucyna Morys–Magiera