Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 sierpnia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Marcin Rak

po rozpoznaniu w dniu 16 sierpnia 2023 roku w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko M. P. (P.)

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej

z 17 maja 2022 roku sygn. akt I C 1246/21

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

zasądza od pozwanej na rzecz powódki 1.500 zł (tysiąc pięćset złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 31 marca 2021 roku;

zasądza od pozwanej na rzecz powódki z tytułu zwrotu kosztów procesu 100 zł (sto złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia pozwanej odpisu wyroku;

zasądza od pozwanej na rzecz powódki z tytułu zwrotu kosztów postępowania odwoławczego 100 zł (sto złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się rozstrzygnięcia zasądzającego tą należność.

SSO Marcin Rak

Sygn. akt III Ca 763/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy oddalił powództwo o zapłatę 1.500 zł z bliżej określonymi odsetkami i kosztami sporu. Dochodzona pozwem należność obejmowała roszczenie z tytułu regresu powodowej spółki ubezpieczeniowej przeciwko sprawcy szkody, który zbiegł z miejsca zdarzenia. Sąd Okręgowy ustalił, że do kolizji zawinionej przez pozwaną doszło 18 października 2016 roku. Powódka w dniu 2 listopada 2016 roku wypłaciła poszkodowanemu odszkodowanie w wysokości 789,86 zł. Należność tą pozwana dobrowolnie zwróciła ubezpieczycielowi. Następnie w toku postępowania sądowego wytoczonego przez nabywcę wierzytelności odszkodowawczej przeciwko ubezpieczycielowi o zapłatę dalszej kwoty odszkodowania, doszło do zawarcia ugody pozasądowej. Na jej podstawie ubezpieczyciel wypłacił 1 czerwca 2020 roku dalszą kwotę 1.500 zł, a postępowanie sądowe zostało umorzone wobec cofnięcia pozwu.

Zważywszy na te ustalenia Sąd Rejonowy odwołał się do regulacji art. 43 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2022 r., poz. 2277 ze zm. – dalej jako ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych) oraz art. 118 k.c. Ocenił, że roszczenie regresowe ubezpieczyciela do osoby odpowiedzialnej za szkodę przedawnia się na takich samych zasadach jak roszczenie poszkodowanego do tejże osoby. Zatem w okolicznościach sprawy stało się wymagalne w dniu wypłaty odszkodowania, to jest 2 listopada 2019 roku i uległo przedawnieniu z końcem 2019 roku. Wytoczenie powództwa o dalszą część odszkodowania pozostawało bez znaczenia dla biegu tego terminu, skoro pozew ten został ostatecznie cofnięty i zgodnie z art. 203§2 k.p.c. nie wywołał skutku w postaci przerwy biegu przedawnienia.

Apelację od tego wyroku wniosła powódka zaskarżając orzeczenie w całości i zarzucając naruszenie:

- art. 233§1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego, to jest ugody, z pominięciem, że jej zawarcie stanowiło uznanie roszczenia, które spowodowało przerwę biegu przedawnienia,

- art. 123§1 ust 2 k.c. w zw. z art. 118 k.c. poprzez uznanie, że roszczenie uległo przedawnieniu z końcem 2019 roku, gdy zawarcie ugody jako uznanie właściwe roszczenia, skutkowało przerwą biegu terminu przedawnienia.

Formułując te zarzuty domagała się zmiany zaskarżonego wyroku i uwzględnienia powództwa oraz zasądzenia kosztów sporu.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powódka stawiała w apelacji zarzut naruszenia art. 233§1 k.p.c., jednakże jego uzasadnienie nie odnosi się do wadliwej oceny materiału dowodowego, lecz w istocie do materialnoprawnych konsekwencji ustalonych w sprawie faktów, a konkretnie zawarcia pozasądowej ugody. Zarzut ten nie mógł być zatem skuteczny. Wszystkie fakty niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy były w sprawie bezsporne. Obejmowały one okoliczności powstania szkody, daty i okoliczności wypłaty sum składających się na odszkodowanie oraz dobrowolne zaspokojenie roszczenia przez pozwaną w części obejmującej pierwotnie wypłacone odszkodowanie. Poza sporem pozostawały w szczególności okoliczności dotyczące wypłaty drugiej części odszkodowania w toku procesu, na podstawie ugody pozasądowej oraz związany z tym fakt cofnięcia powództwa o zapłatę. Nie budziło też wątpliwości, że powódka wypłaciła odszkodowanie jako ubezpieczyciel odpowiedzialności cywilnej (OC) związanej z ruchem pojazdu sprawcy szkody (to jest pozwanej).

