Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

POSTANOWIENIE

Dnia 25 kwietnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Roman Troll

Protokolant Renata Krzysteczko

po rozpoznaniu w dniu 25 kwietnia 2023 r. w Gliwicach

na rozprawie zdalnej

sprawy z wniosku M. S. i A. S.

z udziałem (...) Spółki Akcyjnej w K.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji uczestniczki postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Żorach

z dnia 27 listopada 2019 r., sygn. akt I Ns 13/16

postanawia:

1)  zmienić zaskarżone postanowienie:

a)  w punkcie 2. o tyle tylko, że w miejsce zasądzonych 37,983,71 zł zasądzić 47243,72 zł (czterdzieści siedem tysięcy dwieście czterdzieści trzy złote i siedemdziesiąt dwa grosze),

b)  w punkcie 4. o tyle tylko, że w miejsce zasądzonych 1,807,43 zł zasądzić 3442,96 zł (trzy tysiące czterysta czterdzieści dwa złote i dziewięćdziesiąt sześć groszy),

c)  w punkcie 6. o tyle tylko, że w miejsce 4.684,08 zł nakazać pobrać 2856,05 zł (dwa tysiące osiemset pięćdziesiąt sześć złotych i pięć groszy), a w miejsce 3.884,08 zł nakazać pobrać 5712,11 zł (pięć tysięcy siedemset dwanaście złotych i jedenaście groszy),

d)  w punkcie 7. w ten sposób, że zasądzić od wnioskodawców solidarnie na rzecz uczestniczki postępowania 143 zł (sto czterdzieści trzy złote) z tytułu zwrotu kosztów postępowania,

2)  oddalić apelację w pozostałej części,

3)  nakazać pobrać od uczestniczki postępowania na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Gliwicach 1684,12 zł (tysiąc sześćset osiemdziesiąt cztery złote i dwanaście groszy) z tytułu tymczasowo poniesionych wydatków na wynagrodzenie biegłego.

SSO Roman Troll

Sygn. akt III Ca 588/20

UZASADNIENIE

do postanowienia z 25 kwietnia 2023 r.

Wnioskodawcy M. S. i A. S., po ostatecznym sprecyzowaniu wniosku, wnieśli o ustanowienie służebności przesyłu dotyczących:

- linii energetycznej średniego napięcia 20 kV relacji B.- (...) Szosowy przebiegającej przez nieruchomość położoną w Ż. stanowiącą działkę o nr (...) opisaną w Księdze Wieczystej Sądu Rejonowego w Żorach o nr (...),

- linii energetycznej średniego napięcia relacji O. Główna-B. przebiegającej przez nieruchomość położoną w Ż. stanowiącą działkę o nr (...) opisaną w Księdze Wieczystej Sądu Rejonowego w Żorach o nr (...) oraz

- linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kV relacji S.-P. przebiegającej przez nieruchomość położoną w Ż. stanowiącą działkę o nr (...) opisaną w Księdze Wieczystej Sądu Rejonowego w Żorach o nr (...),

polegających na znoszeniu istnienia na opisanych nieruchomościach urządzeń elektroenergetycznych w celu dystrybucji energii elektrycznej, dostępie do nich, dokonywania remontów, konserwacji, napraw i modernizacji oraz powstrzymywaniu się przez właścicieli od działań utrudniających korzystanie z opisanych linii na rzecz (...) S.A. w K. za wynagrodzeniem (zażądali 468801 zł). W uzasadnieniu wskazali, że są współwłaścicielami opisanych wyżej nieruchomości, przez które przebiegają napowietrzne linie energetyczne stanowiące własność uczestniczki postępowania, a nieruchomości te są przeznaczone na działalność gospodarczą, budowlaną i komunikacyjną, zaś istniejące linie przesyłowe istotnie ograniczają właścicieli w korzystaniu z nieruchomości zgodnie z ich przeznaczeniem; wskazali też, że wystąpili do uczestniczki postępowania o ustanowienie służebności, do czego niedoszło z uwagi na twierdzenie, że doszło do zasiedzenia służebności, z czym wnioskodawcy się nie zgadzają.

Uczestniczka postępowania (...) Spółka Akcyjna w K. (następca prawny (...) S.A. w K.) wniosła o oddalenie wniosku w całości, podnosząc zarzut zasiedzenia służebności gruntowych w swej treści odpowiadającej służebnościom przesyłu i o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania. Przyznała fakt zlokalizowania na nieruchomościach wnioskodawców należących do niej linii wysokiego napięcia 110 kV oraz dwóch linii średniego napięcia 20 kV, przy czym podniosła, że linia wysokiego napięcia istniała w 1964 roku, a linie średniego napięcia zostały wybudowane przed 1979 rokiem. Niezależnie od zgłoszonego zarzutu zasiedzenia uczestniczka postępowania zakwestionowała wysokość wynagrodzenia i powierzchnię nieruchomości wskazaną jako obszar służebności.

27 listopada 2019 r. Sąd Rejonowy w Żorach postanowił:

1)  ustanowić na nieruchomości położonej w Ż. obejmującej działkę nr (...) stanowiącą własność M. S., dla której Sąd Rejonowy w Żorach prowadzi Księgę Wieczystą nr (...), służebność przesyłu polegającą na prawie korzystania z przebiegającej przez wyżej opisaną nieruchomość linii energetycznej średniego napięcia 20 kV relacji B.- (...) Szosowy, poprzez przesył energii elektrycznej oraz podejmowanie czynności koniecznych dla utrzymania linii w należytym stanie, w tym przez dokonywanie niezbędnych przeglądów, konserwacji, modernizacji i remontów oraz usuwanie awarii w pasie eksploatacyjnym o łącznej powierzchni 637 m ², zaznaczonym na mapie geodezyjnej biegłego geodety S. B. opisanej jako załącznik nr 1 do opinii geodezyjnej z dnia 28 czerwca 2019 roku, a stanowiących integralną część niniejszego postanowienia - na rzecz uczestniczki postępowania (...) Spółki Akcyjnej w K. oraz każdoczesnego kolejnego właściciela opisanej wyżej sieci przesyłowej;

