Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Leszek Dąbek (spr.)

Sędzia SO Barbara Braziewicz

Sędzia SR (del.) Ewa Buczek – Fidyka

Protokolant Wioletta Matysiok

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2014 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa M. K. – Syndyka Masy Upadłości M. S.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w P.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 30 sierpnia 2013 r., sygn. akt I C 451/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 600 zł (sześćset złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSR (del.) Ewa Buczek - Fidyka SSO Leszek Dąbek SSO Barbara Braziewicz

Sygn. akt III Ca 640/14

UZASADNIENIE

Powód M. K. - Syndyk Masy Upadłości M. S. żądał zasądzenia na jego rzecz od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej w P. kwoty 5.991,28 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 29 11 2012r. oraz zwrotu kosztów procesu.

Uzasadniając żądanie twierdził, że odstąpił od zawartej z pozwaną przez upadłego umowy ubezpieczenia i w związku z tym powinien otrzymać zwrot uiszczonej składki.

Na rozprawie w dniu 30 08 2013r. powód rozszerzył powództwo do kwoty 7.279,20 zł (k. 133).

(...) Spółka Akcyjna w P. wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz od powoda zwrotu kosztów postępowania. Zarzuciła, że brak jest podstawy prawnej do zwrotu świadczenia wzajemnego.

Sąd Rejonowy w Rybniku w wyroku z dnia 30 08 2013r. oddalił powództwo i orzekł o kosztach procesu.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia przytoczył regulację art. 494 k.c. i art. 805 § 1 k.c. Stwierdził, że odstąpienie przez powoda będącego następcą prawnym upadłego od zawartej umowy ubezpieczenia spowodowało wyłącznie utratę obowiązku uiszczania składek na przyszłość. Sąd ten nie uznał za przekonujący poglądu powoda o związaniu postanowieniem sądu upadłościowego z dnia 30 10 2012r. w zakresie obowiązku zwrotu przez pozwaną uiszczonych składek. Orzeczenie to, w ocenie Sądu, stwarza jedynie możliwość odstąpienia przez syndyka od wskazanej umowy. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 § 1, 3, 4 k.p.c. i art. 99 k.p.c.

Orzeczenie to zaskarżył powód M. K. - Syndyk Masy Upadłości M. S., który wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości bądź jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie na jego rzecz od pozwanego zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.

Zarzucał, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo procesowe, regulację art. 233 § 1 i 2 k.p.c. poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów i brak wszechstronnego rozpatrzenia zebranego w sprawie materiału – czego konsekwencją był brak uznania, że strony zawierając umowę ubezpieczeniową określiły świadczenie strony pozwanej jako obowiązek wypłaty określonej sumy pieniężnej w razie zajścia zdarzeń określonych w tej umowie i przyjęcie, że świadczenie pozwanego polegało na udzielaniu ochrony ubezpieczeniowej.

Ponadto zarzucał, że naruszono prawo materialne, regulacje:

- art. 365 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. w zw. z art. 206 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 213 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze oraz art. 154 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze poprzez wydanie orzeczenia sprzecznego z treścią prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Gliwicach Wydział XII Gospodarczy z dnia 30 10 2012r., sygn. akt XII GUp 9/12, którym to prawomocnym postanowieniem Sąd pierwszej instancji był związany w niniejszej sprawie,

- art. 805 k.c., art. 353 k.c. poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu,

iż świadczeniem ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia jest udzielenie czasowej ochrony, ponoszenie ryzyka wypłaty odszkodowania bądź sumy ubezpieczenia podczas gdy prawidłowa wykładnia powyższych przepisów poparta stanowiskiem doktryny i orzecznictwa prowadzi do wniosku, że świadczenie ubezpieczyciela polega na wypłacie świadczenia pieniężnego,

- art. 353 i art. 353 ¹ k.c. poprzez jego niezaszanowanie i nieuznanie, że strony zawierając umowę ubezpieczeniową określiły świadczenie strony pozwanej jako obowiązek wypłaty określonej sumy pieniężnej w razie zajścia zdarzeń określonych w umowie,

- art. 494 k.c. poprzez jego niezastosowanie w związku z błędną wykładnią art. 805 § 1 k.c. i uznaniem, że świadczenie strony pozwanej ma charakter ciągły, co skutkowało przyjęciem braku obowiązku zwrotu uiszczonej składki,

- art. 65 k.c. poprzez dokonanie błędnej wykładni treści zawartej między stronami umowy i w konsekwencji przyjęcie, że świadczenie pozwanego polegało na udzielaniu ochrony ubezpieczeniowej, podczas gdy strony zawierając umowę ubezpieczeniową określiły świadczenie strony pozwanej jako obowiązek wypłaty określonej sumy pieniężnej w razie zajścia zdarzeń określonych w umowie.

W odpowiedzi na apelację pozwana (...) Spółka Akcyjna w P. wniosła o oddalenie apelacji oraz zasądzenie na jej rzecz

od powoda zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował roszczenie powoda przyjmując, że mają one źródło w regulacji prawnej art. 494 k.c. a następnie prawidłowo rozpoznał sprawę oraz skonstruował prawidłową podstawę faktyczną orzeczenia.

