Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gliwicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 maja 2015 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Anna Hajda

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 maja 2015 roku sprawy

z powództwa (...) Spółki Akcyjnej we W.

przeciwko D. N.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach

z dnia 29 maja 2014r., sygn. akt I C 2032/13

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Tarnowskich Górach do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSO Anna Hajda

UZASADNIENIE

Powódka domagała się zasądzenia od pozwanej kwoty 1.663,44 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazała, że na podstawie umowy cesji wierzytelności zawartej z (...) S.A. w W. nabyła wierzytelność wobec pozwanej z tytułu niezapłaconych faktur. Na kwotę dochodzoną pozwem składa się należność główna – 1.454,45 zł oraz 208,99 zł tytułem skapitalizowanych odsetek.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana wystąpiła z propozycją zawarcia ugody i zobowiązała się do spłacania dochodzonej kwoty w ratach po 440 zł. W piśmie z 26 maja 2014r. pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia, a na rozprawie 29 maja 2014r. przedstawiła swoją skomplikowaną sytuację materialną i oświadczyła, że nie zgadza się z pozwem. Wskazała, ze w przypadku uwzględnienia powództwa dochodzoną kwotę uiści po uzyskaniu odszkodowania, o które wystąpiła przed Sądem w Częstochowie.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 maja 2014r. Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.663,44 zł z ustawowymi odsetkami od 31 maja 2013r. do dnia zapłaty. Nadto zasądził od pozwanej na rzecz powódki 647 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Orzeczenie powyższe zapadło przy ustaleniu, że pozwana zawarła z (...) S.A. w W. w dniu 29 września 2000r. umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych, mocą której zobowiązała się do terminowego regulowania opłat z tytułu świadczonych usług. Umową z 26 czerwca 2012r. (...) S.A. w W. zbyła swoją wierzytelność wobec pozwanej na rzecz powódki. Wierzytelność obejmowała niezapłacone faktury: nr (...) na kwotę 167,40 zł płatną do 12.07.2011r., nr (...) na kwotę 570,91 zł płatną do 10.02.2011r., nr (...) na kwotę 359,03 zł płatną do 9.02.2011r., nr (...) na kwotę 237,07 zł płatną do 8.02.2011r., nr (...) na kwotę 203,27 zł płatną do 11.02.2011r. Pozwana została zawiadomiona o dokonanej cesji.

Wskazując, iż pozwana nie kwestionowała zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych, powstania oraz istnienia zobowiązania i jego wysokości Sąd uznał te okoliczności za przyznane. Odnosząc się do zarzutu przedawnienia Sąd przytaczając unormowanie art. 117, 118 i 120 kc wskazał, że roszczenie powoda stało się wymagalne w datach płatności poszczególnych faktur, tj. najwcześniej 2 sierpnia 2011r. Mając na uwadze, że termin przedawnienia przewidziany w art. 118 kc wynosi 3 lata, a pozew wniesiony został w dniu 31 maja 2013r. Sąd uznał zarzut za chybiony. Wskazując na treść przedłożonych umów Sąd uznał, że roszczenie powoda jest uzasadnione. O odsetkach orzeczono po myśli art. 481 kc. Koszty procesu rozliczono w oparciu o art. 98 kpc.