2)  zasądzić od uczestniczki postępowania (...) Spółki Akcyjnej w K. na rzecz wnioskodawczyni M. S. kwotę 37,983,71 (trzydzieści siedem tysięcy dziewięćset osiemdziesiąt trzy 71/100) złotych tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu opisanej w pkt 1, płatną w terminie tygodnia od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia;

3)  ustanowić na nieruchomości położonej w Ż. obejmującej działkę nr (...) stanowiącej współwłasność M. S. i A. S. we wspólności ustawowej małżeńskiej, dla której Sąd Rejonowy w Żorach prowadzi Księgę Wieczystą nr (...), służebność przesyłu polegającą na prawie korzystania z przebiegającej przez wyżej opisaną nieruchomość linii energetycznej średniego napięcia 20 kV relacji O. Główna-B., poprzez przesył energii elektrycznej oraz podejmowanie czynności koniecznych dla utrzymania linii w należytym stanie,
w tym przez dokonywanie niezbędnych przeglądów, konserwacji, modernizacji i remontów oraz usuwanie awarii w pasie eksploatacyjnym o łącznej powierzchni 311 m ², zaznaczonym na mapie geodezyjnej biegłego geodety S. B. stanowiącej załącznik nr 2 do opinii geodezyjnej z dnia 28 czerwca 2019 roku, a stanowiącej integralną część niniejszego postanowienia - na rzecz uczestniczki postępowania (...) Spółki Akcyjnej w K. oraz każdoczesnego kolejnego właściciela opisanej wyżej sieci przesyłowej;

4)  zasądzić od uczestniczki postępowania (...) Spółki Akcyjnej w K. na rzecz wnioskodawców M. S. i A. S. solidarnie kwotę 1,807,43 (tysiąc osiemset siedem 43/100) złotych tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu opisanej w pkt 3, płatną w terminie tygodnia od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia;

5)  oddalić wniosek o ustanowienie służebności przesyłu dla linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kV relacji S.-P.;

6)  nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Żorach:

- od wnioskodawców M. S. i A. S. solidarnie kwotę 4.684,08 (cztery tysiące sześćset osiemdziesiąt cztery 08/100) złote,

- od uczestniczki postępowania (...) Spółki Akcyjnej w K. kwotę 3.884,08 (trzy tysiące osiemset osiemdziesiąt cztery 08/100) złote

tytułem nieuiszczonych wydatków;

7)  orzec, że wnioskodawcy oraz uczestniczka postępowania ponoszą każdy we własnym zakresie pozostałe koszty postępowania w sprawie.

Orzeczenie to zapadło przy następujących ustaleniach faktycznych: wnioskodawcy są współwłaścicielami we wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości położonych
w Ż. stanowiących działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Żorach prowadzi Księgi Wieczyste o numerach odpowiednio: (...) i (...); wnioskodawczyni jest właścicielką nieruchomości położonej w Ż. stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Żorach prowadzi Księgę Wieczystą Nr (...); działkę (...) wnioskodawcy nabyli na podstawie umowy sprzedaży z 5 listopada 2004 r., a działkę (...) na podstawie umowy sprzedaży z 13 marca 2001 r., zaś wnioskodawczyni nabyła działkę (...) na skutek uwłaszczenia 4 listopada 1971 r., co zostało stwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego w Rybniku 7 listopada 1989 r.; w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego działki przeznaczone są pod działalność gospodarczą oraz w niewielkiej części pod uprawy rolne; przez nieruchomości stanowiące działki o nr (...) przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna wysokiego napięcia 110 kV relacji S.-P. wraz ze słupem przelotowym nr SP 3A o czworokątnej podstawie usytuowanym na działce (...) od co najmniej 17 września 1970 r., ta linia została wybudowana w 1964 roku początkowo jako linia relacji Ł. – P., w 1966 roku sporządzono Projekt (...)Roboczy wprowadzenia linii 110 kV do stacji Ż., do tego momentu linia oznaczona jest według relacji S. – P.; linia energetyczna była poddawana okresowym obchodom i przeglądom – średnio raz w roku – od 30 października 1976 r. do 30 marca 2001 r., a ponadto przeprowadzano wymianę uszkodzonych elementów, przebudowy linii na różnych jej odcinkach oraz usuwano awarie, podlegała początkowo Zakładowi (...), linia jest nieprzerwanie eksploatowana, a jej przebieg nie uległ zmianie, obecnie stanowi własność (...) S.A. w K..

Przez nieruchomość stanowiącą działkę o nr (...) przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia 20 kV relacji O. Główna-B. wraz ze słupem przelotowym nr (...) o trójnożnej podstawie w dobrym stanie technicznym, na którym widnieje oznaczenie (...), słup ten oznaczony został w opisanej wyżej dokumentacji projektowej jako słup nr 6, od tego słupa przewody biegną w kierunku Ż. na słupach o pojedynczej podstawie, które są w złym stanie technicznym oraz w drugim kierunku w stronę dzielnicy O. na nowych słupach betonowych; w latach 1981-1986 na działce tej znajdował się inny słup o podwójnej podstawie, którego położenie pokrywało się z położeniem obecnego słupa nr (...) oraz kolejny słup oddalony od niego o kilka metrów, słup nr (...) został uwidoczniony po raz pierwszy na zdjęciach lotniczych z 1992 roku.

Przez nieruchomość stanowiącą działkę o nr (...) przebiega napowietrzna linia elektroenergetyczna średniego napięcia 20 kV relacji B.- (...) Szosowy wraz ze słupem przelotowym nr (...) o trójnożnej podstawie na którym widnieje częściowo nieczytelne oznaczenie (...) … (...), a kolejny słup położony w kierunku J. nosi takie samo oznaczenie, słup na działce nr (...) został postawiony w 1992 roku, co utrudniło wnioskodawcom uprawę pola; wnioskodawczyni próbowała doprowadzić do przesunięcia tego słupa bliżej granicy działki, jednakże bezskutecznie; doszło na tym tle do nieporozumień z przedstawicielami przedsiębiorstwa energetycznego; w latach 1981-1986 słupa tego nie było na działce, natomiast na działce nr (...) w odległości kilkudziesięciu metrów znajdował się inny słup o potrójnej podstawie; słup nr (...) został uwidoczniony po raz pierwszy na zdjęciach lotniczych z 1992 roku.

