Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Leszek Dąbek

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2021 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. G.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 30 stycznia 2020 r., sygn. akt I C 671/18

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 o tyle, że dodatkowo zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4404,66 zł (cztery tysiące czterysta cztery złote sześćdziesiąt sześć groszy);

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 300 zł (trzysta złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

3.  nakazuje pobrać od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 400 zł (czterysta złotych) z tytułu opłaty od apelacji, od której uiszczenia powódka była zwolniona.

SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt III Ca 682/20

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim w wyroku z dnia 30 01 2020r. zasądził od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w W.-wie na rzecz powódki J. G. kwotę 15.000zł z ustawowymi odsetkami

za opóźnienie od dnia 30 01 2020r., oddalił powództwo w pozostałej części i orzekł

o koszach procesu.

W ustalonym stanie faktycznym, w motywach orzeczenia, oceniając zasadność żądania powództwa dotyczącego należnych powódce od pozwanej odsetek za opóźnienie

w spełnieniu zasądzonego zadośćuczynienia, przywołał regulację art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz art. 455 k.c.. Stwierdził, że dopiero w dniu wyrokowania „określono czy i w jakiej wysokości zadośćuczynienie się należy, zaś stan faktyczny nie był na tyle oczywisty,

aby bez postępowania dowodowego stwierdzić, że zadośćuczynienie będzie zasadne

i dopiero od chwili określenia wysokości zadośćuczynienia przez Sąd możliwe jest obarczenie dłużnika negatywnymi skutkami prawnymi wynikającymi z art. 481 § 1 k.c. ze spóźnienia tak określonego świadczenia z opóźnieniem” i z tego powodu odsetki

za opóźnienie się pozwanej w spełnieniu świadczenia zasądził od dnia wyrokowani.

Orzeczenie zaskarżyła powódka J. G. w części oddalającej powództwo o zasądzenie od pozwanej na jej rzecz skapitalizowanych odsetek

za opóźnienie w kwocie 4.404,66zł za okres od 25 11 2015r. do 29 01 2020r.

Wnosiła o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez uwzględnienie powództwa oraz o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej zwrotu kosztów procesu z obie instancje,

w tym kosztów zastępstwa procesowego radcy prawnego według norm przepisanych.

Zarzuciła, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo materialne, regulacje:

- 455 § 1 k.c. i art. 481 k.c. w związku z art. 14 ustawy z dnia 22 05 2003r. o ubezpie-czeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) poprzez ich niezastosowanie i oddalenie roszczenia odsetkowego, w sytuacji,

gdy roszczenie o zadośćuczynienie jest roszczeniem bezterminowym w rozumieniu

art. 455 k.c., które przekształca się w roszczenie terminowe po wezwaniu pozwanej

do zapłaty i od tego momentu pozostaje ona w opóźnieniu.

Sąd Odwoławczy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo zakwalifikował roszczenia powódki przyjmując, że mają one źródło w łączącej pozwaną ze sprawcą wypadku umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych

za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów oraz w reżimie odpowiedzialności deliktowej za szkodę.

Ustalenia faktyczne składające się na podstawę faktyczną orzeczenia nie były kwestionowane w apelacji.

Mają podstawę w informacjach zawartych we wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku źródłach dowodowych, które nawzajem się uzupełniają i po-twierdzają i jako takie są wiarygodne.

Z tych też względów Sąd odwoławczy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sąd pierwszej instancji .

Ze względu na zakres zaskarżenia kognicja Sądu odwoławczego w niniejszej sprawie jest ograniczona się do kontroli zasadności oddalenia przez Sąd Rejonowy powództwa w części żądania zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki skapitalizo-wanych odsetek za opóźnienie w kwocie 4.404,66zł za okres od 25 11 2015r. do 29 01 2020r.

W zaskarżonym wyroku prawomocnie zasądzono od pozwanej na rzecz powódki zadośćuczynienie w kwocie 15.000zł.

Kwota ta nie została dotychczas zapłacona przez pozwaną, wobec czego pozostaje ona w opóźnieniu w jej zapłacie i powódce z mocy regulacji art. 481 § 1 i 2 k.c. należą się przewidziane w tej regulacji odsetki uztawowe za opóźnienie, za okres pozostawania przez pozwaną w opóźnieniu.

W przeszłości w tej kwestii dominowały w orzecznictwie dwa przeciw-stawne nurty (zostały one przedstawione oraz przeprowadzono ich analizę w uzasad-nieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 02 2011r. I CSK 243/10, LEX 84).

Pierwotny, który zdominował judykaturę po wejściu w życie Kodeksu cywolnego, przyjmuje, że zadośćuczynienie za krzywdę zobowiązany ma zapłacić,

z zastrzeżeniem wyjątków - obecnie wynikających z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) - niezwłocznie po wezwaniu przez uprawnionego (art. 455 in fine k.c.), w związku z czym odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia powinny być zasądzone od dnia, w którym zobowiązany ma zadośćuczynienie zapłacić (np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 września 1970 r., II PR 257/70, OSNC 1971, nr 6, poz. 103, z dnia 12 lipca 2002 r., V CKN 1114/00, LEX nr 56055, z dnia 18 lutego 2010 r., II CSK 434/09, LEX 602683).