Poczynione w tym zakresie ustalenia faktyczne, jako prawidłowe, Sąd Okręgowy uznał za własne.

Pozwana nie kwestionowała także wysokości dochodzonej od niej należności, w szczególności nie zarzucała aby wypłacona przez powódkę łączna kwota odszkodowania przewyższała wartość szkody. Wobec tego Sąd Okręgowy, na zasadzie art. 230 k.p.c., uznał, że roszczenie nie jest sporne także co do wysokości.

Jeżeli natomiast chodzi o zarzut naruszenia art. 118 k.c. to był on usprawiedliwiony o tyle, że roszczenie powódki miało swoje źródło w regulacji art. 43 pkt 4 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, z którego wynika, że zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący zbiegł z miejsca zdarzenia.

Sąd Okręgowy rozpoznający apelację podziela w tym aspekcie poglądy, które sporne w sprawie roszczenie regresowe uznają ze roszczenie autonomiczne, niewynikające z umowy ubezpieczenia i uzasadnione przepisem art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (por. J. Miaskowski, K. Niezgoda, P. Skawiński w Komentarzu do Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Kominikacyjnych, Warszawa 2012 rok, Wydawnictwo CH Beck, Zbiór Legalis, Nb 5 do art. 43 oraz powołane tam orzeczenia Sądu Najwyższego z 6 kwietnia 1981 roku, IV CR 63/81, OSNC 1981/12/242 i z 10 listopada 2005 roku, III CZP 83/05, OSNC 2006/9/147).

W konsekwencji omawiane roszczenie nie jest tym samym, które przysługiwało poszkodowanemu w stosunku do sprawcy szkody, a które z mocy prawa przeszło na ubezpieczyciela. Roszczenie to powstaje jako nowe po wypłacie odszkodowania przez ubezpieczyciela na rzecz poszkodowanego, a podstawą jego kreacji jest wskazany przepis. Za cele przyświecające wprowadzeniu regresu z art. 43 ustawy o ubezpieczeniach uznaje się przede wszystkim względy prewencji, wychowawcze i represyjne oraz elementarne poczucie słuszności. Oznacza to więc, że roszczenie zwrotne ma na celu zapobiegać sytuacjom, w których ochrona byłaby przyznana osobie postępującej w sposób szczególnie naganny (por. wyroki Sądów Apelacyjnych w Krakowie z 3 czerwca 2016 r. I ACa 205/16, Lex 2112380 i w B. z 20 maja 2020 r. I ACa 57/20, Lex nr 3045090).

Skoro w rozpoznawanej sprawie dalszą część odszkodowania, którego dotyczył niniejszy spór, powódka wypłaciła 1 czerwca 2020 roku, to w tej dacie, a nie wcześniej, powstało odrębne roszczenie regresowe do pozwanej, które swoje samoistne źródło miało w art. 43 ust 4 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. Od tej daty zaczął biec termin przedawnienia. Roszczenie było przy tym wymagalne w dacie wskazanej przez powódkę w pozwie, a to 31 marca 2021 roku, skoro przed tą datą pozwana została wezwana do zapłaty spornej kwoty (wezwanie z 24 listopada 2020 roku - k. 25), a faktu tego wezwania pozwana niekwestionowała.

Kwestia cofnięcia pozwu oraz ewentualnego uznania roszczenia w sprawie z powództwa nabywcy wierzytelności odszkodowawczej przeciwko ubezpieczycielowi, pozostawała zatem bez znaczenia dla oceny biegu terminu przedawnienia, które liczone być powinno od daty wypłaty dalszej części należności. W konsekwencji niewątpliwie nie upłynęło do daty wytoczenia powództwa w sprawie niniejszej.

Z tych też względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 386§1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i uwzględnił roszczenie główne. Zasadnym w świetle art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. było też roszczenie odsetkowe.

Konsekwentnie do tej zmiany należało orzec o kosztach procesu, które zgodnie z art. 98§1 k.p.c. obciążały pozwaną jako przegrywającą spór. Zasądzona należność obejmowała poniesioną przez powódkę opłatę od pozwu. O odsetkach od tej należności Sąd Okręgowy orzekł zgodnie z art. 98§1 ¹ k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego obejmujących opłatę od wniosku o pisemne uzasadnienie wyroku, pokrywającą w całości opłatę od apelacji, Sąd Okręgowy orzekł na tożsamej podstawie prawnej z art. 98§1 k.p.c. w zw. z art. 98§1 ¹ k.p.c.

SSO Marcin Rak