Decyzją administracyjną z 12 lutego 1991 r. zatwierdzono plan realizacyjny i udzielono pozwolenia na budowę oraz remont istniejącej linii napowietrznej 20 kV relacji (...)-P. pod warunkiem wyznaczenia trasy zgodnie z zatwierdzonym planem realizacyjnym. Decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji określono jako zakres rzeczowy inwestycji budowę nowych i remont istniejących odcinków linii napowietrznej 20 kV oraz przewidziano lata 1990-1992 jako termin realizacji inwestycji. Inwestycję prowadzono na podstawie projektu technicznego z grudnia 1989 roku wykonanego przez (...) Biuro Studiów
i (...) w W. Oddział w K.. W projekcie tym jako linie projektowane przewidziano dwie linie energetyczne wyprowadzone z (...) B. położonym na os. (...) w Ż. oraz oznaczono również wyprowadzoną z tego (...) jedną istniejącą linię prowadzącą do słupa nr 6, który znajduje się na działce nr (...) na załamaniu przebiegu tej linii. Ponadto od słupa 6 linię relacji O.-B. biegnącą w stronę B. oznaczono jako linię do likwidacji.

Dla prawidłowego korzystania z sieci energetycznych średniego napięcia przebiegających przez działki o nr (...) konieczne jest ustalenie pasa eksploatacyjnego o szerokości wyznaczonej liniami biegnącymi wzdłuż trasy sieci w odległości po 1,3 metra od rzutu pionowego jej skrajnych przewodów oraz obejmującego obrys podstawy słupów przesyłowych. Taka szerokość pasa eksploatacyjnego wynika z „Wytycznych dotyczących określania powierzchni służebności przesyłu niezbędnej do prawidłowego korzystania z urządzeń (...) S.A.” stanowiących załącznik do Zarządzenia nr (...) Prezesa Zarządu (...) S.A. z października 2017 roku.

Obszar służebności dla linii przebiegającej przez działkę nr (...) wynosi 637m ², a dla działki nr (...)m ², w tym powierzchnie wyłączone z użytkowania z uwagi na posadowienie słupów energetycznych wynoszą odpowiednio 12m ² i 13m ², co łącznie jest zilustrowane na mapie geodezyjnej stanowiącej załączniki nr 1 i 2 do opinii geodezyjnej biegłego geodety S. B. z 28 czerwca 2019 r.

Wynagrodzenie za ustanowienie służebności uwzględniające obniżenie wartości nieruchomości w związku z istnieniem sieci dla działki nr (...) wynosi 37983,71 zł, a dla działki nr (...) – 22301,92 zł, w tym wynagrodzenie za współkorzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego przy przyjęciu współczynnika tego współkorzystania na poziomie 1 dla powierzchni pod słupami energetycznymi oraz 0,5 dla pozostałej powierzchni pasów służebności wynosi odpowiednio 3097,87 zł i 1807,43 zł. Ponadto w związku z posadowieniem sieci nastąpiło obniżenie wartości nieruchomości, które dla działki nr (...) wynosi 34885,85 zł, a dla działki nr (...) wynosi 20494,49 zł.

25 listopada 1958 r. na podstawie zarządzenia Ministra Górnictwa i Energetyki utworzono przedsiębiorstwo państwowe Zakłady (...) z siedzibą
w K.. Następnie Zarządzeniem Ministra Górnictwa i Energetyki z 22 kwietnia
1985 r. Nr 7/ (...) utworzono 1 kwietnia 1985 r. przedsiębiorstwo państwowe (...) w K.. W skład tych przedsiębiorstw wchodził również Zakład (...) w G.. Zarządzeniem Ministra Przemysłu z 16 stycznia 1989 r. Nr 75/ (...)/89 utworzono 16 stycznia 1989 r. przedsiębiorstwo państwowe Zakład (...) w G.. Przedsiębiorstwo to powstało w wyniku podziału przedsiębiorstwa państwowego (...) w K. na bazie zakładu Zakład (...) w G. i przydzielono mu składniki tego przedsiębiorstwa zgodnie z ustaleniami powołanej w tym celu komisji. 12 lipca 1993 r., w drodze aktu notarialnego, przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą Zakład (...) w G. przekształcone zostało w (...) Spółkę Akcyjną Skarbu Państwa – (...) Spółka Akcyjna w G.. Aktem notarialnym z 1 lipca
2007 r., stanowiącym umowę o objęcie akcji i wniesienie wkładu niepieniężnego, (...) Spółka Akcyjna w G. zbyło zorganizowaną część przedsiębiorstwa w zakresie dystrybucji energii elektrycznej w drodze wniesienia jako wkład niepieniężny do spółki (...) Spółki Akcyjnej w G. w zamian za obejmowane akcje w podwyższonym kapitale zakładowym spółki; na tej podstawie w księdze wieczystej nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Gliwicach dla nieruchomości, na której mieści się siedziba oddziału uczestnika postępowania, wpisano (...) S.A. w G. jako użytkownika wieczystego gruntu i właściciela budynków stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności, między innymi budynków technicznych, stacji transformatorowych i budynków rozdzielni energii. (...) Spółka Akcyjna w G. następnie zmieniła nazwę na (...) Spółka Akcyjna w G., po czym została połączona w trybie art. 492
§ 1 pkt 1 k.s.h. w drodze przejęcia przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą
w K. przez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą. Przedmiotem działalności wyżej wymienionych przedsiębiorstw była między innymi eksploatacja sieciowych urządzeń energetycznych i dystrybucja energii elektrycznej.

Sąd Rejonowy uznał, za skuteczny zgłoszony zarzut zasiedzenia służebności co do linii wysokiego napięcia. W tym zakresie nie złożono apelacji.

