Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia Sądu Okręgowego Magdalena Balion – Hajduk

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2024 r. w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko A. N.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 24 kwietnia 2024 r., sygn. akt I C 455/23

1.  zmienia zaskarżany wyrok w ten sposób, że:

a)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki 1024,97 zł (jeden tysiąc dwadzieścia cztery złote i dziewięćdziesiąt siedem groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 22 marca 2022 r.

b)  oddala powództwo w pozostałej części;

c)  zasądza od pozwanego na rzecz powódki 387 (trzysta osiemdziesiąt siedem) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie po upływie tygodnia od doręczenia niniejszego orzeczenia;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki 235 (dwieście trzydzieści pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od prawomocności postanowienia o kosztach.

SSO Magdalena Balion - Hajduk

Sygn. akt III Ca 550/24

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Gliwicach wyrokiem z 24 kwietnia 2024 roku oddalił powództwo (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. przeciwko A. N. o zapłatę 1.024,97 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 22 marca 2022 roku i zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanego koszty postępowania.

Sąd Rejonowy ustalił, że 24 sierpnia 2019 roku została w formie elektronicznej zawarta umowa pożyczki nr (...) pomiędzy (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną w W. jako pożyczkodawcą a A. N. jako pożyczkobiorcą. Kwota pożyczki wynosiła 957,11 zł, całkowity koszt pożyczki opiewał na 654,11 zł, całkowita kwota do zapłaty wynosiła 1.611,22 zł, a okres kredytowania określono na 96 miesięcy. Za udzielenie pożyczki strona powodowa pobrała 142,89 zł prowizji. Pierwsza rata opiewała na 25,72 zł (płatna do 23 października 2019 roku) druga i kolejne – 16,69 zł, a ostatnia płatna do 23 września 2027 roku – 16,64 zł. Oprocentowanie pożyczki było zmienne i wynosiło 9,99 procent w stosunku rocznym. W umowie zastrzeżono, że bank może wypowiedzieć umowę w przypadku niedotrzymania przez pożyczkobiorcę warunków umowy, utraty zdolności kredytowej oraz zagrożenia upadłością.

Kwota pożyczki została A. N. wypłacona, a następnie pozwany przystąpił do spłaty zadłużenia, dokonując comiesięcznych wpłat w listopadzie i grudniu 2019 roku, styczniu, marcu, kwietniu, czerwcu, lipcu, sierpniu, wrześniu, październiku, listopadzie, grudniu 2020 roku, styczniu, lutym, marcu i maju 2021 roku Ostatniej wpłaty pozwany dokonał 10 maja 2021 roku, a następnie zaprzestał regulowania kolejnych rat.

W dniu 24 sierpnia 2021 roku strona powodowa wystawiła prośbę o zapłatę zaległej części pożyczki w kwocie 61,24 zł w terminie 14 dni od otrzymania monitu. W informacji wskazano, że jeżeli nie dotrzyma warunków umowy, bank może wypowiedzieć umowę i postawić wierzytelność w stan natychmiastowej wymagalności po upływie terminu wypowiedzenia. Podano też, że w ciągu 14 dni roboczych od otrzymania pisma, pozwany może złożyć wniosek o restrukturyzację zadłużenia.

W piśmie z dnia 20 września 2019 roku strona powodowa wypowiedziała pozwanemu umowę pożyczki z dnia 24 sierpnia 2019 roku z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia. Wskazała, że na dzień przygotowania dokumentu zadłużenie wynosi 61,56 zł. Pismo doręczono pozwanemu w dniu 4 października 2021 roku.

W piśmie z dnia 28 stycznia 2022 roku strona powodowa wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 1.002,05 zł w terminie do 4 lutego 2022 roku pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

Wysokość zadłużenia pozwanego z tytułu umowy pożyczki z dnia 24 sierpnia 2019 roku, przy przyjęciu jej prawidłowego wypowiedzenia, wynosi 935,44 zł tytułem należności głównej oraz 89,53 zł tytułem odsetek za okres od 23 kwietnia 2021 roku do 21 marca 2022 roku.

Sąd Rejonowy jako podstawę prawną roszczenia wskazał art. 720 k.c. oraz przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim, art. 3 ust. 1, który stanowi, że p rzez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, jak również art. 3 ust. 2 pkt 1 określający, że za umowę o kredyt konsumencki uważa się również umowę pożyczki. Ponadto zgodnie z art. 78a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe, przepisy ustawy stosuje się do umów kredytu i pożyczki pieniężnej, zawieranych przez bank zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie.