W drugim nurcie, który ukształtował się w okresie panującej w Polsce

w latach 90-tych ubiegłego wieku hiperinflacji, prezentuje się pogląd, że zadość-uczynienie pieniężne za doznaną krzywdę jest wymagalne dopiero z dniem wyrokowania przez sąd (art. 316 k.p.c.) i zobowiązany dopiero od tego dnia pozostaje

w opóźnieniu w zapłacie zasądzonego zadośćuczynienia i tym samym dopiero od tego dnia należą się od niego odsetki za opóźnienie (np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1997 r., I CKN 361/97, LEX nr 477638, z dnia 20 marca 1998 r., II CKN 650/97, LEX nr 477665, z dnia 4 września 1998 r., II CKN 875/97, LEX nr 477579, z dnia 9 września 1999 r., II CKN 477/98, LEX nr 477661).

Następnie zaakcentował się w judykaturze kolejny pogląd (stanowi on

w istocie próbę syntezy zapatrywań prawnych leżących u podstaw wcześniejszych nurtów), w którego ramach podjęto próbę wyeliminowania z praktyki orzeczniczej negatywnych następstw wynikających ze stosowania sposób bezwzględny w praktyce orzeczniczej dwóch wcześniejszych poglądów prawnych.

Znalazł on pełne odzwierciedlenie w przywołanym powyżej wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 02 2011r. (I CSK 243/10), w którym podkreślono prawo poszkodowanego do czerpania korzyści z zadośćuczynienia i co za tym idzie przyznanie mu – co do zasady - prawa do należnych odsetek za późnienie się zobowiązanego

do zapłaty zadośćuczynienia (w terminie wynikającym z przepisu szczególnego

lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine k.c.) dopuszczono równocześnie możliwość ich naliczania – w zależności od okoliczności sprawy – od dnia późniejszego, w tym także od dnia wyrokowania.

Akceptując co do zasady pierwszy z przedstawionych poglądów,

za którym przemawiają: jednoznaczna regulacja art. 481 § 1 k.c. w związku

z art. 455 in fine k.c. oraz główne funkcje realizowane przez odsetki za opóźnienie się dłużnika w spełnieniu świadczenia w obrocie prawnym (stanowią one w istocie wynagrodzenie za korzystanie z cudzych pieniędzy oraz dyscyplinują dłużnika

w wykonaniu świadczenia i tylko w ograniczonym zakresie pełnią one funkcję waloryzacyjną), należy dopuścić - w realiach konkretnej sprawy - możliwość ich naliczania od dnia późniejszego od formalnej daty wymagalności świadczenia, tylko wtedy gdy zakres doznanej krzywdy sukcesywnie się zwiększał po wezwaniu zobowiazanego do zapłaty zadośćuczynienia lub gdy ich zasądzenie ich od daty wymagalności świadczenia prowadziłoby do podwójnej waloryzacji świadczenia

(w tym zakresie ich dochodzenie należy uznać za sprzeczne z ich społeczno-gospodarczym przeznaczeniem w rozumieniu art. 5 k.c.).

Dlatego możliwość ich naliczania po dacie wezwania do zapłaty, stanowi wyjątek od reguły, który co należy podkreślić, został uzależniona przez Sąd Najwyższy od występowania w sprawie szczególnych okoliczności uzasadniających tego rodzaju odstępstwo.

Odstąpienie od powyższej zasady każdorazowo wymaga zatem wykazania w toku postępowania szczególnych okoliczności przemawiających za zasądzeniem odsetek od zadośćuczynienia po dniu wymagalności wynikającym z przepisu szczególnego lub w terminie ustalonym zgodnie z art. 455 in fine k.c., a ciężar ich wykazania - stosownie do regulacji art. 6 k.c. – spoczywa na zobowiązanym do świad-czenia.

W realiach niniejszej sprawy spoczywał on na pozwanej, która z tego obo-wiązku się nie wywiązała.

Więcej z uwagi na bardzo długi okres od wypadku do zgłoszenia przez po-wódkę pozwanej żądania zapłaty zadośćuczynienia (11 lat), trauma powódki związana ze śmiercią dziadka A. G. niewątpliwie się zakończyła (w material sprawy brak jest jakichkolwiek wiarygodnych informacji pozwalających przyjąć, że trwała ona do tego czasu, w szczególności nie wynika to z zeznań powódki).

Z tych względów stosownie do regulacji art. 14 ust 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu G.-cyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz art. 481 § 1 i 2 k.c. powódce należą się od pozwanej od zasądzonego zadośćuczynienia ustawowe odsetki za opóźnienie za okresy objęty powództwem, w niekwestionowanej przez pozwaną wysokości (w tym okresie doznana przez powódkę krzywda została już ostatecznie skonkretyzowana, a występująca inflacja była minimalnej, przez co zasądzone odsetki ustawowe w zasadzie nie spełniały funkcji waloryzacyjnej).

Nie znalazło to prawidłowe odwierciedlenie w zaskarżonym wyroku,

przez co apelacja jest uzasadniona, co z mocy regulacji art. 386 § 1 k.p.c. prowadziło do zmiany zaskarżonego wyroku.

Reasumując wyrok w zaskarżonej części jest wadliwy i dlatego apelację jako uzsasadnioną uwzględniono, zmieniając zaskarżony wyrok w sposób podany w sentencji, przy zastosowaniu regulacji art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosując regulację art. 98 § 1 i 3 k.p.c., biorąc pod uwagę, iż pozwana uległa w całości w postępowaniu odwoławczym i powinna zwrócić powódce poniesione przez nią w tym postępo-waniu koszty zastępstwa przez fachowego pełnomocnika, a o nieuiszczonych

przez powódkę kosztach sądowych wyrokowano na mocy art. 113 ust. 1 ustawy

z dnia 28 07 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

SSO Leszek Dąbek