Orzekając w kwestii istniejących na działkach (...) linii średniego napięcia Sad Rejonowy - przywołując regulację art. art. 305 ¹ k.c., art. 305 ² § 2 k.c., art. 49 § 1 k.c., art. 292 k.c., art. 352 k.c., art. 7 k.c., art. 234 k.p.c. – uznał żądanie za zasadne. Wskazał przy tym, że uczestniczka postępowania nie wykazała nieprzerwanego posiadania służebności, a z dokumentacji projektowej, oględzin nieruchomości, opinii biegłych, zeznań świadków K. P., E. C. i M. P. oraz przesłuchania stron wynika, że na początku lat 90. ubiegłego wieku przeprowadzono modernizację sieci prowadzącą do daleko idącej ingerencji w infrastrukturę przesyłową zlokalizowaną w obrębie nieruchomości wnioskodawców; modernizacja ta polegała nie tylko na wymianie słupów lub samych przewodów, jak twierdzi uczestniczka postępowania „po śladzie” istniejących linii. W ramach modernizacji pewne odcinki zostały zlikwidowane. W efekcie na działce nr (...) w 1992 roku pojawił się całkiem nowy słup, którego wcześniej nie było, zlikwidowany został natomiast słup położony przy drodze publicznej na działce nr (...), a z kolei na działce nr (...) – w miejscu posadowienia obecnego słupa (w przybliżeniu) – istniał wprawdzie inny słup, jednakże
w odległości kilku metrów istniał kolejny, który również przed rokiem 1992 został zlikwidowany. To doprowadziło Sąd Rejonowy do wniosku, że pierwotny przebieg sieci przesyłowych nie jest możliwy do ustalenia, wiadomo natomiast, że obie sieci podlegały daleko idącym przekształceniom, co miało miejsce w obrębie nieruchomości wnioskodawców, a jest to znacznie dalej idąca zmiana niż wynikająca jedynie z konieczności wymiany słupów, co zwykle ze względów technologicznych wymusza niewielkie przesunięcia linii, bez zmiany jej zasadniczego przebiegu; ta zmiana do takich nie należy, bowiem prowadziła do częściowej likwidacji pewnych odcinków sieci i powstania nowych. Dlatego też ocenił, że od daty uruchomienia zmodernizowanych odcinków sieci zasiedzenie służebności biegnie zatem na nowo, czyli początek biegu zasiedzenia należy liczyć od 19 września 1992 r., kiedy oba istniejące obecnie słupy energetyczne zostały uwidocznione na zdjęciu lotniczym, a zatem bez wątpienia wówczas istniały sieci o obecnym przebiegu; nie upłynął jeszcze termin 30 lat od tego czasu.

Sąd Rejonowy zaznaczył, że w przypadku posiadania służebności dobrą wiarę należy przyjąć w wypadku gdy ingerowanie w cudzą własność w zakresie odpowiadającym służebności rozpoczęło się w takich okolicznościach, które usprawiedliwiały błędne przekonanie posiadacza, że nie narusza on cudzego prawa. Dobrą wiarę wyłącza zarówno pozytywna wiedza o braku przysługującego prawa, jak i brak takiej wiedzy wynikający z braku należytej staranności. Decydują o tym konkretne okoliczności sprawy. W tej sprawie doszło do skutecznego obalenia domniemania dobrej wiary poprzedników prawnych uczestniczki postępowania, jako posiadaczy nieruchomości w zakresie odpowiadającym służebności w odniesieniu do linii ukształtowanej w 1992 roku, jak i w odniesieniu do jej poprzedniczki; za niewystarczające dla przyjęcia dobrej wiary uznał sam fakt legitymowania się przez tego inwestora pozwoleniem na budowę przy rozpoczęciu robót budowlanych i wybudowanie opisanych linii energetycznych zaznaczył też, że poza decyzjami zatwierdzającymi plan realizacyjny remontu linii oraz dokumentacją projektową, uczestniczka nie przedstawiła innych dowodów pozwalających na ustalenie istnienia tytułu do ingerowania w prawo własności w znaczeniu cywilnoprawnym, tj. w zakresie posiadania służebności i uznał, że przekonanie o możliwości dokonywania takiej ingerencji w momencie przystąpienia do eksploatacji linii nie jest usprawiedliwione; wnioskodawcy zaś zeznali, że prace związane z przebudową linii odbywały się bez ich jakiegokolwiek udziału, a nawet bez informowania o nich.

Sąd Rejonowy wskazał, że domniemanie dobrej wiary można obalić, a w tej sprawie wnioskodawcy zakwestionowali dobrą wiarę uczestniczki postępowania, zaś całokształt okoliczności sprawy potwierdza słuszność ich stanowiska. W konsekwencji uznał, że posiadanie służebności wykonywane przez poprzedników prawnych uczestniczki
w odniesieniu od obu linii cechowała zła wiara, a trzydziestoletni termin zasiedzenia liczony od 19 września 1992 r. nie upłynął.