Sąd podkreślił, że strony procesu zawarły w dniu 24 sierpnia 2019 roku umowę pożyczki. Zawarcie takiej umowy w formie elektronicznej było w pełni prawnie dopuszczalne (art. 5 pkt 13 ustawy o kredycie konsumenckim) i zgodne ze stosowanym przez (...) S.A. regulaminem. W treści umowy sąd nie dostrzegł naruszenia przepisów o odsetkach maksymalnych ani występowania klauzul abuzywnych w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. Wysokość odsetek była prawnie dozwolona, zaś pozaodsetkowe koszty wynoszące 142,89 zł nie kształtowały się na szczególnie wysokim poziomie w stosunku do kwoty pożyczki (957,11 zł) oraz okresu kredytowania (8 lat) i bez wątpienia nie prowadziły do rażącego pokrzywdzenia A. N. jako konsumenta. Nie przekraczały też dozwolonej wysokości z art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim. Z wyników postępowania dowodowego wynikało również, że pozwany przystąpił do spłaty zadłużenia, jednak na pewnym etapie po jego stronie powstało zadłużenie, którego wysokość zaczęła przekraczać wysokość 3 pełnych miesięcznych rat (sięgnęło ponad 60 zł).

Sąd Rejonowy stwierdził jednak, że strona powodowa wywodziła roszczenie z wypowiedzenia umowy pożyczki i w konsekwencji jej rozwiązania oraz postawienia całego zadłużenia w stan natychmiastowej wymagalności i w takich ramach możliwe było orzekanie przez sąd w niniejszej sprawie. Stosownie do art. 75c ust. 1, 2 i 6 Prawa bankowego, jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych. W wezwaniu, o którym mowa w ust. 1, bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do umów pożyczek pieniężnych. Z powołanego przepisu wynika, że skuteczność wypowiedzenia umowy uwarunkowana jest nie tylko opóźnieniem ze spłatą zobowiązania, ale również uprzednim precyzyjnym wezwaniem pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości. Prawidłowości takiego wezwania strona powodowa jednak nie udowodniła. Pomimo wyraźnego i konkretnego zarzutu ze strony pozwanego zawartego w odpowiedzi na pozew, że dowody przedłożone przez bank nie zawierają dokumentów potwierdzających wysłanie pism do strony pozwanej oraz że nie złożono wezwania do zapłaty przed wypowiedzeniem umowy w trybie art. 75c Prawa bankowego oraz pomimo zakwestionowania wymagalności roszczenia z powołaniem na art. 75c Prawa bankowego (...) nie udowodnił, by należycie wypełnił dyspozycję art. 75c Prawa bankowego. Sąd I instancji uznał, że bank nie dołączył żadnego dowodu, z którego wynikałoby, że pozwany został wezwany do zapłaty zadłużenia. Do wypowiedzenia umowy dołączono potwierdzenie nadania i doręczenia, natomiast monit datowany na 24 sierpnia 2021 roku nie posiada żadnego załącznika w postaci dowodu nadania lub dowodu doręczenia bądź chociażby możliwości ustalenia przez sad w jakimkolwiek systemie, że został w ogóle do pozwanego wysłany ani kiedy miało to miejsce – mimo wyraźnego zarzutu ze strony pozwanego, iż wezwanie nie zostało do niego wysłane. Brak dowodu nadania i/lub doręczenia monitu nie pozwalał przyjąć sądowi, że taki dokument został w ogóle wysłany do pozwanego i że pozwany miał możliwość zapoznania się z nim. Dlatego też bank (...) nie udowodnił, by wypełnił dyspozycję z art. 75c Prawa bankowego i przed wypowiedzeniem umowy wezwał pozwanego do zapłaty, co musiało skutkować uznaniem wypowiedzenia za bezskuteczne.

Ponadto w monicie z dnia 24 sierpnia 2021 roku nieprawidłowo wypełniono dyspozycję z art. 75c Prawa bankowego. Bank powinien był bowiem wyznaczyć pozwanemu termin 14 dni roboczych na spłatę zadłużenia, zaś wyznał jedynie termin 14 dni, a zatem krótszy niż termin ustawowy. Ponadto nie wykazano doręczenia pozwanemu monitu z dnia 24 sierpnia 2021 roku. Sąd Rejonowy podkreślił, że pomimo wykazania przez bank faktu zawarcia umowy i wywiązania się z niej jako pożyczkodawcy oraz powstania po stronie pozwanego zadłużenia, powództwo podlegało oddaleniu wobec nieudowodnienia przez (...) S.A. prawidłowości i skuteczności wypowiedzenia umowy.

Powód w apelacji zarzucił:

- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 231 k.p.c. przez zaniechanie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonanie sprzecznych z zasadami logiki i doświadczenia życiowego, dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów, pozbawionej wszechstronnego i obiektywnego rozważenia całości materiału dowodowego i wyciągnięcie na tej podstawie wadliwych wniosków, w szczególności polegających na nieprawidłowym uznaniu, że

- umowa pożyczki nie została skutecznie wypowiedziana, a tym samym wskazana kwota w pozwie nie jest wymagalna,

- powód uniemożliwił pozwanemu dokonanie skutecznej restrukturyzacji zadłużenia, w sytuacji gdy wysłał do pozwanego monit przed wypowiedzeniem listem poleconym w dniu 24 sierpnia 2021 roku, o czym świadczy nadanie tejże przesyłce numeru rejestrowego (...),

- wysłał do pozwanego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy i pozwany miał możliwość zapoznania się z tymi pismami w chwili doręczenia pozwu, co skutkowało błędem w ustaleniach, że umowa nie została skutecznie wypowiedziana.

Zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych, że wyznaczono pozwanemu jedynie 14 dni na spłatę zadłużenia zamiast prawidłowo 14 dni roboczych w sytuacji, gdy ostatni akapit wskazuje jednoznacznie, że w ciągu 14 dni roboczych od otrzymania tego pisma może pozwany złożyć w banku wniosek o restrukturyzację zadłużenia,

- naruszenie art. 75 c ustawy pr.bank. przez przyjęcie, że powód nie doręczył pozwanemu wezwania określonego w ww. przepisie,

- naruszenie art. 61 § 1 i 2 k.c. przez niezastosowanie i błędne przyjęcie, że monit nie został skutecznie doręczony pozwanemu, mimo że został nadany i zarejestrowany w placówce pocztowej operatora, a pozwany miał możliwość zapoznania się z dokumentacją bankową,

- naruszenie art. 60 k.c. i art. 65 k.c. oraz art. 61 § 1 k.c. w związku z art. 75 pr.bank. w związku z art. 316 k.p.c. polegający na pominięciu przesłanki realnej możliwości zapoznania się przez pozwanego z monitami, oświadczeniem o wypowiedzeniu oraz art. 231 k.p.c. w związku z 316 § 1 k.p.c. i art. 6 k.c. przez błędne przyjęcie, że powód nie wykazał, że pozwany na dzień wydania wyroku nie posiada niespłacanych wymagalnych należności.

Powód wniósł o przeprowadzenie dowodów wydruku elektronicznej książki nadawczej powoda z aplikacji Poczty Polskiej e-nadawca dla przesyłki o nr. (...) ewentualnie o wydanie zobowiązania dla Poczty Polskiej do udzielenia szczegółowych informacji o tej przesyłce. Wniósł o zmianę wyroku przez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie kosztów za obie instancje.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Stan faktyczny ustalony przez Sąd I instancji był bezsporny z wyjątkiem skuteczności wypowiedzenia umowy pożyczki. Sąd prawidłowo ustalił treści zawartej umowy pożyczki, a także wysokość zadłużenia, a która wynikała z zaprzestania przez pozwanego spłaty pożyczki. Kwestią sporną pozostało przy wypowiedzenie z dnia 20 września 2021 roku doręczone pozwanemu 4 października 2021 roku doprowadziło do skutecznego rozwiązania umowy w drodze wypowiedzenia. Sąd Okręgowy w ustalenia te podziela i przyjmuje za własne, podziela również przyjętą przez Sąd Rejonowy podstawę prawną rozstrzygnięcia.

Niniejsze postępowanie toczyło się w postępowaniu uproszczonym, w którym nie jest wyłączone przeprowadzenie postępowania dowodowego, także z opinii biegłego jeśli jest to celowe. Sąd drugiej instancji jest sądem merytorycznym w związku z tym dopuścił dowód z informacji Poczty Polskiej o tym, w jakiej dacie doręczono pozwanemu przesyłką poleconą wysłaną przez powoda , a zarejestrowaną pod nr. (...). Uzupełnienie postępowania dowodowego było konieczne z uwagi na zarzut naruszenia prawa materialnego i uznanie przez Sąd Rejonowy, że powód nie dochował terminu wypowiedzenia. Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego przez sąd rejonowy po uzupełnieniu postepowania dowodowego w postępowaniu odwoławczym wezwanie do zapłaty z pouczeniem o możliwości złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia z dnia 24 sierpnia 2021 roku nadano w Urzędzie Pocztowym 25 sierpnia 2021 roku i doręczono pozwanemu 30 sierpnia 2021 roku. Od tej daty należy liczyć bieg terminu 14 dni roboczych, który upłynął 16 września 2021 roku. Wypowiedzenie nosi datę 20 września 2021 roku. Z przedstawionych wyżej dat wynika, iż wypowiedzenie zostało złożone zgodnie z terminami wynikającymi z art. 75c ustawy pr.bank. Konsekwencją tego ustalenia jest stwierdzenie, że wypowiedzenie umowy pożyczki zawartej pomiędzy stronami było skuteczne, a dochodzone roszczenie jest wymagalne.

Sąd Okręgowy, mając powyższe na uwadze na mocy art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok i zasądził od pozwanego na rzecz powódki dochodzone w niniejszej sprawie zadłużenie z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 22 marca 2022 roku. Jednocześnie sąd odwoławczy oddalił powództwo w części dotyczącej odsetek umownych albowiem po wypowiedzeniu umowy bank nie może dochodzić odsetek umownych, a jedynie odsetek ustawowych. W tej części oddalono także apelacje na mocy art. 385 k.p.c. jako niezasadną.

O kosztach postępowania Sąd Okręgowy orzekł stosownie do wyników postępowania na mocy art. 98 k.p.c. Koszty przed sądem pierwszej instancji wyniosły łącznie 387 zł, a złożyły się na niej opłata od pozwu 100 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika wraz z opłatą od pełnomocnictwa 287 zł. Na koszty postępowania odwoławczego złożyła się opłata od apelacji 100 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 135 zł.

SSO Magdalena Balion - Hajduk