Apelacje od powyższego wyroku wywiodła pozwana uznając go za szkodliwy. Powódka podkreślała swoją trudną sytuację materialną.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej musiała odnieść skutek, aczkolwiek z innych powodów niż w niej wskazane.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 5 kpc w razie uzasadnionej potrzeby Sąd może udzielić stronom i uczestnikom postępowania występującym w sprawie bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych. Uprawnienie to zostało skonkretyzowane w art. 212 § 2 kpc, który stanowi, że w razie uzasadnionej potrzeby przewodniczący może udzielić stronom niezbędnych pouczeń, a stosownie do okoliczności zwraca uwagę na celowość ustanowienia pełnomocnika procesowego. Pouczenia, o których mowa w § 2 art. 212 kpc mogą dotyczyć wyłącznie czynności procesowych, tj. skutków podjęcia określonej czynności procesowej i o skutkach zaniedbań w podjęciu tych czynności. Pouczenia mogą dotyczyć wyłącznie strony, która występuje w sprawie bez profesjonalnego pełnomocnika. Sąd Najwyższy wskazał wręcz, że jeżeli z obrony pozwanego, który występuje w procesie sam, widać, że nie potrafi on sprecyzować właściwie swych twierdzeń i wniosków, obowiązkiem sądu jest zwrócenie mu uwagi na celowość ustanowienia pełnomocnika procesowego (wyr. SN z 19 lipca 1966 r., I PR 194/66, Legalis). Okolicznościami, które uzasadniają zastosowanie pouczenia, są głównie te, które uzasadniałyby wniosek strony o ustanowienie adwokata lub racy prawnego z urzędu. Można wśród nich wskazać szczególną zawiłość sprawy (zarówno pod względem faktycznym, jak i prawnym), nieporadność strony w stopniu nie pozwalającym jej na zrozumienie pouczeń przewodniczącego, jak również stan zdrowia lub rozwoju strony, który wyczerpuje znamiona braku zdolności postulacyjnej (por. jednak wyr. SN z 11 października 2007 r., IV CSK 174/07, PS 2008, Nr 9, s. 119). Sąd Najwyższy wskazał, że naruszenie art. 5 kpc i art. 212 kpc przez nieudzielenie stronie pouczeń, co do czynności procesowych, w szczególności zaś pouczenia, co do możności zgłoszenia wniosku o ustanowienie adwokata z urzędu nie powoduje nieważności postępowania, lecz może być uchybieniem mogącym mieć wpływ na wynik sprawy, o którym mowa art. 398 ^{( 3)} § 1 pkt 2 KPC (wyr. SN z 7 listopada 2007 r., II CSK 286/07, Legalis ).

W realiach niniejszej sprawy, w ocenie Sądu odwoławczego, zaistniała potrzeba pouczenia pozwanej, co do czynności procesowych, a zwłaszcza o celowości ustanowienia przez nią pełnomocnika procesowego. Analiza pism procesowych składanych przez pozwaną w toku postępowania jednoznacznie wskazuje, że można jej przypisać co najmniej przymiot nieporadności. Treść pism procesowych składanych w trakcie postępowania przed Sądem pierwszej instancji, a także treść stanowiska strony wyrażonego na rozprawie w dniu 29 maja 2014r. świadczy jednoznacznie, że pozwana ma słabą orientację, co do meritum sprawy, co w ocenie Sądu uniemożliwiało jej podjęcie skutecznej obrony w toku niniejszego postępowania. Brak pouczenia o celowości ustanowienia pełnomocnik procesowego nie skutkuje co prawda nieważnością postępowania w niniejszej sprawie, ale niewątpliwie może być rozważany w kategoriach takiego uchybienia, które mogło mieć istotny wpływ na wynik postępowania, a w konsekwencji prowadzić do nierozpoznania jego istoty.

Powyższe skutkować musiało stwierdzeniem, iż Sąd pierwszej instancji w rzeczywistości nie rozpoznał istoty sprawy, co stanowiło przesłankę do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu na mocy art. 386 § 4 kpc z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zgodnie z art. 108 § 2 kpc.

Rozpoznając sprawę ponownie, Sąd w pierwszej kolejności pouczy stronę pozwaną o celowości ustanowienia pełnomocnika procesowego, a jeśli z okoliczności sprawy (zwłaszcza dotyczących jej stanu zdrowia) wynikać będzie taka konieczność to również rozważy ustanowienie takiego pełnomocnika z urzędu. Następnie przeprowadzi postępowanie dowodowe uwzględniając ewentualne stanowisko strony pozwanej i zgłoszone przez nią wnioski dowodowe. Tak zgromadzony materiał dowodowy podda wszechstronnej ocenie, zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego i zależnie od jej wyniku wyda stosowne rozstrzygnięcie.

SSO Anna Hajda