Sąd Rejonowy ocenił, że na treść służebności przesyłu składają się uprawnienia, które polegają na wykonywaniu przez przedsiębiorcę w stosunku do nieruchomości określonych działań mających na celu utrzymanie we właściwym stanie technicznym urządzeń niezbędnych do wykonywania działalności gospodarczej polegającej na dostarczaniu odbiorcom energii; jest to służebność czynna, ale jej ustanowienie wiąże się także z ograniczeniami właściciela nieruchomości obciążonej co do sposobu korzystania z nieruchomości i takiego jej zagospodarowania, by przedsiębiorca miał zagwarantowaną stałą możliwość dostępu do swoich urządzeń w celu usunięcia awarii, konserwacji, demontażu, wymiany itp., co jednakże nie nadaje jej biernego charakteru. Granice wykonywania służebności wyznacza przestrzeń zajęta przez służebność zwykle w postawi pasa gruntu rozpościerającego się wzdłuż linii napowietrznych czy też wokół słupów przesyłowych. Wynagrodzenie należne za jej ustanowienie powinno uwzględniać cały uszczerbek, który jest następstwem ustanowienia służebności, którego źródłem jest zdarzenie jakim jest powstanie służebności, przez które uszczerbek ten staje się trwały i nieodwracalny. Przedsiębiorca przesyłowy w zamian za uzyskanie cywilnego prawa podmiotowego ma uiścić wynagrodzenie rekompensujące uszczerbki wynikłe z powstania jego prawa. Przestrzeń w jakiej przedsiębiorca przesyłowy może poruszać się realizując przysługującą służebność, a w której właściciel nieruchomości obciążonej nie może podejmować działań utrudniających lub uniemożliwiających wykonywanie służebności musi być oznaczona. Potrzeba oznaczenia tego obszaru leży w interesie obu stron, które w ten sposób uzyskują wiedzę o przestrzennym zakresie swoich uprawnień. Służebność przesyłu jest ograniczonym prawem rzeczowym podlegającym wpisowi w księdze wieczystej oznaczenie jej usytuowania na nieruchomości powinno nastąpić w taki sposób, jaki jest przewidziany do oznaczania nieruchomości na mapach sporządzanych dla potrzeb wieczystoksięgowych; spowodowało to konieczność zasięgnięcia opinii biegłego geodety. Biegły rzeczoznawca oszacował zaś wynagrodzenie za każdą ze służebności, z rozbiciem na poszczególne elementy składowe.

Z powyższych względów Sąd Rejonowy ustanowić na rzecz uczestniczki postępowania oraz każdoczesnego kolejnego właściciela sieci przesyłowej służebność przesyłu określając jej treść przez wskazanie rodzaju uprawnień i czynności, przez wykonywanie których służebność ta będzie realizowana stosownie do wskazań art. 305 ¹ k.c., zaznaczając, że na uprawnienia te mają składać się przesył energii elektrycznej oraz podejmowanie czynności koniecznych dla utrzymania linii w należytym stanie, w tym przez dokonywanie niezbędnych przeglądów, konserwacji, modernizacji i remontów oraz usuwanie awarii. Zakres tych uprawnień odniósł do pasa gruntu rozpościerającego się wzdłuż linii napowietrznych obejmującego obszar między liniami biegnącymi w odległości 1,3 metra od rzutów pionowych skrajnych przewodów tej linii wewnątrz obrusów słupów przesyłowych. Zakres terytorialny służebności został zaznaczony na mapach stanowiących załączniki do opinii geodezyjnej biegłego geodety, którą należało uczynić integralną częścią niniejszego postanowienia.

Tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu odnośnie działki nr (...) Sąd Rejonowy zasądził od uczestniczki postępowania na rzecz wnioskodawczyni 37983,71 zł, natomiast tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu odnośnie działki nr (...) zasądził od uczestniczki postępowania na rzecz na rzecz wnioskodawców M. S. i A. S. 1807,43 zł, uwzględniając w ramach tego wynagrodzenia jedynie współkorzystanie przez przedsiębiorcę przesyłowego z obszaru nieruchomości zajętego przez służebność przesyłu; pominął element odszkodowawczy z tytułu obniżenia wartości nieruchomości, przy działce (...), gdyż została ona nabyta przez wnioskodawców 5 listopada 2004 r., a wówczas istniała już na niej siecią przesyłowa, a zatem
o już obniżonej z tego tytułu wartości - wnioskodawcy nie doznali więc żadnego uszczerbku związanego z powyższym faktem i mogą domagać się jedynie wynagrodzenia za współkorzystanie z nieruchomości.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., a o kosztach sądowych na podstawie art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Apelację od tego postanowienia złożyła uczestniczka postępowania zaskarżając je
w części, w zakresie punktów 1., 2., 3., 4, 6. tiret drugie oraz punktu 7. Zarzuciła mu naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie błędnych ustaleń faktycznych i przyjęcie, że poprzednik prawny (...) S.A. był posiadaczem w złej wierze nieruchomości
w zakresie prawa do korzystania z urządzeń przesyłowych w postaci: linii energetycznej średniego napięcia 20 kV relacji B.- (...) Szosowy przebiegającej przez działkę nr (...) stanowiącej własność M. S. i linii energetycznej średniego napięcia 20 kV relacji O. Główna – B. przebiegającej przez działkę nr (...) stanowiącej współwłasność A. S. i M. S. we wspólności majątkowej małżeńskiej, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że poprzednik prawny uczestniczki postępowania nabył w dobrej wierze przez zasiedzenie służebności przesyłu na ww. nieruchomościach; art. 224 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 172
§ 1 k.c. w zw. z art. 7 k.c. poprzez przyjęcie, że w tej sprawie doszło do skutecznego obalenia domniemania dobrej wiary będącego poprzednikiem prawnym uczestniczki postępowania posiadacza służebności co skutkowało błędnym przyjęciem, że w chwili złożenia wniosku
o stwierdzenie zasiedzenia służebności nie upłynął przewidziany w art. 172 § 1 k.c. dwudziestoletni termin zasiedzenia służebności przesyłu w dobrej wierze.

Przy tak postawionych zarzutach wniosła o zmianę postanowienia w zaskarżonej części poprzez oddalenie wniosku o ustanowienie służebności przesyłu także co do działek nr (...) oraz zasądzenie od wnioskodawców na rzecz uczestniczki postępowania kosztów postępowania za obie instancje.

Nie złożono odpowiedzi na apelację.

W postępowaniu apelacyjnym skarżąca kwestionowała także opinię biegłego w zakresie wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu sporządzoną w tym postępowaniu.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Orzeczenie zapadło na rozprawie zdalnej w składzie jednego sędziego z uwagi na regulację art. 15zzs ¹ pkt 1 i 4 ustawy z 2 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (t.j. Dz. U. poz. 1842 ze zm. w brzmieniu nadanym wskazaną niżej ustawą z 28 maja 2021 r.) i art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1090); ta regulacja obowiązuje od 3 lipca 2021 r.