Ustalenia faktyczne składające się na podstawę faktyczną orzeczenia nie były kwestionowane w apelacji, mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, który w zakresie poczynionych ustaleń jest logiczny oraz wewnętrznie spójny, a informacje zawarte w poszczególnych źródłach dowodowych wzajemnie się uzupełniaj i potwierdzają i jako takie są w pełni wiarygodne.

Skarżący w ramach zarzut apelacji naruszenia przy ferowaniu zaskarżonego orzeczenia regulacji art. 233 § 1 i 2 k.p.c. w istocie kwestionuje ocenę prawną Sąd Rejonowy (charakter umowy łączącej upadłego i pozwany zakład ubezpieczeń).

Dlatego zarzut ten tylko werbalnie odnosi się do podstawy faktycznej orzeczenia i jako taki nie ma on wpływu na powyższą ocenę.

Z tych względów Sąd odwoławczy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji.

Dokonana przez Sąd Rejonowy ocena prawna ustalonego stanu faktycznego

jest prawidłowa i Sąd odwoławczy ją podziela.

Upadłego i pozwaną łączyła umowa. „ (...)” będąca umową ubezpieczenia osobowego uregulowana w art. 829 i nast. k.c

W jej ramach upadły zobowiązał się uiszczać pozwanej miesięczne składki ubezpieczeniowe a pozwana zobowiązał się wypłacić uposażonemu bądź upadłemu wskazane w polisie świadczenia w przypadku śmierci upadłego lub jego inwalidztwa spowodowanych wskutek nieszczęśliwego wypadku zdefiniowanego w ogólnych warunkach ubezpieczenia.

W dawniejszej literaturze i orzecznictwie dominował pogląd, odwołujący się do kryterium subiektywnie ujmowanej ekwiwalentności świadczeń. Świadczenie jednej strony było uznawane za odpowiednik świadczenia drugiej strony, jeżeli każda ze stron uznawała swoje świadczenie za równowartościowe świadczeniu drugiej strony (por. W. Czachórski, Prawo zobowiązań w zarysie, Warszawa 1968, s. 183; R. Longchamps de Berier, Zobowiązania, Poznań 1948, s. 146).

Obecnie wskazuje się jednak, że nie chodzi o jakąkolwiek ekwiwalentność, ponieważ strony zazwyczaj wymieniają świadczenia w przekonaniu, że odniosą z tej wymiany korzyść, otrzymując świadczenie dla strony bardziej wartościowe (Z. Radwański (w:) System prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 371).

Natomiast o wzajemnym charakterze umowy przesądza decyzja stron

o sprzężeniu świadczeń w ten sposób, że świadczenie jednej strony zostaje uzależnione od świadczenia drugiej strony. Strona umowy wzajemnej zobowiązuje się świadczyć, ponieważ otrzyma świadczenie od swojego kontrahenta - do ut des (por. Z. Radwański, A. Olejniczak, Zobowiązania, 2008, nb 322; K. Zagrobelny (w:) E. Gniewek, Komentarz, 2008, art. 487, nb 3).

W świetle tego poglądu umowę ubezpieczenia należy zatem uznać za umowę wzajemną w rozumieniu art. 487 § 2 k.c. i przy ocenie skutków złożenia przez powoda oświadczenia o odstąpieniu odstąpienia od powyższej umowy ma zastosowania regulacja art. 494 k.c. zgodnie z którą strona odstępująca od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy.

W niniejszej sprawie pozwana w okresie obowiązywania umowy udzieliła upadłemu ochrony ubezpieczeniowej, przez co w tym zakresie spełniła ciążący na niej obowiązek świadczenia.

W tej części umowa ubezpieczenia została zatem w pełni zrealizowana w sposób uniemożliwiający powodowi zwrócenie pozwanej jej świadczenia i Sąd Rejo-nowy trafnie ocenił, że powodowi nie przysługuje skuteczne względem pozwanej roszczenie o zwrot uiszczonych składek ubezpieczeniowych (przywołane w apelacji postanowienie Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 30 10 2012r. tylko umocowywało powoda do złożenia oświadczenia od odstąpieniu od umowy i wbrew temu co zarzuca apelacja w żaden sposób nie wiąże Sądu w niniejszej sprawy przy ocenie materialno-prawych skutków złożenia przez powoda tego oświadczenia).

Czyni to powództwo nieuzasadnionym, co znalazło prawidłowe odzwierciedlenie w zaskarżonym wyroku i apelacja powoda jest bezzasadna.

Reasumując zaskarżony wyrok odpowiada prawu i dlatego apelację powoda jako bezzasadną oddalono na mocy art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosując regulację art. 98 § 1 k.p.c. i § 12 ust. 1 pkt 1 i § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 09 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz.U. z 2013, poz. 490) , biorąc pod uwagę, iż powód uległ w całości w postępowaniu odwoławczym i powinien zwrócić pozwanej poniesione przez nią w tym postępowaniu koszty zastępstwa przez fachowego pełnomocnika.

SSR (del.) Ewa Buczek – Fidyka SSO Leszek Dąbek SSO Barbara Braziewicz