Skarżąca w apelacji nie wskazała sprzeczności z materiałem dowodowym, a ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Rejonowy mieści się w granicach zakreślonych art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c., nie została przekroczona granica swobodnej oceny dowodów, a wnioski co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści dowodów zgromadzonych w sprawie. Równocześnie Sąd Rejonowy poddał ocenie w sposób kompleksowy i właściwy cały materiał dowodowy zebrany w sprawie, a skarżąca nie wykazała, aby uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, tymczasem tylko takie uchybienia mogą być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów, nie jest bowiem wystarczające samo przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu.

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy są prawidłowe, dlatego też Sąd Okręgowy uznaje je za własne, przy czym w toku postępowania apelacyjnego doszło do niżej opisanych zmian. Zarzut naruszenia procedury w tej części w istocie sprowadza się do odmiennej oceny prawnej charakteru objęcia służebności w posiadanie (w dobrej czy też
w złej wierze). Z akt ksiąg wieczystych, których odpisy znajdują się w aktach sprawy, a którymi Sąd Rejonowy dysponował orzekając, wyraźne wynika, że urządzenia przesyłowe znajdujące się na spornych nieruchomościach zostały wybudowane na gruntach, które nie należały wówczas do Skarbu Państwa, lecz były własnością osób trzecich, te osoby trzecie także je posiadały, a byli to poprzednicy prawni wnioskodawców, przy czym M. S. nabyła poprzez uwłaszczenie działkę (...) już 4 listopada 1971 r. Nie dość tego, to
w latach 90. ubiegłego wieku doszło do modernizacji sieci przesyłowej (daleko posunięta ingerencja w infrastrukturę, pewne odcinki zlikwidowano, na działce (...) pojawił się nowy słup, a na działce (...) w miejscu obecnego słupa istniał wcześniej inny, jednakże
w odległości kilkunastu metrów istniał kolejny słup, który przed 1992 r. zlikwidowano). Skarżąca nie wykazała (art. 6 k.c.), że przebieg infrastruktury przesyłowej był niezmienny,
a to jeden z podstawowych elementów, gdy dochodzi do tak głębokiej modernizacji sieci,
a co za tym idzie zasadnie Sąd Rejonowy uznał, że od tej modernizacji należy na nowo liczyć bieg terminu zasiedzenia służebności.

Dobra wiara objęta jest domniemaniem prawnym wynikającym z art. 7 k.c. Oznacza to, że przeciwnik musi je obalić. Chodzi o to, aby wykazać, że wejście w posiadanie służebności nastąpiło w złej wierze. Nie ma bowiem znaczenia inny moment dla ustalenia świadomości osoby wchodzącej w posiadanie. Art. 7 k.c. nakazuje przyjąć, że wejście w posiadanie nastąpiło w dobrej wierze, nawet jeśli błędne przekonanie usprawiedliwiają towarzyszące okoliczności, ale wyłącza dobrą wiarę niedbalstwo posiadacza (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 9 stycznia 2014 r., sygn. akt V CSK 87/13, Lex 1448336). Dobra wiara zasiadującego posiadacza występuje wówczas, gdy ingerowanie w cudzą własność, w zakresie odpowiadającym służebności, rozpoczęło się w okolicznościach, które usprawiedliwiały jego przekonanie, że nie narusza cudzego prawa. Zarazem rozstrzygając czy uzyskanie posiadania służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu nastąpiło w złej wierze należy mieć na względzie całokształt okoliczności poprzedzających i towarzyszących uzyskaniu posiadania służebności; domniemanie dobrej wiary jest obalone, gdy z całokształtu okoliczności wynika, że przedsiębiorca przesyłowy w chwili uzyskania posiadania wiedział lub powinien był wiedzieć, przy zachowaniu wymaganej staranności, że do nieruchomości, na której zlokalizowane są urządzenia przesyłowe, nie przysługuje mu prawo o treści odpowiadającej służebności przesyłu (por. postanowienia Sądu Najwyższego z 7 maja 2014 r.,
sygn. akt II CSK 659/13, Lex 1540483 i z 7 maja 2014 r., sygn. akt II CSK 472/13, Lex 1476956 oraz uchwała z 8 grudnia 2016 r., sygn. akt III CZP 86/16, OSNC 2017/9/98).

Sąd Najwyższy w uchwale podjętej 16 maja 2019 r. (sygn. akt III CZP 110/18, Lex 2656252) wyraźnie wskazał, że wybudowanie urządzeń przesyłowych na gruncie osoby trzeciej nawet za jej zgodą wyrażoną bez zachowania formy aktu notarialnego świadczy
o złej wierze posiadacza służebności. Opowiedział się bowiem za tradycyjną koncepcją dobrej wiary wskazując na orzecznictwo w tym zakresie od początku lat 90. ubiegłego wieku. Sąd Okręgowy w pełni ten pogląd popiera, nie ma więc powodów do szczegółowego przytaczania jego uzasadnienia, gdyż uczestnicy postępowania są reprezentowani przez fachowych pełnomocników. Wystarczy wskazać, że w zakresie nieruchomości powszechnie wiadomym jest, iż nie można dokonać ważnej czynności prawnej związanej z ich obciążeniem ograniczonym prawem rzeczowym bez formy aktu notarialnego; to zaś wyklucza możliwość powoływania się przez przedsiębiorcę przesyłowego na pozostawanie w dobrej wierze nawet
w sytuacji, gdy dysponuje zgodą właściciela na przejście linii przez jego nieruchomość udzieloną bez zachowania takiej formy, bowiem nie mógł wówczas pozostawać w błędnym
i usprawiedliwionym przekonaniu, że taka forma dokumentu (zwykła pisemna) wystarczy do posiadania służebności w dobrej wierze – żadne okoliczności sprawy na to nie wskazują.
W tej sprawie na taką zgodę nawet uczestniczka postępowania się nie powołuje. Jak wskazał Sąd Najwyższy za osobę zasiadującą służebność o treści służebności przesyłu w dobrej wierze można uznać jedynie tego, kto korzysta z cudzej nieruchomości nie w zakresie dowolnego prawa, ale wyłącznie w zakresie treści służebności o treści służebności przesyłu, a w danych okolicznościach jego błędne przekonanie o przysługujących mu uprawnieniach jest usprawiedliwione.

Dlatego też należało uznać, że domniemanie prawne wynikające z art. 7 k.c. zostało obalone, a co za tym idzie uczestniczka postępowania, a wcześniej jej poprzednicy prawni posiadali służebność gruntową o treści odpowiadającej służebności przesyłu, a następnie służebność przesyłu w złej wierze. To powoduje, że do okresu zasiedzenia tej służebności konieczny jest upływ 30 lat (por. art. 172 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 292 k.c.). Tenże okres nie upłynął zaś od modernizacji sieci do chwili złożenia wniosku w tej sprawie, co miało miejsce 4 stycznia 2016 r. /k. 2/.

W tej części Sąd Rejonowy właściwie ocenił zaistniały stan faktyczny, a przywołana regulacja prawna, co do zasady, jest prawidłowa z wyżej wymienionymi uzupełnieniami.

To spowodowało konieczność zasięgnięcia uzupełniającej opinii biegłego na okoliczność aktualnej wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomości wnioskodawców w zakresie wynikającym z opinii biegłego geodety z 28 czerwca
2019 r., gdyż poprzednia jego opinia w tej części zdezaktualizowała się poprzez upływ czasu.

Biegły (opinia k. 535-568, 621-626 i wyjaśnienia na terminie rozprawy 25 kwietnia 2023 r. /k. 671-672/ - 00:19:30-00:29:47) wyliczył wysokość wynagrodzenia, co do każdej
z działek, wliczając również w jego skład obniżenie wartości nieruchomości oraz wyodrębniając składniki tego wynagrodzenia. Kwoty wynagrodzenia zwiększyły się w porównaniu do tych, które ustalił i zasądził Sąd Rejonowy. W zakresie działki (...) wynosi ono 47243,72 zł (wraz z obniżeniem jej wartości, które wyniosło 40933,62 zł), a w zakresie działki (...) – 3442,96 zł jako wynagrodzenie za korzystanie oraz 22722,35 zł jako obniżenie wartości tej działki. Działki te w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego z 29 lipca 2021 r. przeznaczone są pod działalność gospodarczą (obiekty i urządzenia działalności produkcyjnej, składów i magazynów), a w niewielkim zakresie pod drogi lokalne, doszło do likwidacji strefy rolnej w obszarze działki (...). Biegły wyjaśnił podstawy takich wyliczeń, a jego opinia była podważana przez skarżącą.

Zarzuty skarżącej co do opinii były bezzasadne, biegły wyjaśnił bowiem podstawy metodologiczne wyceny, wskazał jakie informacje brał pod uwagę, wskazał nieruchomości porównywane i ich cechy (por. strony 20-24 opinii z 16 maja 2022 r. – k. 554-558). Opinia jest obszerna, logiczna i zrozumiała. Biegły także zaznaczył, że ocena cech rynkowych nieruchomości stanowi element jego warsztatu, wynikający też z badań preferencji uczestników rynku nieruchomości i dwudziestoletniego doświadczenia.

Obniżenie wartości nieruchomości także stanowi składnik wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, gdyż poprzez posadowienie urządzeń przesyłowych na nieruchomości wnioskodawczyni jest ona ograniczona w jej zabudowie (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z 29 września 2022 r., sygn.. akt I CSK 2051/22, Lex 3490643, z 8 lutego 2013 r., sygn. akt IV CSK 317/12, Lex 1308150, z 6 kwietnia 2018 r., sygn. akt IV CSK 540/17, Lex 2497679, z 12 października 2017 r., sygn. akt IV CSK 724/16, Lex 2397616 wskazujące na konieczność indywidualizacji ocen przy ustalaniu wynagrodzenia i kompensowania właścicielowi powstałego uszczerbku w jego mieniu oraz swobodę jurysdykcyjną sądu w tym zakresie). Podstawą prawną ustalenia takiego wynagrodzenia jest art. 305 ²
§ 1 k.c., a podstawą faktyczną jest ingerencja przedsiębiorstwa przesyłowego w prawo własności wnioskodawczyni, przez co w części jest ona pozbawiona możliwości zabudowy działki, a w części ograniczona koniecznością uzyskania zgody tego przedsiębiorstwa na zabudowę. Przy czym działka wnioskodawczyni jest przedzielona linią przesyłową należącą do uczestniczki postępowania, biegnącą wzdłuż i praktycznie przez całą nieruchomość, praktycznie przez środek nieruchomości /mapa działki (...), k. 365/. Doszło więc do znacznej ingerencji w prawo własności wnioskodawczyni, a przez to poniosła ona szkodę wyliczoną przez biegłego, a związaną z utratą wartości gruntu na tej działce; istnienie sieci przesyłowej na działce narzuca sposób kształtowania zabudowy – wprowadza więc ograniczenia. Fakt, że wnioskodawczyni nabyła tą działkę w drodze uwłaszczenia (por. postanowienie Sądu Rejonowego w Rybniku z 7 listopada 1989 r., sygn. akt II Ns 839/88, znajdujące się w odpisie akt GL1X/00002603/1) nie ma większego znaczenia, gdyż poprzez posadowienie urządzeń przesyłowych ta działka jest mniej warta, to jest więc jej strata.

Inaczej sytuacja przedstawia się w zakresie drugiej z działek (422/32), gdyż wnioskodawcy nabyli ją już z istniejącymi na niej urządzeniami przesyłowymi, a więc w cenie nabycia powinna być już uwzględniona ta okoliczność; trudno więc doszukać się w tym zakresie szkody powstałej po ich stronie na skutek posadowienia na działce urządzeń przesyłowych.

W takich okolicznościach faktycznych, zdaniem Sądu Okręgowego, wnioskodawczyni należy się wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu uwzględniające także obniżenie wartości nieruchomości na skutek posadowienia na niej urządzeń przesyłowych
w zakresie działki (...). Druga z działek (422/32) nie wymaga uwzględnienia takiego obniżenia ze wskazanych wyżej powodów.

Trzeba też zaznaczyć, że wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu i stan nieruchomości ustala się na dzień zamknięcia rozprawy (por. art. 316 k.p.c.
w związku z art. 13 § 2 k.p.c.), gdyż musi ono być aktualne, a co za tym idzie na tą datę ustala się także stan nieruchomości, bo od tego zależy wysokość wynagrodzenia, które powinno być w miarę aktualne. Ten element stanowił też, w powiązaniu z regulacją art. 156 ust. 3 i 4 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 344), o konieczności sporządzenia nowego operatu, który też powinien brać pod uwagę istniejący na nieruchomości aktualny stan rzeczy.

Zastosowana regulacja prawna przez Sąd Rejonowy, w zakresie głównego przedmiotu sprawy, jest prawidłowa co do zasady z wyżej wymienionymi uzupełnieniami. Upływ czasu doprowadził zaś do zmiany wysokości wynagrodzenia (art. 305 ² § 2 k.c.) za ustanowienie służebności przesyłu.

W toku postępowania nieprocesowego nie obowiązuje zakaz reformationis in peius (art. 384 k.p.c.), gdyż orzeczenie o ustanowieniu służebności jest integralnie związane z wysokością wynagrodzenia za jej ustanowienie, a zmiany w którymkolwiek zakresie wpływają na siebie wzajemnie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 18 maja 2016 r., sygn. akt
V CSK 531/15, OSNC-ZD 2018/1/14).

Sąd Okręgowy orzekając o żądaniu głównym (przedmiocie postępowania) ingeruje także w rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, gdyż są one immanentnie związane z rozstrzygnięciem o jego przedmiocie głównym (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 22 czerwca 2010 r., sygn. akt IV CZ 42/10, OSNC-ZD 2011/2/26).

Z tych względów zarzuty apelacji co do zasady okazały się bezzasadne, ale ze względu na zmianę wysokości aktualnego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu i konieczność ingerencji w rozstrzygnięcie o kosztach postępowania należało w części
z tej apelacji zmienić zaskarżone orzeczenie.

Art. 520 § 1 k.p.c. wyraża zasadę, zgodnie z którą w postępowaniu nieprocesowym każdy uczestnik postępowania ponosi koszty związane ze swym udziałem w sprawie, co oznacza, że obciążają go koszty tej czynności, której sam dokonał oraz czynności podjętej (np. przez sąd) w jego interesie. Wyjątki od tej zasady przewidziane są w art. 520
§ 2 i 3 k.p.c. Art. 520 § 2 k.p.c. umożliwia stosunkowe rozdzielenie obowiązku zwrotu kosztów między uczestnikami lub obciążenie nimi jednego uczestnika postępowania (lub kilku wybranych). Z kolei art. 520 § 3 k.p.c. dopuszcza możliwość zasądzenia kosztów postępowania od uczestnika postępowania, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone na rzecz tego, który te wnioski negował albo składał wnioski przeciwne.

W realiach tej sprawy wnioskodawcy domagali się ustanowienia służebności przesyłu za odpowiednim wynagrodzeniem, a przed wszczęciem postępowania nie doszło do umownego ustanowienia służebności z uwagi na kwestie związane z wysokością wynagrodzenia. Osią sporu pozostawała też linia wysokiego napięcia, co do której ostatecznie oddalono wniosek z uwagi na skuteczny zarzut zasiedzenia służebności w tej części (w tym zakresie apelacji nie składano). Uczestniczka postępowania w jego toku wnosiła o oddalenie wniosku, tak samo jak w apelacji , w której jako podstawowy podnosiła także zarzut zasiedzenia służebności. Powstał więc pomiędzy stronami spór.

Ostatecznie więc wniosek wnioskodawców w części został uwzględniony co do ustanowienia służebności przesyłu (co do dwóch z trzech linii), a to było istotą sprawy. Dlatego należało uznać, że uczestniczka postępowania przegrała sprawę w 2/3 i obciążyć ją w tym zakresie kosztami postępowania przed sądem I instancji. W. zaś przegrali sprawę w 1/3 i w tym zakresie należało ich obciążyć kosztami postępowania przed sądem
I instancji. Pomiędzy stronami zachodził bowiem stosunek sporności opisany powyżej. Podstawę prawną orzeczenia w tej części stanowi art. 520 § 2 k.p.c.

Na koszty tego postępowania po stronie wnioskodawców składają się: opłata od wniosku (40 zł), opłata od pełnomocnictwa (34 zł), wynagrodzenie pełnomocnika (240 zł), zaś po stronie uczestniczki postępowania: opłata od pełnomocnictwa (17 zł), wynagrodzenie pełnomocnika (240 zł), zaliczka na opinię biegłych (800 zł), łącznie są to koszty w wysokości 1371 zł. Wskazana wyżej proporcja prowadzi do wniosku, że wnioskodawcy powinni ponieść 457 zł z 1371 zł (1/3), ponieśli 314 zł, dlatego też powinni zwrócić wnioskodawczyni 143 zł.

Oprócz tego pozostają jeszcze koszty opinii biegłych poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa w wysokości 8568,16 zł (k. 325, 362, 343, 434). W tej części także strony muszą ponieść te koszty wg tej samej proporcji co wyżej opisana, a to na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. w związku z art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych. Dlatego też wnioskodawcy powinni ponieść 2856,05 zł, a uczestniczka postępowania resztę, czyli 5712,11 zł.

Mając powyższe na uwadze na podstawie:

a)  art. 386 § 1 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c., orzeczono jak w pkt. 1.,

b)  art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c., orzeczono jak w pkt. 2.

O kosztach postępowania apelacyjnego pomiędzy stronami nie orzekano, gdyż uczestniczka postępowania przegrała, co do zasady, sprawę w postępowaniu apelacyjnym,
a wnioskodawcy nie wnosili o zasądzenie na ich rzecz kosztów tego postępowania, byli zaś reprezentowani przez fachowego pełnomocnika.

Uczestniczka postępowania przegrała, co do zasady, postępowanie apelacyjne i na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. w związku z art. 113 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych powinna ponieść w całości koszty sądowe powstałe w tym postępowaniu do czasu zamknięcia rozprawy (pkt 3. sentencji) – 1684,12 zł, związane z wynagrodzeniem biegłego.

SSO Roman Troll